I. O r g a n i z a c j a p r a c y S t a c j i .
1. S k ł a d p e r s o n a l n y i p o d z i a ł f u n k c j i : a) Kierownik S. M uryn — ogólne kierownictwo, organi
zacja prac Stacji oraz prowadzenie działu entom olo
gicznego;
b) D r Wł. Domagalski — prowadzenie działu fitopatolo- gicznego;
c) N atalia Ł opatniuk — laborantka.
2. I l o ś ć w y j a z d ó w s ł u ż b o w y c h p e r s o n e l u S t a c j i w o k r e s i e s p r a w o z d a w c z y m :
a) entomolog: 60 (109 dni);
b) fitopatolog: 13 (32 dni).
3. O r g a n i z a c j a s i e c i k o r e s p o n d e n t ó w : Sieci korespondentów nie zwiększano, ze względu na orga
nizowanie się samej Stacji przy Izbie. Stacja utrzym yw ała jedynie ścisły k o n tak t z 14-ma szkołami rolniczymi, 2-ma S ta
cjam i Doświadczalno-Rolniczymi i 20-ma p lantatoram i chmielu.
Poza ty m rozesłano 3 kwestionariusze do O. T. O. i K. R. w sp ra wie szkodników sadów: chrabąszcza majowego i wołka zbożo
wego. Poczyniono przygotowania w sprawie naw iązania ści
słego k o n tak tu ze Związkami Ziemian, Pow. Związkami Ogrod
ników i Miłośników Ogrodnictwa, z Gospodarstwami P rzykła
dowymi, Przysposobieniem Rolniczym, oraz Kołami Gospodyń W iejskich.
4. Ł ą c z n o ś ć z W y d z i a ł e m C h o r ó b R o ś l i n P. I. N. G. W. w B y d g o s z c z y , P u ł a w a c h o r a z U r z ę d e m W o j e w ó d z k i m :
Do W ydziału Chorób Roślin P. I. N. G. W. w Bydgoszczy są wysłane przez Stację spraw ozdania o stanie zdrowotnym upraw roślinnych oraz m ateriały fitopatologiczne do sprawdzenia.
W iększą łączność Stacja utrzym uje z W ydziałem Ochrony R o
ślin w Puławach, którem u przesyłano większość m ateriału fito- patologicznego i częściowo entomologicznego do określenia, oraz pożyczano konieczną do określeń literaturę. Poza ty m Stacja przez pewien czas korzystała z urządzeń hodowlanych Wydz.
Ochr. Rośl., jak również ze zbiorów na powiatowym ' pokazie prac przysposobienia rolniczego w Puławach. Stacja posiada w Puławach ogród doświadczalny, oraz prowadzi w dalszym ciągu doświadczenia w sadach W ydziału Ogrodniczego. W myśl poro
zumienia z W ydziałem Ochrony Roślin, Stacja w daszym ciągu opiekowała się stanem zdrow otnym ogrodów i szkółek P. I. N. G. W. w Puławach. Z Urzędem W ojewódzkim Stacja jest w stałym porozum ieniu i korespondencji. Poza ty m Stacja bierze zawsze udział w zebraniach fachowych.
II. D z i a ł a l n o ś ć p r a k t y c z n a .
1. Z w a l c z a n i e r a k a z i e m n i a c z a n e g o .
Po przeprowadzeniu lustracji upraw ziemniaczanych w cza
sie kopania na terenie całego województwa w czteroletnim okre
sie — ra k a ziemniaczanego nie stwierdzono. Wobec powyższego S tacja w dalszym ciągu ogranicza się do lustracji upraw ziemnia
czanych w czasie kopania ziemniaków. W roku bieżącym prze
prowadzono lustrację upraw ziemniaczanych w powiecie węgrow
skim i sokołowskim. Z chorób ziemniaczanych powszechnie w y
stępujących w czasie kopania stwierdzono: zarazę ziem nia
czaną, parcha zwyczajnego, m okrą i suchą zgniliznę.
2. L u s t r a c j e .
W związku z nieodpowiednimi w arunkam i atmosferycznymi na wiosnę, które w płynęły ujemnie na rozwój chmielu, zlustro
wano 12 chmielników. W niektórych okolicach (Mazanów i Skoków p. Puław y, Czemierniki p. Lubartów ) poza ujem nymi w arunkam i atm osferycznym i w płynął również ujem nie na rozwój chmielu masowy pojaw pajączka. Mączniak rzekom y chmielu, którego najwięcej się obawiano w roku bieżącym, nie w płynął ujem nie na wartość handlow ą zbiorów. Liczne doniesienia o masowym
usychaniu drzew młodych i starszych po rozwinięciu liści, skło
niły Stację do przeprowadzenia lustracji sadów, w celu zbadania istotnych przyczyn usychania drzew. Przeprowadzone lustracje sadów w powiecie garwolińskim, puław skim , lubelskim i ja nowskim wykazały, że przyczyną częściowego lub całko
witego usychania drzew były przem arznięcia wywołane przez mrozy jesienne w 1933 roku. N a skutek doniesień O. T. O. i K. R.
0 masowym pojaw ię szkodników na drzewach owocowych, prze
prowadzono w m aju i czerwcu lustrację sadów owocujących w powiecie biłgorajskim , zam ojskim i puław skim (okolice Nałę
czowa). W czasie lustracji stwierdzono masowy pojaw nastę
pujących szkodników: kwieciak jabłkowiec, zwójkówki, kuprów ka rudnica, rzępica nieparka, prządka pierścienica i nam iotnik jabłoniowy.
3. T ę p i e n i e b e r b e r y s u i c h w a s t ó w .
W okresie sprawozdawczym akcji niszczenia berberysu 1 ostów na szerszą skalę nie prowadzono. Ograniczono się jedynie do w ydania przypom nienia za pośrednictw em Urzędu W ojewódz
kiego o przym usie niszczenia berberysu i chwastów. W powiecie puław skim na polecenie Starosty niszczono berberys przez ści
nanie części nadziemnych w czasie kwitnienia. W yniku nie było żad-gdyż berberys ponownie odbił i będzie w dalszym ciągu źród
łem zarażenia zbóż rdzą w okolicy. Za jedyny, najradykalniejszy sposób niszczenia berberysu Stacja uważa sól skażoną. Oset nisz
czony jest przy drogach państwowych i sejmikowych, oraz przez ludność wiejską. N a drogach gminnych w lasach państwowych i przedmieściach ostów nie niszczono.
4. P o r a d n i c t w o .
Na podstaw ie doniesień o szkodnikach i chorobach roślin upraw nych otrzym anych od osób pryw atnych (udzielono 196 porad pisem nych i 340 ustnych) oraz n a podstaw ie własnych spostrzeżeń w czasie lustracji sadów, szkółek i chmielników zanotowano masowy pojaw następujących szkodników i chorób:
kwieciak jabłkowiec ... jabłonie
z w ó jk ó w k i jabłonie — grusze kuprów ka r u d n i c a ... jabłonie
rząpica n i e p a r k a ... jabłonie — grusze prządka p i e r ś c i e n i c a ... jabłonie
nam iotnik jabłoniowy . . . . jabłonie
chwościk buraczany buraki cukrowe i półcu- krowe.
a) doświadczenia nad zwalczaniem szkodników i chorób na jabłoniach i gruszach (doświadczenia prowadzone są 3-ci rok — wyniki bardzo dobre);
b) doświadczenia nad zwalczaniem szkodników i chorób na drzewach pestkow ych (doświadczenia prowadzone są 3-ci rok — wyniki bardzo dobre);
c) doświadczenia nad zwalczaniem mszyc przy użyciu
„ N ikotanu“ na drzewach i krzewach owocowych, ozdob
nych i szklarniowych od 1— 2 % (wyższy procent pali rośliny);
d) doświadczenia nad zwalczaniem śm ietki kapuścianej przy użyciu sieczki napojonej smołowcem (doświadczenia prowadzone są 3-ci rok — wyniki bardzo dobre);
e) doświadczenia nad zwalczaniem rak a korzeniowego na 1-rocznych dziczkach zostały zniszczone powodzią.
Również zostały zniszczone doświadczenia p. K rystyny B arbackiej, asystentki W ydziału Ochrony Roślin P. I. N. G. W. w Puławach. Doświadczenia te m iały wykazać wpływ silnego i słabego porażenia rakiem na wzrost drzewek.
6. Z w a l c z a n i e k o r ó w k i w e ł n i s t e j ( l u s t r a c j e s z k ó ł e k d r z e w o w o c o w y c h ) .
W związku z ustaw ą' o zwalczaniu korówki wełnistej prze
prowadzono lustracje 12-tu szkółek drzew owocowych. Korówki wełnistej nigdzie nie stwierdzono. Również nie stwierdzono korówki wełnistej nigdzie w czasie lustracji sadów.
7. A k c j a o d k a ż a n i a z i a r n a s i e w n e g o . Akcji odkażania ziarna siewnego w okresie sprawozdawczym n a szerszą skalę nie prowadzono ze względu na późne zaanga
żowanie fitopatologa (1. V III. rb.). Ograniczono się jedynie do poleceń w czasie pogadanek w szkołach rolniczych, n a zjazdach rejonowych gospodarstw przykładow ych, kursach dla byłych wychowanków szkół rolniczych i przodowników zespołów przy
sposobienia rolniczego. Prowadzone przez szkoły rolnicze w Mięt- nem p. Garwoliński, Irenie p. puławski, Krasnym staw ie oraz Janowicach p. zamojski, p u n k ty czyszczenia nasion ziarna siewnego nie zapraw iały ze względu na brak odpowiednich urządzeń.
8. Z w a l c z a n i e w o ł k a z b o ż o w e g o .
Propagowanie zwalczania wołka zbożowego jakąkolwiek m etodą chemiczną, ze względu na obecny stan finansowy rol
nictwa, jest bezskuteczne. S tacja w obecnym okresie spraw o
zdawczym ograniczyła się jedynie do zebrania danych o wołku z całego województwa. N a podstawie własnych spostrzeżeń, oraz danych przez O. T. O. i K. R. stwierdzono występowanie wołka w m łynach, m agazynach zbożowych, spichrzach większej i mniejszej własności w następujących pow iatach: węgrowskim, siedleckim, łukowskim, radzyńskim , garwolińskim, puław skim , lubelskim, krasnystaw skim , chełmskim, hrubieszowskim, to m a
szowskim. B rak dokładnych danych z powiatów: sokołowskiego, włodawskiego, lubartowskiego, zamojskiego, janowskiego. Poza ty m przeprowadzono lustrację 12-tu wagonów kolejowych, a mianowicie:
a) 8 wagonów kolejowych na bocznicy P. Z. P. Z. w L u
blinie. W agony te P. Z. P. Z. nie przyjęły, gdyż stwier
dzono w ołka w zbożu i n a ścianach wagonów. Zboże opanowane wołkiem było pochodzenia zeszłorocznego;
b) 4 wagonów na stacji kolejowej Parczew. W ołka zbożo
wego, ani w wagonach, ani w załadowywanym zbożu nie
stwierdzono. Załadowywane zboże było pochodzenia tego
rocznego i to w prost z pod młocarni. Dane powyższe dają nam możność tw ierdzić/że wagony kolejowe w b a r
dzo rzadkich w ypadkach mogą być przyczyną zarażenia ziarna wołkiem zbożowym.
Głównym czynnikiem rozprzestrzeniania wołka po całym kraju są bezwzględnie niesumienni kupcy, którzy mieszają ziarno zdrowe z ziarnem porażonym przez wołka.
L ustracji młynów w roku bieżącym nie prowadzono, ogra
niczone się jedynie do rozesłania kilkunastu ankiet.
9. T ę p i e n i e g r y z o n i p o l n y c h :
W okresie letnim przeprowadzono na terenie wsi Barcha- czów p. zamojskiego zwalczanie susłów (szkody wyrządzone w zbożach dochodziły w niektórych miejscach do 60%) przy użyciu dwusiarczku węgla, k tóry zakupiono z funduszów Stacji, Sej
m iku i gminy. Dwusiarczek węgla okazał się najtańszym i najsku
teczniejszym z preparatów chemicznych, nawet w porównaniu z zalewaniem nor susłów wodą. Jesienią pojaw iły się licznie m yszy w pow. puław skim i łukowskim. N a podstawie przepro
wadzonych uprzednio doświadczeń z fosforkiem cynku, polecono ten p rep a ra t chemiczny jako jeden z najtańszych i najskutecz
niejszych.
10. O g ó l n y s t a n z d r o w o t n o ś c i k u l t u r u p r a w n y c h .
Sady w okresie wiosennym bardzo silnie ucierpiały z powodu pojaw u kwieciaka jabłkowca, zwójkówek i innych gąsienic motyli.
W powiecie biłgorajskim w jednym 40 morgowym sadzie mimo zapowiedzi dobrego urodzaju nie było ani jednogo owocu, gdyż w 60% kw iat był zniszczony przez kwieciaka jabłkowca, a w 40%
przez gąsienice zwójkówek. Poza wspom nianym i szkodnikami sady ucierpiały silnie skutkiem działania mrozów jesienią. Owoce natom iast były silnie porażone zgnilizną owoców i struposzem owocowym. W propagandzie zakładania sadów nie była uwzględ
niona ochrona ich i dlatego dzisiaj musimy patrzeć bezradnie na spustoszenia, jakie wywołują szkodniki i choroby. W niektó
rych okolicach mimo dużych przestrzeni objętych pod sady nie m a całkiem opryskiwaczy, w innych natom iast ilość ich jest niewy
starczająca. B rak aparatów do zwalczania szkodników i chorób
R ocznik och ro n y roślin, I I I . ^
drzew i krzewów owocowych daje się wyczuć nie tylko wśród mniejszej, lecz także i większej własności. Zboża (pszenica, żyto) porażone były silnie zgorzelą podstaw y źdźbła. W m ajątku Dub p. tomaszowskiego na jednym łanie, gdzie była pszenica po pszenicy, zgorzel w ystąpił klęskowo; spodziewano się 100— 150 kg. ziarna z morgi. Poza zgorzelą podstaw y źdźbła w niektórych okolicach na polach silnie azotowanych, w ystąpiła rdza źdźbłowa.
Próbne om łoty wykazały 70% pośladu (Matczyn p. lubelski).' Klęska roślin m otylkowych i buraków były mszyce. Buraki cukrowe i półcukrowe były silnie porażone chwościkiem b u ra czanym. K apusty i kalafiory bardzo silnie opanowane przez śmietkę kapuścianą. W powiecie zam ojskim musiano kilka
krotnie wysadzać kapusty, gdyż były w 70—90% opanowane śmietką. Z chorób wirusowych na ziemniakach w okresie wege
tacyjnym spotykano powszechnie kędzierzawkę i liściozwój.
W znacznie mniejszym stopniu natom iast, w porównaniu z po
przednim i latam i, spotykano czarną nóżkę i zarazę ziemniaczaną.
I I I . P r a c e p r o p a g a n d o w o - o ś w i a t o w e.
1 . O d c z y t y .
N a pracę oświatowo-propagandową wśród szerszych mas rolników Stacja kładzie duży nacisk. W okresie sprawozdaw
czym poza pracą oświatowo-propagandową w szkołach rolni
czych (14 pogadanek 2 godzinnych) brano udział na kursach dla przodowników zespołów przysposobienia rolniczego pow.
węgrowskiego i puławskiego (2— 3 godzinne pogadanki). Poza ty m brano udział w zjazdach byłych wychowanków szkół rol
niczych w Siedlcach, Garwolinie, Lubartow ie (3—4 godz. p o gadanki). Stacja brała również udział w rejonowych zjazdach gospodarstw przykładowych w pow. biłgorajskim 2, zamojskim 1, tomaszowskim lub. 1, hrubieszowskim 2, chełmskim 1. Na zjaz
dach tych poza uwagami w czasie lustracji gospodarstwa p rzy kładowego, wygłaszano 2 godz, pogadanki. N a zjeździe asysten
tów gospodarstw w Lublinie wygłoszono 2 godz. referat o szkod
nikach i chorobach roślin oraz ich zwalczaniu. Na zebraniach ogrodników i miłośników ogrodnictwa w Lublinie (2 zebrania) i Zamościu (1 zebranie), wygłoszono 2 godz. odczyt o szkodnikach i chorobach drzew i krzewów owocowych i ozdobnych oraz warzywnych. Ogółem urządzono 30 pogadanek nie wliczając
w to pogadanek na powiatowych wystawach prac przysposo
bienia rolniczego.
2. W y s t a w y .
Stacja brała czynny udział w wystawach i pokazach p rac przysposobienia rolniczego, organizując własne stoisko z ekspo
natam i ilustrującym i ważniejsze szkodniki i choroby drzew i krzewów owocowych, zbóż, okopowych, warzyw i ozdobnych, w ystępujących na terenie województwa. Gablotki (50 sztuk), tablice (60 sztuk), plak aty i ulotki, wzory preparatów chemicz
nych oraz wypożyczone opryskiwacze stanow iły eksponaty Stacji. W okresie sprawozdawczym urządzono 16 wystaw w p o w iatach: garwolińskim 2, siedleckim 1, bialskim 1, radzyńskim 1, puław skim 1, lubelskim 1, lubartow skim 1, krasnystaw skim 1, janowskim 2, chełmskim 1, hrubieszowskim 1, zamojskim 1, biłgorajskim 1, tomaszowskim 1. Podczas tych wystaw wygła
szano pogadanki i udzielano porad oraz brano udział w egza
minach zespołów stających do konkursu.
3. P r a k t y c z n e p o k a z y z w a l c z a n i a s z k o d n i k ó w .
Ze względu na brak opryskiwaczy (2 nieczynne opryski
wacze) S tacja pokazów stosow ania preparatów chemicznych do zwalczania szkodników i chorób nie urządzała.
S. M uryn.
9*