Współpraca pomiędzy przedsiębiorstwami jest elementem permanentnie wpi‑
sanym w prowadzenie działalności gospodarczej Wszystkie podmioty gospodarcze współpracują zarówno z dostawcami po stronie zaopatrzenia przedsiębiorstwa, jak i odbiorcami po stronie dystrybucji produktów do klientów, a jakość relacji1 pomiędzy partnerami biznesowymi częstokroć stanowi główny punkt odniesienia do poziomu osiągania przewag konkurencyjnych (competition ‑driven cooperation)
potrzeba zacieśniania relacji z wybranymi partnerami jest wynikiem ich wpływu na procesy współdecydujące o kluczowych kompetencjach i kreowaniu wartości dodanej w ich obrębie tym samym dobór adekwatnego partnera nie może być przypadkowy ze względu na rolę, jaką odgrywa jakość jego działalności w rozwoju firmy w ujęciu strategicznym poszukiwanie przedsiębiorstwa o tak dużym znacze‑
niu może być procesem długotrwałym, który nie kończy się w momencie ustalenia warunków kooperacji i podpisania kontraktu, a jedynie ten proces utrwala pod względem formalnym
zacieśnianie współpracy partnerskiej o strategicznym znaczeniu kreuje nowy byt w przestrzeni gospodarczej jest on wynikiem łączenia kompetencji niezależnych podmiotów i stanowi dla nich nowy wspólny cel – nadrzędny wobec samodzielnie prowadzonej działalności jednocześnie zaangażowanie w taką współpracę stymuluje tworzenie sytuacji typu win – win dla obydwu partnerów odrębnie funkcjonujących na rynku
przedsiębiorstwa podejmują współpracę, kooperując w ramach łańcuchów dostaw, czyli zbioru trzech lub więcej podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w przepływy towarów, usług, informacji i finansów od źródła ich pochodzenia do konsumenta2 łańcuch dostaw (czy też sieci dostaw), w obrębie którego odbywa się
1 Więcej na temat rodzaju relacji biznesowych w: k nowicka, Współpraca partnerska w łańcuchu dostaw, www praktycznateoria pl/wspolpraca ‑partnerska/, 11 03 2013
2 j t mentzer, W deWitt, j s keebler et al , Defining supply chain management, „journal of business logistics” 2001, vol 22, no 2, s 4
współpraca o różnych przejawach i stopniu partnerstwa, budowany jest na bazie kooperacji na rzecz osiągania zarówno wspólnych, jak i indywidualnych korzyści ekonomicznych Współpracując, partnerzy są w stanie osiągać wyższe korzyści, niż działając samodzielnie, i w takim ujęciu zarządzanie łańcuchem dostaw może być definiowane jako „zarządzanie relacjami z dostawcami, dystrybutorami i klientami znajdującymi się na początku i na końcu łańcucha dostaw w celu osiągania większej wartości dla klienta po niższym koszcie”3 przy czym klient wskazany w końcowej części definicji powinien być rozumiany jako konsument ostateczny stanowiący jeden z elementów (ogniw) łańcucha dostaw
W ramach konkurencyjnych, zintegrowanych łańcuchów dostaw, stymulowanych współpracą partnerską, wyróżnić można szereg działań, tj :
skoordynowane i zintegrowane zachowania,
•
wzajemne dzielenie się informacjami,
• przejrzystość i aktualność informacji (dostępnych online),
•
synchronizacja działań,
• wzajemne dzielenie się ryzykiem i korzyściami,
•
eliminacja czynności niedodających wartości,
•
pogłębianie współpracy,
• wspólny cel i wspólna koncentracja na jakości obsługi klienta,
•
standaryzacja, automatyzacja i integracja procesów,
• budowa i podtrzymywanie długoterminowych relacji
•
istotą zarządzania łańcuchem dostaw konkurującego poprzez współpracę jest pewna filozofia charakteryzująca zaangażowanych partnerów każde ogniwo, wdra‑
żając wymienione działania i podporządkowując je współpracy w ramach danego łańcucha dostaw, zarówno po stronie partnera zaopatrującego przedsiębiorstwo, jak i po stronie dystrybucji (odbiorcy), jest niejako „zorientowane na łańcuch dostaw”4 taka filozofia, zakładająca ujęcie systemowe (holistyczne) i strategiczne, pozwala na osiągnięcie największych korzyści z efektów działań podejmowanych w ramach zarządzania łańcuchem dostaw przekształcenie kryteriów cechujących przedsiębiorstwa zorientowane na łańcuch dostaw w możliwe efekty współpracy prezentuje rysunek 3 1
3 m christopher, h peck, Logistyka marketingowa, pWe, Warszawa 2005, s 31
4 orientacja na łańcuch dostaw to uznanie przez organizację systemowych, strategicznych skutków działań taktycznych podejmowanych w ramach zarządzania różnymi przepływami w łańcuchu dostaw por j t mentzer, W deWitt, j s keebler et al , op cit , s 11
Możliwe efekty:
– niższe koszty
– poprawa wartości dla klienta – poprawa poziomu satysfakcji
klienta
– przewagi konkurencyjne Zarządzanie łańcuchem
dostaw:
– trzy lub więcej bezpośrednio współpracujące
Rysunek 3.1. Wpływ cech przedsiębiorstwa zorientowanego na łańcuch dostaw na efekty współpracy
Źródło: j t mentzer, W deWitt, j s keebler et al , Defining supply chain management, „journal of business logistics” 2001, vol 22, no 2, s 12
z poszczególnymi przepływami w łańcuchu dostaw, stymulującymi kreowanie poziomu i struktury podaży w poszczególnych ogniwach współpracujących partne‑
rów, wiąże się potrzeba holistycznego podejścia do koordynacji pojedynczych funkcji wykonywanych w obrębie każdej z organizacji i w efekcie zacieśniania współpracy pomiędzy podmiotami koordynacja funkcji łączy się z dzieleniem się informacjami, tym samym zaufaniem i ryzykiem, zaangażowaniem we współpracy oraz wnikają‑
cymi z tego zależnościami, a więc określonym – oczekiwanym – zachowaniem taka współpraca osadzona jest w pewnej zaprojektowanej strukturze łańcucha dostaw i wymaga kompetencji w zarządzaniu relacjami nie tylko wśród przedsiębiorstw bezpośrednio zaangażowanych w proces łańcucha dostaw, lecz także podmiotów wspierających jakość jego funkcjonowania – dostawców zewnętrznych zatem poszczególne łączone działania zaangażowanych partnerów biznesowych dobierane być powinny wyłącznie w odniesieniu do wielkości kreowanej przez nie wartości dodanej, a wszystkie pozostałe należy ograniczyć lub wyeliminować
W efekcie kompatybilność i koordynacja współpracujących przedsiębiorstw owocuje realizacją określonego poziomu obsługi klienta, kreowaniem wartości dodanej oraz zysków poszczególnych partnerów biznesowych, a jej jakość współ‑
tworzy unikatowe przewagi konkurencyjne
elementy tak złożonego procesu podlegają zazwyczaj uwarunkowaniom środo‑
wiska globalnego stanowiącym zarówno zbiór zagrożeń, jak i szans na dalszy rozwój całego łańcucha (sieci) dostaw ujęcie holistyczne modelu zarządzania łańcuchem dostaw, z uwzględnieniem osadzenia jego funkcji w środowisku globalnym, pre‑
zentuje rysunek 3 2
(dostawcy zewnętrzni, zarządzanie relacjami, struktura i organizacja łańcuchów dostaw) Marketing
Dostawca dostawcy Dostawca Firma Klient Klient klienta
Towary
Rysunek 3.2. Model zarządzania łańcuchem dostaw – ujęcie holistyczne
Źródło: j t mentzer, W deWitt, j s keebler et al , Defining supply chain management, „journal of business logistics” 2001, vol 22, no 2, s 19
łączenie kompetencji w ramach współpracy partnerskiej ma na celu poprawę czasu reakcji na zmienność uwarunkowań kształtujących otoczenie, a zatem zwięk‑
szenie elastyczności w tempie i poprawności odpowiedzi podaży na zgłaszany popyt bądź kreowanie popytu poprzez podaż proaktywnie wychodzącą naprzeciw poten‑
cjalnym oczekiwaniom klientów W celu realizacji tak przyjętych założeń współpracy integrowanie pojedynczych procesów i tworzenie swoistego megaprocesu łańcucha lub sieci dostaw wymaga spójnej koordynacji działań uwarunkowaniami poprawno‑
ści i płynności koordynacji poszczególnych podprocesów są kolejno: standaryzacja, automatyzacja oraz synchronizacja, co skutkuje przejrzystością funkcjonowania całego systemu