istotną częścią przepływów inwestycji zagranicznych stanowią przepływy zwią‑
zane z inwestycjami typu greenfield, a więc inwestycjami dokonywanymi przez inwe‑
stora zagranicznego od podstaw w kraju goszczącym zarówno ilość, jak i wartość tych inwestycji ma duże znaczenie w ocenie rozwoju przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie
Tabela 2.2. Zmiany liczby projektów greenfield realizowanych przez przedsiębiorstwa wybranych krajów w latach 2005–2011
Kraj 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Polska 29 41 48 48 40 48 34
Kraje UE 4 753 5 725 6 296 7 771 6 884 6 740 6 733
USA 2 773 3 163 2 910 3 727 3 122 3 293 3 546
Chiny (+ Hong Kong) 249 261 355 458 483 484 550
Rosja 135 159 137 199 151 163 161
Brazylia 34 40 67 103 63 76 87
Indie 193 303 219 375 281 384 426
Źródło: united nations, World Investment Report 2012, new york –geneva 2012
polskie przedsiębiorstwa realizowały w latach 2005–2011 niewielką liczbę projek‑
tów inwestycyjnych typu greenfield ich liczba utrzymywała się w roku 2006–2011 na dość stabilnym poziomie, natomiast rok 2011 przyniósł pewne jej zmniejszenie
raczej małe różnice można również zaobserwować, jeśli chodzi o liczbę projek‑
tów typu greenfield realizowanych w poszczególnych latach przez przedsiębiorstwa z krajów ue po stopniowych wzrostach do 2008 roku nastąpił później pewien spadek, w latach 2009–2011 ilość tych inwestycji była mniejsza
Wahania występowały, jeśli chodzi o liczbę projektów realizowanych przez przed‑
siębiorstwa z usa, przy czym poza pewnym zmniejszeniem w latach 2009–2010 nie widać tu wyraźnej tendencji spadkowej
liczba projektów realizowanych przez przedsiębiorstwa chińskie systematycznie wzrastała tu można zaobserwować najwyższą dynamikę
spore wahania wystąpiły w inwestycjach rosyjskich Występują tu spadki i wzro‑
sty w zakresie ilości inwestycji, przy czym najlepszy okazał się rok 2008
ilość inwestycji brazylijskich przedsiębiorstw stopniowo się zwiększała do 2008 roku, po spadku w 2009 roku niewielki wzrost nastąpił w latach 2010–2011
dość wyraźnie wzrosła ilość inwestycji realizowanych przez przedsiębiorstw indyjskie W latach 2010–2011 ilość tych inwestycji znacznie przekroczyła ilość inwestycji zrealizowanych w latach wcześniejszych
ilość inwestycji dokonywanych przez polskie przedsiębiorstwa z reguły stanowi niewiele ponad 0,5 % inwestycji przedsiębiorstw krajów ue – jest to rezultat słaby i nie można się spodziewać, że nastąpi tu zdecydowana poprawa
podobne tendencje występują, jeśli chodzi o zmiany w wartości projektów inwestycyjnych typu greenfield
Tabela 2.3. Wartość projektów inwestycyjnych typu greenfield w wybranych krajach (w mln USD)
Kraj 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Polska 613 1 292 2 999 2 968 1 235 2 656 924
Kraje UE 265 649 353 310 407 715 602 953 420 083 358 467 331 944
USA 155 324 171 089 139 821 270 977 174 079 146 165 157 714
Chiny (+ Hong Kong) 17 443 29 880 52 579 68 463 47 980 41 118 52 742
Rosja 26 125 16 134 15 454 23 280 13 096 15 466 15 503
Brazylia 3 232 3 632 5 771 15 773 10 236 10 431 4 583
Indie 12 906 31 650 25 679 40 792 24 308 19 912 34 621
Źródło: united nations, World Investment Report 2012, new york–geneva 2012
Wartość inwestycji typu greenfield realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa za granicą wzrastała od roku 2005 do 2007 i osiągnęła wtedy maksimum, wartość ta utrzymywała się w roku 2008, ale w latach 2009–2011 wykazywała duże wahania, przy czym spadek w roku 2009 i zwłaszcza w 2011 roku był bardzo poważny
nieco inne tendencje wystąpiły w krajach ue jako całości tu również odnoto‑
wano wzrosty, ale tylko do roku 2008, a następnie od 2009 roku wartość inwestycji systematycznie spadała spadek ten nie był jednak tak drastyczny jak spadek polskich inwestycji w 2011 roku
Wartość polskich inwestycji stanowiła w 2007 roku 0,7 % inwestycji krajów ue ogółem, a w 2011 roku już tylko niecałe 0,3 %
spadek wartości inwestycji w krajach ue w 2011 roku, w stosunku do najlepszego w ue roku 2008, był znaczny – ich wartość w roku 2011 stanowiła 55 % wartości z roku 2008, wartość polskich inwestycji spadła, w porównaniu z najlepszym dla polskich przedsiębiorstw rokiem 2007, do poziomu 30,8 % istniejące wahania (dość wysoka wartość inwestycji w 2010 roku) dają pewną nadzieję, że przyszłe lata będą lepsze
po wzrostach do 2008 roku spory spadek inwestycji typu greenfield od 2009 roku wykazywały przedsiębiorstwa amerykańskie, chociaż w 2011 roku w porównaniu z rokiem 2010 nastąpił tu niewielki wzrost W rezultacie, wartość inwestycji typu greenfield w 2011 roku stanowiła 58,2 % wartości najlepszego dla przedsiębiorstw amerykańskich roku 2008
Wartość inwestycji chińskich również wzrastała do 2008 roku, przy czym wzrost ten był bardzo szybki jednak w latach 2009–2011 nastąpił spadek, a następnie w 2011 roku odnotowano niewielki wzrost (77 % wartości z 2008 roku)
Wartość inwestycji rosyjskich przedsiębiorstw była najwyższa w 2005 roku, w latach 2006–2007 nastąpił wyraźny spadek, w roku 2008 – wzrost do poziomu
bliskiego wartości z 2005 roku, a następnie w latach 2009–2011 ponowny spadek do poziomu z lat 2006–2007 tendencje są tu więc nieco inne niż w pozostałych krajach (w 2011 roku inwestycje stanowiły 66,6 % poziomu z 2008 roku)
W brazylii, po bardzo niskich wartościach inwestycji w latach 2005–2007, w 2008 roku nastąpił nagły wzrost, a w latach 2009–2011 odnotowano już bardzo wyraźne spadki w porównaniu z rokiem 2008 rok 2011 to właściwie powrót do poziomu wyjściowego z lat 2005–2007 ogólne zaangażowanie inwestycyjne należy uznać za bardzo niewielkie
znacznie wyższe zaangażowanie inwestycyjne wykazują przedsiębiorstwa indyj‑
skie, w których wzrost, z wahaniami, występował również do roku 2008 W latach 2009–2010 odnotowano wyraźny spadek zaangażowania inwestycyjnego, a w 2011 roku – wyraźny wzrost (84,8 % stanu z najlepszego roku 2008)
tak więc spośród badanych krajów najsłabsze zaangażowanie inwestycyjne wykazuje polska, niskie też jest zaangażowanie inwestycyjne przedsiębiorstw bra‑
zylijskich
najniższy spadek inwestycji typu greenfield w latach kryzysu zanotowały przed‑
siębiorstwa chińskie i indyjskie
należy zwrócić uwagę na to, że spadki zaangażowania inwestycyjnego przed‑
siębiorstw poszczególnych krajów oznaczają de facto wycofywanie się z inwestycji, bowiem oceniana tu jest wartość całkowita, a nie przyrostowa (jak w przypadku napływu czy odpływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych) okres kryzysu gospodarczego dla większości inwestorów był więc okresem rzeczywistego zmniej‑
szania zaangażowania inwestycyjnego w inwestycje typu greenfield
jest to zrozumiałe, zważywszy że z inwestycjami typu greenfield wiąże się zwięk‑
szone ryzyko w porównaniu do innych rodzajów inwestycji zagranicznych (inwe‑
stycje typu brownfield, tworzenie spółek joint venture z lokalnymi podmiotami zagranicznymi) dlatego też skala spadków zaangażowania inwestycyjnego przed‑
siębiorstw poszczególnych krajów dobrze odzwierciedla skalę światowego kryzysu gospodarczego i finansowego