Zakres działania platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe Analizę działania i oddziaływania prezentowanej platformy logistycznej

doko-nano, stosując kryterium funkcji przedmiotowych i przestrzennych, charaktery-stycznych dla portów morskich (rysunek 3).

Rysunek 3. Schemat funkcji portu morskiego jako bazowy układ analizy platformy logi-stycznej Bayernhafen Gruppe

Źródło: A. Montwiłł, The Role of Seaports as Logistics Centers in the Modelling of the Sustainable Sys-tem for Distribution of Goods in Urban Areas, Procedia Social and Behavioral Sciences 151 (2014), s. 257-265.

Zastosowanie przez autora takiej metodologii analizy działania platformy to efekt wcześniej wskazanego wniosku badawczego, że sposób działania portów

8 http://www.bayernhafen.de/en/about-us/facts-and-figures.html (30.10.2016).

morskich i śródlądowych oraz centrów logistycznych zbliża się do siebie i warto się pokusić o jednolite systemowe podejście do oceny działania każdego z tych organizmów gospodarczych.

Funkcje przedmiotowe

Funkcja transportowa analizowanej platformy realizowana jest poprzez sze-reg usług na rzecz ładunków, środków transportu i  intermodalnych jednostek transportowych. Pięć z sześciu portów (w przypadku Norymbergii port i zinte-growane centrum logistyczne stanowią przestrzenną całość) są węzłami transpor-towymi, gdzie łączy się infrastruktura transportowa: drogowa, kolejowa i śród-lądowa. Tylko najmniejszy port w  Roth nie posiada infrastruktury transportu kolejowego. Istotne jest również to, że w każdym z pięciu węzłów transportowych posiadających infrastrukturę kolejową realizowane są przeładunki intermodal-nych jednostek transportowych⁹, a porty są elementem systemów transportu in-termodalnego i kombinowanego. Wskazać warto na dwa parametry techniczne.

Łączna długość nabrzeży przeładunkowych i postojowych – około 20 km, łączna długość wewnętrznej sieci kolejowej – około 120 km z 5 terminalami transportu intermodalnego.

W  ramach funkcji transportowej realizowane są przeładunki i  składowanie ładunków masowych suchych i płynnych, drobnicowych, w tym ciężkich i prze-strzennych, skonteneryzowanych i  zjednostkowanych w  jednostkach tocznych.

Przeładunki realizowane są w relacjach bezpośrednich (np. barka-wagon, samo-chód-barka) i pośrednich (np. barka-plac-samochód, wagon-zbiornik-barka) Re-alizowane są również usługi konfekcjonowania i formowania jednostek ładunko-wych, w tym ITU. Usługi na rzecz ITU obejmują: przeładunek, przechowywanie, drobne naprawy, podstawianie do użytkowników platformy celem formowania lub rozformowania.

Obsługa środków transportu to kolejny pakiet usług realizowanych w obsza-rze platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe. Usługi są świadczone na w obsza-rzecz statków rzecznych (barki samobieżne, zestawy pchane i statki pasażerskie), sa-mochodów ciężarowych i pociągów towarowych. Usługi te możemy podzielić na realizowane w czasie załadunku/wyładunku (czyszczenie, oplandekowanie, wa-żenie itp.) i na te świadczone w ramach technicznej obsługi środków transportu (tankowanie/bunkrowanie, techniczna obsługa w kontekście drobnych napraw, dostaw płynów, części).

W tabeli 2 przedstawiono wielkość obrotów ładunkowych i struktury gałęzio-wej transportu platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe w latach 2011–2015.

9 ITU – Intermodal Transport Unit – w przypadku niniejszego materiału dotyczy to: kontenerów wielkich, semitrailerów i swap body.

Tabela 2. Wielkość obrotów ładunkowych i struktura gałęziowa transportu platformy Bay-ernhafen Gruppe w latach 2011–2015 (w tys. ton)

Rok Tr. śródlądowy Tr. kolejowy Tr. drogowy Łącznie

2011 3 526 7 095 19 209 29 830

2012 3 674 6 737 19 180 29 591

2013 3 627 6 105 20 239 29 971

2014 4 028 6 281 20 961 31 270

2015 3 438 6 272 21 020 30 730

Źródło: http://www.bayernhafen.de/en/about-us/facts-and-figures.html (20.10.2016).

Istotnym elementem obrotów ładunkowych i  łańcuchów transportowych krzyżujących się w analizowanej platformie logistycznej są przeładunki ITU reali-zowane w systemie transportu intermodalnego i kombinowanego. W roku 2015 przeładowano 445 902 TEU¹⁰ (kontenery wielkie, naczepy, nadwozia wymienne).

Z tego transportem kolejowym 437 872 TEU, a transportem śródlądowym – 8 030 TEU.

Największe obroty ładunkowe realizowane są w  Norymberdze, co wynika z faktu, że przestrzennie (337 ha) jest to największy obszar platformy logistycznej o największej liczbie działających firm. Łączne obroty ładunkowe w GVZ Nurem-berg w 2015 r. to 15,1 mln ton. Największe obroty ITU w ramach platformy Bay-ernhafen Gruppe są realizowane w terminalu intermodalnym w zintegrowanym centrum logistycznym (270 tys. TEU w 2015 r.). Najważniejsze elementy tegoż terminalu to: 10 torów załadunkowo-rozładunkowych, każdy o długości 700 m i 4 suwnice kontenerowe bramowe po 2 nad każdą wiązką torową składającą się z 5 linii załadunku/rozładunku. Uzupełnieniem są 2 tory odstawcze/postojowe. Taki układ terminalu pozwala na jednoczesne formowanie/rozformowanie 10 pocią-gów intermodalnych.

W 2015 r. średnio tygodniowo uruchamianych było 176 blokowych pociągów intermodalnych (w  większości kontenerowych) do największych europejskich portów kontenerowych i innych centrów logistycznych położonych w Europie.

Najdłuższa destynacja to Chengdu w Chinach (2 pociągi tygodniowo)¹¹.

Równie istotną funkcją i bardzo mocno rozwiniętą w analizowanej platformie jest funkcja logistyczno-dystrybucyjna, uzupełniana przez funkcję przemysło-wą. Z 800 ha platformy, jak już wcześniej wskazano 550 ha jest w użytkowaniu przedsiębiorstw zajmujących się magazynowaniem, dostawami czy produkcją.

Procesy przepływu ładunków (i oczywiście informacji) są elementami łańcuchów

10 TEU – Twenty Equivalent Unit.

11 http://www.gvz-hafen.com/en/services/intermodal/connections-in-combined-transportation.

html (18.10.2016).

dostaw w obszarach zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji. Działania użytkowni-ków platformy realizowane w ramach powyżej wskazanych funkcji to szerokie spektrum usług i czynności. W tabeli 3 zaprezentowano zestawienie z podziałem na obszary zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji.

Tabela 3. Działania i  usługi realizowane w  ramach funkcji logistyczno-dystrybucyjnej i przemysłowej w platformie logistycznej Bayernhafen Gruppe

Obszar łańcucha

dostaw Usługi / Działania Forma

organizacyjna

Zaopatrzenie

Przyjmowanie i  magazynowanie towarów przezna-czonych do produkcji.

Konsolidacja dostaw zaopatrzeniowych do produk-cji.

Kompletacja zestawów montażowych.

Dostarczanie towarów do przedsiębiorstw produk-cyjnych, w  tym sekwencyjne dostawy na linie mon-tażowe.

Centrum zaopatrzenia

Produkcja Montaż zespołów do dalszej produkcji.

Montaż produktów finalnych. Centrum

montażu folio-wanie, drobne naprawy, tworzenie zestawów promo-cyjnych.

Cross-docking, czyli tranzyt ładunku przez terminal / magazyn bez składowania celem kompletacji, zmia-ny postaci lub zmiazmia-ny środka transportu.

Zarządzanie stanem zapasów przez operatora logi-stycznego.

Dostawa do klienta finalnego / konsumenta.

Centrum dystrybucji

Źródło: opracowanie własne na podstawie: I. Fechner, Centra logistyczne i ich rola w sieciach logi-stycznych, [w:] Logistyka, D. Kisperska-Moroń, S. Krzyżaniak (red.), ILiM, Poznań 2009, s. 292.

W przestrzeni platformy logistycznej krzyżuje się szereg łańcuchów dostaw, co oznacza realizację szeregu działań/usług jednocześnie przez szereg firm dzia-łających na własny użytek, jak również dziadzia-łających na rzecz innych podmiotów gospodarczych. Użytkownicy platformy Bayernhafen Gruppe, działający

w ob-szarach zaopatrzenia i dystrybucji, to firmy transportowe, spedycyjne, kurierskie.

To również operatorzy logistyczni typu 3PL¹² i 4PL¹³. Trudno precyzyjnie określić ich łączną liczbę, jeśli chodzi o platformę, ale szacując według stopnia rozwoju poszczególnych funkcji przedmiotowych, w obszarze funkcji logistyczno-dystry-bucyjnej działa co najmniej 60% z całej grupy 500 przedsiębiorstw, użytkowni-ków terenów platformy Bayernhafen Gruppe. Na taką ilość firm zaangażowanych w procesy przepływu ładunków i informacji w obszarach zaopatrzenia i dystry-bucji wskazuje również wielkość terenów przeznaczonych pod powyższą dzia-łalność, jak i wielkość powierzchni krytych przeznaczonych na działalność ma-gazynową i produkcyjną. Według danych pozyskanych w 2011 r. przez autora, w samym GVZ Nuremberg kryte powierzchnie przekraczały 460 tys. m². Licząc cały obszar platformy (6 lokalizacji), kryte powierzchnie to szacunkowo około 800 tys. m². Powyższe szacunkowe liczby wskazują, że w platformie logistycznej Bayernhafen Gruppe realizowanych jest jednocześnie szereg procesów logistycz-nych w ramach sieciowego układu łańcuchów dostaw.

Funkcje przestrzenne

Niezaprzeczalny jest fakt, że powstanie i rozwój platformy logistycznej Bayern-hafen Gruppe stymulowało i stymuluje rozwój społeczno-gospodarczy terenów – zarówno tych położonych w ich bezpośrednim sąsiedztwie (funkcja miastotwór-cza) i regionie Bawarii (funkcja regionotwórmiastotwór-cza). Na przywoływanych stronach internetowych Bayernhafen GmbH & Co KG, jak i miast-siedzib portów śródlą-dowych wchodzących w skład platformy, podaje się różne liczby wskazujące ilość miejsc pracy powstających wokół terenów platformy. Niemniej jednak ostrożny szacunek pozwala przypuszczać, że generuje ona te miejsca, w tym przypadku przynajmniej, w stosunku 1:2¹⁴, aczkolwiek badania statystyczne dla podobnych obszarów gospodarczych świadczą o tym, że wskaźnik ten może się również ukła-dać w proporcjach 1:3 czy 1:5. W związku z tym, że autor nie uzyskał wiążących informacji na ten temat, nie wskaże precyzyjnie w niniejszym materiale, jaka ilość miejsc pracy wygenerowana została wokół analizowanej platformy logistycznej.

Na pewno jest to wielkość, która stała się czynnikiem miastotwórczym dla miast portowych, jak i regionotwórczym dla Bawarii.

Działania platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe wpisuje się w codzien-ne funkcjonowanie miast, w  których działają jej wydzielow codzien-ne obszary portowe (Aschaffenburg, Bamberg, Nuremberg, Roth, Regensburg i Passau), a w przypad-ku Norymbergii, integralne przestrzennie z portem, zintegrowane centrum

logi-12 3PL – Third Party Logistics, operator logistyczny.

13 4PL – Fourth Party Logistics, integrator procesów logistycznych.

14 1 miejsce pracy w porcie śródlądowym / centrum logistycznym generuje 2 miejsca pracy w oto-czeniu – http://www.main-donau-hafen.de/en/about-us.html (31.10.2016).

styczne. Rytm funkcjonowania powyższych obszarów wpływa, choćby w obszarze dystrybucji produktów w obszarach wskazanych miast i landu Bawaria, na rytm działania miast, ich siedzib. I odwrotnie, w ramach sprzężenia zwrotnego, rytm funkcjonowania miast wpływa na ich funkcjonowanie (dojazdy pracowników do pracy). W praktyce porty i miasta, tak jak porty i region Bawarii, stały się jedno-litymi organizmami społeczno-gospodarczymi, z rozwiniętą po stronie platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe funkcji: miejskiej i regionalnej.

Podsumowanie

Przeprowadzona analiza działania platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe pozwoliła na sformułowanie istotnych wniosków charakteryzujących jej działanie:

1. Analizowana platforma logistyczna jest jedną z najbardziej rozwiniętych plat-form w Europie i w swoim obszarze oddziaływania ma około 200 mln poten-cjalnych klientów / konsumentów.

2. Składająca się z 6 obszarów platforma logistyczna Bayernhafen Gruppe two-rzy układ przestrzenny, przez który przebiega szereg łańcuchów logistycznych tworzących sieciowy układ o wielu przenikających się powiązaniach i reali-zowanych jednocześnie, dla wielu zleceniodawców, procesach związanych z przepływem dóbr, informacji i finansów.

3. Sieciowy układ powiązań zarządczych sfery publicznej (rząd Bawarii i miasta siedziby portów platformy) i wykreowanej przez nią sfery prywatnej (grupa kapitałowa Bayernhafen GmbH & Co KG) pozwolił na stworzenie platformy logistycznej z  dwustopniowym systemem zarządzania, w  którym możemy wyróżnić poziom zarządzania strategicznego i poziom zarządzania bieżącego, w poszczególnych obszarach platformy. W efekcie powstał organizm gospo-darczy o wielofunkcyjnym działaniu, dający firmom prywatnym sektora TSL, jak i sektora produkcji, możliwości długofalowego rozwoju.

4. Rozwój platformy logistycznej Bayernhafen Gruppe, poprzez rozwój poten-cjału do obsługi ładunków przewożonych w systemach transportu intermo-dalnego, pozytywnie wpłynął na kształt systemu transportu intermodalnego w  Europie Środkowo-Zachodniej, wpisując się w  unijną politykę tworzenia jednolitego europejskiego zaosobooszczędnego systemu transportu. 178 blo-kowych pociągów intermodalnych z  GVZ Nuremberg tygodniowo, w  rela-cjach do portów morskich, jak i innych centrów logistycznych, obrazuje efek-tywność platformy w tym zakresie.

5. Wielofunkcyjne działanie portów morskich III generacji, jak i platform logi-stycznych, upodobnia ich funkcjonowanie do siebie, pozwalając na ujednoli-cenie systemowego podejścia do badania ich działań, wpływu na rozwój

oto-czenia, kreowania systemów transportu w regionie i kształtowania łańcuchów dostaw, zarówno globalnych, jak i regionalnych.

Bibliografia

Fechner I., Centra logistyczne i ich rola w sieciach logistycznych, [w:] D. Kisperska-Moroń, S. Krzyżaniak (red.), Logistyka, ILiM, Poznań 2009, s. 292.

Montwiłł A., The Role of Seaports as Logistics Centers in the Modelling of the Sustainable System for Distribution of Goods in Urban Areas, Procedia Social and Behavioral Scien-ces 151 (2014), s. 257-265.

Montwiłł A., Węzły transportowe w europejskim systemie transportu i łańcuchach dostaw,

„Logistyka”, 6/2013, s. 948-957.

Sołtysik M., Łańcuchy i sieci dostaw, [w:] D. Kisperska-Moroń, S. Krzyżaniak (red.), Logi-styka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2009, s. 33-34.

WHITE PAPER Roadmap to a Single European Transport Area – Towards a competitive and resource efficient transport system, Bruksela 2011.

http://www.main-donau-hafen.de/en/about-us.html

http://www.gvz-hafen.com/en/services/intermodal/connections-in-combined-transpor-tation.html

http://www.bayernhafen.de/en/about-us/facts-and-figures.html

http://www.bayernhafen.de/en/about-us/company/corporate-structure.html http://www.bayernhafen.de

www.wsg.byd.pl Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki

G r y g o r i i M o n a s t y r s k y i

Bydgoszcz University of Economy, Poland Ternopil National of Economic University, Ukraine