Definicja interaktywności i telewizji interaktywnej

Interaktywność to zmiana zachowań odbiorców mediów wynikająca z nowych możliwości technologicznych oraz z przemian kulturowych, między innymi demokratyzacji społeczeństw.

Henry Jenkins[2007,s.255],amerykański badacz mediów, określa interaktywność (ang.interactivity) jako: „potencjał nowych technologii medialnych lub tekstów

wyprodukowanych przez te media, do reagowania na konsumenckie sprzężenie zwrotne.

Technologiczne determinanty interaktywności, która jest najczęściej oparta na wcześniej zaprojektowanych strukturach…, kontrastują ze społecznymi i kulturowymi determinantami uczestnictwa, które jest bardziej otwarte i w większym stopniu kształtowane przez wybory konsumenta”. Jednocześnie Jenkins odróżnia od interaktywności pojęcie „uczestnictwa”, które opiera się na protokołach i zwyczajach społeczno-kulturowych. Są to reakcje

konsumentów rozgrywające się wokół mediów, na które sami nadawcy często mają niewielki wpływ. Technologie sieciowe wzmacniają takie interakcje tworząc społeczności fanowskie i opierając się na kulturze uczestnictwa ograniczają możliwości kontrolne

mediów[Jenkins,2007,s.132]. „W świecie nieustająco rosnącej liczby opcji medialnych rozpęta się walka o widzów-jakiej media korporacyjne jeszcze nie widziały. Wielu z najbystrzejszych przedstawicieli w branży wie o tym: niektórzy się trzęsą ze strachu, inni starają się renegocjować układy z konsumentami. Przecież producenci mediów potrzebują fanów tak samo jak fani ich[Jenkins,2007,s.132].

Inny medioznawcza Manuel Castells [2010, s.403] określa interaktywność, jako możliwość bezpośredniego wpływania użytkownika na własny odbiór mediów i manipulowania nim oraz możliwość komunikowania się z innymi z wykorzystaniem mediów. Castells[2007,s.361]

popularyzuje pojęcie „kultury wirtualnej rzeczywistości”, która opiera się na nowym

100

systemie komunikowania zorganizowanym wokół nowych technologii w ramach spontanicznie powstających wspólnot sieciowych.

TELEWIZJA INTERAKTYWNA (ITV) reprezentuje największe osiągnięcia konwergencji technologii interaktywnych i telewizji, które umożliwiają wymianę informacji między nadawcą i odbiorcą. Potencjalnie, oferuje większą kontrolę nad zawartością programów, umożliwiając widzowi natychmiastową reakcję i zmianę programu. Poprzez oferowanie takiej kontroli, telewizja interaktywnej ma potencjał, by zmieniać i doskonalić procesy komunikacyjne w społeczeństwie.

Termin telewizja interaktywna (ITV) jest używany w różnych formach i konfiguracjach. Na najbardziej podstawowym poziomie, jest to system, który łączy użytkownika(widza) z nadawcą. Prosta interakcja może polegać np. na możliwości głosowania przez widza na danego bohatera „reality show” poprzez wybranie podanego na ekranie numeru telefonu. W bardziej złożonych zastosowaniach, ITV to system, który nadaje sygnał audio / video do i od pewnego miejsca, często „na żywo”. Ze względu na połączenie satelitarne lub łącze kablowe, nadawca i odbiorca treści mogą się ze sobą komunikować: są w stanie się zobaczyć i usłyszeć oraz rozmawiać. Jest to również stosowane rozwiązanie w placówkach oświatowych, szczególnie w sytuacjach kształcenia na odległość. Najnowsze konfiguracje telewizji interaktywnej integrują komputery i telewizory za pośrednictwem transmisji po liniach kablowych lub światłowodowych czy satelitarnych. Wraz z postępem technologii, mocy komputerów, kompresji i dekompresji danych i innych systemów niezbędnych do realizacji ITV, sygnały wideo i audio są cyfryzowane, przesyłane przez sieci dużych prędkości do użytkownika i po konwersji przez komputery i urządzenia set-top box, umożliwiają widzom wysyłanie odpowiedzi zwrotnej do punktu nadawania. Przykładowe usługi oferowane przez nadawców w tej konfiguracji to video-on-demand czyli video na żądanie (filmy dostępne 24 godziny na dobę, z możliwością szybkiego przewijania do tyłu i do przodu), near video-on-demand (filmy nadawane i dostępne w 15-20 minutowych odstępach, bez możliwości szybkiego przewijania do tyłu lub do przodu) , usługi handlowe typu telezakupy, gry wideo umożliwiające interakcje z innymi użytkownikami, wybór interaktywnych programów informacyjnych i programów edukacyjnych. Eksperci przewidują, że aplikacje z obszaru rozrywki i edukacji mają największy potencjał wzrostu.

101

Umiejscowienie telewizji interaktywnej w strukturze nadawczej przedstawia poniższy schemat. Ciemnymi obszarami zaznaczono te rodzaje nadawania, które umożliwiają usługi interaktywne i komunikację z odbiorcą oraz jego identyfikację.

Rysunek 15 Telewizja interaktywna w strukturze nadawczej, opracowanie własne

Powyższa klasyfikacja bazuje na definicji UOKiK: „Rozpatrując aspekt produktowy, jakim jest dostarczanie pakietów programów telewizyjnych do użytkownika końcowego, zasadne wydaje się potraktowanie usług świadczonych przez operatorów satelitarnych platform cyfrowych, operatorów kablowych oraz operatorów korzystających z innych środków transmisji (m.in. nadawanie satelitarne bezpośrednio do odbiorców - DTH, przesyłanie sygnału telewizyjnego w sieciach szerokopasmowych opartych o protokół IP - IPTV), jako należących do tego samego rynku właściwego. Konsument bowiem otrzymuje porównywalną usługę niezależnie od typu zastosowanej technologii. Tak więc, pomimo że wskazani operatorzy wykorzystują różne formy transmisji sygnału telewizyjnego (sieć kablowa, przekaz satelitarny, sieć zapewniająca dostęp do Internetu), konkurują między sobą w ramach jednego rynku, tj. rynku usług płatnej telewizji” [ UOKiK,2011, Raport z badania rynku usług dostępu do płatnej telewizji, s 25].

Telewizja

102

Na potrzeby niniejszego opracowania została określona następująca, autorska, definicja telewizji interaktywnej:

TELEWIZJA INTERAKTYWNA (w skrócie ITV) to dostarczanie przez Nadawcę telewizyjnego do Odbiorcy treści, celem odbioru na dowolnym urządzeniu końcowym, w czasie, w miejscu oraz na warunkach finansowych wybranych przez użytkownika.

Oznacza to, że wyróżnikiem usług telewizji interaktywnej jest pełna identyfikacja użytkownika i kanał zwrotny umożliwiający komunikację i interakcję między Nadawcą a Odbiorcą.

Carey John, Elton Martin C. J., [2010 s.252] podają następujące charakterystyki telewizji interaktywnej:

Miejsce interakcji: ekran telewizora, telefon komórkowy, iPad, dwa ekrany( np. TV i komputer)

Typ przekazu podlegającego interakcji z odbiorcą: video, audio, tekst, obraz czy grafika animowana

Adresat interakcji: inni użytkownicy ITV, oprogramowanie na serwerze organizacji nadawczej telewizora, komputera czy konsoli do gier.

Poziom personalizacji odpowiedzi (reakcji): każdy użytkownik otrzymuje zindywidualizowany przekaz, użytkownik wybiera ze standardowego menu.

Czas nadania odpowiedzi (reakcji): w czasie rzeczywistym lub z przesunięciem czasowym np. po buforowaniu

Poziom interaktywności: niski (użytkownik pobiera video na żądanie), średni( użytkownik wyszukuje treści za pośrednictwem elektronicznego programu telewizyjnego EPG), wysoki (użytkownik gra w wieloosobową grę interaktywną)

Rodzaj usług oferowanych w ramach ITV: informacje, serwis pogodowy, video na żądanie, gry, telezakupy i inne.

Powyższą charakterystykę autorzy uzupełniają o odczucia użytkowników telewizji interaktywnej. Respondenci nie określają swojego sposobu konsumpcji treści jako

„interaktywny”, wskazują raczej na wygodę i łatwość wyboru treści dopasowanej do oczekiwań i możliwość jej kontroli. Te nastawienia odbiorców powinny być podstawą tworzenia oferty telewizji interaktywnej, dana technologia i jej parametry mają znaczenie drugorzędne. Należy podkreślać możliwość aktywnych działań widza i wolność wyboru treści

103

lub funkcji, użytkownik ITV może dokonać selekcji programu w ramach Elektronicznego Programu Telewizyjnego, może wybrać film w ramach usługi Video na żądanie, może głosować na ulubionego aktora za pośrednictwem SMS i wreszcie może korzystać z ekranu telewizora w wielofunkcyjny sposób i odbierać kilka treści naraz lub wybierać pożądane ujęcie kamery. To urozmaicenie usług jest ogromną wartością dodana telewizji interaktywnej [Carey J., Elton C. J., 2010, s.253-255].

3.3 Poziomy interaktywności i rodzaje technologii