Ustawa o postępowaniu karuent
II. Sądy szczególne
§ 60. P o stęp o w a n ie k a r n e p rz e c iw osobom, k tó r e w e d łu g u s ta w y p o d le g a ją w sp ra w a c h k a rn y c h o rze czn ictw u Sądów w o jsk o w y ch , z a s tr z e g a się i n a d a l Sądom w
ojsko-§ 60. Das Strafverfahren gegen Personen, die nach dem Gesetze in Straffällen der Militärgerichtsbarkeit unterstehen, bleibt auch fernerhin den Militärgerichten Vorbehalten. Die
wym. J e d n a k o w o ż sp ra w d z e n ie is to ty u cz y n k u w ta k ic h p rz e stę p s tw a c h , k tó r e p o d łu g u s ta w k a rn y c h pow szechnych sądzone być pow inny, n ależ y w ted y ty lk o do S ądów w o j
skow ych, gd y obw iniony p o d le g a n ie w ą tp liw ie o rze czn ictw u Sądów w o jskow ych. G dyby się to o k a z a ło dopiero w ciągu śle d ztw a , p ro w a d zo n e g o p rz e z Sąd k a rn y d la osób cy w il
nych, w ó w czas Sąd te n p o stę p o w a n ie p rz e rw ie i Sądow i w o jskow em u o d stąp i.
Por. 21 pr. k. wojsk, według którego analogicznie po
stąpić ma S ą d w o j s k o w y w razie, jeżeli się okaże, że ob
winiony podlega jurysdykcyi sądu stanu cywilnego.
W razie, jeżeli z samego d o n i e s i e n i a karnego wynika niewątpliwie, iż obwiniony podlega kompetencyi sądu wojsko
wego należy natychmiast przerwać postępowanie a nie roz
pisywać rozprawy (orz. z 1 lutego 1905 zb. nr. 3030).
Nawet w razie rozpoczęcia rozprawy głównej przeciw obwinionemu, podlegającemu jurysdykcyi sądów wojskowych, zarządzenie zawarte w § 60 p. k. nie następuje w formie w y r o k u lecz w formie u c h w a ł y . W postępowaniu o zbrodnie i występki żalić się należy do 8ądu Wyższego (§ 15) (uchw.
z 17 września 1895 1 8979 zb. nr. 1909).
Por. uwagę przy art. I ustawy wprowadczej.
U s t a w a z d n i a 20 m a j a 1869 nr. 78 D. u. p. o z a k r e s i e d z i a ł a n i a S ą d ó w w o j s k o w y c h s t a n o w i co n a s t ę p uje:
§ 1. Orzecznictwu Sądów wojskowych w sprawach ka r
nych podlegają:
1■ Osoby zostające w służbie czynnej w arm ii stałej i w marynarce wojennej;
Erhebung des Thalbestandes rücksichtlich solcher strafbarer Handlungen, welche nach den allgemeinen Strafgesetzen zu beurtheilen sind, steht jedoch den Militärgerichten nur dann zu, wenn der Beschuldigte offenbar der Militärgerichtsbarkeit untersteht. Ergibt sich dies erst im Laufe einer vor dem Civilstrafgerichte geführten Untersuchung, so ist die Verhand
lung von dem Civilstrafgerichte abzubrechen und dem Militär
gerichte zu übergeben.
2. osoby przytoczone w spisie umieszczonym na końcu n i
niejszej ustawy, które w adm inistracyi wojskowej zaj
mują posady lub pełnią tam obowiązki, a w czynnej zostają służbie, jeżeli oddanie ich pod orzecznictwo Są
dów wojskowych nie m a być ocenione wyłącznie według tych postanowień, które się odnoszą do osób w ustępie poprzedzającym (l. 1) przytoczonych (§ 53 ustawy o służbie wojskowej z dnia 5 grudnia 1868 nr. 151 E. u. p.).
3. wszystkie osoby, które się znajdują w orszaku, na sto
pie wojennej stojącego albo poza granicam i Monarchii zostającego oddziału wojskowego, albo które należą do załogi okrętu wojennego;
4. jeńcy i zakładnicy zostający pod dozorem wojskowym;
5. korsarze (rozbójnicy morscy) ujęci przez m arynarkę wo
jenną.
Por. § 62 ust. wojsk, z 11 kwietnia 1889 1. 41 Dup. i rozp.
z 28 listopada 1890 1. 207 Dup, (co do trw ale urlopowanych, rezerwistów, członków obrony krajowej i rezerwy uzupełnia
jącej nie będących w czynnej służbie).
W czynnej służbie będący p o m o c n i c y c. i k. z a k ł a d ó w w o j s k o w y c h z l e k a m i podlegają w spraw ach kar
nych jurysdykcyi wojskowej (orz. pleń. z 8 listopada 18991. 16149 zb. nr. 2412) także o f i c e r o w i e u r l o p o w a n i z n a l e ż y t o- ś c i ą z a c z e k a n i e (Wartegebiir) (orz. 7 listopada 1889 zb.
nr. 1283).
§ 2. Oficerowie, którzy, zatrzymując stopień wojskowy, występując z arm ii stałej lub m arynarki wojennej, czy pobie
rają płacę, czy jej nie pobierają, tudzież oficerowie rezerwy, którzy nie zostają w służbie czynnej, podlegają co do zbrodni i występków wojskowych orzecznictwu Sądów wojskowych, je
żeli w czasie popełnienia takich czynów karygodnych nosili m undur wojskowy.
Osoby te, w tym czasie, w którym noszą m undur woj
skowy, ulegają również przepisom dyscyplinarnym wojskowym.
Zresztą podlegają w sprawach karnych wyłącznie po
wszechnej ustawie karnej i orzecznictwu Sądów cywilnych.
1 . W ili . mmmmmm
§ 60.
§ 3. Urlopnicy, oficerowie rezerwy, nie będący w służ
bie czynnej, jakoteż żołnierze rezerwy i rezerwy uzupełnia
jącej podlegają orzecznictwu sądów wojskowych od dnia do
ręczenia lub należytego ogłoszenia nakazu zwołującego ich, lub, jeżeli zwołanie na pewien dzień opiewało, od dnia tego:
jeżeli jednak stawienie się (die Prdsentirung) wcześniej na
stąpiło, od tegoż dnia.
Od tej chwili postąpić z n im i należy według ustaw wojskowych, jeżeli pierwej poza służbą czynną popełnili woj
skową zbrodnię lub ta kiż występek dezercyi lub kalectwa wła- snowolnego (§§ 183—215 i 293—298 ustawy kar. wojsk.).
Jeżeli osoba wojskowa, należąca do wojska liniowego lub do rezerwy, popełni w czasie służby czynnej jakąbądz zbro
dnię wojskową lub takiż występek (§§ 142—403 ust. kar.
wojsk.) które wyszły na jaw dopiero po odejściu na urlop, albo po wstąpieniu do rezerwy, choćby powtórnem, wówczas Sądy wojskowe co do tego czynu karygodnego działać mają przeciw tej osobie wojskowej według ustaw karnych wojsko
wych, lecz dopiero wtedy, gdy po zwołaniu jej oddaną została pod orzecznictwo Sądów wojskowych.
Obecne brzmienie ustępu I. § 3. opiera się na ustawie z 11 czerwca 1881 1. 98 D. u. p.
Por. ust. z 28 czerwca 1890 1. 137 Dup. o karach za nie zastosowanie się do wojskowego nakazu powołującego.
Ustawa z 11 czerwca 1884 1. 98 D. u. p. co do zakresu działania sądów wojsk, ma zastosowanie także do członków wojska stacjonow anego w B o ś n i i i H e r c o g o w i n i e (orz.
pleń. z 8 listopada 1898 1. 15146 zb 1. 2289).
§ 4. Co do przestępstw nienależących do zbrodni lub występków wojskowych, a popełnionych w czasie, gdy sprawa podlegała orzecznictwu Sądów wojskowych, jeżeli te czyny wy
szły na jaw po wystąpieniu ze służby czynnej i przed po
wtórnem wstąpieniem do niej, albo po zupelnem wystąpie
n iu z arm ii stałej lub m arynarki, Sądy cywilne mają są
dzić. Sądy te stosować mają ustawy karne powszechne, je
żeli nie są surowsze od ustaw karnych wojskowych, w innych zaś przypadkach ustawy karne wojskowe,
Sąd stanu cywilnego nie może uznać się za niewłaściwy ] dlatego, że dowiedział się o czynie karygodnym z a n i m ob
winiony w ystąpił z czynnej służby (orz. z 4 kwietnia 1888 1. 3997 zb. 1. 1134).
§ 5. Jeżeli Moś popełnił przestępstwo przed chwilą, w której się dostał pod orzecznictwo Sądów wojskowych, do
chodzenie czynu tego należy do Sądów cywilnych.
Jednak jeżeli z tem przestępstwem schodzi się przestęp
stwo popełnione ju ż po tej chwili, wówczas śledztwo, które Sąd wojskowy m a przeprowadzić, co do czyłiu ostatniego, przeprowadzone być powinno przed śledztwem należącem do Sądu cywilnego, chybaby przestępstwo, popełnione w czasie podlegania ■ Sądowi cywilnemu, zagrożone było karą śmierci lub więzienia dożywotniego, a przestępstwo popełnione w cza
sie podlegania Sądowi wojskowemu, karą łagodniejszą od tamtej.
Jeżeli ktoś w przypadku takim tak przez Sąd wojskowy, ja k przez Sąd cywilny, uznany będzie w innym przestępstwa, wówczas ten z tych dwu Sądów karnych, który późniejszy wydaje wyrok, wymierzając karę, powinien należyty mieć wzgląd na karę, na którą skazano wyrokiem poprzednim. (
§ 6. W przypadku § 5 według przepisu ustawy o po
stępowaniu karnem do przeprowadzenia śledztwa, należącego do orzecznictwa Sądu cywilnego, delegowany być może inny Sąd cywilny znajdujący się w tej samej połowie państwa co Sąd cywilny właściwy.
Jeżeli obwiniony tak przez Sąd cywilny ja k przez Sąd wojskowy, skazany został na karę, natenczas ta kara naj
przód ma być wykonana, na którą skazał ten Sąd, który pierwej orzekał.
§ 7. Śledztwo co do zbrodni szpiegostwa i innych po
rozumień z nieprzyjacielem (§ 67 ust. k a r), co do werbunku nieuprawnionego (§ 92 u. k ) i uwodzenia żołnierza do naruszenia obowiązków służby wojskowej, lub pomocy do zbrodni wojskowych (§ 222 u. k.J, przeciw osobom podlega
jącym orzecznictwu Sądów cywilnych, należy do Sądów cy
wilnych.
K arą na te zbrodnie jest więzienie ciężkie od roku je
dnego do lat pięciu.
W przypadku wojny wypowiedzianej lub wybuchłej, po
dlegają także osoby cywilne za te zbrodnie orzecznictwu Są
dów wojskowych. Dzień, w którym to rozszerzenie właściwości nastąpi lub ustanie, minister sprawiedliwości oznaczy i urzę- downie ogłosi.
§ 9. Postanowień ustawowych o rozciągnięciu postępo
w ania doraźnego w Sądzie cywilnym, na osoby wojskowe nie zmienia się ustawą niniejszą.
§ 14. Z dniem wejścia w wykonanie niniejszej ustawy Sądy cywilne wstępują w miejsce Sądów wojskowych, jeżeli orzecznictwo tychże według ustawy niniejszej nie m a trwać dalej, a wyjąwszy przypadki wymienione w ustawie niniejszej, działać powinny według ustaw o właściwości i postępowaniu obowiązujących w Sądach cywilnych.
(Inne paragrafy należą albo do sądownictwa wojskowego albo jako przejściowe, utraciły znaczenie).
W y k a z o s ó b n a l e ż ą c y c h do a d m i n i s t r a c y i w o j s k o w e j obejmuje: I Duchowieństwo wojskowe, II Audy
torów ; III Lekarzy wojskowych; IV Rachmistrzów wojsko
w ych; V Urzędników intendantury; VI Urzędników zaopa
trzenia wojska; VII Urzędników W eterynaryi; VIII Urzędni
ków technicznych w artyleryi, inżynieryi, i oddziale powózek;
IX Służbę dozorczą w wojskowych zakładach karnych; X Po
mocników technicznych.
U s t a w a z d n i a 2 k w i e t n i a 1885 1. 93 D. u. p. o w y
konywaniu władzy sądowej nad o b r o n ą k r a j o w ą .
§ 1. Z osobami, należącemi do obrony krajowej, które służą czynnie w obronie krajowej, lub nie będąc w służbie czynnej, do odbywania służby stosownie do ustawy o obronie krajowej powołane zostały, postępować należy w sprawach karnych według ustaw wojskowych Jednakowoż te postano
wienia, które zagrażały ograniczeniem praw i zdolności do działań cywilnych lub przedłużeniem ustawowego czasu służby, nie będą do nich stosowane. Nadto w razie skazania za zbro
dnie i występki niewojskowe, skutki wyroków wspomnionych
w §§ 45 do 48, 50 i 87 ustawy karnej wojskowej, przyto
czone w § 45 lit. b) i c), tudzież i w §§ 50, 54 i 87 tylko o tyle i tak długo dotykać ich będą, jakby to nastąpiło także według ustaw karnych dla osób stanu cywilnego.
Po myśli § 10 ust z 25 grudnia 1*94 1. 1 Dup. ex 1895 j podlega żandannerya wojskowym ustawom na równi z obroną ]
krajową. 1
§ 2. Z osobami do obrony krajowej należącemi, które nie służą czynnie, postępować należy weilług ustaw karnych wojskowych z powodu przestępstw wojskowych, które popełniły:
1) podczas zebrania kontrolnego (raportu głównego), 2) w charakterze oficerów a to w m undurze wojskowym.
§ 4. Stosowanie ustaw wojskowych zaczyna się w ra
zie powołania i urućhomienia zarządzonego n a rozkaz cesarza z dniem, doręczenia rozkazu powołania, lub ustawą przepisa
nego ogłoszenia tegoż, we wszystkich innych przypadkach z dniem osobie powołanej do stawienia się wyznaczonym, a jeżeli stawienie się tegoż pierwej nastąpiło z tymże dniem.
Stosowanie ustaw wojskowych ustaje z chwilą przenie
sienia napowrót do stanu nieczynnego lub' wystąpienia ze służby. Procesy karne, które w Sądach obrony krajowej są w toku, m ają jednak te Sądy do końca przeprowadzić. i ]
Z osobami należącymi do obrony krajowej od chwili, w której podlegają sądownictwu wojskowemu, postąpić należy według ustaw wojskowych także z powodu zbrodni wojsko
wych dezercyi i okaleczenia się, któreby przedtem popełniły.
§ 5. W ładzę sądową wojskową w sprawach karnych nad osobami należącemi do obrony krajowej, wykonywują w pierwszej instancyi Sądy wojskowe, które należy ustanowić według przepisów dla arm ii stałej obowiązujących i złożyć z członków obrony krajowej; w razie potrzeby, jakoteż dla Sądów podczas wojny urzędujących, mogą być także złożone z osób należących do arm ii stałej (marynarki). Sądom obrony krajowej podczas wojny urzędującym można poruczyć także prowadzenie śledztw przeciw osobom podlegającym sądownictwu wojskowemu według ustawy z • 20 maja 1869 o zakresie
—
działania Sądów wojskowych. Do aresztu śledczego i do wy
konania kar więziennych służyć mają zakłady karne wojskowe.
§ 6. W instancyi drugiej i trzeciej sądzą sprawy karne wojskowe osób należących do obrony krajowej sądy drugiej i trzeciej instancyi istniejące dla arm ii stałej i dla m a
rynarki.
§ 7. Jeżeli osoba należąca do obrony krajowej popełniła zbrodnię wojskową lub występek wojskowy, w czasie gdy pod
legała sądownictwu wojskowemu, ale przestępstwo to zostało odkryte dopiero po jej wyjściu z pod władzy sądowej woj
skowej', natenczas Sądy wojskowe (§ 5) wtedy dopiero postę
pować mają przeciw tej osobie, gdy powróci pod władzę woj
skową (§ 4).
§ 8. Z powodu przestępstw nienależących do rzędu zbro
dni i występków wojskowych, a popełnionych przez osobę n a leżącą do obrony krajowej, w czasie gdy osoba ta pod wzglę
dem tych czynów podlegała sądownictwu wojskowemu, ale od
krytych dopiero wtedy, gdy przynależność do wojskowej w ła
dzy sądowej ju ż ustała, postępowanie mają prowadzić zawsze Sądy cywilne. Sądy cywilne mają w tych przypadkach sto
sować ustawy karne powszechne, o ile te nie są surowsze od ustaw karnych wojskowych, w którym to razie stosowane będą ustawy karne wojskowe.
§ 9. Jeżeli osoba należąca do obrony krajowej popełniła przestępstwo przed czasem wejścia pod wojskową władzę są dową, natenczas postępowanie karne należy do Sądów cywil
nych (wyjąwszy przypadki przewidziane w § 4 ustęp 3
i § 2. . *
§ 10. Gdy przestępstwo należące do sądów cywilnych, zejdzie się z przestępstwem, które należy do Sądów wojsko
wych, natenczas postępowanie, które S ądy wojskowe z powodu ostatniego czynu przeprowadzić mają, powinno nastąpić przed postępowaniem należącem do Sądu cywilnego, jeżeli zbrodnia należąca pod jurysdykcyę Sądu cywilnego nie jest zagrożona karą śmierci lub więzienia dożywotniego czyn zaś, który mają sądzić Sądy wojskowe, mniejszą karą jest zagrożony. Jeżeli Sądy karne tak cywilny ja k wojskowy, uznają obwinionego
w innym przestępstwa,natenczas ten z tych dwóch Sądów kar
nych, który później wyrok wydaje, powinjen przy wymiarze kary uwzględnić karę, na którą winnego skazano wyrokiem poprzednim. Ta kara. m a być wykonana pierwej, która pier
wej zawyrokowaną została.
§ 11. W przypadku §§ 9 i 10 można dla przeprowa
dzenia postępowania karnego delegować według przepisów po
wszechnej procedury karnej inny Sąd cywilny.
§ 12. Ustawa niniejsza nie narusza postanowień p ra wnych co do rozciągania na osoby wojskowe postępowania doraźnego zaprowadzonego w sądzie cywilnym.
§ 15 W ykonanie niniejszej ustawy, która w chodzi w ży cie w dniu jej ogłoszenia, uchylając zarazem ustawę z 23 maja 1871 l 45 D. u. p., porucza się m inistrom sprawie
dliwości i obrony krajowej.
(§§ 13 i 14 jako dla nas obojętne opuściliśmy).
W edług rozp. minist, obrony krajowej z 20 grudnia 1889 1. 193 D. u. p podlegają osoby, które na zasadzie § 6 ustaw y z 6 czerwca 1886 1. 90 D. u. p. o ruszeniu krajowem (L and
sturm ) do p o s p o l i t e g o r u s z e n i a należą, od chwili powo
łania ich, wojskowym ustawom karnym i dyscyplinarnym tak sarno jak osoby do obrony krajowej należące.
W razie k o n f l i k t u ' k o m p e t e n c y j n e g o między Są
dem wojskowym a karnym stanu cywilnego stosować należy
§ 22 pr. k. wojskowej, według którego załatwia go Sąd woj
skowy wyższy w porozumieniu z Sądem krajowym wyższym;
w razie jeżeli nie przyjdzie między niemi do porozumienia, załatwiają spór Najwyższy Sąd wojskowy w porozumieniu z Najwyższym Trybunałem, jeżeliby i tu nie przyszło do zgo
dnego załatwienia, rozstrzyga Ministeryum Wojny.
§ 61. Posłowie zagraniczni, uw ierzytelnieni riife- au
stw a nie
«fxyyoko ^yyłaściwy poczet o só b ^ o sel-iie^jflegają or zeczi?ictwn w łada- k r ajo w y ch.
Podob-'f3'
§ 61. Die am österreichisch-ungarischen Hofe beglaubigten auswärtigen Gesandten und das eigentliche Gesandtschafts
personale derselben stehen nicht unter der Gerichtsbarkeit
nież nie
tych-£j\ p 4- obcych
panujących, je ż e li są z a ra z e m poddanym i tego p a ń s tw a , do
w charakterze pokrzywdzonego może nastąpić jedynie za po
średnictwem urzędu marszałkowskiego. (Reskrypt min. spra- wiedl. z 28 stycznia 1874 1. 1289). Por. rozp. min. z 11 maja 1892 1. 8879 nr. 16 Dz. r. min.
U r z ę d n i c y k o n s u l a t ó w nie mają charakteru dyploma
tycznego. Podlegają zatem orzecznictwu tego kraju, w którym urzędują, o ile odnośne umowy międzynarodowe nie czynią pewnych wyjątków. Konsulom jeneralnym, konsulom i vice- konsulom przyznano w umowach międzynarodowych z głó
wniejszymi państwam i Europy zaw artych osobistą nietykal
ność, o ile są poddanymi tego państw a, które ich zamiano
wało, i o ile nie chodzi o z b r o d n i ę popełnioną w kraju, w którym urzędują.
§ 62. Ze w zg lę d u n a b ez p ie cz eń stw o p u bliczne albo z innych w aż n y ch pow odów , T ry b u n a ły d ru g ie j in stan c y i der Landesbehörden. Auch die Haus- und Dienstleute dieser Gesandten und der in Österreich sich aufhaltenden fremden Souveräne, welche zugleich Unterthanen des Staates sind, welchem der Souverän oder Gesandte angehört, unterstehen den österreichischen Gerichten nicht. Hätte daher mit solchen Personen eine Amtshandlung wegen einer strafbaren Handlung einzutreten, so hat die Behörde sich zwar nach Umständen der Person des Beschuldigten zu versichern, jedoch sogleich