Koniunkcja

Spójniki łączą dwie informacje w zdaniach, które mają ten sam status, pozostają w stosunku współrzędności.

spójnik i⁹¹

Wprowadza dodanie nowych treści.

poziom C2

 Trzeba tylko umieć odnaleźć i rozpoznać te właściwe, starannie przeanalizować zasady, którymi się posługują, czy na których się bazują oraz zadecydować o rozsądnym ich przyjęciu (w przypadku dzieł człowieka nie koniecznie w całości) lub odrzuceniu. I można czekać zmian na lepsze!

(C2, esej)

90 W relacji dodawania zdania pozostają w związku pragmatycznym, nie nawiązują do siebie, ale są do siebie dodane. Wypowiedzenia pozostają spójne dzięki wiedzy pozajęzykowej odbiorcy pozwalającej mu skojarzyć ze sobą fakty, o których mowa, ale „żaden z elementów pierwszego zdania nie pozostaje w związku semantycznym ani koreferencjalnym z elementem drugiego”, np. Wczoraj była piękna

pogoda. Przyszedł Wojtek i poszliśmy na spacer (Walusiak 1998, s. 46).

174

 Bez pewnych autorytetów, jak i bez pewnych ograniczeń ludzie zaczną żyć tylko dla siebie, nie licząc się z interesami innych, nie uważając na pewne reguły zachowania, łamiąc ustalone warunki współistnienia pokojowego... I w takim wypadku ktoś musi powiedzieć: „stop”.

(C2, esej)

poziom B2

 Po rozpatrzeniu tej sprawy proszę o kontakt telefoniczny. I radzę zwrócić szczególną uwagę na zachowanie pracowników.

(B2, skarga)

spójnik a

W poniższych przykładach łączy zdania o treściach uzupełniających się bądź luźnych lub zdania o treściach skontrastowanych.

poziom C2

 Wygląda refleksyjnie, myśli może o swoim przeszłym życiu, o tym że ma wszystko co potrzebuje w torbie na kolanach, i kochanych ludzi w sercu. A przy sobie ma najlepszego towarzysza – dużego kudłatego psa.

(C2, esej)

poziom B2

 Na przykład dzieci, widzą kolorowe zdjęcie, chcą ten towar już teraz! A nie zawsze to co znajduje się w fajnym kolorowym opakowaniu jest dobrą rzeczą.

(B2, esej)

poziom B1

 No i następna ulga, bo po sobocie jest niedziela, więc można zjeść obiad razem, zaprosić rodziców, porozmawiać spokojnie, czegoś się dowiedzieć, więc rodzicy po to są żeby dzieciam doradzić. A my z przyjemnością i szacunkiem wysłuchamy.

(B1, tekst argumentacyjny)  Lubiliśmy kradneć te owocy, wtedy one były smaczniejsze. A dziadkowie zawsze

udawali, że nas nie widzą.

(B1, opis)  Wieczorem, ze swego okna mogę zobaczyć nawet kawałeczek nieba, parę gwiazd, czasami spojrzy na mnie nawet księżyc. A latem mogę zasadzić

175

pod oknem pnącą się winorośl, mnóstwo pnących się róż i zasłonić nimi swoje okno, swój świat.

(B1, opis)  Najbarzdiej lubie sobots, bo jestem w domu z swoja rodzina. Ponieważ przez cały tydzień od rana do wieczora spędzam czas w pracy, i niemam możliwości poświscić więcej czasu dla moich ukochanych dzieci. A sobota to dzień, w który możemy z rodziną wyjechać za miasto, lub zafundować spacer do paku, lub przeznaczyć czas na zwiedzanie miasta.

(B1, tekst argumentacyjny)

spójnik więc

Wskazuje na to, że treść jednego zdania wynika z treści drugiego, często jest jej skutkiem.

poziom C2

 Niestety nie mogłabym wskazać na żadną konkretną postać, którą nazwałabym moim idolem. Opiszę więc, jakim byłby gdyby istniał.

(C2, charakterystyka)  Moje biuro wysyła mnie na dwódzienne praktyki. Pomyślałam więc, że będzie to

okazja spotkać się.

(C2, e-mail)  Ponieważ przyjadę samochodem, będę mogła swobodnie dysponować czasem po tym (piątkowym) spotkaniu. Myślę więc, że przypadnie wam do gustu mój pomysł żebym została na weekend.

(C2, e-mail)  Nie można więcej mieszkać, jak u Pana Boga za piecem. Trzeba, więc zrobić nasze społeczeństwo bardziej przyjaźnym dla globu, bo to od niego zależy, czy będziemy mieszkać na zlodowaciałym ciale, czy na pustyni, albo będziemy mogli odżywić coraz więcej wzrastającą ludność i zachowamy rzadkie typy zwierząt, ptaków i ryb?

 (C2, esej)  Po jego śmierci, nie chciało mi się oglądać tych zdjęć, ale jakoś mam ochotę

teraz. Zobaczymy! Poszłam więc znaleźć album o skórzanej okładce.

(C2, opowiadanie)  Jednak faktem jest, że do pracy było bliżej, bo zazwyczaj pracowało się blisko z miejsca zamieszkania, rodzina nie była też aż taka oddalona, bo nie było tak „w modzie” wyjazdami za pracą za granicę. Więc może naprawdę ludzie kiedyś spędzali czasu razem niż w drodze do kogoś.

176

 Etymologicznie ten wyraz pochodzi od czasownika „dorastać”. Więc lingwistycznie rzecz biorąc „być dorosłym” oznacza stan, który następuje dorastanie.

(C2, tekst argumentacyjny)

poziom B2

 Waldek jest bardzo aktywnym dzieckiem, potrzebuje dużo uwagi i lubi uczyć się nowych rzeczy. Więc najchętniej zatrudniamy osobę z cierpliwym i łagodnym charakterem.

(B2, ogłoszenie)  Rozumiem Cię doskonale, znając twojego męża, który lubi poleżeć na plaży i poleniuchować i Ciebie moja droga, kochającą aktywny wypoczynek, wyprawy w nieznane, podziwiający krajobrazy z wysoka z samego szczytu góry, z samych chmur. Więc, kochana Aniu, zapraszam gorąco razem z nami pojechać na Krym, gdzie się wybieramy całą rodziną w sierpniu, zresztą jak co roku.

(B2, tekst argumentacyjny)

poziom B1

 On tez kocha muzyki polskich konpozytorów, oczywiście, szczególnie Chopina. Więc chętnie chodzi na koncert.

(B1, charakterystyka)  Mam brata który mieszka w Sydney, siostre która studiuje w południe w Szwecji i drugi brat który pracuje w Sztokholmie. A ja, ja studiuję w Warszawie. Więc mieszkamy wszyscy w różnych miejscach!

(B1, opis)

spójnik dlatego

Wprowadza zdanie, którego treść jest konsekwencją treści zdania poprzedniego, wynika z niej, jest jej rezultatem.

poziom C2

 Dwudziestego drugiego września miało się odbyć ich wesele. Mama wciąż wierzy, że właśnie dwudziestego drugiego września on przyjedzie, żeby ją zabrać. Dlatego każdego roku tego dnia wstaje bardzo rano, ubiera najładniejszą suknię i idzie na to miejsce skąd wyjeżdżał tata.

177

 Chciałabym coś zmienić w swoim życiu, znaleźć szerszy zakres zastosowania umiejętności i wiedzy, którą posiadam. Dla tego podjęłam naukę na studiach podyplomowych.

(C2, list motywacyjny)  Zdaję sobie sprawę, iż państwa firma potrzebuje wysokowykwalifikowanego specjalisty w dziedzinie rozwoju biznesu o dużym doświadczeniu zawodowym. Dlatego zasugerowałam, iż moje wykształcenie wyższe, a także praktyki w kompaniach międzynarodowych (takich jak SAP czy też Aleza Gron) jak też moje wieloletnie doświadczenie zawodowe mogą się Państwu przydać w drodze rozwoju Państwa firmy.

(C2, list motywacyjny)  Ogólnie biorąc uważam, że sukcesem dla całego społeczeństwa jest wychowanie młodych ludzi, którzy mają marzenia, którzy nie wstydzą się za własne ambicje, którzy pragną zmienić świat. Ważne przy tym jest, by pragneli sami stać się lepszymi, osiągnąć sukces, który będzie przydatny też innym ludziom. Dlatego, w myśleniu o swej karyerze zawodowej, chciałabym zdobyć jak największe doświadczenia, poznać z jak najwięcej stron, by mieć jak najwięcej do zaproponowania studentom, których spotkam w swej pracy nauczycielskiej.

(C2, esej)  Dziecko musi być rozwinięte emocjonalnie, fizycznie, umysłowo, żeby potem w życiu dorosłym mogło ono dawać radę z wszelkimi problemami, które będzie spotykało na własnej drodze. Dlatego jest bardzo ważna rola nauczyciela i wychowawcy.

(C2, list motywacyjny)  Zmiana pór roku jest również zjawiskiem, przemyślanym ludzi przez tysiące lat, i jest również czymś, istniejącym w naszej świadomości i podświadomości. Dlatego obrazki, przedstawiające zmianę pór roku, ilustrowane przez drzewo, są na tyle inspirujące, budzą taką niezwykłą refleksję, że często skojarzenia mieszają się w głowie, i wtedy wrażenie może być jeszcze większym – i tyle, nie mówiąc nawet o znaczeniu barw, bardzo ważnym, mocno działających na nas.

(C2, esej)  Mnie osobiście ten proces, ta podróż, jak najbardziej odpowiada. Dla tego sądzę, że jednak dojrzewanie jest ciekawe i świetne, natomiast „być dorosłym” już mniej atrakcyjne.

(C2, tekst argumentacyjny)

poziom B2

 Zaczynasz wierzyć w przeznaczenie. I choć finał jest smutny, zostaje nadzieja, że w życiu realnym wszystko potoczyło by się lepiej, inaczej. Dlatego te książkę przeczytałabym jeszcze raz.

178

 I druga sprawa jest taka, że moja żona marudzi. Chyba dlatego, że ostatnio jak wróciłem od ciebie, byłem trochę pijany.

(B2, przeprosiny)

poziom B1

 Zwykle w sobotę nie się uczę. Może dlatego najbardziej lubię soboty?!

(B1, tekst argumentacyjny)  Produkcja stara się wysżukywać jak najwięcej informacji o konkretnym miejscu lub kraju żeby mógła informować obejżających o różnych ścżegółach które są związane z krajem. Polecają miejscu które warto zobacżyć ale też te do których lepiej nie skręcać dlatego że mogą być niebezpieczne. Co też podoba mi się na tym programie jest że nie pokazują tylko krajów za granicą ale też miejsca które warto zobaczyć na Słowacji. Pokazująć gór słowackych, mamy tak sżansę lepiej poznać to kdzie żyemy, urodzilyśmy się. I na co mogemy być dumny. Jest to też dobry sposób jak wychowywać dzieci bo program nie jest nudny. Dla tego też polecam ten program.

(B1, tekst argumentacyjny) W powyższym przykładzie spójnik odsyła odbiorcę nie tylko do zdania poprzedzającego, ale do całego długiego fragmentu tekstu. Taka właściwość omawianego wskaźnika spójności jest związana z pierwotną przynależnością tego elementu językowego do wyrażeń przyimkowych. K. Pisarkowa pisze: „Wyrażenia dlatego, dlaczego, potem, po czym, po co zostały już przyjęte do zasobu leksykalnego jako jednostki słownikowe. Wchłaniają je także normy ortograficzne. Funkcjonują one obok żywych wyrażeń przyimkowych, w których zaimki to i co nadal pełnią rolę substytutu rzeczownika lub fragmentu kontekstu” (Pisarkowa 1969, s. 86). Wobec powyższego nie dziwi fakt pojawiania się w analizowanych pracach przykładów błędnego zapisu spójnika dlatego jako dla tego. Niemniej kontekst użycia w badanym materiale przywoływanego wykładnika więzi nie pozostawia wątpliwości co do jego przynależności do klasy wyrazów.