Ocena struktury kapitału w PGNiG

Relacje pomiędzy strukturą majątku i strukturą kapitałów w przedsiębiorstwie stano-wią obok kosztu kapitału i mechanizmu dźwigni finansowej bardzo istotne zagadnienie, gdyż są kryterium wyboru odpowiedniej struktury kapitałowej10. Należą do nich głównie wskaźniki rentowności, płynności oraz struktury źródeł finansowania. Kapitał obrotowy jako wyznacznik sygnalizuje, w jakiej wysokości krótkoterminowe zobowiązania znaj-dują odzwierciedlenie w takich składnikach majątku, jakie w porównywalnie krótkim okresie umożliwią przedsiębiorstwu dojście do środków pieniężnych. Gdy wartość kapitału obrotowego jest bliska zeru, jest to pewien sygnał ostrzegawczy o przyszłych problemach związanych z płynnością finansową przedsiębiorstwa. Modyfikacja struktury pasywów przedsiębiorstwa powinna polegać na dążeniu do wzrostu udziału kapitałów stałych długoterminowych w pasywach, przez przeprowadzenie emisji papierów warto-ściowych długoterminowych lub zaciągnięcie kredytu.

Skuteczne zarządzanie kapitałem obrotowym to optymalizacja wielkości oraz struktury aktywów bieżących, mając na uwadze minimalizację kosztów utrzymania 9 W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa,, Difin, Warszawa 2005, s. 187, 188

tych aktywów, odpowiednie ukształtowanie struktury źródeł jego finansowania, tak, aby prowadziło to do minimalizacji kosztów finansowych i utrzymaniu stałej płynności finansowej. Dlatego też w poniższej tabeli zostały obliczone lub wzięte ze sprawozdań finansowych dodatkowe dane finansowe w celu wyznaczenia i zinterpretowania struktury kapitału w PGNiG.

Tabela 1. Dodatkowe dane finansowe PGNiG S. A. w latach 2005-2008 (w tys. pln)

Rok 2004 2005 2006 2007 2008 Kapitał obrotowy ^{- 1992063 3862052 4644115 2770241 2200964} Kapitał stały ^{22458593 27392503 27878629 24901331 24774554} Zapłacone odsetki ^{247497 104578 77996 44018 17153} Spłata kredytów i pożyczek ^{741457 1164818 1507200 2335664 37469} Koszty finansowe 1286000 838000 265323 90492 78711 Wynik finans.

przed ods. pod. ^{1325500 1252600 1464860 1046746 952519}

Zysk brutto+

amortyzacja ^{2688568 2656255 2868188 2433001 2360310}

EBITDA 2856300 2654500 2761000 2271300 2225600

Źródło : Opracowanie własne

Jak wynika z powyższych danych, w 2004 roku kapitał obrotowy był ujemny między innymi w związku z wysokimi kosztami finansowymi, co przełożyło się na zachwianie płynności finansowej, która wpływa na to, czy przedsiębiorstwo będzie w stanie regulo-wać swoje zobowiązania finansowe, a więc czy przetrwa na rynku. Wskaźniki finansowe (z ang. financial ratios) to jedna ze statycznych metod oszacowania efektywności inwe-stycji. Literatura z zakresu analizy finansowej przedstawia różne wskaźniki finansowe, ale większość z nich opiera się na podobnych składnikach oraz określa taką samą prze-strzeń zjawisk ekonomiczno-finansowych11 Wskaźniki struktury kapitału najczęściej słu-żą ocenie długoterminowej struktury kapitału, szczególnie zaś udziału kapitału własnego oraz obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa w długim okresie12. Analiza wskaźnikowa opiera się na badaniach relacji między poszczególnymi elementami bilansu i rachunku zysków i strat13.

11 Lech Bednarski, Analiza Finansowa w przedsiębiorstwie, PWE Warszawa 1997, s. 70.

12 L. Bednarski, T. Wiśniewski, Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE Warszawa 1996, s. 321.

Tabela 2. Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe PGNiG w latach 2004-2008

Rok 2004 2005 2006 2007 2008

EBITDA14 (w mln PLN) 2 856 2 800 2 766 2 291 2226

Zysk netto (w mln PLN) 793 881 1 328 916 865

Rentowność sprzedaży netto 7,3% 7,0% 8,7% 5,5% 4,7%

ROE 5,0% 4,2% 6,3% 4,4% 4,2%

ROA 2,8% 2,9% 4,3% 3,2% 2,9%

Wskaźnik bieżącej płynności 0,7 2,3 2,7 1,8 1,4

Wskaźnik szybki bieżącej płynności 0,6 2,0 2,2 1,4 1,1

Suma zobowiązań do pasywów 37,6% 31,6% 31,0% 26,0% 30,4%

Suma zobowiązań do kapitału

wła-snego ^{35,1% 46,2% 45,0% 35,1% 43,6%}

Źródło: opracowanie własne.

Do oceny struktury majątkowo-kapitałowej wykorzystano wskaźniki opublikowane w raportach rocznych grupy kapitałowej PGNiG z uwzględnieniem korekt. W związku z tym, że PGNiG jest przedsiębiorstwem w bardzo dużym stopniu uzależnionym od cen gazu na rynkach światowych, a cena sprzedaży jest regulowana przez URE, widać jak w latach 2007 i 2008 spadała rentowność sprzedaży w wyniku znacznych podwyżek cen tego surowca na świecie. Wyższa rentowność kapitału własnego od rentowności kapitału ogółem, poprzez zaangażowanie kapitału obcego, nazywana jest pozytywnym albo dodatnim efektem działania dźwigni finansowej, a występuje w tedy gdy15 ROE > ROA, co zachodziło w przypadku PGNiG. Wskaźnik ogólnego zadłużenia wahał się w granicach 0,38 do 0,30 i mówił, że firma umiała sama finansować własną działalność i majątek. Natomiast wskaźnik Capital Gearing w latach 2004 – 2008 wynosił dużo poniżej jedności i spadał, co świadczy o małym zadłużeniu spółki, ale też zbyt niskim zaangażowaniu kapitałów obcych. Zaprezentowane powyżej wskaźniki finansowe mogą stanowić dodatkowe źródło wiedzy dla kadry zarządzającej i służb ekonomicznych oraz służyć do wyceny przedsiębiorstwa. Przy analizie struktury kapitału bierze się pod uwagę również szereg innych wskaźników, lecz te wymienione powyżej są najważniejsze.

Podsumowanie

Podsumowując należy stwierdzić, że o wielkości udziału kapitału własnego w pasy-wach decydują różne względy. Najważniejszym z nich jest opracowanie takiej struktury kapitału w firmie, aby koszt tego kapitału, a zatem i koszt wykorzystania majątku był jak 14 EBITDA – w rachunkowości zysk przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych kredytów, podatków, deprecjacji i amortyzacji.

najniższy, gwarantując tym samym, że firma jest atrakcyjna dla inwestorów (dostarczają-cych kapitału) i zwrot z kapitału własnego firmy będzie największy.

Bibliografia:

1. Bednarski, L. Wiśniewski T., Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE War-szawa 1996, Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin WarWar-szawa 2005Brigham E. F., Houston J. F., Podstawy zarządzania finansami, T II, PWE, Warszawa 2005.

2. Dębski W., Zarządzanie Finansami, Tom I, CIM Warszawa 1997.

3. Gołębiowski G, Szczepankowski P., Analiza wartości przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2007. 4. Jerzemowska M., Kształtowanie struktury kapitału w spółkach akcyjnych, PWN, Warszawa

1999.

5. Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, PWE, Warszawa 1995.

6. Leszczyński Z., Skowronek-Mielczarek A., Analiza ekonomiczno-finansowa firmy, Difin, War-szawa 2000.

7. Skowronek-Mielczarek A., Małe i średnie przedsiębiorstwa. Źródła finansowania, Wydawnic-two C. H. Beck, Warszawa 2003.

8. Szczepański J., Szyszko L., Finanse przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

THE STRUCTURE OF CAPITAL AND HER INFLUENCE ON THE