Czas wolny młodzieży licealnej * - Formy spędzania czasu wolnego

* Artykuł opublikowany w: Czas wolny młodzieży szkolnej, red. M. Banach, T.W. Gierat, MTM Levoca, Słowacja 2010, ISBN 978-80-89187-44-7.

rodzin oraz ich zaangażowanie w wypełnianie poszczególnych funkcji rodzinnych to podstawowe czynniki różnicujące sposób spędzania czasu wolnego.

Czas wolny ma do spełnienia wiele funkcji. Najbardziej oczywista to przy-wracanie sił fizycznych i psychicznych, czyli wypoczynek. Dalej znajduje się za-spokajanie potrzeb rozrywki, rozwój zainteresowań i uzdolnień, a także poszuki-wanie własnego miejsca w społeczeństwie. T. Gierat wymienia w tym kontekście siedem funkcji, jakie spełnia czas wolny. Zalicza do nich następujące: funkcję re-generacyjną, funkcję kompensacyjną, funkcję suspensywną, funkcję kreatywną, funkcję kulturotwórczą, funkcję społeczną i funkcję humanistyczną¹.

Za charakterystyczną cechę współczesnego świata można uznać stałe roz-szerzanie się tej sfery aktywności człowieka, którą określa się czasem wolnym.

Liczba godzin i dni wypełnionych zajęciami dowolnymi i pozaobowiązkowymi ciągle wzrasta. Wzrasta również zapotrzebowanie społeczeństwa na czas wolny, jego formy oraz metody racjonalnego wykorzystania. Życie w dzisiejszych cza-sach – nowe technologie, metody pracy i jej intensywność – narażają ludzi na pośpiech, znużenie, zmęczenie czy wyczerpanie. Zapobiec temu może dobrze zorganizowany czas wolny. Jego brak lub nieodpowiednie wykorzystanie może mieć zły wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka, stosunki i relacje międzyludzkie a także zadowolenie z życia i samego siebie.

Aktywność ludzka związana z czasem wolnym kształtowała się na przestrze-ni wieków. W czasach prehistorii, przypuszczalprzestrze-nie, czas wolny, świętowaprzestrze-nie oraz innego rodzaju zajęcia, były bardzo trudne do świadomego i zamierzonego wy-odrębnienia z czasu dobowego, kilku-kilkudziesięciodniowego czy rocznego.

Warunki przyrodnicze, od których tak bardzo uzależniony był byt człowieka prehistorycznego, prawdopodobnie miały wpływ na cykliczność zmian jego ak-tywności. Przykładowe zajęcia, którym prawdopodobnie oddawano się w czasie trwania cykli: zbieractwo, myślistwo, przygotowywanie broni i narzędzi, zabawa i twórczość artystyczna, polowania, wyrób odzieży, gromadzenie zapasów, itp.

W epoce starożytnej czas wolny i czas pracy wyznaczany był rytmem prac na roli, a także poszukiwaniem i przygotowaniem nowych pastwisk i terenów pod uprawę. W Egipcie najpopularniejsze były indywidualne i grupowe wędrówki, które dziś można by uznać za podróże turystyczne. Zaraz za nimi znaleźć można organizowanie udramatyzowanych obrzędów i barwnych widowisk religijnych.

Egipcjanie zajmowali się także uprawianiem sportów oraz organizowaniem za-baw i gier. W Grecji, równie ważne jak w Egipcie było uprawianie turystyki, która

1 Por T. Gierat, Społeczne i pedagogiczne uwarunkowania czasu wolnego, w: Opieka i wychowa-nie w Polsce – problemy u progu XXI wieku, red. Z. Brańka, TEXT, Kraków 1999, s. 127–128.

wiązała się z handlem, kultem religijnym, dyplomacją oraz wojnami. Równie popularne było uprawianie gimnastyki, różnych sportów oraz przeprowadzanie licznych zawodów sportowych. W Grecji rozwinęła się poezja, muzyka i teatr, z czym wiązało się przeprowadzanie festiwali i konkursów teatralnych, koncer-tów muzycznych i występów poetyckich. W Rzymie uprawianie turystyki miało większy zasięg terytorialny i związane było z podbojami, zwożeniem żywności i niewolników. W zakresie uprawiania sportu bardziej eksponowali konkurencje militarne, takie jak zapasy, rzuty oszczepem czy biegi. Inną rozrywką było orga-nizowanie widowisk teatralnych, walk z dzikimi zwierzętami czy walk gladia-torów. W Średniowieczu powstały zalążki turystyki współczesnej, rozwinęły się podróże kupieckie i pielgrzymki, wyprawy lądowe oraz morskie. Powstały także miejsca o charakterze noclegowym( zajazdy, gospody). W okresie rozkwitu śre-dniowiecza bujnie rozwinęła się poezja muzyka i teatr. W okresie schyłkowym powstały nowe gatunki literackie, rozwinęło się malarstwo i rzeźba.

Czas wolny ma bardzo duże znaczenie w życiu każdego człowieka. „Zadaniem wychowania jest przygotowanie młodych ludzi do życia. Celowo realizowane wy-chowanie ma być nie tylko przysposabianiem do pracy, ale także do racjonalnego spędzania czasu wolnego. A więc wychowaniem do kulturalnego i wartościowego wypoczynku, rozrywki i aktywności służącej doskonaleniu się jednostki”². Swoje zainteresowania ludzie wiążą głównie z działalnością zawodową, która jednak nie wyczerpuje ich zainteresowań w ogóle. Realizacja potrzeb związanych z zainte-resowaniami pozazawodowymi odbywa się w czasie wolnym. Zajęcia w czasie wolnym zazwyczaj związane są z zabawą czy rozrywką i podejmowane są dobro-wolnie, co jednak nie oznacza, że nie mają one form organizacyjnych czy ustalo-nych reguł postępowania. To, co człowiekowi daje satysfakcję to nie tylko samo działanie, ale przede wszystkim efekt tego działania. Kontakty społeczne z inny-mi ludźz inny-mi, tak na forum towarzyskim, jak i w działalności społecznej wypełniają wiele czasu wolnego. Człowiek, jako istota społeczna cierpi, gdy jest izolowany od innych. Skutecznym środkiem do poprawy przystosowania społecznego są wła-śnie kontakty społeczne. W wolnym czasie człowiek ma możliwość wykazania się własnymi uzdolnieniami, bardziej odczuwa swoją indywidualność, swoje warto-ści a także szacunek dla samego siebie. Dzięki wławarto-ściwemu wykorzystaniu czasu wolnego można również zaspokoić potrzebę zmian. Zmianę otoczenia czy śro-dowiska społecznego zapewnia turystyka, która ponad to wnosi element niespo-dzianki, przygody a nawet ryzyka. Czas wolny daje także możliwość do realizacji

2 M. Banach,T. Gierat, K. Pach, Czas wolny studentów, w: Z problematyki rodziny i szkoły w po-czątkach XXI wieku, red. Z. Brańka, WNUP, Krakow 2008, s. 213.

potrzeb w zakresie przeżyć emocjonalnych, które pozostają w ścisłym związku ze zdrowiem psychicznym.

Czas wolny nie jest pojęciem łatwym do zdefiniowania. Różnorodność in-terpretacyjna definicji wskazuje na brak określenia pojęcia czas wolny, które by-łoby powszechnie uznawane. Najpowszechniejszą jednak jest definicja Joffre Dumazediera, która brzmi: „Czas wolny jest zespołem zajęć, którym jednostka oddawać się może z własnej woli bądź dla odpoczynku, bądź dla rozrywki, bądź dla rozwoju swych wiadomości lub bezinteresownego kształcenia się, względnie dla swego dobrowolnego uczestnictwa w życiu społecznym, po wyzwoleniu się od obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych”³. Jan Danecki uważa, że czas wolny jest elementem niezbędnym w życiu każdego człowieka. Według nie-go czas wolny „jest to czas, którenie-go wymagają: regeneracja zużywanych na pracę sił, poszerzanie wiedzy ogólnej i zawodowej, życie rodzinne, wychowanie dzie-ci, osobiste zainteresowania, potrzeby kulturalne, udział w życiu publicznym”⁴. K.

Czajkowski inaczej podszedł do problemu czasu wolnego rozróżniając dwa poję-cia: wolny czas i wczasy. W jego ujęciu czas wolny to „ten okres dnia, który pozo-staje do wyłącznej dyspozycji człowieka, po uwzględnieniu czasu przeznaczonego na zajęcia stanowiące źródło środków utrzymania oraz zajęcia przeznaczone na zaspokajanie życiowych potrzeb(jedzenie, spanie, higiena osobista), uzupełnianie wykształcenia zawodowego oraz niezbędne osobiste zajęcia domowe i rodzinne”⁵.

„Wczasowanie to ta część czasu wolnego człowieka, którą wykorzystuje on dla wypoczynku i rozrywki po pracy i obowiązkowych zajęciach dnia codziennego.

Czasem tym dysponuje jednostka w pełni swobody i dobrowolności, wypełniając go odpoczynkiem, zabawą i zajęciami odmiennymi od zajęć dnia codziennego.

Charakterystyczną cechą wczasów jest oderwanie się w okresie ich trwania od miejsca stałej pracy, nawet zamieszkania, przebywanie w warunkach innego oto-czenia, uwolnienie się człowieka od wysiłku wymagającego większego zaangażo-wania umysłowego, fizycznego, pozwalające na pełne odprężenie psychofizycz-ne, poczucie radości, zadowolenia i szczęścia. W okresie wczasowania jednostka może (ale nie musi) oddawać się osobistym zainteresowaniom amatorskim i od-powiadającym jej zamiłowaniom”⁶.

3 B. Chmielewska, Czas wolny ucznia i jego wykorzystanie, w: Pedagogika wobec problemów wy-chowania końca XX wiek, red. E. Kozioł, E. Kobyłecka, Zielona Góra 2000, WSP TK.

4 J. Danecki, Czas wolny – mity i potrzeby, Warszawa 1967, Ksiązka i Wiedza, s. 29.

5 K. Czajkowski, Wychowanie do rekreacji, Warszawa 1979, WSiP, s. 21.

6 Tamże, s. 19.

Również Aleksander Kamiński zdefiniował czas wolny w kategorii wczasów:

„wczasy są to zajęcia i zachowania się w czasie wolnym od pracy zarobkowej - normalnej i dodatkowej, od zaspokojenia potrzeb organizmu, od obowiązków domowych i kształcenia się uczelnianego -podejmowane dobrowolnie dla od-poczynku, zabawy i własnego rozwoju umysłowego, społecznego, artystycznego, technicznego, fizycznego”.⁷

Definicja potoczna czasu wolnego brzmi: “czas wolny jest to czas bez obo-wiązków, przeznaczony na zajęcia dowolne.”⁸

Z definicją czasu wolnego powiązanych jest wiele innych pojęć, które mogą pomóc w oznaczeniu treści aktywności ludzkiej w czasie wolnym. Odpoczynek oznacza przerwę w pracy do nabrania sił lub też ich przywrócenie, także nabra-nie sił po pracy i wysiłku. Odpoczywanabra-nie oznacza przerwanabra-nie pracy połączonej z wysiłkiem, może też być przerwą w pracy fizycznej lub umysłowej. Zabawa jest wypoczynkiem czynnym i aktywnym. Praca nad sobą są to zajęcia podejmowa-ne dobrowolnie w czasie wolnym w celu samokształcenia, tj. wszechstronpodejmowa-nego rozwoju fizycznego, społecznego i kulturalnego swojej osobowości. Mogą to być czynne prace fizyczne oraz zajęcia sportowe, uczestnictwo w działalności spo-łecznej, a także lektura czasopism i książek Rozrywka natomiast służy odpręże-niu się, rozweseleodpręże-niu, zadowoleodpręże-niu oraz poprawie samopoczucia. Jest to zabawa, bez wyraźnie określonych reguł. Może być rozpatrywana jako grupa czynności rekreacyjnych, wypoczynkowych, zabawowych i hobbystycznych. W odróżnie-niu od rozrywki, gra, jest zabawą prowadzoną według określonych reguł. Może przybrać formę rywalizacji, może też występować wielu uczestników współza-wodniczących miedzy sobą o pierwszeństwo. Gra, tak samo jak rozrywka służy odprężeniu oraz rozweseleniu. Hobby jest to zamiłowanie, upodobanie do czegoś, ulubione zajęcie, któremu poświęca się czas.

Innym zagadnieniem związanym z pojęciem czasu wolnego jest budżet cza-su. Jan Pięta proponuje potoczną definicję budżetu czasu, która brzmi: „budżet czasu to zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizację różnych czyn-ności życiowych”⁹.

Do głównych składników budżetu czasu można zaliczyć osiem czynności:

• Praca zawodowa lub podstawowe zatrudnienie;

• Dodatkowa praca zarobkowa;

• Dojazd do pracy;

7 A. Kamiński, Czas wolny i jego problematyka społeczno- wychowawcza, Wrocław 1965, s. 88.

8 J. Pięta, Pedagogika czasu wolnego, Warszawa 2008, ALMAMER WSE, s. 11.

9 Tamże, s. 118.

• Zaspokojenie elementarnych potrzeb organizmu;

• Obowiązki domowe;

• Uczelniane kształcenie się pracujących;

• Czas wolny;

• Czas na wpół wolny.

Czas wolny można rozpatrywać w czterech aspektach.

Aspekt socjologiczno-ekonomiczny zwraca uwagę na spędzanie czasu wolnego w grupie rówieśniczej, co prowadzi do bardziej wydajnego i wytrwałego dzia-łania, niż działanie indywidualne. W zespole rówieśniczym dziecko rezygnuje z postaw egocentrycznych w imię wspólnego działania, poświęcenia, wspólnej radości oraz zainteresowań. Planowe zapewnienie dzieciom i młodzieży odpo-wiedniej ilości czasu wolnego a także stworzenie warunków, dzięki którym nale-życie wykorzystują ten czas należy uznać za ekonomiczny aspekt czasu wolnego.

Aspekt psychologiczny w młodym człowieku widzi poszukiwacza nowych wrażeń, odkrywcę nowych obszarów, który rozwija i rozbudza swoje uzdolnienia i zainteresowania. Wraz z poznawaniem nowych zjawisk, poznawaniem świata rozwija się życie wewnętrzne młodego człowieka. To co dziecko przeżywa w cza-sie wolnym bardzo wzbogaca jego osobowość, wpływa na jego temperament a także charakter.

Aspekt higieniczno-zdrowotny natomiast, zabezpiecza młody organizm przed nadmiernym obciążeniem obowiązkami szkolnymi oraz pełni rolę profilaktycz-ną chroniąc zdrowie dzieci i młodzieży. Do zalet higieniczno-zdrowotnych cza-su wolnego można zaliczyć: „odprężenie psychofizyczne organizmu, uwolnienie w czasie pozaszkolnym od nadmiaru wysiłku intelektualnego i niekorzystnej sy-tuacji higieniczno-zdrowotnej, duży zasób zdrowego, świeżego powietrza, w któ-rym dzieci i młodzież spędzają czas wolny, ruch fizyczny, rozwijający układ mię-śniowo-kostny i sprawność fizyczno-ruchową […], zabawę i radość, które jako elementy psychicznych przeżyć dzieci wpływają korzystnie na ich samopoczucie fizyczne i żywotność”¹⁰.

Celem aspektu pedagogicznego jest włączenie jednostki do życia w społeczeń-stwie. W rezultacie ma to wykształcić umiejętność świadomego uczestnictwa w życiu społecznym, umiejętność wyboru partnerów, podporządkowanie się obowiązującym przepisom i obyczajom.

Istnieje wiele czynników różnicujących i wpływających na czas wolny. Przede wszystkim są to koledzy, koleżanki, przyjaciele, a więc nieformalna grupa

10 K. Czajkowski, Wychowanie…, op. cit., s. 51.

rówieśnicza. Wpływ rodziców oraz typ rodziny, do której należy młody człowiek ma również istotne znaczenie. Także środowisko lokalne, ze względu na swój za-sób środków jakimi dysponuje oraz tradycję kulturowa nie pozostaje bez znacze-nia. Według Krzysztofa Przecławskiego „podstawowymi czynnikami różnicują-cymi sposób spędzania czasu wolnego są wykształcenie – w znacznie mniejszym stopniu niż płeć – oraz status: młodzież ucząca się versus pracująca a nie ucząca się. Istotnym czynnikiem jest też środowisko lokalne.”¹¹

Czas wolny to zjawisko społeczne, ściśle związane z ustrojem społeczno-po-litycznym, warunkami środowiskowymi, w których występuje, a także określo-nym poziomem prezentowaokreślo-nym przez dane społeczeństwo. Z punktu widzenia społecznego za determinanty czasu wolnego można uznać takie czynniki jak: po-ziom kulturalny społeczeństwa, warunki komunikacyjne, sieć punktów handlo-wych, usługohandlo-wych, punktów żywienia i ośrodków kulturalnych, sieć ośrodków rekreacji, czynniki środowiskowe. Warunki i zrozumienie dla organizowania czasu wolnego, są tym lepsze, im wyższy jest ogólny poziom kultury społeczeń-stwa. Wartościowe formy spędzania czasu wolnego, takie jak teatr czy muzyka, są kultywowane. Odrzucane zaś są prymitywne formy, nie dające nic pożytecz-nego człowiekowi, takie jak spotkania alkoholowe czy bezczynność ruchowa.

Społeczeństwo o wysokim poziomie kultury dba również o to by w środowisku powstawały domy kultury czy ośrodki artystyczne, dające możliwość do poży-tecznego spędzania czasu wolnego innym obywatelom. Czas związany z dojaz-dem do pracy i z pracy wyodrębnia się z budżetu czasu wolnego. Im dogodniejsze są warunki dojazdu, tym mniej czasu pracownik traci na dojazdy związane z pra-cą. Odpowiednie środki komunikacyjne mogą być także pomocne w dojazdach do różnego rodzaju instytucji kulturalnych czy też handlowych. Odpowiednie rozmieszczenie punktów handlowych, a zwłaszcza ich bliskość od miejsca za-mieszkania także może zaoszczędzić ludziom zbędnych przejazdów. To samo dotyczy punktów żywienia zbiorowego, kin czy teatrów. Odpowiednia ilość do-mów kultury – dla dorosłych oraz dzieci i młodzieży, ma również duże znaczenie.

Zwłaszcza gdy mowa jest o młodszym pokoleniu, któremu należy zapewnić do-stęp do takich ośrodków jak świetlice czy ogródki jordanowskie. Wiadome jest, że placówki te muszą być dobrze zorganizowane i wykazywać się odpowiednim poziomem pracy, po to by czas młodych nie był czasem zmarnowanym. Do pod-stawowych czynników środowiskowych, które wywierają wpływ na czas wolny należą: stopień koncentracji ludności, zróżnicowanie zawodowe mieszkańców,

11 K. Przecławski, Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce, Warszawa 1978, WSiP, s. 15.

warunki materialne, działalność organizacji społecznych i kulturalnych, instytu-cje organizujące czas wolny, tradyinstytu-cje kulturowe oraz stan szkolnictwa i oświaty.

Wypoczynek jest jedną z głównych funkcji czasu wolnego. Odnawia on zdol-ności produkcyjne człowieka oraz służy nabywaniu i doskonaleniu kwalifikacji zawodowych a także zwiększeniu zasobu wiedzy ogólnej. Ludzie rozwijają się przede wszystkim dzięki: czytaniu książek, oglądaniu telewizji, braniu udziału w różnych kursach szkoleniowych. Czas wolny wpływa także na rozwijanie oso-bowości człowieka. W trakcie różnych spotkań towarzyskich oraz kontaktu z kul-turą i sztuką uczy się on współżycia społecznego, kształtuje nowe uczucia, cechy charakteru oraz odnajduje nowe zainteresowania, czyli rozwija się psychicznie i intelektualnie. Z. Dąbrowski wyróżnia cztery funkcje czasu wolnego: wypoczy-nek, rozrywkę, rozwój zainteresowań i uzdolnień a także poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie. Czwartą funkcje można również nazwać aktywizacją społeczną, gdyż ma ona za zadanie wprowadzanie jednostki w życie społeczne¹². Wypoczynek – to przede wszystkim regeneracja sił fizycznych i psychicznych or-ganizmu. „Wypoczywać, tzn. prowadzić taki tryb życia, który zapewni organi-zmowi potrzebne po pracy lub nauce odprężenie, będzie stwarzał warunki do odnowy sił, a równocześnie umożliwi ciekawe i pasjonujące organizowanie róż-nych zajęć, co zapewni dobry rozwój psychofizyczny, intelektualny i społeczny dziecka”¹³. Nie zawsze jednak posiadanie czasu wolnego wiąże się z możliwością odpoczynku. Do niesprzyjających warunków zaliczyć można np.: ciasne miesz-kanie, wypełnione nadmiarem dźwięków audycji radiowych czy telewizyjnych, czy też hałaśliwe świetlice szkolne. Rozrywka – ściśle związana z wypoczynkiem.

Rozrywką nazwać można wszystkie zajęcia, w których występuję elementy od-prężenia psychicznego, zabawy, radości, dzięki którym dziecko czuje się wyraź-nie szczęśliwe. Za cel rozrywki uznać można dostarczewyraź-nie różnorodnych wrażeń i wniesienie zmienności w życie codzienne. Pragnienia, które nie zostały zaspo-kojone przy wykonywaniu obowiązków, oraz rozkwit nowych dążeń i uzdolnień człowieka powinna uzupełniać właśnie rozrywka. Rozwój zainteresowań i uzdol-nień – „[…] kształtowanie w czasie wolnym różnych występujących samorzutnie zamiłowań, a czasem celowe ich stwarzanie i organizowanie, zmierzające do tego, by wywołać u dziecka pozytywny odzew, skłonić je do zaangażowanego oddania się wybranej pasji”¹⁴. W tej kategorii człowiek poddaje się różnym działaniom, które wybiera sam, z własnej woli, nie będąc do nich zmuszanym. Dobór treści,

12 Z. Dąbrowski, Czas wolny dzieci i młodzieży, Warszawa 1966, PZWS, s. 16.

13 K. Czajkowski, Wychowanie…, op. cit., s. 56.

14 Tamże, s. 57.

którą wypełni czas wolny jest indywidualną sprawą każdego człowieka. Decyzja ta może być uzależniona od zainteresowań, a w dużej mierze także od fazy rozwo-ju psychicznego, fizycznego oraz społecznego, w której dana jednostka się znaj-duje. Inne potrzeby i zainteresowania mają dzieci, inne młodzież a jeszcze inne dorośli. Poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie, aktywizacja społeczna – celowe aktywizowanie jednostki w czasie wolnym. „W tym czasie jednostka naj-częściej wiąże się z innymi, z nimi projektuje i realizuje różne formy zajęć, i jeżeli nawet sama nie przejawia zbyt gorliwej postawy społecznej, dzięki zespołowemu działaniu […] zostaje zaktywizowana przez otoczenie”¹⁵. Człowiek to istota spo-łeczna. Układ stosunków z otoczeniem i z innymi członkami grup społecznych do których należy jest niezmiernie ważny w jego życiu. Pozwala utożsamić się z zespołem, z życiem grupy, ale za to nie pozwala się nudzić. „Czas wolny dzieci i młodzieży spełniający wszystkie cztery funkcje jest nie tylko skutecznym rów-noważnikiem czasu nauki i zajęć w domu rodzinnym, ale staje się poważnym gwarantem dobrej pracy w szkole oraz działalności pozaszkolnej. Właściwie ro-zumiany i organizowany zapewnia jednostce siły fizyczne i psychiczne, niezbęd-ne do nauki szkolniezbęd-nej i do osiągania w niej najlepszych wyników”¹⁶.

Funkcje czasu wolnego można również rozpatrywać w aspekcie psychohi-gienicznym. Funkcja psychorekreacyjna, w skład której zalicza się zabawę, od-poczynek i rozrywkę jest bardzo ważna, gdyż jej elementy mają wpływ na roz-wój sprawności fizycznej a także na budowanie pozytywnego obrazu własnych możliwości. Pozytywny obraz samego siebie reguluje sferę emocjonalną, a radość z własnych osiągnięć wpływa na lepsze. Funkcja psychokompensacyjna zaspo-kaja specyficzne potrzeby psychiczne poprzez uzupełnianie właściwego dla każ-dej jednostki potencjału energetycznego pragnień, dążeń i zamierzeń. Funkcja ta ma także za zadanie pobudzać zahamowane procesy, które oddziałują na pra-widłowe i dynamiczne funkcjonowanie osobowości. Funkcja psychokorekcyjna, w czasie wolnym ma za zadanie usuwać lub zmniejszać zaburzenia zachowania postaw a także niepożądanych społecznie i indywidualnie właściwości osobowo-ściowych. Może je przekształcać w aktywność pozytywną i pożądaną. Zadaniem funkcji psychokreatywnej jest kształtowanie zdrowej, rozwijającej się osobowo-ści. Dojść do tego można poprzez osiągnie nowych i wyższych wartości moral-nych, uczuciowych i intelektualnych. Istotne jest dążenie i dochodzenie do spo-łecznie twórczej aktywności.

15 Tamże, s. 58.

16 Tamże.

Funkcje czasu wolnego można wyróżnić także ze względu na sposoby jego wykorzystania. Funkcja edukacyjna ma na celu zaspokajanie potrzeb poznaw-czych, wiedzy i nowych doświadczeń. Funkcja wychowawcza polega na wpajaniu komuś, lub przyswajaniu sobie pewnych norm. Funkcja integracyjna poprzez in-tegracje grup rówieśniczych czy towarzyskich zaspokaja potrzeby przynależności

W dokumencie Formy spędzania czasu wolnego (Stron 37-59)