Udane i nieudane przykłady konsolidacji giełd. Przyszłość światowego rynku giełdowego

Od kilkunastu lat można obserwować procesy konsolidacyjne na światowym rynku giełdowym. Tylko pomiędzy 2005 i 2007 rokiem doszło do 15 znaczących połączeń o wartości 42 bilionów USD. Rezultatem szału połączeń jest radykalna zmiana obrazu światowego rynku giełdowego.

Rysunek 2. Konsolidacja największych światowych giełd w latach 2000-2007

Źródło: Dushyant Shahrawat, Where Exchange Consolidation Is Headed: Five Players. That Will Dominate the Market, TowerGroup Take-Aways 01.2008

Omawiając temat konsolidacji, nie sposób nie wspomnieć o jednej z największych giełd na świecie - London Stock Exchange (LSE). W ostatnich latach LSE kilkukrotnie stała się celem przejęcia przez inne giełdy. W 2000 roku propozycję zakupu złożyła Deutsche Börse (DB), jednak oferta została odrzucona przez akcjonariuszy LSE. Kolejną ofertę DB również odrzucono w 2004 roku. Londyńską giełdę próbował również przejąć Euronext, ale ostatecznie wycofał się z propozycji. LSE stała się też celem wrogiego przejęcia, gdy amerykański NASDAQ w 2006 roku zaczął skupować jej akcje.29 Oferta została jednak odrzucona przez akcjonariuszy i w połowie 2007 roku NASDAQ wycofał się ze swoich planów, nadal posiadając ponad 31 % udziałów, które potem sprzedał Bor-se Dubai. Kilka burzliwych lat w historii LSE skończyło się, gdy sama zakupiła giełdę w Mediolanie (Borsa Italiana).30 Na początku 2011 roku Londyńska Giałda Papierów Wartościowych (LSE), operator największego parkietu na Starym Kontynencie, oraz kanadyjska TMX Group, właściciel giełdy w Toronto, zawarły porozumienie w spra-wie połączenia. W wyniku przejęcia TMX przez londyńską giełdę powstanie jedna z największych grup giełdowych świata. Oprócz parkietów w Londynie i Toronto będzie kontrolowała giełdę w Mediolanie, której operatora LSE wchłonęła w 2007 r. Na tych rynkach notowanych jest dziś 6,7 tys. spółek. Połączenie to nie jest jeszcze przesądzone, ze względu na oczekiwanie na zgodę władz w Ottawie.

Deutsche Börse jest bardzo aktywna jeśli chodzi o poszukiwanie ewentualnych part-nerów do współpracy. Po nieudanych próbach przejęcia LSE, udało się w końcu przejąć, za pośrednictwem Eurex, amerykańską giełdę International Securities Exchange (ISE). Połączenie Eurex i ISE zaowocowało powstaniem największej transatlantyckiej giełdy instrumentów pochodnych. Na początku lutego 2011roku zaczęto również spekulować o połączeniu NYSE Euronext i niemieckiej Deutsche Börse. Operatorzy potwierdzili, że negocjacje między nimi są w zaawansowanym stadium, ale zastrzegli, że transakcja nie została jeszcze ostatecznie uzgodniona31.

Ciekawym przykładem krajowej konsolidacji giełd może być Kanada. Toronto Stock Exchange (TSX) przeszło demutualizację w 2000 roku. Rok później TSX przejął Canadian Venture Exchange, giełdę przeznaczoną dla małych, rozwijających się spółek. W 2008 roku TSX przejął giełdę kontraktów terminowych Montreal Stock Exchange (MSE).

Do bardzo ważnej fuzji doszło w połowie 2007 roku na rynku amerykańskim. Dwie giełdy specjalizujące się w kontraktach terminowych: Chicago Mercantile Exchange (CME) i Chicago Board of Trade (CBOT) postanowiły połączyć siły i stworzyć naj-większą giełdę kontraktów terminowych na świecie CME Group.32 W sierpniu 2008 roku CME Group zakończyło proces przejmowania New York Mercantile Exchange (NY-MEX), giełdy zajmującej się kontraktami terminowymi na paliwa i metale.

29 Dolbeck A., International Consolidation in the Stock Market Sector, Weekly Corporate Growth Report, 29.05.2006,

30 J. Wachsberger, Konsolidacja giełd europejskich, Gazeta Finansowa, 2007, nr 14 ,s. 2

31 G. Siemionczyk , Konsolidacja globalnych giełd nabiera rozpędu, Rzeczpospolita 09-02-2011

Podsumowanie

Procesy konsolidacyjne w sektorze giełdowym postępują tak szybko, że nie sposób za nimi nadążyć. Praktycznie, co parę tygodni, pojawiają się nowe informacje o fuzjach i przejęciach, z czego połowa to tylko spekulacje.

Analizując dotychczasowy proces konsolidacji oraz plany przyszłych połączeń, na-leży zadać pytanie: Kto wygra walkę o rynek giełdowy? Analitycy33 zauważają na rynku pięć głównych giełdowych potęg, które będą dominować również w kolejnych latach: Nasdaq/OMX, NYSE EuroNext, CME, Eurex oraz LSE. Niezależnie od możliwych sce-nariuszy rozwoju rynku, trudno przewidzieć innych głównych graczy. Łącznie w roku 2008 obsługiwali oni 80% rynku światowego, notowanych jest na nich 60% firm. Praw-dopodobnie, najwięcej dalszych konsolidacji nastąpi na lokalnych, krajowych rynkach pięciu olbrzymów (co rozpoczęła giełda Nasdaq łącząc się z Boston Stock Exchange i Philadelphia Exchange) oraz na drodze ich łączenia się z giełdami rynków wschodzą-cych (np. 5% udziałów NYSE na Indyjskiej Giełdzie Krajowej). Z pewnością każda z powyższych giełd będzie chciała zdobyć przewagę nad konkurentami poszerzając zasięg działania.

Bibliografia:

1. Aggarwal R., Sandeep Dahiya, Demutualization and Public Offerings of Financial Exchanges, Georgetown University, Listopad 2005.

2. Bień W., Rynek Papierów Wartościowych, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008.

3. Czekaj J., Rynki, instrumenty i instytucje finansowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza-wa 2008.

4. Dolbeck A., International Consolidation in the Stock Market Sector, Weekly Corporate Growth Report, 29.05.2006,

5. Gangahar A., Weitzman H., CME in $11 bn Move For Nymex, Financial Times, 29.01.2008. 6. Grossman Randy, The Inevitable Exchange Consolidation, Wall Street and Technology

16.06.2006.

7. Hamon J., Jacquillat B., Saint-Étienne Ch., Global Stock Exchange Consolidation, The New-sletter of the French Council of Economic Analysis, 09.2007.

8. Harvey B., Exchange Consolidation and Models of International Securities Regulation, Duke Journal of Comparative and International Law, Vol 18 2007.

9. Lidia A., Procesy konsolidacji giełd w Europie z perspektywy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Bank i Kredyt 5/2003.

10. McAndrews J.,. Stefanadis Ch, The Consolidation of European Stock Exchanges, Federal Reserve Bank of New York, Current Issues in Economics and Finance, Volume 8 Number 6, June 2002.

11. Nielsson Ulf, Stock Exchange Merger and Liquidity , Columbia University, 2007.

12. Ostrowska E., Rynek kapitałowy. Funkcjonowanie i metody oceny, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

13. Pawłowicz L., Wierzba R., Rynki finansowe wobec procesów globalizacji, Gdańska Akademia Bankowa przy Instytucie Badań nad Gospodarką Liniową / CeDeWu, Gdańsk/Warszawa 2003.

14. Shahrawat Dushyant, Where Exchange Consolidation Is Headed: Five Players. That Will Do-minate the Market, TowerGroup Take-Aways 01.2008.

15. Siemionczyk G., Konsolidacja globalnych giełd nabiera rozpędu, Rzeczpospolita 09-02-2011. 16. Wachsberger J., Konsolidacja giełd europejskich, Gazeta Finansowa, 2007, nr 14.

17. Żukrowska K. (red.), Unia Europejska i Stany Zjednoczone wobec wyzwań globalizacji, AGH – Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2006.

18. Consolidation of Stock Exchanges, European listed companies reiterate their views, European Association of Listed Companies, 02.05.2006,

19. Derivatives Markets and Cash Markets, International Organization Of Securities Commission (IOSCO), Paryż 29.05.2008,

20. Dyrektywa 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych,

21. Dyrektywa Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r.w sprawie usług inwestycyjnych w zakre-sie papierów wartościowych, (Dz.U.UE L z dnia 11 czerwca 1993 r.),

22. Planning for MiFID, Financial Services Authority, Listopad 2005,

23. Regulation National Market System, Exchange Act Release No. 34-51808, 70 Fed. Reg. 37,496 (June 29, 2005),

24. Regulation of Exchanges and Alternative Trading Systems, Exchange Act Release No.34-40760, 63 Fed. Reg. 70,844 (Dec. 22, 1998),

25. http://deutsche-boerse.com 26. http://www.bolsasymercados.es 27. http://www.euronext.com 28. http://www.towergroup.com 29. http://www.world-exchanges.org 30. www.investopedia.com