Grupa zaimkowa z rzeczownikiem abstrakcyjnym…

Rzeczowniki abstrakcyjne w grupie zaimkowej to przede wszystkim rzeczowniki ogólne, np.: temat, problem, powód, które korespondują z dużymi klasami rzeczowników (Gajda 1982, s. 133). Leksemy te to różnego typu uogólnienia informacji przekazywanej przez antecedensa w podstawie nawiązania; ich działanie spójnościowe w grupie zaimkowej jest więc zbliżone do działania hiperonimu z tą jednak różnicą, że rzeczownik ogólny nawiązuje najczęściej do więcej niż jednego składnika wcześniejszego kontekstu, obejmując go znacznie szerzej niż hiperonim (por. Majkowski 2007, s. 110). Dodatkowo zastosowany, wybrany przez autora, leksem wyraźnie ujawnia stosunek nadawcy do problemu, który opisuje w tekście.

poziom C2

 Niestety wczorajszego ranka mój ojciec miał poważny wypadek samochodowy. Z tego powodu pojechałam do szpitala zamiast na nasze spotkanie.

(C2, list)  A jednak ta już prawie żółta od starości fotografia, którą znalazłam, się

zachowała. I ja się cieszę z tego powodu, bo bardzo szanuję swojego dziadka. (C2, opowiadanie)  Natomiast nie wydaje mi się atrakcyjne poznać ludzi przez internet. Realia tej zabawy jest dwustronna i uważam, że nie powinniśmy pozwolić sobie, jak również dzieciom (czy nastolatkom) „nurkować” bez limitu w sieci.

(C2, tekst argumentacyjny)  Dzisiejsza możliwość sciągnięcia muzyki po przez internet pozwala wszystkim mieć dostęp do tej muzyki i do posiadania nagrań bez płatnie. Jest faktem że ten koncept ma dobre strony i osoby (dzieci ale również dorośli) którzy dziesięć lat temu nie mogli sobie pozwolić na kupno płyty w dzisiejszych czasach mają ją za darmo.

(C2, tekst argumentacyjny)  Dzisiejszy świat, niestety, jest tak fałszywy, że trudno komukolwiek zaufać albo na kimś polegać. Twierdzenie to, podejrzewam, słyszy każdy z nas co dziennie albo sam używa tych słów.

(C2, charakterystyka)  Ktoś z nich już ożenił się, u kogoś urodziła się córka, ktoś zmienił mieszkanie lub kupił nowy samochód. Jednak, czy możemy odczuć radość od tych wiadomości, czy możemy podziwiać świat przez internet?

140

 Trudno jest mi rozsądzać, czy internetowe kontakty mogą zastąpić rzeczywiste czy nie. Każdy człowiek ma swoją własną opinię na ten temat, ja też ją mam, i to będzie właśnie tematem tej rozprawki.

(C2, tekst argumentacyjny)  „Czy warto jest się uczyć języków? Czy naprawdę są one tak niezbędne?”

Na pewno słyszeli już Państwo te pytania wiele razy od swoich dzieci.

(C2, tekst reklamowy)  Wszystkie zmiany trzeba zaczynać od siebie i swojej rodziny, wsłuchując się we własne odczucia, licząc się ze zdaniem innych, ale nie spełniając cudzych marzeń. Dlatego wcale nie potrzeba cudu, tylko chwila na zastanawianie się, czego tak naprawdę chcemy od życia. Jeżeli jesteśmy gotowi dać odpowiedź na to pytanie szczyrze, bez żadnych „gdy by”, to już jest sukces.

(C2, esej)

poziom B2

 Informujemy o przyjaździe do naszego miasta Juliana Tuwima, znanego w całym świecie poety dzisiejszych czasów. Z tej okazji będzie odbywał wieczór literacki w Teatrze Wielkim.

(B2, zawiadomienie)  Znowu praca dominuje nasz kontakt w pewnym sensie, chociaż z bardziej przyjemniej przyczyny: w następnym weekend będę służbowo przebywała w Toruniu, i chętnie chciałabym Państwa odwiedzić. Czekam na Państwa odpowiedz na tą propozycję.

(B2, e-mail)  Jednak nie zawsze udaje się otrzymać zadowolenie od kinoseansu. Niestety

mam właśnie takie negatywne doświadczenie.

(B2, recenzja)  Kiedy weszliśmy do sali dla niepalących spotkał nas gęsty dym papierosów. Na nasze pytania o tych warunkach nikt nie mógł odpowiedzieć, bo administratora w sali nie było.

(B2, skarga)  W dzisiejszych czasach dużo młodzi ludzie zdecydują się na studia za granicą.

(…) W tym tekstcie chciałabym pokazać dwóch stron tego tematu.

(B2, tekst argumentacyjny)  Jeszcze rok temu w ogóle nie wiedziałam, co to znaczy – mieszkać w innym kraju i studiować. Teraz już mogę coś powiedzieć na ten temat, dlatego że jestem za granicą cztery miesiący.

141

 Poznajemy nowych ludzi, nowych przyjaciół, odwiedzamy nowe miejsca i kraje. Moim zdaniem to doskonały sposób jak kształcić osobowość młodych ludzi.

(B2, tekst argumentacyjny)  Boi się ojciec, że przez to, studiaMichała będą cierpieć, i że nie nauczy się tyle jakby studiował w Polsce. To jest oczywiście jeden ważny argument, który pokazuje że studia za granicą mają minusy, jest oczywiście sytuacja finansowa.

(B2, tekst argumentacyjny)  Jasne że życie i studiowanie za granicą nie można porównywać z życiem

i studiowaniem w swoim kraju. To zupełnie różny rzeczy.

(B2, tekst argumentacyjny)  W ostatnim liście pisałeś, że nie wiesz, co lepiej – morze czy góry. Zgadzam się –

to jest bardzo trudny wybór.

(B2, list)  Jak chcemy kupić jakiś przyrząd, to wtedy sprawdzamy go przez internet, zbieramy katalog do tego i chodzimy do sklepu. Możemy w sklepia pytać o funkcję, cenę i wszystko, więc bez problemu możemy dostać wystarczającą informację i spokojnie sami pomyśleć i porównać ź różnymi przyrządami. W takiej sytuacji nie potrzebujemy bardzo reklamy, bo już wiemy czego potrzebujemy.

(B2, esej)  Jak jest zbyt dużo informacji, to wtedy trudno wiedzieć i wybierać, że ta informacja jest potrzebna czy nie. W takiej sytuacji, trzeba wybierać informacje tylko potrzebne, ale to jest niełatwo.

(B2, esej)  Świat jest coraz bardziej otwarty. To oznacza że ludzi w prawie każdej kraju mogą podróżować, mogą jechać do innej kraju, i mają wolność i możliwość widzieć coś różnego(oczywiście, to nie prawda na całej światu, niestety). Typ ludzi który ma taką szans, to studenty.

(B2, tekst argumentacyjny)  Istnieje dzisiaj szeroka gama możliwości pobytów na uniwersytetach zagranicznych i coraz więcej studentów z ich korzysta. Jakie są wady i zalety takiego wyboru?

(B2, tekst argumentacyjny)  Następnym aspektem jest treść reklamowanego towaru. Na ten temat w ostatnim czasie dużo się mówiło w telewizji. Nie znajdzie się dwojga osób, który widzą ten problem identycznie.

(B2, esej)  Bardzo kocham swoje dziecko. Z tego powodu życzę, że opiekunka da mojemu

dziecku tak dużo miłości jak dam.

142

 Poszukuję młodą kobietę od dwudziestu pięciu do trzydziestu pięciu lat na długotrwały czas pracy, jako opiekunki do dwuletniego dziecka. Pani musi mieć wykształcenie pedagogiczne Lub i staż pracy w tej sferze.

(B2, ogłoszenie)  Dziękuje ci bardzo za zaproszenie na kolację. Jestem z tego powodu szczęśliwy. (B2, przeprosiny)

poziom B1

 Ale czasy się zmieniają, a wraz z nimi obyczaje kobiet. Coraz więcej z nich nie zakłada rodziny bo po prostu nie ma na to ochoty. Co ważniejsze bez stałego partnera czują się bardzo dobrze. Wyzywają się w pracy zawodowej, co pochłania im bardzo dużo czasu. Ponieważ nie muszą pędzić do domu, w którym dzieci i mąż czekają na obiad, mają czas na fryziera, kosmetyczke, teatr, koncerty. Wyjeżdżają na zagraniczne wycieczki. Kiedy chcą przygotowują sobie ulubione danie, innym razem wpadają do chińskiej restauracii. Nie czują się samotne, bo wokół nich jest dużo ludzi. Tylko od nich zależy czy spędzą wieczór w domu, czy w towarzystwie przyjaciół. Czują się potrzebne i kochane. Takie żicie nie u wszystkich kobiet wzbudza entuzjazm.

(B1, charakterystyka)

* * *

Grupa zaimkowa to w przedstawionym materiale wyjątkowo częsty wykładnik spójności tekstu. Analiza prac egzaminacyjnych pokazała, że był on chętnie wykorzystywany przez obcokrajowców niezależnie od poziomu zaawansowania językowego, który prezentowali. Warto jednak zauważyć, że grupy zaimkowe z powtórzeniami (dokładnymi lub niedokładnymi) poprzednika pojawiały się tylko na poziomie B2 i C2. Powtórzenia były wówczas nie tylko wykładnikami spójności, ale także stanowiły emfatyczne podkreślenie zdublowanego poprzednika, pełniąc tym samym ważną funkcję stylistyczną. Być może niestosowanie przez autorów na najniższym poziomie zaawansowania językowego grup zaimkowych z powtórzeniami było wynikiem nieumiejętności wyzyskania wspomnianej retorycznej funkcji tego wykładnika spójności tekstu.

Repetycje w omawianych przykładach nie były, zwłaszcza w tekstach najwyższego poziomu, redundantne, ich zastosowanie w grupach zaimkowych było działaniem celowym i przemyślanym. W grupach, w których zaimek zestawiony był z powtórzeniem uszczuplonym o określenie przydawkowe, bardzo często rekurent

143

usytuowany był na początku zdania, co dodatkowo wzmacniało spójność danego fragmentu.

Grupy zaimkowe z synonimem lub hiperonimem antecedensa, a także połączenia zaimków z rzeczownikami abstrakcyjnymi były stosowane w tekstach na wszystkich trzech poziomach. Wyjątkowo interesujący okazał się przykład wyekscerpowany z wypracowania na poziomie B1 (ostatni z cytowanych wyżej), którego autor przy pomocy grupy zaimkowej dokonał podsumowania informacji danych w kilku kolejnych wypowiedzeniach poprzedzającego kontekstu.

Choć wprowadzenie grupy zaimkowej umożliwia, ze względu na obecność przy zaimku anaforycznym pełnoznacznego leksem, nawiązanie do dalekiego kontekstu, badane teksty zawierały przede wszystkim przykłady, gdzie grupy zaimkowe były traktowane jako środek więzi bliskiej; ekscerpty, w których omawiany wykladnik spajał wypowiedzenia niestyczne, występowały sporadycznie.

Omówione przykłady, ilustrujące wykorzystanie zaimkowych wskaźników więzi miedzywypowiedzeniowej pokazały, że poprawne użycie zaimków w tekście daje gwarancję osiągnięcia spójności powierzchniowej, która z kolei ma istotny wpływ na globalną, semantyczną i tematyczną, koherencję pracy pisemnej.

144