Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) mila
szkoła (jaka?) duża ‘duża’ pani (jaka?) Szupła ‘szczupła’ książka (jaka?) gruba
pies (jaki?) szybki koleżanka (jaka?) dobra wycieczka (jaka?) ciekawa wakacje (jakie?) miłe
Chłopiec dopisał po jednym przymiotniku do każdego rzeczownika. Zwracał uwagę na końcówki rodzajowe i poprawnie je zastosował. W dwóch przykładach pojawiają się nieprawidłowości: brak znaku diakrytycznego w przymiotniku duży ‘duży’, a także elizja i zamiast szczupła, uczeń zapisał
szupła, dodatkowo wprowadzając zapis wielką literą, jakby wyraz ten trak
tował jako nazwę własną. Wśród przymiotników podanych przez chłopca wystąpiły przymiotniki wartościujące: miła, dobra, ciekawa, miłe.
Anna P.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) dobra
szkoła (jaka?) fajna pani (jaka?) miła
książka (jaka?) ładnie ‘ładna’, kołorowy ‘kolorowa’ pies (jaki?) małustki ‘malutki’
koleżanka (jaka?) miła, dobre ‘dobra’
wycieczka (jaka?) fajnie ‘fajna’, ładnie ‘ładna’, miła wakacje (jakie?) fajnie ‘fajne’, miła ‘mile’
Uczennica dopisała przymiotniki: do wszystkich rzeczowników. W trzech przykładach obok rzeczownika pojawiły się po dwa leksemy, w jednym na wet trzy. Niestety, wśród dwunastu zapisanych przymiotników tylko cztery zostały użyte prawidłowo. W pozostałych występują błędy w końcówkach rodzajowych: kołorowy zamiast ‘kolorowa’, dobre zamiast ‘dobra’, miła zamiast ‘miłe’. W czterech przypadkach zamiast przymiotnika został uży ty przysłówek: ładnie zamiast ‘ładna’ (dwa razy), fajnie zamiast ‘fajna’ i zamiast ‘fajne’. Można by się zastanawiać czy zamiarem badanej nie było uszczegółowienie w tych przykładach podawanych cech rzeczowników:
fajnie ładnie miła, fajnie miła, ładnie kołorowy. Jednak analiza innych
ćwiczeń wykonanych przez dziewczynkę pozwala sądzić, że zapisywanie przez nią przysłówków nie było celowym działaniem, lecz dowodem braku kompetencji językowej i zamianą przymiotnika na przysłówek przez podo bieństwo w polu formalnym.
W jednym przykładzie wystąpiła anaptyksa: małustki ‘malutki’. Dziew czynka posługuje się tymi samymi przymiotnikami wartościującymi: miła (użyty czterokrotnie), dobra, dobre, fajna na określenie różnych rzeczow ników. Świadczy to ojej ubogim słowniku.
Piotr G.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) kochana, dobra, miła szkoła (jaka?) duża, wysoka
pani (jaka?) dobra, miła
książka (jaka?) duża, gruba, cienka pies (jaki?) dobry, mądry
wycieczka (jaka?) zadowolony
wakacje (jakie?) fajnie ‘fajne’, przyjemnie ‘przyjemne’
Przy siedmiu rzeczownikach pojawiło się więcej niż jedno określenie. Część przymiotników chłopiec zastosował w poprawnych formach. Wśród określeń znalazły się też adekwatnie użyte przymiotniki wartościujące: ko
chana, dobra, miła, dobry, mądry. Niestety, powtórne użycie przez chłopca
przymiotników dobra, miła, jako określenie kolejnych podanych rzeczow ników świadczy o ubóstwie językowym ucznia. Do rzeczownika wakacje zamiast przymiotników uczeń dopisał przysłówki, obok rzeczownika w y
cieczka napisał zadowolony, nie zwracając uwagi na rodzaj rzeczownika
i pomocnicze pytanie ja k a ? W jednym przykładzie zamiast przymiotnika chłopiec dopisał rzeczownik przyjaciół w zniekształconej formie.
Tomasz S.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) wesoła
szkoła (jaka?) dobre ‘dobra’ pani (jaka?) wysoka książka (jaka?) duża pies (jaki?) zły
koleżanka (jaka?) smutna wycieczka (jaka?) wesoła wakacje (jakie?) dobre
Do każdego rzeczownika uczeń dopisał po jednym przymiotniku. Przy rzeczowniku szkoła zamiast przymiotnika w rodzaju żeńskim zapisał formę rodzaju nijakiego. Dwukrotnie posłużył się przymiotnikiem wesoła na okre ślenie rzeczowników mama i wycieczka. Dwa razy użył też przymiotnika
dobre, pisząc o szkole i o wakacjach. W wypowiedzi chłopca pojawiają się
przymiotniki wartościujące: wesoła, dobre, zły, smutna.
Łukasz S.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) kolega
szkoła (jaka?) duża pani (jaka?) szczupła
książka (jaka?) grupa ‘gruba’ pies (jaki?) zły
koleżanka (jaka?) mądra wycieczka (jaka?) przyjemna wakacje (jakie?) ciepłe
Obok rzeczownika mama, pomimo pomocniczego pytania ja k a ? po jawił się rzeczownik kolega. Można by pomyśleć, że użyty w znaczeniu ‘mama kumpel’, jednak polecenie jest jednoznaczne, więc taka odpowiedź nie może być uznana za prawidłową. Chłopiec nie jest w stanie znaleźć przymiotnika na określenie rzeczownika mama. W pozostałych przypad kach chłopiec dopisał po jednym przymiotniku do każdego rzeczownika. Na pytanie jaka jest książka? odpowiedział - grupa w znaczeniu ‘gruba’. Substytucja, z którą mamy tu do czynienia, czyli użycie głoski bezdźwięcz nej zamiast dźwięcznej, jest często spotykana w zapisach niesłyszących. U kolejnego ucznia jako określenie rzeczownika pies wystąpił przymiotnik
zły. Możliwe, że dzieje się tak z powodu często obserwowanych przez dzieci
tabliczek z napisem: „uwaga zły pies”. Natomiast określenie rzeczownika
wycieczka - przyjemna nie zostało poza tym przykładem użyte przez żad
nego ucznia gimnazjum specjalnego. W przedstawionym ćwiczeniu znala zły się przymiotniki wartościujące: zły, mądra, przyjemna.
Kuba R.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) mądra
szkoła (jaka?) duża ‘duża’ pani (jaka?) ładna książka (jaka?) gruba pies (jaki?) groźny ‘groźny’ koleżanka (jaka?) dobra wycieczka (jaka?) miła wakacje (jakie?) fajnie ‘fajne’
W zapisie dwóch przymiotników chłopiec zapomina o znakach dia krytycznych i w rezultacie zapisuje duża w znaczeniu ‘duża’ oraz groźny w znaczeniu ‘groźny’. Do rzeczownika wakacje uczeń dopisał przysłówek
fajnie zamiast przymiotnika ‘fajne’. Wśród przymiotników użytych przez
chłopca jako określenia podanych rzeczowników znalazły się też przymiot niki wartościujące: mądra, ładna, dobra, miła.
Magdalena B.
Do rzeczowników dopisz przymiotniki: mama (jaka?) ładna
szkoła (jaka?) duża pani (jaka?) dobra książka (jaka?) gruba pies (jaki?) zty
koleżanka (jaka?) przyjaciółka wycieczka (jaka?) ciekawa
wakacje (jakie?) przyjemnie ‘przyjemne’
W jednym przykładzie zamiast przymiotnika uczennica użyła rzeczow nika i na pytanie jaka jest koleżanka? odpowiedziała przyjaciółka, na zasa dzie skojarzenia z podanym rzeczownikiem. Z kolei obok rzeczownika wa
kacje zamiast przymiotnika zapisała przysłówek przijjemnie. Magda użyła
przymiotników wartościujących: ładna, dobra, zły, ciekawa jako określeń podanych rzeczowników.
Klasa III gimnazjum specjalnego