Rozwi zanie problemu zaopatrzenia ludnoci w produkty spoywcze o wy-sokiej jakoci i zwikszenia eksportu gotowych produktów spoywczych jest moliwe przy realizacji polityki ywnociowej pastwa, która powinna by pod-stawowym kierunkiem rozwoju polityki rolnej kraju. Celem polityki ywnocio-wej pastwa powinno by zaopatrzenie ludnoci w produkty spoywcze poprzez tworzenie produkcji efektywnej i konkurencyjnej, dostosowanej do zapotrzebo-wania przedsibiorstw przemysu spoywczego na surowce o wysokiej jakoci.
Bdzie to take sprzyja zwikszaniu eksportu produkcji omawianego dziau.
Ta polityka powinna opiera si na trzech podstawowych filarach: gospo-darczym, socjalnym i ekologicznym. Pozwala to stworzy drzewo celów polity-ki ywnociowej pastwa (rysunek 2.1). Poniewa filary: gospodarczy, socjalny i ekologiczny s od siebie zalene i wzajemnie powi zane, to rozwi zywanie podstawowych problemów kadego z nich zapewni bardziej efektywne funkcjo-nowanie dwóm pozostaym.
Priorytetowym kierunkiem strategicznego rozwoju przedsibiorstw prze-mysu spoywczego powinno by doskonalenie standardów caego dziau w ta-kim stopniu, który umoliwiaby otwarcie na ogólnoeuropejskie standardy
jako-ci i bezpieczestwa ekologicznego.
Rysunek 2.1. Filary polityki ywnociowej pa stwa
ródo: Opracowanie wasne.
Likwidacja szarej strefy produktów spoywczych pozwoli na: ponowny podzia przepywu surowca midzy legalnie dziaaj cych producentów, zwik-szenie wykorzystania mocy produkcyjnej przedsibiorstw, nasycenie rynku pro-duktów spoywczych produkcj wysokiej jakoci, która jest bezpieczna dla zdrowia i czysta ekologicznie, budow efektywnej polityki ustanawiania cen oraz stworzenie efektywnej konkurencyjnoci rynkowej.
Realizacja kompleksu zada udoskonalaj cych rozwój przedsibiorstw produkcji spoywczej i przetwarzanie surowców rolnych bdzie sprzyja nasy-ceniu rynku spoywczego pastwa, tworzeniu bezpieczestwa ywnociowego Ukrainy i pokonaniu barier na drodze integracji Ukrainy z systemem wiato-wych stosunków gospodarczych.
Polityka ywnociowa Ukrainy
Filar gospodarczy Filar socjalny Filar ekologiczny
Zapewnienie
2.3.1. Zadania przemysu spoywczego
Do listy aktualnych zada rozwoju przemysu spoywczego, takich jak umocnienie jego pozycji jako przoduj cej konkurencyjnej gazi produkcji przemysowej z widocznymi zaletami inwestycyjnymi, naley zaliczy:
- zwikszenie produkcji, znalezienie nowych rynków zbytu oraz efektywne wy-korzystanie ich potencjau;
- gwarancj ochrony praw konsumentów;
- podniesienie bezpieczestwa produktów spoywczych;
- opracowanie i zastosowanie progresywnych wymogów medyczno-biologicz-nych w zakresie jakoci surowca ywnociowego i produktów spoywczych;
- budow systemu wolnego i przejrzystego ustalania cen poprzez stworzenie przewidywalnego rynku rolnego;
- nasycenie jego infrastruktury strumieniem finansowym i towarowym;
- stworzenie warunków do wspópracy, uczciwej konkurencji i rozwoju inicja-tywy prywatnej;
- przyspieszenie opracowania i wprowadzenia pastwowych standardów i certy-fikatów jakoci ukraiskiej produkcji spoywczej wspóbrzmi cych z wyma-ganiami midzynarodowymi;
- odnowienie bazy materialno-technicznej przedsibiorstw przemysu spoywczego;
- intensyfikacj procesów technologicznych: modernizacj, rekonstrukcj, nowe wyposaenie techniczne, zwikszanie funduszy produkcyjnych, wprowadzanie nowych technologii i wyposaenia, które gwarantowayby utrzymanie cennych waciwoci surowca i podniesienie jakoci gotowej produkcji;
- zastosowanie technologii bez- i maoodpadowych, maksymalne wykorzystanie surowca;
- stworzenie sprzyjaj cych warunków do zaangaowania zagranicznych i rodzi-mych inwestorów, leasingu, rónych form kredytowania produkcji itp.;
- opracowanie oraz realizacja, wspólnie z ministerstwami i instytucjami systemu zwalczania szarej strefy produkcji i handlu produktami spoywczymi;
- przygotowanie aktów prawnych i normatywnych, skierowanych na ochron
rodzimego producenta produktów spoywczych i podniesienie efektywnoci pracy odrbnych gazi przemysu spoywczego.
Wnioski
Polityka ywnociowa pastwa powinna by podstawowym kierunkiem rozwoju polityki rolnej kraju. Pozwoli to na rozwi zanie problemu zaopatrzenia
ludnoci w produkty spoywcze wysokiej jakoci i zwikszenie eksportu goto-wych produktów spoywczych. Celem polityki ywnociowej pastwa powinno by zaopatrzenie ludnoci w produkty spoywcze o wysokiej jakoci ywieniowej i w iloci zapewniaj cej pokrycie popytu na nie. Realizacja tego celu bdzie wy-magaa m.in. stworzenia warunków rozwoju efektywnej i konkurencyjnej pro-dukcji surowców rolnych, speniaj cych wymogi przedsibiorstw przemysu
spo-ywczego odnonie ich jakoci i iloci.
Przemys spoywczy to jeden ze strategicznych istotnych dziaów gospo-darki narodowej w polityce ywnociowej i rolnej pastwa. W znacznym stop-niu od rozwoju przemysu spoywczego zaley dobrobyt i zdrowie narodu. Bio-r c pod uwag znaczenie przemysu spoywczego dla ksztatowania sytuacji ekonomicznej i socjalnej spoeczestwa (rozwój zapewnia wysz jako ycia ludnoci oraz gospodarcz i socjaln stabilno w pastwie), mona okreli je-go podstawowe zadania.
Do najbardziej aktualnych zada w budowaniu efektywnie dziaaj cego przemysu spoywczego nale :
• stworzenie dla producentów towarów spoywczych warunków niezbdnych dla ich dziaalnoci, wykorzystanie progresywnych technologii produkcji;
• realizacja aktywnej polityki cenowej, podatkowej, kredytowo-finansowej;
• stworzenie nowych struktur organizacyjnych uwzgldniaj cych róne formy wasnoci oraz prowadzenia gospodarstw, su ce produkcyjnym i technolo- gicznym powi zaniom przedsibiorstw i sektora ywnociowego;
• stworzenie nowego, odpowiadaj cego wymaganiom rynku i producentów su-rowców gospodarczego mechanizmu nawi zywania oraz rozwoju wewntrz-nych i zewntrzwewntrz-nych stosunków ekonomiczwewntrz-nych;
• odnowa zdolnoci kierowania dziaem, likwidacja dziaalnoci poredników i zorganizowanie bezporednich kontaktów producentów z rynkami zbytu;
• stymulowanie przedsibiorczoci w przemyle spoywczym;
• odnowa dziaa zwi zanych z profesjonalnym przygotowaniem kadr itd.
Literatura
Rocznik statystyczny Ukrainy 2006 rok. Pastwowy Komitet Statystyki Ukrainy. Redakcja:
{. H. {sul nko. – .: Infodysko, 2007. – CD.
Rocznik statystyczny Ukrainy 2007 rok. Pastwowy Komitet Statystyki Ukrainy. Redakcja:
{. H. {sul nko. – .
Gospodarstwo wiejskie Ukrainy w roku 2008. Zestawienie statystyczne, Pastwowy Komitet Statystyki Ukrainy. Redakcja: J. M. Ostapczuk, .: DP „Agencja Informacyjno-Analityczna”.
Prof. dr hab. in. Waldemar Michna
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej - Pastwowy Instytut Badawczy Warszawa
Rozdzia 3
Rozwizywanie spraw penego zatrudnienia na wsi i w rolnictwie stanowi wyzwanie dla caego narodu
Wstp
W Traktacie lizboskim UE zawarto zapis, e zarówno w miecie, jak i na wsi zatrudnienie powinno wynosi ponad 70% ogólnej liczby ludnoci w wieku zdolnoci do pracy. Na wsi ten wskanik jest niszy ni w miecie. Na polskiej wsi, liczba penozatrudnionych przez cay rok na 100 osób w wieku penej zdol-noci do pracy (18-64 lata) wynosi mniej ni 50 osób8. Polska zobowi zana jest realizowa program lizboski, co oznacza, e w ci gu kilkunastu lat powinna osi gn zarówno w miecie, jak i na wsi, zatrudnienie w wysokoci okoo 70 osób na kade 100 osób w wieku zdolnoci do pracy. Wykonanie tego programu stanowi powany problem, gdy wymaga stworzenia 15-20 nowych miejsc pra-cy na kade 100 osób w wieku zdolnoci do prapra-cy. Powstaje wic pytanie i spór o to, kto pokryje koszty utworzenia nowych miejsc pracy dla ludnoci miejskiej i wiejskiej. Wicej ni poowa bezrobocia w Polsce to bezrobocie wiejskie, cho-cia na wsi mieszka tylko 38% ludnoci kraju.
Tradycja traktowania rolnictwa i wsi jako wydzielonej czci spoeczestwa sprawia, i upowszechnia si opinia, i wie sama powinna utworzy nowe miejsca pracy dla swego bezrobocia. Wszak rolnictwo dostaje przecie dotacje do po-wierzchni uytków rolnych. W rozwaaniach pomija si dwa fakty, a mianowicie:
po pierwsze, e rolnictwo otrzymuje dotacje do uytkowanej ziemi po to, aby
mogo tanio sprzeda surowce rolne, a wic po toaby ywno w kraju i w Europie bya tania;
po drugie, e na wsi istnieje 4,2 mln gospodarstw domowych, a liczba gospo-darstw domowych, które posiadaj wicej ni 1 ha uytków rolnych wynosi tylko 1,8 mln. Wikszo gospodarstw domowych na wsi to gospodarstwa
8 GUS podaje, e wskanik zatrudnienia ludnoci w wieku 15 lat i wicej na wsi jest wikszy (51,5% w IV kw. 2008 r. ) ni w miastach (50,7%), co wynika gównie z wikszej liczby
pracu-bezrolne. Nie maj maj tku, ani adnych innych róde dochodów, które pozwo-liyby im rozwi za problemy tworzenia nowych miejsc pracy.
Tak wic kwestia tworzenia nowych miejsc pracy na wsi tak samo, jak w miecie musi by spraw ogólnonarodow .
3.1. Problemy stopniowego zwikszania aktywnoci zawodowej