O POLSKIM INSTYTUCIE SZTUKI FILMOWEJ
DANE Z PROJEKTU „STATYSTYKA MUZEÓW” ZA ROK 2016
Z roku na rok w projekcie „Statystyka muzeów” bierze udział coraz więcej muzeów. W 2016 r. udało nam się pozyskać dane od 232 instytucji, co stanowi około 25% wszystkich muzeów w Polsce1.
RESPONSYWNOŚĆ MUZEÓW
złożone ankiety konta w systemie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NIMOZ
Z uwagi na nieuchronne ograniczenia objętościowe niniejszego tekstu omówione zostaną tylko nieliczne z pozyskanych danych. Opracowanie przybliży najważniejsze pola działalności merytorycznej polskich muzeów w roku 2016, wskazując na stopień ich aktywności w sprawozdawanym roku.
Szersze opracowanie wyników badania za rok 2016 znajdzie się w publikacji
1 Według szacunków NIMOZ w roku 2016 działało w Polsce ok. 925 instytucji muzealnych. Liczba ta jest jednak ruchoma: każdego roku część, szczególnie małych, prywatnych muzeów kończy swoją działalność, ciągle przybywają także nowe.
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 „Statystyka muzeów. Muzea w 2016 roku”, która zostanie wydana pod koniec bieżącego roku.
Do podstawowych celów instytucji muzealnych zaliczają się gromadze
nie zbiorów i ich udostępnianie. Ten ostatni realizowany jest przede wszyst
kim poprzez działalność wystawienniczą. Z badania wynika, że w 2016 roku 94% muzeów miało w swojej ofercie wystawy stałe. Nowe ekspozycje tego typu otworzyło 25% muzeów, natomiast 39% zmodernizowało te już istnie
jące (wykres „Działalność wystawiennicza muzeów – wystawy stałe”2).
DZIAŁALNOŚĆ WYSTAWIENNICZA MUZEÓW – WYSTAWY STAŁE (N=215)
instytucje, w których otwarto nowe wystawy stałe w roku sprawozdawczym instytucje, w których zmodernizowano wystawy stałe w roku sprawozdawczym 20%
30%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
2 Analiza pomija te odpowiedzi, w których wskazano „brak danych”. W związ
ku z tym przy każdorazowym wskazywaniu danych statystycznych podana jest inna próba badawcza (N).
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 Wystawy stałe są tymi przestrzeniami wystawienniczymi, które charak
teryzują się mniejszym stopniem zmienności. Największa aktywność muzeal
na obserwowana jest w kontekście wystaw czasowych, które często stanowią o potencjale frekwencyjnym danej instytucji. Nic więc dziwnego, że aż 92%
muzeów wykazało, że otwarte u nich zostały nowe wystawy czasowe (wykres
„Działalność wystawiennicza muzeów – wystawy czasowe”). Warta odnoto
wania jest także średnia liczba wystaw otwartych w 2016 r. Dla wszystkich muzeów, które wykazały aktywność w tej sferze, wartość ta wynosi 12.
DZIAŁALNOŚĆ WYSTAWIENNICZA MUZEÓW – WYSTAWY CZASOWE (N=232)
średnia liczba nowootwartych wystaw czasowych
instytucje, w których otwarto nowe wystawy czasowe w roku sprawozdawczym 0
100% 100% 100% 100% 100%
96% 95%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
Ważnym aspektem muzealnej aktywności są także działania w sferze edukacji. Aż 92% instytucji zadeklarowało, że prowadziło w roku 2016 lekcje muzealne, natomiast 76% – warsztaty (wykres „Działalność edukacyjna
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 muzeów”). Te drugie są rosnącą w siłę formą muzealnej działalności, z której coraz chętniej korzysta publiczność. Częściej muzea decydują się także na organizację bardziej niekonwencjonalnych wydarzeń, jak koncerty (ma je w swojej ofercie 55% instytucji) czy spektakle (27% instytucji). Wykres przedstawia także średnią liczbę zorganizowanych wydarzeń oraz medianę3 – czyli wartość środkową, która wskazuje, że 50% muzeów przeprowadziło mniej, a drugie 50% więcej wydarzeń niż wartość mediany. Szczególnie na przykładzie lekcji muzealnych widać, jak duże różnice mogą mieć oba wskaźniki. Przyczyną tego stanu rzeczy jest to, że małe, czy to regionalne, uczelniane, kościelne czy prywatne muzea – których jest zdecydowana większość – wykazują mniejszą liczbę organizowanych przedsięwzięć, pod
czas gdy największe muzea realizują corocznie bardzo dużą, nierzadko imponującą liczbę wydarzeń – i to one zawyżają średnią wartość.
DZIAŁALNOŚC EDUKACYJNA MUZEÓW
instytucje, które prowadziły konkretne rodzaje działalności edukacyjnej 0 średnia liczba zorganizowanych wydarzeń lekcje muzealne
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
3 Średnia oraz mediana są wynikiem wyliczeń dla instytucji, które wskazały w swoich odpowiedziach wartość inną niż 0.
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 Muzea prowadzą także szeroko zakrojoną działalność wydawniczą i nau
kową. Aż 71% instytucji wskazało, że wydało chociaż jedną publikację opa
trzoną numerem ISBN/ISSN. Najchętniej muzea wydawały katalogi wystaw oraz książki i albumy (wykres „Działalność wydawnicza muzeów – rodzaje wydawanych publikacji”). Z kolei 55% badanych muzeów organizowało w roku 2016 wydarzenia o charakterze naukowym. Najczęściej były to pre
lekcje i konferencje (wykres „Działalność naukowa muzeów – rodzaj reali
zowanych wydarzeń”).
DZIAŁALNOŚĆ WYDAWNICZA MUZEÓW – RODZAJE WYDAWANYCH PUBLIKACJI (N=165)
roczniki i inne czasopisma
serie wydawnicze
katalogi zbiorów
katalogi wystaw informator/przewodnik
materiały edukacyjne
książki i albumy
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA MUZEÓW – RODZAJ REALIZOWANYCH WYDARZEŃ (N=126)
prelekcja
konferencja sesja
seminarium odczyt
sympozjum
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 Muzea zgodnie z zapisami ustawy o muzeach powinny również chronić i zabezpieczać posiadane obiekty. Wyrazem tego ustawowego zobowiązania są przede wszystkim działalność konserwatorska oraz digitalizacyjna.
W kontekście konserwacji 62% muzeów wskazało, że realizowało w roku 2016 zabiegi o charakterze kompleksowym, 40% – częściowym, a 51% – zacho
wawczym (wykres „Działalność konserwatorska muzeów”). Najliczniejsza grupa obiektów przeszła konserwacje zachowawcze – z uwagi na to, że te działania mają najmniej angażujący charakter, zarówno w zakresie kosztów, jak i czasu. Z wykresu „Rozkład przeprowadzonych konserwacji pełnych w podziale na typ zbiorów” wynika, że najczęściej pełne konserwacje prze
prowadzano przy obiektach archeologicznych i etnograficznych (wyjaśnie
niem może być fakt, że w dużej mierze są to obiekty niewielkie gabarytowo).
DZIAŁALNOŚĆ KONSERWATORSKA MUZEÓW
instytucje, które prowadziły działania konserwatorskie 0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 ROZKŁAD PRZEPROWADZONYCH KONSERWACJI PEŁNYCH W PODZIALE NA TYP ZBIORÓW
4,3% historia 8,4% sztuka
40,6% archeologia
17,1% etnografia
5,2% numizmaty
4,3% fotografia
2,2% militaria 2,7% technika 0,2% przyroda 0,2% kartografia
3,2% archiwalia
3,9% inne
brak danych pozostałe
typy zbiorów i brak danych
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”
Spośród instytucji, które odpowiedziały na pytanie o przebieg prac digi
talizacyjnych w zakresie wykonania dokumentacji wizualnej zbiorów 63%
zadeklarowało prowadzenie takich działań w roku 2016. Na wykresie „Dzia
łalność digitalizacyjna muzeów z podziałem na województwa” wskazane zostały średnia liczba zdigitalizowanych obiektów w roku sprawozdawczym oraz mediana.
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 DZIAŁALNOŚĆ DIGITALIZACYJNA MUZEÓW Z PODZIAŁEM NA WOJEWÓDZTWA
średnia liczba zdigitalizowanych obiektów w w roku sprawozdawczym mediana zdigitalizowanych obiektów w w roku sprawozdawczym 400
300 312
280 90
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z projektu „Statystyka muzeów”