Gospodarstwa agroturystyczne w powiecie płockim

Powiat płocki, jako jeden z największych obszarowo powiatów w Polsce (jego po-wierzchnia wynosi 1799 km jest słabo zaludnionym terenem o charakterze rolniczym. W jego granicach znajduje się piętnaście gmin (trzy miejsko-wiejskie: Gąbin, Drobin i Wyszogród - o łącznej powierzchni 388 km2 oraz 12 gmin wiejskich: Bielsk, Bodzanów, Brudzeń Duży, Bulkowo, Łąck, Mała Wieś, Nowy Duninów, Radzanowo, Słupno, Słubi-ce, Stara Biała i Staroźreby – o łącznej powierzchni – 1411 km.

22 A. Zielińska, Istota rozwoju rolnictwa na obszarach przyrodniczo cennych zgodnie ze zrównoważonym rozwojem ,w: Sokołowska S.(red.), Wieś i rolnictwo w procesie zmian, Problemy funkcjonowania i rozwoju rolnictwa, Uniwersytet Opolski, Opole 2006, s. 186.

23 A. Bott – Alama, Korzyści ekonomiczne i społeczne wynikające z rozwoju turystyki wiejskiej w Polsce, w: Pużanowska U., Romanowski R. (red.), Rozwój turystyki na obszarach wiejskich w Wielkopolsce, Międzygminny Związek Turystyczny „Wielkopolska Gościnna”, Poznań 2004, s. 16-17.

Tabela 1. Gospodarstwa rolne i agroturystyczne w gminach powiatu płockiego.

Gmina ^Powierzchnia

Liczba gospodarstw ^Powierzchnia _gospodarstw

rolnych agroturystycznych rolnych

[km²] [szt.] [szt.] [hm²] 1. Bielsk 125 871 - 11509,20 2. Bodzanów 137 945 2 9245,67 3. Brudzeń Duży 162 934 1 11509,20 4. Bulkowo 117 802 - 10328,95 5. Drobin 143 847 - 13136,08 6. Gąbin 147 1224 2 9948,50 7. Łąck 94 588 4 4411,83 8. Mała Wieś 109 808 - 9491,75 9. Nowy Duninów 145 436 1 3077,54 10. Radzanowo 104 902 - 9383,49 11. Słubice 94 813 1 6880,00 12. Słupno 75 543 - 5149,97 13. Stara Biała 111 765 - 9024,64 14.Staroźeby 138 883 - 13477,5 15. Wyszogród 98 700 1 6872,71 Razem w powiecie płockim ^{1799 12060 13 179367,22}

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Podstawowe informacje ze spisów powszechnych. Powiat płocki. Urząd Statystyczny w Warszawie, Warszawa 2003, s.45,103 oraz Mazowsze. Agroturystyka, Urząd Marszałkowski Woje-wództwa Mazowieckiego, Warszawa 2007/8, s.48 – 50 oraz: L. Bedzikowska, Agroturystyka w powiecie płockim, „Zeszyty naukowe PWSZ w Płocku, seria Nauki Ekonomiczne, tom XII, 2010, s. 207.

Rolnictwo stanowi znaczący sektor w gospodarce powiatu płockiego. Użytki rolne stanowią 73% ogólnej powierzchni powiatu25. Dominującym kierunkiem produkcji rolnej jest tucz trzody chlewnej. W strukturze zasiewów dominują zboża, które zajmują 61,5% powierzchni gruntów ornych.

Gleby dobre (wskaźnik bonitacji powyżej 1), występują w gminach Bielsk, Bodzanów, Bulkowo, Drobin, Mała Wieś, Radzanowo, Słupno i Stara Biała.

Gleby średnie (wskaźnik bonitacji 0,88 – 0,99), występują w gminach: Brudzeń Duży, Gąbin, Słubice, Staroźreby, Wyszogród.

Gleby słabe (wskaźnik bonitacji 0,67 – 0,76) występują w gminach Łąck i Nowy Duninów.

Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w powiecie płockim wynosi 10,16 ha. Najwięcej dużych gospodarstw (powyżej 10,00 ha) występuje w gminach: Drobin 25 Strategia rozwoju powiatu płockiego do 2015 roku, Pr.zb., Rada i Zarząd Powiatu, Płock, 2001., s. 12.

(52,42%), Staroźreby (48,24%), Bulkowo (43,02%), Bielsk (42,13%), Brudzeń Duży (40,90%). Natomiast najmniejszy udział dużych gospodarstw w ogólnej liczbie gospo-darstw występuje w gminach: Nowy Duninów (10,32%) i Łąck (8,67%). Największy udział gospodarstwo małej powierzchni(do 5,00 ha) występuje w gminach Łąck (66,33%) i Nowy Duninów (63,76%).

Gminy Nowy Duninów i Łąck wykazują mniejszy związek z rolnictwem ze względu na walory przyrodnicze sprzyjające rozwojowi turystyki i wypoczynku.

Stan środowiska naturalnego w powiecie płockim jest nie zadawalający. Na terenie tego powiatu istnieje potrzeba działań na rzecz różnorodności siedliskowej i gatunkowej.

W granicach tej jednostki terytorialnej znajdują się: 2 parki krajobrazowe, 13 rezerwatów przyrody, 8 zespołów przyrodniczo – krajobrazowych i użytki ekologiczne na terenie gmin: Nowy Duninów, Łąck, Gabin, Słubice, Brudzeń Duży, Stara Biała.

Lasy w powiecie płockim zajmują obszar 30329,91 [ha], co daje wskaźnik lesisto-ści 16,9[%]. Największa powierzchnia lasów występuje w gminach: Nowy Duninów – 10039,68 ha (lesistość 69,2%) i Łąck 4550,08 (lesistość 48,4%), a najmniejsza w gminach: Radzanowo 258,26 ha (lesistość 2,5%), Bielski – 411,87 ha (lesistość 3,3%).

Powiat płocki obejmuje strefa priorytetowa Środkowej Wisły i Pojezierza Gostyniń-sko – Płockiego (14C). Występuje ona w takich gminach jak: Bodzanów, Brudzeń Duży, Gąbin, Łąck, Mała Wieś, Nowy Duninów, Słupno, Słubice, Stara Biała, Wyszogród. Do głównych problemów rolno - środowiskowych należy uproszczenie i ujednolicenie struk-tury zasiewów oraz odłogowanie słabszych bonitacyjnie gruntów.

W województwie mazowieckim zlokalizowanych 274 gospodarstw agroturystycznych. Największa liczba gospodarstw prowadzących działalność agroturystyczną znajduje się w subregionie siedleckim - 76 [szt.] i subregionie ostrołęckim, a najmniej w subregio-nionach Mazowsze Zachodnie - 13 gospodarstw (Tabela 2). Występowanie dużej liczby gospodarstw agroturystycznych w subregionach siedleckim i ostrołęckim należy tłumaczyć dobrymi warunkami rolnośrodowiskowymi i przyrodniczymi panującymi na tych obsza-rach. Małą liczbę gospodarstw agroturystycznych na obszarze Mazowsza Zachodniego można uzasadnić nieodpowiednimi warunkami do prowadzenia działalności agroturystycz-nej jakie stwarza bliskość Warszawy.

W subregionie płockim funkcjonuje 40 gospodarstw agroturystycznych. Najwięcej gospodarstw prowadzących działalność agroturystyczną znajduje się w powiecie gostyniń-skim (23 szt.)

W powiecie płockim funkcjonuje 13 gospodarstw agroturystycznych (Tabela 1). Największa liczbą gospodarstw agroturysycznych (4szt.) znajduje się w gminie Łąck. Gmina ta ma bardzo dobre warunki do rozwoju tego typu działalności wśród rolników. Czynnikami o decydującymi rozwoju agroturystyki na obszarze tej gminy są sprzyjające warunki rolno-środowiskowe oraz duża różnorodność środowiska naturalnego (duża lesi-stość, jeziora Pojezierza Gostynińskiego i dużo walorów przyrodniczych), a także dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna (ścieżki rowerowe).

W gminach Bodzanów i Gąbin zlokalizowane są po 2 gospodarstwa. W gminach tych panują dobre warunki do rozwoju działalności agroturystycznej w gospodarstwach rolnych i należy się spodziewać w przyszłości rozwoju agroturystyki na terenie tych gmin.

W gminach: Bielsk, Bulkowo, Drobin, Mała Wieś, Radzanowo, Stara Biała nie funk-cjnują gospodarstwa agroturystyczne. Ma to związek relatywnie dobrymi warunkami do

prowadzenia działalności rolniczej na terenie tych gmin oraz stanem środowiska przyrod-niczego na które ma wpływ bliskość miasta Płocka.

Gminą o dużym potencjale nie wykorzystanych możliwości rozwoju działalności agroturystycznej jest gmina Nowy Duninów, gdzie obecnie funkcjonuje 1 gospodarstwo prowadzące tego typu działalność. Gmina ta posiada bardzo dobre warunki przyrodni-cze, jak i rolnośrodowiskowe ( duża lesistość, bardzo dobra dostępność do naturalnych zbiorników wodnych),a także strukturę agrarną i jakość gleb nie sprzyjające rozwojowi produkcji rolniczej.

Tabela 2. Gospodarstwa agroturystyczne w województwie mazowieckim

Subregion Powiat ^{Liczba gospodarstw} agroturystycznych [szt.] [szt.] MAZOWSZE ZACHODNIE 9 Grodzisk Mazowiecki 2 Sochaczew 3 Żyrardów 4 CIECHANOWSKI 13 Ciechanów 5 Mława 1 Płońsk 6 Pułtusk 1 OSTROŁĘCKI 67 Maków Mazowiecki 7 Ostrołęka 37 Ostrów Mazowiecka 4 Przasnysz 10 Wyszków 9 PŁOCKI 40 Gostynin 23 Płock 13 Sierpc 4 SIEDLECKI 75 Garwolin 3 Łosice 17 Mińsk Mazowiecki 9 Siedlce 12 Sokołów Podlaski 13 Węgrów 21 OKOLICE WARSZAWY 45 Legionowo 3 Nowy Dwór Mazowiecki 11 Pruszków 7 Warszawa Zachodnia 12 Wołomin 3 Otwock 1 Piaseczno 8 RADOMSKI 25 Białobrzegi 1 Kozienice 14 Lipsko 1 Radom 3 Szydłowiec 2 Zwoleń 1 Przysucha 2 Grójec 1 Razem: 274 274

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Mazowsze, Agroturystyka, Urząd Marszałkowski Województwa Mazo-wieckiego, Warszawa 2007/8, L. Bedzikowska, Agroturystyka w powiecie płockim, „Zeszyty naukowe PWSZ w Płoc-ku, seria Nauki Ekonomiczne, tom XII, 2010, s. 207.

W przyszłości należy się spodziewać intensywnego rozwoju agroturystyki w po-wiecie płockim w gminach Łack i Nowy Duninów, które mają bardzo dobre warunki do rozwoju tego typu działalności. Gminy: Bodzanów, Brudzeń Duży, Gąbin, Słubice, Wyszogród można spodziewać się umiarkowanego rozwoju agroturystyki. Rozwój agro-turystyki w tych wszystkich gminach powiatu płockiego może sprawić, że powstanie zaplecze wypoczynku sobotnio – niedzielnego dla miasta Płocka.

Podsumowanie

W ostatnich latach polska wieś stała się terenem intensywnych przemian, które dotyczą zmian w sposobie i kierunkach produkcji rolniczej oraz intensyfikacji wielo-funkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Jednym z nurtów aktywności przedsiębiorczej rolników jest działalność agroturystyczna. Racjonalne podejmowanie przez rolnika de-cyzji lokalizacyjnych dotyczących działalności agroturystycznej ma duży wpływ na jej powodzenie w warunkach określonej rzeczywistości gospodarczej. Największy wpływ na powodzenie działalności agroturystycznej mają czynniki lokalizacyjne związane z warunkami rolno - środowiskowymi i przyrodniczymi panującymi w rozpatrywanych miejscach lub obszarach.

Na terenie powiatu płockiego jest 13 gospodarstw zajmujących się agroturystyką. W gminach Łąck i Nowy Duninów występują bardzo dobre warunki do lokalizacji dzia-łalności agroturystycznej, co z pewnością w przyszłości będzie miało wpływ na wzrost liczby gospodarstw na terenie tych gmin. W gminach: Bodzanów, Brudzeń Duży, Gąbin, Słubice, Wyszogród można również spodziewać wzrostu liczby gospodarstw agrotury-stycznych, ponieważ w tych gminach występują dobre warunki dla działalności agrotu-rystycznej.

Decyzje lokalizacyjne dotyczące agroturystyki powinny być podejmowane w oparciu o wnikliwą analizę czynników, które mają wpływ efekty tej działalności

Bibliografia:

1. Bański J., Geografia polskiej wsi, PWE, Warszawa 2006.

2. Będzikowska L., Agroturystyka w powiecie płockim, „Zeszyty naukowe PWSZ w Płocku, seria Nauki Ekonomiczne, tom XII, 2010, s. 207.

3. Cyzman W., Leśny kompleks promocyjny „Lasy Gostynińsko Włocławskie”, przyroda, gospo-darka, edukacja, turystyka i strategia działań, Leśny kompleks promocyjny „Lasy Gostynińsko Włocławskie, Nadleśnictwa: Gostynin, Łąck, Włocławek, Gostynin, Łąck, Włocławek 2003. 4. Domański R., Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, PWN, Warszawa 2005.

5. Drzewiecki M., Podstawy agroturystyki, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyj-nego Sp. z o.o., Bydgoszcz 2002.

6. Gorlach K., Socjologia obszarów wiejskich , Problemy i perspektywy, Wydawnictwo Nauko-we Scholar, Warszawa 2004.

7. Jachimowicz E., Krzyżanowska K., Pozarolnicze funkcje gospodarstwa rolniczego na przykła-dzie jego działalności agroturystycznej, Wyd. SGGW, Warszawa 2004.

8. Kuchciński K., Geografia ekonomiczna. Zarys teoretyczny, SGH , Warszawa 2002. 9. Majewski J., Agroturystyka to też biznes, Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa 2003. 10. Mazowsze. Agroturystyka, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa

11. Pałka E.(red.), Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich, „Studia Obsza-rów Wiejskich”, tom V, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Warszawa 2004.

12. Pender L., Sharpley R. (red.), Zarządzanie turystyką, PWE, Warszawa 2008.

13. Pużanowska U., Romanowski R., Wielkopolska Gościnna, Rozwój turystyk na obszarach wiejskich w Wielkopolsce, Międzygminny Związek Turystyczny „Wielkopolska Gościnna Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami w powiecie płockim, Rada i Zarząd Powiatu w Płocku, Płock 2003.

14. ”, Poznań 2004.

15. Rosner A.(red.), Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno - gospodarczych na obszarach wiejskich, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005. 16. Sikora J., Agroturystyczny biznes. Poradnik organizatora turystyki i wypoczynku, TNOiK,

Bydgoszcz 1995.

17. SikorskaG., Kajszczak W., Kwatera agroturystyczna, Praktyczny poradnik, Polska Fundacja Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Warszawa 2000.

18. Sokołowska S.(red.), Wieś i rolnictwo w procesie zmian, Problemy funkcjonowania i rozwoju rolnictwa, Uniwersytet Opolski, Opole 2006.

19. Woś A.(red.), Encyklopedia agrobiznesu, Fundacja Innowacja, Warszawa 1998.