4 2. Rynek pracy
5. INFRASTRUKTURA OSADNICZA
5.3. Infrastruktura techniczna
Na infrastrukturę techniczną składa się wiele różnorodnych elementów, a między innymi:
■ urządzenia komunikacji (drogi, transport, łączność),
■ urządzenia energetyki (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo),
• urządzenia gospodarki wodno-ściekowej (wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków).
Mimo, iż poszczególne urządzenia infrastruktury technicznej są zróżnicowane pod względem technicznym i eksploatacyjnym, to jednak służą realizacji jednego celu, jakim jest zaspokojenie potrzeb ludności i jednostek gospodarczych. W tym też ujęciu urządzenia te stanowią integralną całość, służącą obsłudze danego terenu w zakresie dostarczania energii elektrycznej i cieplnej, gazu, odprowadzania wody i odprowadzania ścieków oraz ich oczyszczania, a także w zakresie przewozów pasażerów i ładunków oraz przekazywania informacji. Infrastruktura techniczna jest
106
zatem elementem niezbędnym dla zaspokojenia stałych i powszechnie odczuwanych potrzeb.
Wobec wzrostu stopnia urbanizacji i koncentracji ludności w miastach oraz istotnych zmian sposobu i stylu życia lokalnych społeczności usługi komunalne odgrywają coraz większą rolę. Poziom powszechności korzystania z usług komunalnych staje się przy tym jednym z podstawowych wykładników warunków bytowych ludności miast, a także w coraz większym stopniu ludności wiejskiej, będąc przy tym ważnym nośnikiem procesów urbanizacji wsi. W wyniku bowiem wykraczającego poza granice miast układu sieci infrastruktury technicznej, powszechniejsze staje się korzystanie z tych usług przez ludność wiejską.
5.3.1. Komunikacja
Działalność transportowa polegająca na przewozie osób i towarów może odbywać się w skali masowej tylko w warunkach istnienia urządzeń infrastrukturalnych w postaci sieci dróg, linii kolejowych, dworców, przystanków itp., które swoim zasięgiem i znaczeniem mogą aktywnie oddziaływać na procesy rozwojowe gmin,
powiatów i regionu.
Współcześnie transport kolejowy, zwłaszcza w przewozach osobowych, traci na znaczeniu. Lokalny transport kolejowy skutecznie wypierany jest przez transport drogowy, jako bardziej elastyczny przestrzennie i konkurencyjny w rachunku kosztów.
Według stanu w końcu 1998 roku w województwie dolnośląskim eksploatowane były 2374 km linii kolejowych, co stanowiło ponad 10,2% łącznej ich długości w całym kraju. Na terenie regionu nie są eksploatowane linie wąskotorowe. Pod względem gęstości sieci linii kolejowych województwo dolnośląskie (niemal 12 km linii kolejowych na 100 km2) zajmuje drugie miejsce wśród regionów kraju (po województwie śląskim -14,7 km na 100 km2). Jest to wyraźnie więcej niż średnia dla kraju, która w 1998 roku wynosiła 7,1 km linii kolejowych na 100 km2.
O dostępności komunikacyjnej w województwie w znacznej mierze decyduje także wysoka gęstość dróg publicznych. Sprzyja ona ruchliwości przestrzennej
mieszkańców regionu oraz przebywających tu turystów i wczasowiczów.
Podstawowymi elementami sieci drogowej regionu są odcinki dróg krajowych (w tym drogi A4) i wojewódzkich. Ich uzupełnieniem są zaś drogi gminne i powiatowe.
Informacji o sieci tychże dróg publicznych dostarcza tablica 12(37).
107
Tabl. 12(37). DROGI GMINNE I POWIATOWE W 1999 R
Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie
Drogi gminne Drogi powiatowe
ogółem
wtymo nawierzchni
twardej
na
100 km2 ogółem
w tym o
POLSKA 197351 90927 63,1 127793 111357
DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 13505 6347 67,7 8729 8175
Polska = 100 6,8 7,0 X 6,8 7,3
Powiaty:
bolesławiecki 1853 353 142,2 301 291
dzierźoniowski 504 181 105,2 211 211
głogowski 403 209 91,0 138 127
górowski 258 97 35,0 294 286
jaworski 825 256 142,0 324 302
jeleniogórski 937 360 149,2 261 254
kamiennogórski 253 134 63,9 219 187
kłodzki 623 515 37,9 710 700
legnicki 278 179 37,3 376 342
lubański 305 230 71,3 193 188
lubiński 205 129 28,8 254 239
lwówecki 263 202 37,0 327 309
milicki 180 70 25,2 315 293
oleśnicki 447 197 42,6 477 435
oławski 131 65 25,0 266 236
polkowicki 823 195 105,5 250 231
strzeliński 231 136 37,1 406 356
średzki 280 100 39,8 368 319
świdnicki 445 248 59,9 453 427
trzebnicki 936 165 91,2 439 383
wałbrzyski 172 142 40,1 204 191
wołowski 248 83 36,7 229 201
wrocławski 467 325 41,8 617 597
ząbkowicki 194 127 24,2 389 389
zgorzelecki 309 229 36,9 258 247
złotoryjski 239 168 41,6 243 232
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 185 111 169,7 56 56
Legnica 171 114 305,4 49 44
Wałbrzych 136 126 160,0 27 27
Wrocław 1204 901 410,9 75 75
40,9
W regionie dolnośląskim znajduje się niemal ponad 6,8% łącznej długości dróg gminnych i powiatowych w Polsce. Dolny Śląsk wyróżnia się wysoką gęstością sieci drogowej. Średni bowiem poziom gęstości dróg gminnych i powiatowych (mierzony
ich długością na 100 km2) w Polsce wynosi 104 km na 100 km2, natomiast w województwie dolnośląskim na każde 100 km2 powierzchni przypada ich 111,5 km.
Region ten charakteryzuje się jednak zróżnicowaniem w zakresie gęstości dróg publicznych. Największa gęstość dróg gminnych (nie uwzględniając miast na prawach powiatu) występuje w powiatach: jeleniogórskim (149,2 km na 100 km2), bolesławieckim i jaworskim, natomiast dróg powiatowych w powiatach strzelińskim (65,3 km) i świdnickim (61,0 km).
Ważnym elementem komunikacyjnej obsługi województwa dolnośląskiego jest zbiorowa komunikacja miejska, obejmująca swym zasięgiem 20 miast oraz niejako wbrew swej nazwie wiele miejscowości wiejskich. Najbardziej rozbudowany układ w tym zakresie posiada Wrocław, gdzie komunikację autobusową uzupełniają tramwaje. W pozostałych zaś miastach jedynym środkiem transportu miejskiego jest autobus. W końcu 1999 roku łączna długość tras autobusowych komunikacji miejskiej wynosiła 786 km, zaś tramwajowych (we Wrocławiu) - 89 km.
Współcześnie, możliwość szybkiego komunikowania się oraz dostępność usług świadczonych przez placówki pocztowe i telekomunikacyjne stanowią istotny czynnik rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego oraz determinanty poziomu warunków życia ludności. Wszelkie braki i niedociągnięcia w tym zakresie są zaś powszechnie traktowane jako znaczące hamulce rozwoju. Dane dotyczące stanu łączności w województwie dolnośląskim w 1999 roku zawiera tablica 13(38).
Ogólnie biorąc, w województwie dolnośląskim w końcu 1999 roku zlokalizowanych było 670 placówek pocztowych i 29 placówek usług telekomunikacyjnych. Placówki te jednak charakteryzuje zróżnicowane rozmieszczenie przestrzenne, a co za tym różnice w dostępności oferowanych usług. W układzie poszczególnych powiatów województwa dolnośląskiego najmniejsza liczba ludności przypadająca na placówkę
pocztową dotyczy powiatów: jeleniogórskiego (2393), średzkiego (2740) i złotoryjskiego (2802), największa zaś Wałbrzycha (9049) i Wrocławia (7404). Wynika to niewątpliwie z konieczności dostosowania sieci tego rodzaju placówek do przestrzennego rozmieszczenia ludności.
109
Tabl. 13(38). ŁĄCZNOŚĆ W 1999 R.
Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie
Placówki Ludność
na 1
Standardowe
telefoniczne łącza główne
pocztową ogółem na 1000 ludności
POLSKA 8379 7888 491 4900 9450514 244,5
DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 699 670 29 4444 795769 267,3
Polska = 100 8,3 8,5 5,9 X 8,4 X
Powiaty:
bolesławiecki 21 20 1 4488 19648 218,9
dzierżoniowski 26 25 1 4483 28263 252,2
głogowski 18 18 5095 24569 267,9
górowski 11 11 3449 7821 206,2
jaworski 19 19 2878 12595 230,3
jeleniogórski 29 28 1 2393 16700 249,2
kamiennogórski 17 16 1 3063 10514 214,5
kłodzki 65 63 2 2868 42001 232,5
legnicki 12 12 4524 11942 220,0
lubański 14 13 1 4623 13267 220,8
lubiński 26 26 4242 21337 193,5
lwówecki 18 17 1 3026 9653 187,7
milicki 10 9 1 4149 5270 141,1
oleśnicki 26 24 2 4373 25073 238,9
oławski 16 14 2 5146 18294 254,0
polkowicki 13 13 4789 13369 214,7
strzeliński 15 15 3073 6405 139,0
średzki 18 18 2740 8821 178.9
świdnicki 33 31 2 5426 45063 267,9
trzebnicki 20 18 2 4230 16106 211,6
wałbrzyski 17 17 3658 11419 183,6
wołowski 14 12 2 4142 11807 237,6
wrocławski 30 30 3136 21234 225,7
ząbkowicki 27 25 2 2922 15164 207,6
zgorzelecki 24 21 3 4786 25918 257,9
złotoryjski 17 17 2802 11422 239,8
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 18 16 2 5838 31289 335,0
Legnica 21 21 5201 37119 339,9
Wałbrzych 16 15 1 9049 40203 296,2
Wrocław 88 86 2 7404 233483 366,7
110
Według stanu w końcu grudnia 1999 roku połączeniom telefonicznym w województwie dolnośląskim sprzyjało funkcjonowanie ponad 795 tys.
standardowych łączy głównych. Stanowiło to niewiele ponad 8,4% ogólnej liczby tychże urządzeń w kraju. O poziomie dostępności telefonii świadczy natomiast liczba standardowych telefonicznych łączy głównych przypadająca na 1000 ludności.
W 1999 roku liczba tych łączy na 1000 ludności wynosiła w Polsce niemal 245, podczas gdy w województwie dolnośląskim - ponad 267.
Skala zróżnicowania poziomu powszechności telefonii przewodowej w regionie jest jednak znaczna. Najgorzej w tym zakresie przedstawia się sytuacja w powiatach strzelińskim (na 1000 ludności przypada 139,0 łączy telefonicznych) i milickim (141,1), najlepiej natomiast w miastach na prawach powiatu: Wrocławiu (366,7), Legnicy (339,9) i Jeleniej Górze (335,0).
5.3.2. Energetyka
Z jednej strony wysoka liczba odbiorców (w 1999 roku ponad 1,7 min odbiorców energii elektrycznej niskiego napięcia w gospodarstwach domowych), z drugiej zaś - rozwój sieci i urządzeń elektro- i gazoenergetycznych wywierają istotny wpływ na wielkość poboru energii elektrycznej i gazu przez gospodarstwa domowe, co obrazuje tablica 14(39).
W 1999 roku zużycie energii elektrycznej przez ludność miejską województwa dolnośląskiego wynosiło 1343,2 GWh, co stanowiło ponad 8,5% zużycia ogólnokrajowego w miastach. Wzrost liczby urządzeń odbiorczych stosowanych w gospodarstwach domowych wpływa w decydującym stopniu na poziom jednostkowego zużycia energii elektrycznej na 1 mieszkańca. W 1999 roku przeciętny
mieszkaniec miast województwa dolnośląskiego zużywał w gospodarstwie domowym 631,0 kWh, a w kraju nieco więcej 659,0 kWh. Sądzić przy tym można, iż różnice w jednostkowym zużyciu energii elektrycznej między ludnością miast i wsi są
nieznaczne.
Podstawowym źródłem pokrycia potrzeb w zakresie korzystania z gazu sieciowego są dostawy gazu ziemnego z rejonu monokliny przedsudeckiej.
111
Tabl. 14(39). ELEKTRO- I GAZOENERGETYKA W 1999 R.
zużycie gazu w gospodar
stwach domowych w przeliczeniu
na jednostki umowne w m3
POLSKA 8502720 15773637 94676,0 1828995 6730854 9083,6 DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 753391 1343194 4734,9 100816 645972 810,8
Polska = 100 8,9 8,5 5,0 5,5 9,6 8,9
Powiaty:
bolesławiecki 16222 23297 148,0 2006 14371 25,6
dzierżoniowski 34878 47278 225,0 6346 30446 38,0
głogowski 24456 37595 94,8 1944 21757 19,1
górowski 5497 7646 60,4 1580 4288 6,8
jaworski 10425 17253 87,6 1872 10086 13,9
jeleniogórski 10934 22882 166,7 2307 10807 33,6
kamiennogórski 10222 15817 52,5 1636 8642 10,3
kłodzki 46165 71661 262,8 6041 30613 41,0
legnicki 6608 10961 114,7 1605 5326 6,7
lubański 10888 17192 84,6 1219 9139 18,3
lubiński 28704 41849 301,5 3818 27660 25,5
lwówecki 8775 14220 41,2 981 5207 9,4
milicki 4057 6688 53,8 808 4192 8,0
oleśnicki 20272 41719 102,7 2126 13950 19,7
oławski 15170 24189 61,3 1790 13031 15,7
polkowicki 13186 19224 148,9 1986 10634 11.6
strzeliński 5077 8942 35,9 567 3985 6,0
średzki 2681 6145 35,6 258 1764 5,3
świdnicki 46222 75077 239,2 4806 37289 45,4
trzebnicki 8410 16816 90,2 2622 8106 15,7
wałbrzyski 17903 28681 103,8 2003 12161 12,4
wołowski 8597 13161 54,3 1642 7839 11,0
wrocławski 4000 7752 132,7 1733 5341 15,2
ząbkowicki 12929 21637 55,3 2785 9103 13,1
zgorzelecki 23337 47004 82,7 1233 11816 24,0
złotoryjski 8479 13314 53,7 857 5609 7,0
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 33451 62317 182,4 3617 29943 45,1
Legnica 37818 63780 130,8 3532 35663 33,3
Wałbrzych 55202 90040 249,3 5182 44689 35,3
Wrocław 222826 469057 1282,5 31914 212515 238,7
a W miastach.
112
Długość rozdzielczej sieci gazowej w województwie dolnośląskim w 1999 roku wyniosła niemal 4735 km. Najdłuższą przy tym siecią gazową wyróżniają się powiaty:
lubiński (301,5 km), kłodzki (262,8 km), świdnicki (239,2 km) i dzierżoniowski (225,0 km). W 1999 roku z dostaw gazu sieciowego korzystało prawie 646 tys.
odbiorców (gospodarstw domowych), a wielkość jego zużycia w województwie dolnośląskim wyniosła ponad 810 hm3.
Województwo dolnośląskie charakteryzuje się stosunkowo gęstą siecią przewodów gazowych, lecz nadal 17 miast oraz zdecydowana większość wsi nie jest wyposażona w gaz sieciowy. Ludność miejska korzysta z gazu sieciowego w zróżnicowanym stopniu. W 1999 roku w miastach wyposażonych w ten rodzaj sieci
mieszkało niemal 93% ogółu ludności miejskiej województwa dolnośląskiego, podczas gdy w skali miast kraju tylko niewiele ponad 83%. Wskazuje to na relatywnie wysoki
poziom powszechności korzystania z gazu sieciowego w tym regionie.
Istotnym elementem infrastruktury technicznej jest również ciepłownictwo, którego stan w województwie dolnośląskim w 1999 roku ukazuje tablica 15(40).
Ogrzewnictwo na terenie województwa dolnośląskiego oparte jest głównie na zdecentralizowanym systemie dostaw energii cieplnej, lecz ze względów ekonomicznych oraz ochrony środowiska coraz większą rolę, zwłaszcza w miastach, odgrywa system sieciowy. Infrastrukturę ogrzewnictwa w 1999 roku stanowiły
1303 kotłownie oraz niemal 1214 km sieci cieplnych, z tego 277,2 km magistralnych, 428,3 km rozdzielczych oraz 508,4 km połączeniowych. Najbardziej rozbudowanym
układem sieci rozdzielczych dysponuje Wrocław (261,8 km) oraz powiaty lubiński (49,7 km) i zgorzelecki (36,1 km). We Wrocławiu największa jest także kubatura budynków mieszkalnych centralnie ogrzewanych (ponad 20 min m3).
W zakresie ciepłownictwa (przede wszystkim ze względów ekologicznych) następować powinno systematyczne zastępowanie ogrzewania konwencjonalnego (węglowego) ogrzewaniem „czystym”. Wiąże się to także z możliwościami rozwoju ruchu turystycznego, zwłaszcza w górskich i podgórskich rejonach województwa dolnośląskiego.
113
Tabl. 15(40). CIEPŁOWNICTWO W 1999 R.
Stan w dniu 31 XII
Sieć cieplna w km Kubatura budynków
a . m a
Wyszczególnienie Kotło
wnie magistralna rozdzielcza
połączeń
1
ogrzewanych centralnie w tys.m3
do
budynków ogółem w tym
mieszkalnych
POLSKA 7839 4887,3 7248,6 4941,5 1536783 1077153
DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 1303 277,2 428,3 508,4 114320 68908
Polska = 100 16,6 5,7 5,9 10,3 7,4 6,4
Powiaty:
bolesławiecki 26 5,8 9,2 4,8 2395 1636
dzierżoniowski 31 7,2 6,0 8,8 2325 2051
głogowski 3 15,8 29,0 25,1 6230 4983
górowski 32 4,5 1,7 12,0 630 594
jaworski 33 1,9 5,9 9,3 1711 1596
jeleniogórski 120 1,1 1,4 1,5 809 799
kamiennogórski 44 5,1 1,5 2,5 1289 864
kłodzki 232 12,7 11,7 8,0 3741 3006
legnicki 31 1,9 1,8 1,7 672 626
lubański 31 1,6 7,4 3,0 859 700
lubiński 16 33,8 49,7 23,9 4806 3970
lwówecki 39 0,5 2,6 1,3 745 729
milicki 21 0,0 2,6 1,2 472 401
oleśnicki 51 5,8 11,7 10,2 3282 2366
oławski 16 10,7 14,6 7,8 2619 2072
polkowicki 16 3,7 14,0 8,5 1573 1268
strzeliński 23 0,0 0,2 0,8 239 239
średzki 16 0,2 1,6 2,7 213 213
świdnicki 53 15,6 13,4 10,2 4775 3393
trzebnicki 64 0,0 5,7 5,5 854 839
wałbrzyski 60 0,6 1,9 6,1 373 350
wołowski 33 16,7 6,7 17,5 1138 825
wrocławski 18 0,4 1,2 8,3 209 199
ząbkowicki 36 1,9 2,1 3,1 672 599
zgorzelecki 42 18,8 36,1 13,1 4154 2253
złotoryjski 26 0,1 2,2 2,3 702 649
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 32 13,8 18,5 14,6 6028 3985
Legnica 3 28,4 26,6 20,1 6331 4534
Wałbrzych 74 15,7 6,3 12,7 3857 3074
Wrocław 81 52,9 135,0 261,8 50617 20095
114
5.3.3. Gospodarka wodno-ściekowa
Usługi komunalne nie stanowią bezpośredniego czynnika rozwoju lokalnego, jednak ich brak lub ograniczony zakres może hamować ekspansję funkcji egzogenicznych (np. przemysłowych, turystyczno-wypoczynkowych, transportowych) i wywoływać patologię warunków życia ludności np. braki w zaopatrzeniu w wodę czy kłopoty z odprowadzaniem ścieków.
System zaopatrzenia w wodę stanowi jeden z ważniejszych elementów lokalnej infrastruktury technicznej, a ogólny obraz tego zagadnienia w województwie dolnośląskim w 1999 roku przedstawia tablica 16(41).
Według stanu w końcu 1999 roku łączna długość rozdzielczej sieci wodociągowej w województwie dolnośląskim wynosiła 11,4 tys. km, co stanowiło jedynie 5,6%
ogólnej długości sieci tego rodzaju w kraju. Poszczególne powiaty regionu wykazują zróżnicowanie w wyposażeniu w urządzenia wodociągowe. Najdłuższa rozdzielcza sieć wodociągowa znajduje się we Wrocławiu (niemal 1146 km) oraz w powiecie wrocławskim (855,7 km), natomiast najkrótsza w powiatach lubańskim (173,4 km)
i kamiennogórskim (191,6 km).
W 1999 roku wszystkie miasta województwa dolnośląskiego wyposażone były w sieć wodociągową w zróżnicowanym wprawdzie, lecz wysokim stopniu. Najwyższy przy tym stopień powszechności korzystania z wodociągu sieciowego dotyczył Wałbrzycha (99,7% ogółu ludności miasta) oraz ludności miejskiej powiatów:
milickiego i trzebnickiego (po 99,9%), lubińskiego (99,3%) oraz głogowskiego i zgorzeleckiego (po 99,1%), najniższy zaś mieszkańców miast powiatu wrocławskiego (81,6%). W kraju stopień ten wyniósł 91,5%.
Z dostarczaniem wody nierozerwalnie związany jest problem odprowadzania i oczyszczania ścieków. Łączna długość rozdzielczej sieci kanalizacyjnej w województwie dolnośląskim w 1999 roku wyniosła 4,6 tys. km, co stanowiło 9,8%
ich krajowych rozmiarów. Najdłuższą siecią kanalizacyjną dysponował Wrocław (754,3 km sieci rozdzielczej) oraz powiat lubiński (380,0 km), najkrótszą zaś powiaty:
górowski (29,0 km), milicki (32,1 km) i strzeliński (35,2 km).
115
Ta bl. 16(41). WODOCIĄGI I KANALIZACJA W 1999 R.
Wyszczególnienie długość sieci wodociągowej w miastach
w%
Kanalizacja długość sieci
kanalizacyjnej w miastach
w%
POLSKA 203625,5 1406547,4 91,5 46752,3 82,8
DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 11417,1 118088,0 96,5 4604,4 90,2
Polska = 100 5,6 8,4 X 9,8 X
Powiaty:
bolesławiecki 511,1 3120,6 98,2 193,1 92,4
dzierźoniowski 264,8 3241,8 90,7 176,2 88,8
głogowski 312,2 3075,9 99,1 157,3 96,8
górowski 322,5 1149,4 93,2 29,0 80,5
jaworski 261,7 1682,2 92,0 115,8 84,2
jeleniogórski 307,1 2835,6 88,0 120,4 36,7
kamiennogórski 191,6 1779,2 96,9 151,9 93,1
kłodzki 611,3 6380,6 96,8 224,6 84,0
legnicki 425,0 1641,6 93,3 168,1 84,0
lubański 173,4 1777,9 89,2 70,4 68,9
lubiński 375,5 4536,0 99,3 380,0 98,4
lwówecki 208,7 1443,8 94,7 57,2 86,6
milicki 304,8 1265,3 99,9 32,1 96,9
oleśnicki 565,5 3818,3 95,3 132,7 86,6
oławski 306,3 2520,5 95,1 93,2 89,4
polkowicki 421,2 2159,5 92,4 216,1 88,9
strzeliński 221,0 1353,5 91,2 35,2 83,4
średzki 359,1 1817,5 97,8 101,9 73,4
świdnicki 612,7 6402,7 98,8 198,7 97,1
trzebnicki 553,1 2458,3 99,9 80,5 91,5
wałbrzyski 217,1 2040,6 92,7 61,8 67,0
wołowski 283,7 1533,6 99,0 65,3 86,9
wrocławski 855,7 2970,1 81,6 188,6 54,8
ząbkowicki 273,2 2304,5 97,1 85,1 86,2
zgorzelecki 418,0 4683,4 99,1 147,7 94,1
złotoryjski 327,0 1341,5 85,4 99,8 81,6
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 213,1 3794,0 95,6 142,1 86,3
Legnica 167,0 4316,9 98,0 177,1 96,5
Wałbrzych 207,8 6087,0 99,7 148,2 98,6
Wrocław 1145,9 34556,2 97,6 754,3 93,7
116
Znaczna część sieci kanalizacyjnej związana była przestrzennie z miastami.
Niemniej jednak jedno z miast województwa dolnośląskiego (Radków w powiecie kłodzkim) nadal nie jest wyposażone w sieć kanalizacyjną. Ponadto dostępność tejże sieci dla mieszkańców miast jest zróżnicowana. W najwyższym stopniu w 1999 roku z urządzeń tych korzystać mogła ludność Wałbrzycha (98,6% mieszkańców) oraz
miast powiatu lubińskiego (98,4% ogółu ludności miejskiej), w najniższym zaś mieszkańcy miast powiatu jeleniogórskiego (36,7%), podczas gdy w skali miast kraju wskaźnik ten wynosił 82,8%, a przeciętnie w miastach województwa - 90,2%. Na terenach wiejskich relatywnie niewielkie odcinki sieci kanalizacyjnej. Powszechnie ścieki wiejskie odprowadzane są do osadników gnilnych.
Wobec wysokiego poziomu zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zagadnieniem o szczególnym znaczeniu dla jakości środowiska jest odpowiednie wyposażenie jednostek osadniczych w oczyszczalnie ścieków, zwłaszcza komunalne.
Dane z tego zakresu zawarto w tablicy 17(42).
Według stanu w końcu 1999 roku w województwie dolnośląskim funkcjonowało 188 komunalnych oczyszczalni ścieków, w tym 159 pozwalających na oczyszczanie mechaniczne i biologiczne, a 20 na podwyższone usuwanie biogenów. Procesom oczyszczania w tych obiektach poddano łącznie ponad 124 hm3 ścieków, w tym ponad 77% oczyszczono biologicznie.
Relatywnie najwyższy stopień wyposażenia w tego typu urządzenia wykazują powiaty lubiński (17 komunalnych oczyszczalni ścieków, w tym 16 biologicznych) i jeleniogórski (14 komunalnych oczyszczalni ścieków, w tym 10 biologicznych).
Komunalne oczyszczalnie ścieków w województwie dolnośląskim w 1999 roku swym zasięgiem obejmowały 67,1% ogółu ludności, podczas gdy w kraju wyraźnie mniej (jedynie 51,5%). Pod tym względem widoczne są jednak wyraźne międzypowiatowe dysproporcje. W najwyższym bowiem stopniu w 1999 roku przez oczyszczalnie ścieków obsługiwana była ludność Legnicy (99,8% mieszkańców) i Wałbrzycha (98,9%) oraz miast powiatu lubińskiego (92,5% ogółu ludności miejskiej), w najniższym zaś mieszkańcy miast powiatów wrocławskiego (17,1%) i trzebnickiego (19,5%).
117
Tabl. 17(42). KOMUNALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW W 1999 R.
Oczyszczalnie Ścieki oczyszczone
Ludność
lnie ścieków biogenów wdam3 w%
POLSKA 2209 1727 325 1292731 736007 51,5
DOLNOŚLĄSKIE
ogółem 188 159 20 124047 95636 67,1
Polska =100 8,5 9,2 6,2 9,6 13,0 X
Powiaty:
bolesławiecki 6 5 1 2986 316 64,4
dzierżoniowski 7 6 1 5582 5472 76,8
głogowski 6 4 1 3192 55 84,0
górowski 2 2 730 730 35,9
jaworski 5 5 1523 1523 63,6
jeleniogórski 14 10 4 3624 1079 41,4
kamiennogórski 5 5 3589 3589 67,9
kłodzki 13 11 2 5579 4927 53,4
legnicki 9 7 2 1136 466 50,6
lubański 7 7 1808 1808 47,0
lubiński 17 16 1 5143 4895 92,5
lwówecki 5 1 3 1096 44 45,9
milicki 3 3 687 687 39,4
oleśnicki 6 5 1 3249 1100 57,6
oławski 3 2 2853 2673 64,8
polkowicki 10 10 2318 2318 70,4
strzeliński 2 1 1 649 20 28,9
średzki 4 4 801 801 28,1
świdnicki 6 4 2 6373 1159 60,1
trzebnicki 4 3 1 738 433 19,5
wałbrzyski 6 5 1760 1362 41,1
wołowski 2 2 678 678 24,7
wrocławski 5 5 684 684 17,1
ząbkowicki 9 9 1749 1749 50,0
zgorzelecki 9 7 4003 3923 70,5
złotoryjski 9 9 1103 1103 58,9
Miasta na prawach powiatu:
Jelenia Góra 4 3 5456 5439 84,5
Legnica 2 2 5357 5357 99,8
Wałbrzych 2 2 7866 6725 98,9
Wrocław 6 4 41735 34521 89,4
118
Ogólnie biorąc, gospodarka wodno-ściekowa w województwie dolnośląskim nie stanowi obecnie kompleksowego, a przy tym optymalnie funkcjonującego systemu.
Konieczne staje się zatem podjęcie w najbliższej przyszłości przedsięwzięć ukierunkowanych w szczególności na uzupełnienie infrastrukturalnego wyposażenia
miejscowości miejskich.
119