Całe szkolnictwo artystyczne stopnia podstawowego i średniego liczy 755 szkół, w których kształci się 98 475 uczniów. Kształcenie odbywa się w wybranej dyscyplinie artystycznej: muzyce, plastyce lub tańcu.
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 Po wejściu w życie reformy szkolnictwa funkcjonują następujące typy szkół artystycznych publicznych i niepublicznych, realizujących kształcenie ogólne i kształcenie artystyczne:
szkoły muzyczne:
a) ogólnokształcące szkoły muzyczne I stopnia – szkoły o ośmioletnim cyklu kształcenia, dające podstawy wykształcenia muzycznego, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej, a w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin ósmoklasisty oraz egzamin końcowy,
b) ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia – szkoły o sześcioletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk po zdaniu egza
minu dyplomowego, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie klas VII i VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego oraz w klasie II przeprowadza się egzamin ósmoklasisty;
licea sztuk plastycznych – szkoły o pięcioletnim cyklu kształcenia, umożli
wiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego plastyk po zdaniu egzaminu dyplomowego, a także uzyska
nie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, realizujące kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego,
ogólnokształcące szkoły baletowe – szkoły o dziewięcioletnim cyklu kształ
cenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzają
cego uzyskanie tytułu zawodowego tancerz po zdaniu egzaminu dyplomo
wego, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, w których jest realizowane kształcenie ogólne w zakresie klas IV–VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego oraz w klasie V przeprowadza się egzamin ósmoklasisty.
W zakresie realizacji wyłącznie kształcenia artystycznego funkcjonują:
szkoły muzyczne:
a) szkoły muzyczne I stopnia – szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu kształcenia w zależności od wieku ucznia, dające podstawy zawodowego wykształcenia muzycznego, w których w ostatnim roku nauki przepro
wadza się egzamin końcowy,
b) szkoły muzyczne II stopnia – szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu kształcenia w zależności od specjalności kształcenia, umożliwia
jące uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk po zdaniu egzaminu dyplomowego;
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 szkoły sztuki tańca – szkoły o dziewięcioletnim cyklu kształcenia, umożliwia
jące uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego tancerz po zdaniu egzaminu dyplomowego;
szkoły sztuki cyrkowej – szkoły o trzyletnim cyklu kształcenia, umożliwiają
ce uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytu
łu zawodowego aktor cyrkowy po zdaniu egzaminu dyplomowego;
szkoły policealne:
a) szkoły policealne muzyczne – szkoły o trzyletnim cyklu kształcenia, umożli wiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego muzyk albo aktor scen muzycznych po zdaniu egzaminu dyplomowego,
b) szkoły policealne plastyczne – szkoły o dwuletnim cyklu kształcenia, umożliwiające uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły potwierdzającego uzyskanie tytułu zawodowego plastyk po zdaniu egzaminu dyplomowego.
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi 259 szkół i placó
wek artystycznych (w tym 8 burs), w których zatrudnionych jest 10 769 nauczycieli i kształci się 55 986 uczniów.
W ramach pełnionego nadzoru pedagogicznego nad szkolnictwem arty
stycznym MKiDN koordynuje pracę 146 szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. W szkołach tych zatrudnionych jest 5694 na
uczycieli i kształci się 29 395 uczniów. Minister Kultury i Dziedzictwa Naro
dowego nadzoruje pracę 350 szkół niepublicznych, z których 164 posia da uprawnienia szkoły publicznej. Ogółem w tych szkołach pracuje 3064 nauczy
cieli i kształci się ok. 13 094 uczniów.
SZKOLNNICTWO ARTYSTYCZNE I I II STOPNIA
szkoły prowadzone przez MKiDN
szkoły prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego szkoły niepubliczne
259
146 350
Źródło: System Informacji Oświatowej
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 LICZBA UCZNIÓW WEDŁUG TYPÓW SZKÓŁ ARTYSTYCZNYCH
szkoły prowadzone przez MKiDN
szkoły prowadzone przez jednostki
samorządu terytorialnego szkoły niepubliczne
13 094
55 986 29 295
Źródło: System Informacji Oświatowej
W sieci szkół artystycznych dominują szkoły muzyczne I stopnia. Oferu ją one kształcenie w zakresie gry na wybranym instrumencie i mają charakter umuzykalniający. Oprócz działalności dydaktycznej prowadzą działalność kon
certową oraz organizują liczne konkursy muzyczne. Uczniowie kształceni są w zakresie gry na wybranym instrumencie (fortepianie, klawesynie, orga nach, skrzypcach, altówce, wiolonczeli, kontrabasie, gitarze, harfie, akordeo nie, fagocie, flecie, klarnecie, oboju, puzonie, rogu, saksofonie, trąbce, tubie, perku
sji). Uczestniczą także w indywidualnych zajęciach z akompaniatorem oraz za
jęciach zespołowych, tj.: rytmice z kształceniem słuchu, zespołach instrumen
talnych, orkiestrze, chórze. Nauczanie w szkole muzycznej I stopnia obejmuje również grupowe zajęcia teoretyczne w zakresie kształcenia słuchu z audycja
mi muzycznymi. Najzdolniejsi absolwenci tych szkół kontynuują naukę w szko
łach muzycznych II stopnia umożliwiających uzyskanie dyplomu potwierdza
jącego kwalifikacje w zawodzie muzyk lub aktor scen muzycznych. Dyplom ten daje możliwość ubiegania się o przyjęcie do akademii muzycznych.
Kształcenie plastyczne ma strukturę dwustopniową: na poziomie śred
niej szkoły zawodowej, w której prowadzone jest kształcenie artystyczne umożliwiające uzyskanie tytułu zawodowego plastyk, oraz na poziomie szkoły wyższej w Akademiach Sztuk Pięknych. W szkołach plastycznych realizowane są następujące obowiązkowe zajęcia edukacyjne: historia sztuki, rysunek i malarstwo, rzeźba, podstawy projektowania, zajęcia modułowe rozszerzające zainteresowania i wiedzę do wyboru w zakresie multimediów i fotografii lub zespołowych projektów artystycznych oraz zajęcia w ramach wybranej specjalności lub specjalizacji zawodowej.
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 Kształcenie baletowe ma także strukturę dwustopniową: na poziomie średniej szkoły zawodowej, w której umożliwia uzyskanie tytułu zawodowego tancerz, oraz na poziomie szkoły wyższej w Akademiach Muzycznych. W szko
łach tańca realizowane są m.in. następujące obowiązkowe zajęcia edukacyjne:
taniec klasyczny, taniec współczesny, taniec ludowy i charakterystyczny, taniec dawny, rytmika, umuzykalnienie, audycje muzyczne, historia tańca, zasady charakteryzacji oraz zajęcia modułowe uzupełniające.
Szkoła sztuki cyrkowej, o trzyletnim cyklu kształcenia, realizuje kształ
cenie umożliwiające uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie aktor cyrkowy po zdaniu egzaminu dyplomowego.
Wyższe szkolnictwo artystyczne obejmuje 19 uczelni: 8 akademii mu
zycznych, 7 uczelni plastycznych, 2 teatralne, 1 filmowoteatralna oraz 1 akademia kształcąca w dziedzinie muzyki i plastyki. Kształci się w nich ok. 16 tys. osób, co stanowi ok. 1% studiującej młodzieży w Polsce.
WYŻSZE SZKOŁY ARTYSTYCZNE W POLSCE
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
akademie muzyczne uczelnie plastyczne uczelnie teatralne uczelnie filmowo-teatralne akademie muzyki i plastyki
8 7 2 1 1
Źródło: www.mkidn.gov.pl
Pomimo niżu demograficznego zainteresowanie studiami artystycznymi nie słabnie. Podczas tegorocznej rekrutacji na niektóre kierunki o miejsce ubiegało się ponad 20 kandydatów. O jakości kształcenia świadczy również obecność zagranicznych studentów, którzy stanowią 3% ogółu studiujących (dla porównania: w powszechnym szkolnictwie uniwersyteckim cudzoziemcy to ok. 1% studentów).
Naczelną zasadą kształcenia artystycznego jest indywidualny rozwój każdego ucznia i studenta. Specyficzny typ dydaktyki, oparty na pracy mistrza z uczniem, ma wpływ na rozwój osobowości, wrażliwości i zdolności kreacyj
nych. Uczelnie stale modyfikują ofertę edukacyjną w kierunku zarządzania i organizowania życia kulturalnego. Osoby wykształcone w uczelniach arty
stycznych, łączące wykształcenie artystyczne z zarządzaniem kulturą, mogą
ROCZNIK KULTURY POLSKIEJ 2017 być najlepszymi menedżerami kultury. Dlatego też szkolnictwo artystyczne kształci nie tylko profesjonalnych artystów, ale także kadry dla instytucji i placówek kultury. Choć w rozumieniu przepisów prawa szkoły i uczelnie nie są instytucjami kultury, to są one niezwykle ważnymi dla lokalnej społecz
ności ośrodkami kulturotwórczymi. Prezentowana szerokiej publiczności, często bezpłatnie lub za przysłowiową złotówkę, bogata oferta koncertów, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych stanowi doskonałe uzupełnienie działalności profesjonalnych instytucji.
Sukces dydaktyczny i kulturotwórczy zależy w dużej mierze od prowa
dzonych inwestycji budowlanych. W wielu szkołach i niemal we wszystkich uczelniach artystycznych prowadzone są lub już zakończono inwestycje, których celem jest stworzenie obiektów na miarę XXI wieku.
Szkolnictwo artystyczne posiada także odrębny system wspierania talentów. Corocznie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznaje stypendia dla uczniów szkół artystycznych oraz studentów i doktorantów uczelni artystycznych za wybitne osiągnięcia, a także wspiera ich w ramach programu „Młoda Polska”. Natomiast nauczycielom, z okazji Dnia Edukacji Narodowej, za wybitne osiągnięcia w pracy pedagogicznej bądź za pracę innowacyjną w zakresie działań dydaktycznowychowawczych przyznawa
na jest corocznie Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Ponadto nauczyciele i dyrektorzy szkolnictwa artystycznego otrzymują na
grody Dyrektora Centrum Edukacji Artystycznej.
Minister przyznaje również stypendia twórcze oraz z zakresu upowszech
niania kultury osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upo
wszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami. Ponadto uznanym twórcom, których działalność w sposób szczególny przyczynia się do rozwoju, upo
wszechniania i ochrony kultury przyznawana jest doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.