P e r s o n e l S t a c j i O c h r o n y R o ś l i n w roku sprawozdawczym składał się z trzech pracowników — kierowni
ka i dwu asystentów , z których jeden pracował od dnia 1 lutego 1935 roku.
Zadaniem Stacji Ochrony Roślin jest zestawianie n aj
ważniejszych zagadnień z dziedziny ochrony roślin upraw nych z p u n k tu widzenia gospodarczo-ekonomicznego, możliwie szybkie naukowe rozwiązywanie tych zagadnień i drogą uśw iadam iania rolnika realizowanie ich w życiu praktycznym . Prace więc Stacji Ochrony Roślin obejm ują: I. rejestrację (statystykę) chorób i szkodników roślin upraw nych, II. prace badawcze oraz III. dzia
łalność praktyczną i propagandowo-oświatową.
R ejestracja chorób i szkodników roślin upraw nych oparta jest n a obserwacji stanu zdrowotnego roślin przeprowadzanej przez personel Stacji Ochrony Roślin, na w spółpracy instrukto
rów organizacyj rolniczych i W ydziałów Powiatowych, unor
mowanej okólnikiem W ojewody Wołyńskiego z dnia 20. X II 1929 r. na w spółpracy Zakładów doświadczalnych, Szkół Rol
niczych oraz korespondentów Stacji, rekrutujących się z uświa
domionych rolników jak: uczestnicy konkursów pielęgnacji sadów i chmielu, właściciele gospodarstw przykładowych, człon
kowie organizacyj rolniczych, przodownicy zespołów przyspo
sobienia rolniczego, absolwenci szkól rolniczych i kursów rolniczo- oświatowych, a wreszcie nauczycielstwo szkół powszechnych.
R ejestracja chorób i szkodników należy do prac po d sta
wowych Stacji, gdyż, dając obraz występowania pasorzytów, pozwala wyceniać ich zasięg terytorialny, stopień nasilenia
oraz związany z tym % powodowanych szkód.
Je st ona równocześnie wskazówką, w którym kierunku powinny iść prace Stacji ta k badawcze, ja k i propagandowo- oświatowe; toteż Stacja w akcji tej staw ia sobie za cel osta
teczny posiadać w każdej poszczególnej miejscowości W ołynia n a tyle uświadomionego korespondenta-współpracownika, ażeby był w stanie sygnalizować każdoczesne silniejsze pojawienie się pasożyta na swoim terenie.
Program powyższy silnie akcentowany w akcji propagan- dowo-oświatowej pozwala nawiązywać coraz ściślejszą łączność ze sferami rolniczymi, czego dowodzi zwiększająca się z roku na rok ilość zapytań kierowanych do Stacji odnośnie zwalczania pasożytów roślin upraw nych, na które w roku sprawozdawczym udzielono 491 odpowiedzi, oraz ilość ankiet dochodząca w roku bież. do 4000 sztuk wypełnionych przez członków organizacyj rolniczych, przysposobienia rolniczego, nauczycielstwa itp.
W edług danych rejestracyjnych, do upraw najbardziej w y
m agających ochrony z racji swego stanu zdrowotnego należą:
sady, zboża, chmiel, koniczyna i mak.
Sady woj. Wołyńskiego, charakterystyczne przewagą ja błoni, atakow ane są przez liczny szereg pasożytów, z których szczególnie dwa wywierają bardzo ujem ny wpływ na ilość i ja kość produkowanych owoców. Do tych należy: struposz (parch jabłoni i grusz) powodujący plam istość owoców tych drzew oraz owocówka jabłków ka — szkodnik pow odujący tzw. „robaczy- wienie“ owoców. Oba te pasożyty w ystępują od szeregu lat powszechnie, a niekiedy naw et masowo.
W roku sprawozdawczym prócz wyżej wymienionych, których wystąpienie było na ogół słabsze, szczególnie silnie wy
stąp iła choroba owoców jabłoni powodująca ich gnicie, tzw.
„monilioza" oraz ze szkodników kwieciak jabłkowiec, który w niektórych rejonach spowodował uszkodzenie kw iatu 30—50%, następnie zwójkówki, uszkadzające zawiązki liści i owoców, a wreszcie piędzik przedzimek, którego intensywność rozwoju od kilku la t w zrasta.
Zagadnienie ochrony sadów rozwiązuje S tacja Ochrony Roślin przez ścisłą kontrolę szkółek drzew owocowych oraz przez propagandę wśród rolników racjonalnej higieny sadów.
K ontrola szkółek jako praca zlecona przez Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych m a na celu zapewnić kupującym nabywanie drzewek zdrowych, wolnych od mszycy krwistej, raka korzeniowego i chorób, ewentualnie szkodników o charak
terze przenośnym , do których należy zaliczyć: mszyce, tarczyki i struposza gruszkowego.
W roku sprawozdawczym zlustrowano 2—3 krotnie 17 szkó
łek drzew owocowych, przy czym pasożytów ustawowo zwal
czanych (mszyca krwista) nie stwierdzono, a jedynie pasożyty o charakterze przenośnym , przeciw którym zalecono stosowanie odpowiednich środków zaradczych.
Uświadamianie posiadaczy drzew owocowych o racjonalnej higienie tych roślin przeprowadza Stacja drogą konkursów pie
lęgnacji sadów.
M etoda tej pracy zbiorowej jest m odyfikacją prowadzo
nych w latach ubiegłych punktów pokazowych sadowniczych jako pracy jednostkowej. K onkursy, prowadzone wspólnie z In spektoratem ogrodniczym Wołyńskiej Izby Rolniczej, obliczone są na okres dwu do trzech lat, przy czym program pierwszego roku przewiduje zaznajomienie uczestników konkursu z p o d sta
wowymi zasadami profilaktyki sadów oraz opłacalnością stoso
wanych zabiegów, dla której m iernikiem powinna być jakość wyprodukowanych w tych warunkach owoców. W ty m też celu w konkursie uwzględniane są sady już owocujące, w których w przeciągu jednego okresu wegetacyjnego można uzyskać widoczne wyniki włożonej w niego pracy, co przem awia zachęca
jąco za celowością stosowanych zabiegów. Program drugiego roku, k tó ry jest wykonywany w głównej mierze przez inspektorat ogrodniczy, przewiduje, prócz kontynuow ania i pogłębiania prac roku pierwszego, zorganizowanie Koła posiadaczy sadów, prowadzenie p rac ścisłe ogrodniczych oraz organizację racjo
nalnego przechowywania i z b y tu owoców.
W roku sprawozdawczym zakończono konkursy pielęgna
cji sadów I stopnia i zakwalifikowano do I I stopnia w 19 zespo
łach o łącznej ilości 123 uczestników, posiadających w sumie 21.000 sztuk drzew owocowych, co odpowiada 210 ha. Nowych konkursów pielęgnacji sadów zorganizowano 30 zespołów.
Zagadnienie ochrony zbóż rozwiązuje Stacja Ochrony Roślin drogą stałej intensywnej propagandy czyszczenia ziarna siewnego, doboru odmian oraz racjonalnego zapraw iania ziarna siewnego. A kcja zapraw iania ziarna siewnego, zapoczątkowana przed 5 laty, przewiduje w swym program ie wyeliminowanie bezwartościowego zaprawiania popiołem i wapnem , następnie wyeliminowanie szkodliwego stosowania siarczanu miedzi, a roz
propagowanie formaliny, ewentualnie zapraw suchych, szczegól
nie krajowego ziarnika. W roku sprawozdawczym na terenie
W ołynia pracowało 161 punktów czyszczenia nasion, a z tych jesienią 1934 r. w 36 pun k tach zaprawiono suchą zapraw ą „Ziar- nik“ — 1975 q ziarna.
W 6 gospodarstwach produkujących nasiona selekcyjne na terenie W ołynia, Stacja prowadziła ścisłą ewidencję stanu zdrowotnego roślin zgłoszonych do kwalifikacji, jak również z tej racji b rała czynny udział przy ich kwalifikowaniu łącznie z Sekcją Centralną do Spraw Nasiennictwa w Warszawie.
Jednym z groźnych pasożytów ziarna w magazynach i spich
rzach jest W ołek zbożowy dość silnie rozpowszechniony na te renie W ołynia. Dla uzyskania danych orientacyjnych co do jego rozmieszczenia jak również i nasilenia przeprowadzono próbną lustrację młynów i magazynów zbożowych na terenie powiatów:
Łuck, Równe, Horochów i Włodzimierz.
Ogółem zlustrow ano 39 młynów i magazynów zbożowych, p rzy czym uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, że w ystą
pienie tego szkodnika najsilniejsze jest w powiecie włodzi
mierskim.
Do aktualnych pasożytów koniczyny należy kanianka, rozpowszechniona obecnie nagm innie w rejonach upraw y tej rośliny. Poza ty m b yła ona, podobnie jak i w latach ubiegłych, silnie atakow aną przez Pędrusia koniczowca, którego larwa żeruje w główkach koniczyny nasiennej, powodując niekiedy do 50% s tra t w zbiorze nasienia.
B adania rozwoju tego szkodnika rozpoczęte w latach ubie
głych kontynuow ano, jak również podjęto pierwsze próby zwal
czania go, które pozw alają wnioskować, że n a terenach silnie opanowanych przez Pędrusia, dla uniknięcia szkód powodo
wanych przez niego, najodpow iedniejszy będzie zbiór nasion z pierwszego pokosu.
Mak, którego upraw a na ogół rozpowszechniona jest na terenie W ołynia, b y ł w roku sprawozdawczym silnie uszka
dzany przez larw y Tuszela makowca, które spotykano n a korze
niach pojedynczych roślin niekiedy w ilości 2—6 sztuk. Pojaw tego szkodnika na terenie Polski zanotow any przez naszą Stację Ochrony Roślin w powiecie krzemienieckim w roku 1929 trzym ał się dotychczas przew ażnie w rejonach południowych, w roku obecnym zasięg swój rozszerzył na pow iaty środkowe, posuwając się aż do terenów typowo poleskich. Podjęte próby zbadania
biologii tego szkodnika i sposobów walki z nim, wejdą w program prac roku następnego.
Chmiel w początkach okresu wegetacyjnego był atakow any przez Susówkę a następnie przez Mszyce. Roślina ta, atako
w ana od szeregu lat przez rzekomego Mączniaka chmielu, przy stosunkowo słabym zainteresowaniu się plantatorów jego stanem zdrowotnym, dała w roku sprawozdawczym duży % niedoroz
winiętego kw iatu, jak również — czego w latach poprzednich nie notowano — duży % szyszek karłowatych. Przed zbiorem notowano na niektórych plantacjach silne porażenie szyszek mączniakiem zwyczajnym. Celem rozpowszechnienia racjo
nalnej higieny chmielników zastosowano na próbę metodę kon
kursów pielęgnacji chmielników, wzorowaną na konkursach pielęgnacji sadów. K onkursy te przeprowadził personel Woł.
T-wa Chmielarskiego przy pom ocy Stacji Ochrony Roślin.
K onkursy powyższe przeprowadzono w trzech miejscowościach.
Odnośnie chmielu eksportowanego za granicę zbadano 25 p artyj chmielu i wydano odpowiednie świadectwa zdro
wotności.
W okresie sprawozdawczym przeprowadzono na całym terenie woj. wołyńskiego rejestrację rójki chrabąszcza m ajo
wego, opracowano odnośne zestawienie i z uwzględnieniem za
sięgu dwu gatunków chrabąszczy — Melolontha vulgaris i Melo- lontha hyppocastani. Dla opracowania tych danych zebrano z terenu W ołynia 3.630 sztuk kwestionariuszy od nauczyciel
stw a szkół powszechnych, korespondentów, Zarządów Gmin i Sołectw. Dane rejestracyjne dla opracowania danych z całej Polski zostały przesłane w myśl porozumienia do Stacji Ochrony Roślin w Wilnie.
W okresie sprawozdawczym Stacja Ochrony Roślin brała czynny udział w Targach W ołyńskich, urządzając własne stoisko propagandowo-oświatowe, w którym przez cały czas trw ania Targów (14 dni) pracownik Stacji udzielał zainteresowanym wskazówek i w yjaśnień oraz przeprowadził krótkie pogadanki dla wycieczek organizacyj rolniczych.
Kursów i odczytów urządziła Stacja w okresie sprawozdaw
czym 39, z tego dla uczniów szkół rolniczych — 4, dla przodow
ników wsi — 1, dla przodowników zespołów P. R. — 5, dla kon
kursów pielęgnacji sadów I I stopnia 9 i dla uczestników kon
kursu I stopnia — 20.
W okresie sprawozdawczym wydano i rozpowszechniono w łącznej ilości 6 000 sztuk następujące ulotki: R ak korzeniowy drzew owocowych, Ciecz bordoska, Ciecz z zieleni paryskiej, Racjonalne zaprawianie ziarna siewnego, Owocówka jabłkówka, Susówki (pchełki), Szkodniki rzepaku, Tarczyki (czerwce).
K iła kapuściana i Tępienie chwastów.
Prócz tego umieszczono w miejscowej prasie 16 artykułów z dziedziny ochrony roślin. Opracowano także i wydano 2500 egz.
broszury „O chrona i pielęgnacja sadów“ .
Z. Dąbrowski.