Czynności urzędowe S ądów niew łaściw ych

§ 65. W s z y s tk ie Sądy, choćby n ie w łaśc iw e, w k tó ry c h o k rę g u z n a jd u ją się śla d y zbro d n i albo w y stę p k u , m a ją p ra w o a n a w e t są zo b o w ią za n e, je ż e li z w ło k a g ro z i

niebezpieczeń-Gerichtshofe zweiter Instanz stehen, oder zwischen zwei Ge­

richtshöfen zweiter Instanz streitig, so entscheidet der Cassa­

tionshof. Entscheidungen dieser Art können nur nach An­

hörung der Staatsanw altschaft erfolgen, und es findet gegen dieselben kein abgesondertes Rechtsmittel statt.

In der Zwischenzeit hat jedes der streitenden Gerichte die zur Einleitung der Untersuchung und Herstellung des Thatbestandes in seinem Bezirke nöthigen Handlungen und insbesondere alle jene Untersuchungsschritte vorzunehmen, bei welchen Gefahr auf dem Verzüge haftet.

§ 65. Alle, auch die nicht zuständigen Strafgerichte, in deren Bezirk sich Spuren eines Verbrechens oder Vergehens

stw em , p rz e d się b ra ć te czynności, k tó r e służyć m ogą do z b a ­ d an ia isto ty u cz y n k u albo do u ję c ia obw inionego. W s z e la k o ż m a ją o tem n a ty c h m ia st zaw iad o m ić Sądy w łaściw e albo P ro k u ra to ró w p a ń s tw a i tym że p rz e s ła ć u sk u te cz n io n e p rz e z siebie dochodzenia.

§§ 65—66 traktują o niewłaściwości m i e j s c o w e j sądów, oczywiście z wykluczeniem rekwizycyi (§ 26, 93 pk.) przez którą sąd niewłaściwy zresztą staje się właściwym do przed­

sięwzięcia odnośnej czynności i nie potrzebuje się ograniczać do warunków § 65 p. k.

§ 66. C zynności śledcze, k tó r e p rz e d się w z ią ł Sąd k a r n y niew łaściw y w p rz y p a d k u innym , a nie tym , o k tó ry m w sp o ­ m ina p a r a g r a f p o p rz e d z a ją c y , z te g o ty lk o pow odu nie s ą je sz c z e w ażn e, je ż e li się ty lk o o d n o szą do ś le d z tw a w s tę ­ pnego a to li są d w łaściw y oceni, czy i o ile z a rz ą d z ić n ależy p o w tó rze n ie albo u zu p e łn ie n ie ty c h ż e czynności.

Z § 66 wynika, że tylko czynności ś l e d c z e (por. § 89, 61, 54 pk.) jako takie mogą zachować swą ważność, mimo przedsięwzięcia przez sędziego niewłaściwego, natom iast nigdy r o z p r a w a g ł ó w n a .

ROZDZIAŁ VII.

O w y łą c z e n iu i u c h y la n iu o só b s ą d o w y c h , tu d z ie ż p r o k u r a to r ó w p a ń stw a ,

i. W yłą c ze n ie osób sądowych.

§ 67. K a ż d y sę d z ia i p ro to k o la n t w y łączo n y j e s t od p rz e d s ię b ra n ia czynności sąd o w y ch w sp ra w a c h k a rn y c h , finden, sind, wenn Gefahr auf dem Verzüge haftet, berechtigt und verpflichtet, jene Handlungen vorzunehmen, die zur E r­

hebung des Thatbestandes oder zur Festhaliung eines Be­

schuldigten dienen können. Sie müssen jedoch die zuständige n Gerichte oder Slaatsanw älte davon alsl ald in Kenntniss setzen und denselben die von ihnen aufgenommenen Verhandlungen übersenden.

§ 66. Untersuchungshandlungen, welche ein nicht zustän­

diges Strafgericht ausser dem Falle des vorhergehenden

hr. J. Makarewicz. 9

je ż e li on sam p rz e stę p stw e m j e s t p o k r z y w dzony, albo je ż e li osoba obw iniona lub p o k rz y w d z o n a z o s ta je z nim w z w ią z k u m ałżeńskim , albo je ż e li obw iniony, p o k rzy w d zo n y , p r o k u ra ­ to r p a ń s tw a , o sk a rż y c ie l p ry w a tn y lub obrońca s ą z nim sp o k re w n ie n i lub sp ow inow aceni w linii w stę p n e j lub z s tę ­ pnej albo są je g o k rew n y m i w sto p n iu dzieci ro d z e ń stw a albo je sz c z e bliżej z nim sp o k rew n ie n i lub w ta k im ż e stopniu spow inow aceni, albo je ż e li z o s ta ją z nim w sto su n k u przy- sposobicieli lub w ychow aw ców , albo p rzy sp o so b ień c ó w lub w ychow ańców , o p iek u n ó w lub pupilów .

Po myśli § 45 ust. z 27 listop, 1896 1. 217 P. u. p. prze­

pisy o wykluczeniu i wyłączeniu osób sądowych i prokuratorów (§ 67—76 pk.) m ają także zastosowanie do u r z ę d n i k ó w s ę ­ d z i o w s k i c h p o m o c n i c z y c h , o ile im poruczono czynności wymienione w § 3 ust. 2 tejże ustawy.

Zawarte w § 67 pow ody wyłączenia mają zastosowanie do sędziów i protokolantów^ w s z y s t k i c h i n s t a n c y i (uchw.

z 8 kwietnia 1895 1. 1726. zb. nr. 1809).

W yrażenie »dz i e c i r o d z e ń s t w a « oznacza krewnych w linii bocznej w czwartym stopniu (orz. z 30 września 1890, 1. 10190, zb. nr. 1365).

Paragraphen vorgenommen, sind deshalb allein noch nicht ungiltig, soferne sie sich nur auf die Voruntersuchung beziehen;

doch liegt dem zuständigen Gerichte ob, zu beurtheilen, in- wieferne eine Wiederholung oder Ergänzung dieser Handlungen einzuleiten sei.

§ 67. Jeder Richter und Protokollführer ist von der Vor­

nahme gerichtlicher Handlungen im Strafverfahren ausge­

schlossen, wenn er selbst der durch die strafbare That Ver­

letzte, oder wenn die beschuldigte oder verletzte, Person mit ihm durch das Band der Ehe verbunden, oder wenn der Be schuldigte, der Verletzte, der Staatsanw alt, der Privatanklägor oder der Vertheidiger mit ihm in auf- oder absteigender Linie verwandt oder verschwägert, sein Geschwisterkind, oder noch näher mit ihm verwandt, oder in gleichem Grade verschwä gort ist, oder zu ihm in dem Verhältnisse von W ahl- oder Pflegeeltern oder Kindern^ eines Vormundes oder eines Mün dels steht.

§ 68. W yłączonym j e s t n a s tę p n ie we w sz y s tk ic h in stan - eyach ja k o sę d z ia lub p ro to k o la n t, k to

1) po za obrębem sw oich czynności służbow ych b y ł św ia d ­ kiem czynu, o k tó r y chodzi, albo w te j sp ra w ie był słuchany ja k o św iad ek lub znaw ca;

2) w te j sp ra w ie w sp ó łd z ia ła ł ja k o obrońca, ja k o z a stę p c a o sk a rż y c ie la p ry w a tn e g o lub stro n y cyw ilnej, albo ja k o p r o k u ra to r p a ń stw a .

Od w sp ó łd z ia ła n ia i o r z e k a n ia n a ro z p ra w ie głów nej w yłączony je s t, k to w te jż e s p ra w ie był czynnym ja k o sę­

d zia śledczy, albo m iał udziałj w ro z s trz y g a n iu sp rze ciw u p rzeciw oddan iu pod o sk a rż e n ie (§§ 211 do 214). Je że li w s k u te k od w o łan ia lub w s k u te k z a ż a le n ia n ie w a żn o ści ro z p ra w a g łó w n a ma być p o w tó rz o n a , od now ej ro z p ra w y głów nej w y łąc ze n i są ci sęd zio w ie, k tó rz y w p ie rw sz e j u d ział mieli.

Powody wyłączenia z § 68 nie dozwalają a n a l o g i ­ c z n e g o stosowania, ustaw a wylicza je wyczerpująco (orz.

z 7 czerwca 1886 1. 2>39, zb. 1. 933.

Wyłączenie sędziego po myśli § 68 ust. 2 pk. nie zależy od

§ 68. Ausgeschlosen von der Wirksamkeit als Richter oder Protokollführer in allen Instanzen ist feiner derjenige, w elcher:

1. ausserhalb seiner Dienstverrichlungen Zeuge der in Frage stehenden Handlung gewesen oder in der Sache als Zeuge oder Sachverständiger vernommen worden ist;

2. welcher in dieser Sache als Vertheidiger, als Ver­

treter des Privatanklägers oder Privatbetheiligten, oder als Staatsanw alt mitgewirkt hat.

Von der Mitwirkung und Entscheidung bei der Haupt­

verhandlung ist derjenige ausgeschlossen, welcher in derselben Sache als Untersuchungsricher thälig gewesen ist, oder an der Entscheidung über der Einspruch gegen die Versetzung in den Anklagestand (§§ 211—214) theilgenommen hat. Muss eine Haupiverhandlung in Folge einer Berufung oder Nich­

tigkeitsbeschwerde wiederholt werden, so sind von der neuen Hauptverhandlung jene Richter ausgeschlossen, welche an der ersten theilgenommen haben.

m a t e r y a l n e g o z n a c z e n i a czynności, przy której funkcyo- nował jako prokurator, czy czynność bardziej lub mniej jest ważną (orz. z 22 lutego 1898, 1. 2152, zb. nr. 2177).

Okoliczność, że sędzia brał u d z i a ł w u c h w a l e I z b y R a d n e j , zapadłej w myśl § 48 1. 1 pr. k., nie jest przyczyną wyłączającą sędziego. Strony mogą jednak żądać na tej pod­

stawie uchylenia sędziego (§ 72 proc.) jeżeli fakt ten podaje w wątpliwość zupełne nieuprzedzenie sędziego w pewnym przypadku (Orz, z 28 października 1884 1. 11878 nr. 698).

Jeżeli rozprawę przed sądem powiatowym przeprow a­

dzoną uchylono z powodu, że czyn, za przekroczenie uwa­

żany stanowi zbrodnię (§ 475 ust. 2 proc. k.), wówczas ci sędziowie, którzy brali udział w tem rozstrzygnieniu s ą d u a p e l a c y j n e g o , wyłączeni są od udziału w następnej roz­

prawie głównej o zbrodnię (Orz. 21 stycznia 1882, 1. 12300, nr. 408 tudzież orz. 13 sierpnia 1903 zb. nr. 2865.).

Taż sama przyczyna, która wyłącza sędziego śledczego od udziału w r o z p r a w i e g ł ó w n e j , wyłącza zarówno i sę­

dziego, który przeprowadził d o c h o d z e n i a p r z y g o t o w a w ­ cze, gdyż cel obydwu rodzajów postępowania jest ten sam (Orz. z 2 czerwca 1886, 1. 6402, nr. 932).

Od współudziału i wyrokowania na rozprawie głównej nie wyłącza sędziego okoliozność, że jako referent w tej samej sprawie po myśli § 208 p. k. załatwił a k t o s k a r ż e n i a i po wejściu sprzeciwu przedłożył akta Sądowi wyższemu (Orz.

z 2 czerwca 1886, 1. 4367, zb. nr. 928).

Sędzia, który prowadził dochodzenia w sprawie o zbro­

dnię, może w yrokować w sądzie powiatowym, w razie, jeżeli prokurator nie dopatrzywszy się znamion zbrodni, odstąpił sprawę Sądowi powiatowemu (Orz. z 30 kwietnia 1901 1. 5553 zb. nr. 2591).

Por. jeszcze § 332 tudzież §§ 281 1. 1 i 344 1. 1 pk.

§ 69. C złonkow ie sądów in sta n c y i w y ższy ch w y łąc ze n i są ta k ż e a m ianow icie:

§ 69. Mitglieder von Gerichten höherer Instanzen sind insbesondere auch ausgeslossen:

1) od ro z p o z n a w a n ia w s z y s tk ic h s p r a w k a rn y c h , w k tó ­ rych byli czynni ja k o sędziow ie śledczy;

2) od ro zp o z n a w a n ia śro d k ó w p ra w n y c h p rze ciw w s z y s t­

kim tym ro zstrz y g n ien io m , w k tó ry c h sam i w in sta n c y i n iż sze j g losow ali;

3) od z d a w a n ia sp ra w y i p rze w o d n icze n ia w s p ra w ie k a r n e j w k tó re j sę d zią śledczym lub sp ra w o z d a w c ą w S ądzie pod p o rząd k o w an y m b y ła osoba, z o s ta ją c a do nich w j e ­ dnym ze sto su n k ó w w § 67 w ym ienionych.

Nie jest wyłączonym a) od rozstrzygania odwołania co do kary (§ 283) kto rozstrzyga o sprzeciwie od aktu osk. (§ 210 b) od rozstrzygania o środkach prawnych w te j s a m e j s p r a ­ wi e, w której głosował w niższej instancyi, ale nie przeciw t e m u s a m e m u r o z s t r z y g n i e n i u c) od g l o s o w a n i a jako zwykły członek senatu w przypadkach § 69 ust. 3.

§ 70. Sędzia j e s t o b o w iązan y donieść bezzw ło czn ie p rz e łożonem u Sądu, k tó re g o j e s t członkiem o tym sto su n k u , k tó r y sta n o w i pow ód je g o w y łą c z e n ia . W yłączo n y n ac ze ln ik S ądu p o w iato w eg o uczynić pow in ien don iesien ie n ac ze ln ik o w i T ry ­ b u n ału p ie rw sz ej in stan c y i.

1. von der V erhandlung über alle Strafsachen, be' welchen sie als Untersuchungsrichter thätig w aren;

2. von der Verhandlung über Rechtsmittel gegen alle diejenigen Entscheidungen, bei welchen sie selbst in einer unteren Instanz an der Abstimmung theilgenommen haben;

3 von der F ührung des Referates und von dem V or­

sitze bei einer V erhandlung in Strafsachen, in denen als Untersuchungsrichter oder Referent bei einem untergeordneten Gerichte eine Person thätig war, welche mit ihnen in einem der im § 67 bezeichneten Verhältnisse steht.

§ 70 Der Richter ist schuldig, das Verhältniss, welches den Grund seiner Ausschliessung bildet, unverzüglich dem Vorsteher des Gerichts, dessen Mitglied er ist, anzuzeigen.

Der ausgeschlossene Vorsteher eines Bezirksgerichtes hat die Anzeige an den Vorsteher des Gerichtshofes erster Instanz zu machen.

Der Protokollführer hat diese Anzeige dem Richter zu machen, bei welchem er das Protokoll führen soll.

P ro to k o la n t donieść m a o tem sędziem u, p rz y k tó ry m sp isy w ać m a p rotokół.

§ 22 ust. z 27 listopada 1896 1, 217 D. u. p. przepisuje:

Sędzia lub sędziowski urzędnik pomocniczy, który dowie się o stosunku, który go ewentualnie wyłącza od pełnienia obo­

wiązków sędziowskich winien przełożonemu Sądu o tem do­

nieść bezwłocznie. Jeżeli przełożony Sądu ma się wyłączyć, winien o tem zawiadomić swego zastępcę, w braku tegoż, lub gdyby Sąd przez wyłączenie przełożonego nie był zdolnym do powzięcia uchwały ma zawiadomić o tem przełożonego zwie- rzchniczego sądu. Skutkiem tego zawiadomienia należy zarzą­

dzić zastępstwo albo wywołać sądowe rozstrzygnięcie co do istnienia przyczyny wyłączenia lub uchylenia (§ 74 pk.).

§ 71. K a ż d a osoba są d o w a od chw ili, w k tó re j się do­

w ie d z ia ła o p rzy c zy n ie ją w y łą c z a ją c e j, w strz y m y w a ć się ma od w sz y stk ic h czynności sądow ych pod tychże n ie w a żn o ścią . T ylko g d y z w ło k a g ro zi n iebezpieczeństw em , a w yzn aczen ie innego sędziego lub p r o to k o la n ta n a ty c h m ia st n a s tą p ić nie może, p o w in n a ta ż osoba sąd o w a, p rz e d się w z ią ć czynności sąd o w e nie cierp iące zw ło k i, w y ją w sz y , gdyby d z ia ła ć n a le ­ ża ło przeciw ' m ałżonce sędziego, albo p rze ciw osobom z nim spok rew n io n y m lub spow inow aconym (§ 67), w k tó ry m to ra z ie czynność u rz ę d o w ą niezw łocznie o d stą p ić n a le ż y n a j­

bliższem u sędziem u.

§ 71. Jede Gerichtsperson hat sich von dem Zeitpunkte, in welchem ihr ein Ausschliessuugsgrund bekannt geworden, aller gerichtlichen Handlungen bei sonstiger Nichtigkeit dieser Acte zu enthalten. Nur wenn Gefahr auf dem Verzüge haftet, und die Bestellung eines anderen Richters oder Protokoll­

führers nicht sogleich bewirkt werden kann hat eine solche Gerichtsperson die dringend nöthigen gerichtlichen Hand­

lungen selbst vorzunehmen, ausgenommen, wegen gegen die Ehegattin des Richters oder gegen Personen, welche mit ihm verw andt oder verschwägert sind (§ 67), einzuschreiten wäre, in welchem Falle unverzüglich die Amtshandlung an den nächsten Richter abzutreten ist.

Czynności przedsięwzięte przez sędziego, który n ie w i e ­ d z i a ł o przyczynie wyłączającej go, są w a ż n e . Uwagę sę­

dziego lub przełożonego sądu na powyższą okoliczność mogą zwrócić osoby z § 72 pk.

II. Uchylanie osób sądowych.

§ 72. P ro k u r a to r p a ń s tw a , s tro n a cyw ilna, o sk a rż y cie l p ry w a tn y i obw iniony, m ogą uchylić członków Sądu i p ro ­ tok o lan tó w je ż e li oprócz p rz y p a d k ó w w §§ 6 7 —69 w ym ie­

nionych podać i w y k a z a ć m ogą in n e p rzy c zy n y , k tó re są zdolne podać w w ątp liw o ść zupełne n ie u p rz e d z e n ie tego, k tó ry m a być uchylony.

Sędzia może sam zgłosić do przełożonego przyczyny wy­

kluczające go po myśli § 72 pk O doniosłości takich przyczyn rozstrzyga przełożona władza (§ 74 pk.) według swobodnego uznania.

§ 73. P ro ś b a stro n y , k tó r a chce uchylić sędziego, po­

dan a albo do p ro to k ó łu w n iesio n a być p o w in n a z a w sze w tym sądzie, do k tó re g o uchylony n ależ y , a m ianow icie, jeżeli chodzi o w y k lu cz en ie cz ło n k a S ądu o rze k ają ce g o , n a j­

później w d w u d z ie stu c z te re c h g o d zin ach p rz e d rozpoczęciem ro zp raw y , a gd y b y chodziło o u chylenie całego T ry b u n a łu najpóźniej w p rz e c ią g u dni trz e c h po w ezw an iu do ro z p ra w y . W p rośbie tej pow inny być p rzy c zy n y do u ch y len ia d o k ła ­ dnie w ym ienione i o ile m ożna p o p a rte d okum entam i pi- semnemi.

§ 73. Der Staatsanwalt, der Privatbetheiligte, der Privat­

ankläger und der Beschuldigte können Mitglieder des Ge richtes und Protokollführer ablehnen, wenn sie ausser den in den §§ 67 —69 bezeichneten Fällen andere Gründe anzu­

geben und darzuthun vermögen, welche geeignet sind, die volle Unbefangenheit des Abzulehnenden in Zweifel zu setzen.

§ 73. Das Gesuch, womit ein Betheiligter die Ablehnung eines Richters geltend machen will, ist jederzeit bei dem Gerichte, welchem der Abgelehnte angehört, und zwar, wenn es sich um die Ablehnuug eines Mitgliedes des erkennenden

Uchylenie sędziego ś l e d c z e g o nie jest związane ża­

dnym terminem.

Słuszność wymaga, aby uwzględnić prośbę strony wnie- s sioną po t e r m i n i e z § 73 pk. jeżeli dowiedziała się o za­

chodzących podstawach wykluczenia już po u p ł y w i e cza­

sokresu.

§ 74. O tem , czy do u ch y len ia osoby sądow ej p rz y c h y ­ lić się m ożna, sta n o w i zw y c z a jn ie p rze ło żo n y Sądu, do k tó re g o ona należy.

Je ż e li sę d zia p o w ia to w y m a być uchylony, ro z s trz y g a Izb a R a d n a T ry b u n a łu p ie rw sz e j instan cy i; je ż e li cały Sąd p ie rw sz e j in stan c y i albo je g o n ac z e ln ik m a ją być uchyleni, ro z s trz y g a T ry b u n a ł d ru g iej in stan c y i, a je ź lib y T ry b u n a ł d ru g iej in sta n c y i albo je g o p re z y d e n t m ieli być uchyleni, ro z s trz y g a T ry b u n a ł k asa c y jn y .

P rz e c iw tym ro zstrz y g n ien io m nie słu ży żad en śro d ek p ra w n y . J e ż e li n aczeln ik , a w zg lęd n ie T ry b u n a ł, r o z s tr z y g a ­ ją c co do uchylenia, ze zw o li n a nie, w ów czas w yznaczyć

po-Gerichts handelt, längstens binnen vierundzwanzig Stunden vor Beginn der Verhandlung, und wenn es sich um die Ab­

lehnung eines ganzen Gerichtshofes handelt, längstens binnen drei Tagen nach der Vorladung zu der Verhandlung zu überreichen oder zu Protokoll zu geben. In diesem Gesuche müssen die Gründe der Ablehnung genau angegeben und so viel als möglich bescheinigt sein.

§ 74. über die Zulässigkeit der Ablehnung einer Gerichts­

person entscheidet in der Regel der Vorsteher des Gerichtes, zu welchem sie gehört.

W ird ein Bezirksrichter abgelehent, so entscheidet die Rathskammer des Gerichishofes erster Instanz; wenn ein ganzes Gericht erster Instanz oder dessen Vorsteher abge- ichrit wird, so entscheidet der Gerichtshof zweiter Instanz, und wenn ein Gerichtshof zweiter Instanz, oder dessen Präsident abgelehnt wird, so entscheidet der Cassationshof.

Gegen diese Entscheidungen findet kein Rechtsmittel statt. Der Vorsteher, beziehnungsweise der Gerichtshof, welcher über die Ablehnung entscheidet, hat zugleich, falls derselben j stattgegeben wird, denjenigen Richter oder das Gericht zu bezeichnen, welchem die Sache zu übertragen ist.

winien zarazem tego sędziego albo ten Sąd, którem u spraw a ma być poruczona.

Jeśliby c a ł y S ą d p o w i a t o w y miał być uchylony, roz­

strzygać by musiał T r y b u n a ł 2 i n s t a n c y i , któryby w ta­

kim razie wyznaczył inny Sąd powiatowy, w miejsce uchy­

lonego.

Uchylenie s ę d z i e g o s a m o i s t n e g o może sędzia powia­

towy po myśli § 28 ust. z 27 listopada 1896 1. 217 D. u. p. za­

łatwić w ten sposób, że nie zasięgając decyzyi przełożonego Trybunału I-ej instancyi poruczy spraw ę innemu sędziemu samoistnemu, co do którego nie zachodzi żadna przeszkoda.

Podobnie prezydent przełożonego Trybunału w razie wykl u­

czenia sędziego powiatowego, przekaże sprawę tegoż zastępcy.