Czytelnictwo prasy

Słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku objęci badaniami najczęściej czytają „Gazetę Wyborczą”, na którą wskazało 39,02% respondentów. 189 słuchaczy (29,03%) czyta tygodnik „Polityka” . Jedna czwarta badanych (24,88%) uzyskuje wiedzę o bieżących

wydarzeniach z kraju i na świecie za pośrednictwem tygodnika „Wprost”. „Rzeczpospolitą”

czyta 15,97% respondentów. Co dziesiąty badany czyta „Tygodnik Powszechny” (10,00%).

7,37% respondentów jest czytelnikiem „Naszego Dziennika”. Tygodnik „Angora” czytany jest przez 5,99% respondentów.

Silnie zaangażowani różnią się od słabo zaangażowanych pod względem czytelnictwa wymienionych tytułów prasowych (tab.28)

Tabela 28. Czytelnictwo prasy Czytam tygodnik „ Politykę”

t = 44,07 Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,001 N % N %

Tak 41 36,28 17 16,04

Nie 72 63,72 89 83,96

Suma 113 100 106 100

Czytam dziennik „ Rzeczpospolita”

>1 ii £ “-j oo Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,001 N % N %

Tak 31 27,43 8 7,55

Nie 82 72,57 98 92,45

Suma 113 100 106 100

Czytam „ Nasz dziennik”

OSr--"II'k

Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,01 N % N %

Tak 15 13,27 3 2,83

Nie 98 86,73 103 97,17

Suma 113 100 106 100

Czytam tygodnik „ Wprost”

X2 = 6,62 Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,02 N % N %

Tak 36 31,86 18 16,98

Nie 77 68,14 88 83,02

Suma 113 100 106 100

Czytam dziennik „ Gazetę wyborczą”

t = 5,79 Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,02 N % N %

Tak 52 46,02 32 30,19

Nie 61 53,98 74 69,81

Suma 113 100 106 100

Czytam tygodnik „ Angora”

t = 5,38 Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,05 N % N %

Tak 14 12,39 4 3,77

Nie 99 87,61 102 96,23

Suma 113 100 106 100

Czytam „ Tygodnik Powszechny”

oCNinII Silnie zaangażowani Słabo zaangażowani

Wielkość błędu: 0,05 N % N %

Tak 12 10,62 3 2,83

Nie 101 89,38 103 97,17

Suma 113 100 106 100

Czasopismem najbardziej różnicującym grupy o silnym i słabym zaangażowaniu politycznym jest tygodnik „Polityka”. Czyta ją co szósta osoba słabo zaangażowana politycznie (16,04%) i ponad dwukrotnie więcej osób silnie zaangażowanych (36,28%).

Dziennik „Rzeczpospolita” czyta ponad jedna czwarta silnie zaangażowanych politycznie respondentów (27,43%) i zaledwie 7,55% słabo zaangażowanych.

Na czytelnictwo „Naszego Dziennika” wskazało czterokrotnie więcej respondentów silnie zaangażowanych politycznie od słabo zaangażowanych (13,27% wobec 2,83%).

Wiedzę na tematy społeczne za pośrednictwem tygodnika „Wprost” pozyskuje dwukrotnie więcej osób silnie zaangażowanych politycznie od słabo zaangażowanych (31,86% wobec 16,98%).

Dla prawie połowy osób z grupy silnie zaangażowanych politycznie (46,02%) i zaledwie jednej trzeciej z grupy słabo angażujących się (30,19%) dziennik „Gazeta Wyborcza” stanowi

źródło wiedzy o bieżących wydarzeniach z kraju i na świecie.

Odsetek osób czytających tygodnik „Angora” jest dla grupy osób silnie zaangażowanych politycznie trzykrotnie wyższy niż w grupie respondentów słabo zaangażowanych politycznie (12,39% wobec 3,77%).

Ostatnim różnicującym statystycznie obie grupy czasopismem jest „Tygodnik Powszechny”. 10,62% osób silnie zaangażowanych politycznie i zaledwie 2,83% z grupy słabo angażujących się wskazało, że czyta ten tygodnik.

Powyższe wyniki badań wykazały występowanie istotnych różnic w postawach politycznych ze względu na czytelnictwo prasy. Na podstawie wyżej przedstawionych wyników można wnioskować, że im silniej słuchacze są zaangażowani politycznie, tym częściej sięgają po prasę, aby dowiedzieć się o wydarzeniach z kraju i na świecie.

Czasopismo najbardziej różnicujące obydwie grupy słuchaczy to tygodnik „Polityka”.

Z prasy ludzie w poszerzonym zakresie czerpią informacje społeczne. Wolna prasa jest środkiem politycznego działania obywateli, płaszczyzną artykulacji opinii, preferencji jednostkowych i grupowych, także politycznych341.

Według Roberta Putnama „gazety pozostają tym medium, które najwięcej miejsca poświęca sprawom społeczności. Czytelnicy gazet są lepiej poinformowani niż ci, którzy gazet nie czytają i w rezultacie są lepiej przygotowani do uczestniczenia w obywatelskich naradach”342. Badania włoskie wykazały silny związek pomiędzy czytelnictwem gazet a zaangażowaniem politycznym. Bardziej zaangażowani politycznie są Włosi zamieszkujący północne regiony, a mniej południowe. Przekłada się to na czytelnictwo gazet. Według włoskiego Głównego Urzędu Statystycznego 80% mieszkańców Ligurii - jednego z północnych regionów Włoch - czytało codzienną prasę o sprawach ogólnokrajowych i lokalnej społeczności. Uzyskany wynik był w znacznym stopniu zgodny z wynikami badań Eurobarometr przeprowadzonych w 1976, 1980, 1983, 1986 i 198 9343. Na rolę prasy podejmowaniu zbiorowych działań zwracał uwagę Tocqueville: „Kiedy ludzi nie łączą już silne i trwałe więzi, można ich skłonić do współdziałania tylko przekonując każdego z osobna, że jego osobisty interes wymaga dobrowolnego połączenia wysiłków z wysiłkami innych ludzi. Ten cel można w pełni osiągnąć jedynie za pomocą prasy - tylko gazeta może w tym samym momencie zaszczepić jedną myśl w tysiącach umysłów. (...) gdyby nie było

341 J. Raciborski: Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. Warszawa 2011, s. 95.

342 R. D.Putnam: Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Kraków 1995, s.

141- 142.

343Tamże, s. 142.

gazet, nie byłoby prawie zbiorowego działania”344. Badania Fabera, Timmsa i Schmitta potwierdzają znaczenie prasy w kształtowaniu postaw obywatelskich: im więcej uwagi poświęcają wyborcy czytaniu prasy politycznej tym oddziaływanie negatywnych reklam na ich zachowania wyborcze jest słabsze345.

Uzyskane wyniki niniejszych badań pokazały, że im mocniejsze są postawy polityczne wyszczególnione w Skali Zaangażowania Politycznego, tym bardziej słuchacze przejawiają zainteresowanie sprawami publicznymi: częściej podejmują tematy społecznopolityczne w gronie rodzinnym i przyjacielskim oraz uzyskują informacje na te tematy z mediów, radia, Internetu, telewizji, prasy.

Ogólny obraz świata, jaki ludzie przyswajają sobie z mediów - które odgrywają dużą rolę w kształtowaniu świadomości społecznopolitycznej człowieka - oraz prowadzonych rozmów na tematy społecznopolityczne, może być ważnym czynnikiem kształtowania politycznego zaangażowania. Jak zauważa Robert Putnam, człowiek nie uczestniczy w życiu społecznopolitycznym, jeśli nie ma wystarczającej ilości informacji o problemach społecznych z kraju i ze świata: „wiedza polityczna i zainteresowanie sprawami publicznymi jest jednym z uwarunkowań podjęcia bardziej aktywnych form uczestnictwa. Jeśli nie masz pojęcia o regułach gry, nie znasz graczy i nie dbasz o wynik, jest mało prawdopodobne, abyś sam spróbował zagrać346.

W odniesieniu do rozdziału trzeciego, w którym zostały przedstawione, między innymi, potrzeby człowieka powiedzieć można, że słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku poszerzając i aktualizując wiedzę z zakresu życia społeczno - politycznego zaspakajają potrzeby poznawcze. Tym samym wzrasta ich samoświadomość i mogą bardziej czynnie uczestniczyć w otaczającym ich świecie; pomóc sobie i innym.

344 A. de Tocqueville: O demokracji w Ameryce. Tom II. Kraków 1996, s. 121.

345 Faber R., Timms A., Schmitt K. (1993): Negativepolitical ad\ertising and voting intent: the role of im oh em en t and alternative information sources. Journal o f Advertising, 22, s. 67 - 76.

346 R.D.Putnam: Samotna gra w krągłe. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych.

Warszawa 2008, s. 61