Powiązania z Milenijnymi Celami Rozwoju:
HYDROELEKTROWNIA „GRAND INGA DAM”
W Demokratycznej Republice Konga trwa budowa największej na świecie hydroelektrowni „Grand Inga Dam”
na wodospadzie Inga na rzece Kongo. Docelowa moc tej elektrowni to 40 000 MW, czyli dwa razy więcej niż moc chińskiej elektrowni Tama Trzech Przełomów. W założeniu elektrownia ta ma zaopatrywać w energię elektryczną 40% powierzchni Afryki. Energia stąd będzie docierać do miast oraz obszarów przemysłowych, pomija się dostawy do wsi.
Niektóre skutki tej inwestycji:
– wysiedlenie ok. 3000 osób w pierwszym etapie budowy i 2500 osób w kolejnych etapach
– wody rzeki Kongo (podobnie jak obecnie Nil poniżej tamy w Asuanie) przestaną nieść odżywcze skład-niki i osady, co będzie miało wpływ na gospodarkę rybną nie tylko samej rzeki, ale również zmniejszy połowy na Oceanie Atlantyckim
– na skutek zalania terenów zielonych i rolnych wzrośnie efekt cieplarniany, do atmosfery wydzieli się ogromna ilość metanu z rozkładającej się roślinności
– ogromny zbiornik zaporowy stanie się idealnym środowiskiem dla rozwoju komarów, które przenoszą groźne choroby (np. malarię) oraz groźnego dla kobiet w ciąży wirusa ziko
– niektóre gatunki wyginą, inne zostaną zmuszone do migracji, co wpłynie na bioróżnorodność na tym obszarze
– konieczność poprowadzenia linii przesyłowych doprowadzi do wycięcia lasu równikowego
Naukowcy z NASA, po zapełnieniu zbiornika Tamy Trzech Przełomów w Chinach, wskazali na przesunięcie osi ziemskiej o 2 cm i zwiększenie długości dnia o 0,06 mikrosekundy. Jakie zmiany pociągnie za sobą budowa dwukrotnie większego zbiornika?
Na podstawie: https://tech.wp. pl/powstanie-najwieksza-elektrownia-wodna-na-swiecie-skutki-budowy-moga-byc-katastrofal-ne-6034794658656897a
Uwagi:
Nauczyciel może na koniec każdego zadania zapytać uczniów, czy wyobrażają sobie jeden dzień bez dostę-pu do energii elektrycznej.
Tab. Zmiany struktury produkcji energii elektrycznej na świecie wg typów elektrowni na podstawie Rocznika Statystyki Międzynarodowej GUS 2019
Szkoła ponadpodstawowa:
TAGI: energia, energia elektryczna, dostęp do energii, zużycie energii, zużycie energii na mieszkańca wskaź-nikiem poziomu rozwoju gospodarczego państwa, bilans energetyczny, odnawialne źródła energii, nieodna-wialne źródła energii, alternatywne źródła energii, hydroelektrownie, geotermia, farma wiatrowa, fotowolta-ika, panele słoneczne, biomasa, elektrownie maretermiczne, bezpieczeństwo energetyczne, dywersyfikacja źródeł energii
Cele: Kryteria sukcesu:
– utrwalisz wiadomości na temat bilansu energe-tycznego świata oraz źródeł pozyskiwania energii, – nauczysz się formułować własne zdanie,
poda-wać argumenty
– wymienisz wszystkie źródła energii mające udział w bilansie energetycznym świata
– sformułujesz co najmniej jedno pytanie oraz co najmniej raz zabierzesz udział w dyskusji
PLAN CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:
Jaka wiedza jest potrzebna uczniom do wykonania zadania?
Potrzebna wiedza szkolna i pozaszkolna na temat różnych źródeł energii i ich podziału, bilansu energetycz-nego świata oraz niektórych państw.
Metody i formy pracy:
Metoda dociekań filozoficznych (P4C), praca zbiorowa i indywidualna Czas potrzebny na wykonanie zadania: 90 min
Które kompetencje kluczowe będziesz kształtował podczas wykonywania zadania? W jaki sposób?
1. kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji – zapoznanie z tekstem, formułowanie pytań 3. kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii
– zalety i wady różnych sposobów produkowania energii, myślenie krytyczne
5. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się – odpowiedzialność za stan środowiska, w któ-rym żyję, umiejętność argumentowania, dyskutowania, przedstawiania swojego stanowiska
Jak uruchomisz myślenie ucznia o tym, czego się nauczył, wykonując to zadanie?
Na koniec zajęć nauczyciel pyta uczniów: W jaki sposób, korzystnie dla środowiska i naszego zdrowia, zmie-nić strukturę bilansu energetycznego świata?
Uwagi o realizacji:
Należy przygotować klasę bez ławek, siedzimy na krzesłach w kręgu (można wykorzystać salę gimnastyczną i ustawić ławeczki).
Lekcja może być formą lekcji powtórzeniowej.
PLAN CZYNNOŚCI UCZNIA:
Cel operacyjny:
– utrwalisz wiadomości na temat bilansu energetycznego świata oraz źródeł pozyskiwania energii, – nauczysz się formułować własne zdanie, podawać argumenty,
Zadanie:
Temat lekcji np.: Energetyka – ale jaka?
I. Etap dociekań filozoficznych – rozgrzewka
1. Nauczyciel zadaje pytanie „na rozgrzewkę”: Dlaczego nadal w bilansie energetycznym świata dominuje energetyka cieplna?
2. Wypowiada się kilka osób.
II. – etap dociekań filozoficznych – bodziec
3. Nauczyciel przekazuje informację na temat dostępności do energii na świecie (może być wydrukowana i położona, po jej zaprezentowaniu, na podłodze, by była widoczna dla wszystkich):
Przed nami trzecia dekada XXI wieku, nadal jednak miliard ludzi na świecie żyje bez dostępu do prądu. Brak dostę-pu do elektryczności dotyczy głównie terenów wiejskich. W roku 2016 78% ludności wiejskiej miało prąd, w mia-stach dociera on do 97% mieszkańców. Wśród 20 krajów z najtrudniejszym dostępem do prądu 19 jest położonych w Afryce.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie (pojedynczo lub w parach) formułowali pytania do tej informacji i zapisy-wali je na kartkach (mogą być samoprzylepne). Można określić liczbę pytań, można pozostawić dowolność uczestnikom, prosząc, aby każdy sformułował chociaż jedno pytanie. Pytania powinny być filozoficzne, ot-warte, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
III. Etap dociekań filozoficznych – prezentacja pytań i głosowanie
Pytania prezentujemy na forum grupy, omawiamy je, czasami przeformułujemy (by były otwarte). Prosimy grupę, aby wybrała pytanie do dyskusji, mając np. 3 punkt do rozdysponowania – można oddać 3 punkty na jedno pytanie, można 2+1 lub po jednym punkcie na 3 pytania. Głosowanie może odbywać się za pomocą kropek stawianych na karteczkach z pytaniami. Nauczyciel lub uczeń podlicza punkty. Przedmiotem docie-kań będzie pytanie, które uzyskało największą liczbę głosów.
IV. Etap dociekań filozoficznych – dyskusja
Uczniowie dyskutują na temat poruszony w pytaniu, podajemy za i przeciw. Dyskusja powinna mieć określo-ne zasady (wcześniej kontrakt – patrz: zasady Klubu dobrej rozmowy – CEO). Nauczyciel jest tylko moderato-rem/facylitatorem procesu, nie sugeruje niczego, nie włącza się do dyskusji.
V. Etap dociekań filozoficznych – podsumowanie
Nauczyciel/moderator pokazuje, jak przebiegała dyskusja.
Uwagi:
Do elektrowni cieplnych zaliczane są elektrownie maretermiczne (oceanotermiczne), w których do produk-cji energii wykorzystuje się różnice temperatury między ciepłymi powierzchniowymi warstwami wód ocea-nicznych a zimnymi warstwami głębinowymi. Elektrownie maretermiczne funkcjonują, m.in. na Hawajach, w Japonii oraz na Bali i Tahiti.
Literatura, linki:
1. www.un.org.pl
2. https://smoglab.pl/raport-onz-zagrozone-sa-srodowiskowe-podstawy-naszego-istnienia-wciaz-jednak-nie-jest-za-pozno/
3. https://tech.wp.pl/powstanie-najwieksza-elektrownia-wodna-na-swiecie-skutki-budowy-moga-byc-kata-strofalne-6034794658656897a