INSTYTUCJE POLSKIE KOORDYNUJĄCE KRAJOWE WDRAŻANIE POLITYK OPARTYCH NA FUNDUSZACH UNII EUROPEJSKIEJ POLITYK OPARTYCH NA FUNDUSZACH UNII EUROPEJSKIEJ

Wyłonienie instytucji polskich zaangażowanych w proces wdrażania funduszy Unii Europejskiej, które są zobligowane gwarantować prawo do dobrej administracji możliwe jest dzięki zestawieniu ze sobą uprzednio przyjętych kryteriów.

Państwa członkowskie przystępując do Unii Europejskiej wyraziły gotowość i wolę realizacji wspólnych unijnych polityk, których założenia są urzeczywistniane w ramach poszczególnych polityk krajowych. W Polsce koordynuje je Rada Ministrów, ponieważ, jak głosi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, organ ten odpowiada za prowadzenie polityki wewnętrznej i zewnętrznej naszego państwa⁶⁸⁷. Rada Ministrów koordynuje wdrażanie założeń Polityki Spójności, której realizacja jest celem polskiej

683

Jak prawidłowo realizować i rozliczać operację? Poradnik dla beneficjentów działania 3.1.2 (PROW

2007-2013), Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Warszawa 2011, s. 2.

684

Dz. U. z 2006 r. nr 227 poz. 1658.

685

A. Szymańska, Fundusze unijne…, s. 257. 686

Por. Poradnik beneficjenta czyli jak prawidłowo realizować projekt współfinansowany ze środków

EFRR w ramach I i II osi Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013, Lubelska agencja Wspierania Przedsiębiorczości w Lublinie, Lublin 2011, s. 3.

687

174 krajowej Polityki Regionalnej⁶⁸⁸, Wspólnej Polityki Rolnej⁶⁸⁹ oraz Wspólnej Polityki Rybołówstwa⁶⁹⁰. Zadanie to koncentruje się na dwóch zasadniczych kwestiach. Po pierwsze, na kierowaniu administracją rządową odpowiedzialną za realizację tych polityk⁶⁹¹. Jak pisze Irena Lipowicz, zasadniczą rolą Rady Ministrów w tym obszarze jest nadawanie spójności i kierunku jej działaniom⁶⁹². Po drugie, na legislacji, czyli podejmowaniu rozporządzeń i uchwał w przedmiocie niniejszych polityk⁶⁹³.

Przykładowo, w minionej perspektywie finansowej na gruncie ustawy dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Rada Ministrów przyjęła między innymi:

• projekt długookresowej strategii rozwoju kraju, • długookresową strategię rozwoju kraju,

• średniookresową strategię rozwoju kraju, • krajową strategię rozwoju regionalnego, • inne strategie rozwoju,

• strategie ponadregionalne, • program rozwoju,

• krajowe programy operacyjne,

• projekt narodowej strategii spójności⁶⁹⁴.

Ponadto, w drodze rozporządzenia przyjęła Narodowy Plan Rozwoju⁶⁹⁵ oraz szczegółowy tryb i harmonogram prac nad Długofalową Strategią Rozwoju Regionalnego Kraju⁶⁹⁶ oraz jej aktualizację. Z kolei w zakresie koordynacji realizacji

688

P. Tomaszewski, J. Zaleski, M. Zembaty, Oczekiwane efekty realizacji polityki spójności Unii

Europejskiej na poziomie regionalnym w Polsce, „Studia Regionalne i Lokalne” 2011, nr 2(44), s. 93.

Rada Ministrów prowadzi politykę regionalną, co wyraźnie podkreśla u.z.p.p.r., która wśród organów prowadzących politykę rozwoju na pierwszym miejscu wskazuje właśnie Radę Ministrów (art. 3, pkt 1, Dz. U. z 2006 r. nr 227 poz. 1658). Podobnie w ustawie z 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego ustawodawca wskazał, że wspieranie rozwoju regionalnego należy do zespołu działań Rady Ministrów. Art. 2, Dz. U. z 2000 r. nr 48 poz. 550.

689

Zob. art. 3 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Dz. U. z 2007 r. nr 64 poz. 427.

690

Zob. art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego, Dz. U. z 2009 r. nr 72 poz. 619.

691

Por. Art. 146 ust. 3 Konstytucji RP, Dz. U. z 1997 r. nr 78 poz. 483.

692

I. Lipowicz, Ustrój administracji rządowej, [w:] Prawo administracyjne, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2009, s. 197.

693

K. Wlaźlak, op. cit., s. 132.

694

Art. 35 ut. 2. pkt 9 u.z.p.p.r., Dz. U. z 2006 r. nr 227 poz. 1658., por. J. Odachowski, op. cit., s. 139; K. Wlaźlak, op. cit., s. 132.

695

Dz. U. z 2004 r. nr 118 poz 1228 ze zm.

696

M.P. z 2013 poz. 121. Uchwała Nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności.

175 Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybołówstwa Rada Ministrów przyjęła odpowiednio: Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich i Program Rozwoju Obszarów Wiejskich⁶⁹⁷ oraz Strategię Rozwoju Rybołówstwa 2007-2013⁶⁹⁸ i Program Operacyjny Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich 2007-2013⁶⁹⁹.

Do zadań Rady Ministrów należało także określanie zakresu i warunków kontraktów wojewódzkich⁷⁰⁰ zawieranych między ministrem rozwoju regionalnego a zarządem wojewódzkim. Ponadto, jej rolą było zatwierdzanie propozycji podziału środków finansowych z budżetu UE i z budżetu państwa na poszczególne programy operacyjne⁷⁰¹.

Funkcje koordynacyjne we wdrażaniu krajowych polityk opartych na funduszach UE pełnił także Prezes Rady Ministrów. Zgodnie z art. 11. ust 1 u.z.p.p.r. czuwał on nad przygotowaniem i uzgadnianiem projektu długookresowej strategii rozwoju kraju. Ponadto, w drodze zarządzenia⁷⁰² określał skład Komitetu Koordynacyjnego do spraw Polityki Rozwoju, regulamin pracy jego organu oraz przewodniczył jego obradom (art. 35 ust. 1 i 4 u.z.p.p.r.). Komitet działał przy Prezesie Rady Ministrów jako organ opiniodawco-doradczy w zakresie finansowania i wdrażania polityki rozwoju oraz monitorowania oceny instrumentów jej realizacji (art. 35a ust. 1 u.z.p.p.r).

Rzeczywiste kierownictwo nad wdrażaniem założeń unijnych polityk jest sprawowane przez właściwych przedmiotowo ministrów. Działem administracji rządowej rozwój regionalny w minionej perspektywie finansowej kierował minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Ponosił on odpowiedzialność za kształt rządowej polityki regionalnej. Do jego obowiązków w tym zakresie w szczególności należało:

697

Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, listopad 2009.

698

Strategia Rozwoju Rybołówstwa 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki Morskiej, Warszawa, maj 2007.

699

Art. 3 ust 2, Dz. U. z 2007 r. nr 64, poz. 427 oraz art. 2 ust. 2, Dz. U. z 2009 r. nr 72 poz. 619.

700

Kontrakt wojewódzki jest porozumieniem o dofinansowaniu programu operacyjnego środkami pochodzącymi z budżetu państwa, państwowych funduszy celowych lub ze źródeł zagranicznych, zawierane przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego z zarządem województwa. – art. 4c u.z.p.p.r., Dz. U. z 2006 r. nr 227 poz. 1658.

701

J. Odachowski, op. cit., s. 139.

702

Zarządzenie nr 59 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie Komitetu Koordynacyjnego do spraw Polityki Rozwoju.

176 • koordynowanie realizacji strategii rozwoju współfinansowanych ze środków budżetu państwa lub środków rozwojowych pochodzących z Unii Europejskiej lub z innych źródeł zagranicznych,

• podejmowanie inicjatyw w zakresie finansowania strategicznego, w tym polityki rozwoju,

• programowanie i realizowanie polityki regionalnej, • dokonywanie okresowej oceny realizacji strategii,

• monitorowanie i ocenę rozwoju kraju w ujęciu regionalnym i przestrzennym, • opracowywanie raportu o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz

przestrzennym,

• diagnozowanie obszarów problemowych mających wymiar krajowy i ponadregionalny, które wymagają interwencji państwa,

• zawieranie z zarządami województw kontraktów wojewódzkich i ponoszenie odpowiedzialności za ich realizację,

• wykonywanie zadań spoczywających na państwach członkowskich wynikających z rozporządzenia ogólnego 1083/2006,

• koordynowanie realizację polityki regionalnej na podstawie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju, a także programów rozwoju współfinansowanych przez UE,

• przygotowywanie i realizuje Narodowy Plan Rozwoju oraz nadzoruje jego wykonanie,

• zapewnianie zgodność innych dokumentów z Narodowym Planem Rozwoju, • zarządzanie podstawami Wsparcia Wspólnoty oraz strategią wykorzystania

Funduszu Spójności,

• przyjmowanie w drodze rozporządzenia i zarządzanie strategią wykorzystania Funduszu Spójności ⁷⁰³.

Z kolei działaniom administracji rządowej w zakresie realizacji wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa UE przewodził minister właściwy do spraw rolnictwa i rozwoju wsi⁷⁰⁴. Do jego właściwości w tym zakresie należało między innymi:

703

Art. 3 u.z.p.p.r. Dz. U. z 2006 r. nr 227 poz. 1658; K. Wlaźlak, Rozwój regionalny jako…, op. cit., s. 134-135

704

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. sprawie w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Dz. U. z 2007 r. nr 216 poz. 1599.

177 • opracowanie projektu krajowego planu strategicznego w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich zgodnie z art. 11 rozporządzenia 1698/2005 oraz krajowego planu strategicznego w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa zgodnie z art. 15 rozporządzenia 1198/2006,

• przygotowanie projektu programu operacyjnego w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz projektu programu operacyjnego w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa,

• przekazanie Komisji Europejskiej przyjętych w drodze uchwał przez Radę Ministrów krajowych planów strategicznych w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa,

• przekazanie Komisji Europejskiej przyjętych w drodze uchwał przez Radę Ministrów krajowych projektów programów operacyjnych w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz rozwoju sektora rybołówstwa,

• dokonywanie z Komisją Europejską ustaleń w zakresie krajowego planu strategicznego w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa,

• podejmowanie współpracy z Komisją Europejską w zakresie oceny przekazanych jej projektów programów oraz ich przeglądu w zakresie rolnictwa i obszarów wiejskich zgodnie z rozporządzeniem nr 1698/2005 oraz w zakresie sektora rybołówstwa zgodnie z rozporządzeniem 1198/2006,

• przedłożenie Radzie Ministrów informacji o ustaleniach dokonanych w sprawie krajowych planów strategicznych w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa,

• ogłoszenie zatwierdzonych przez Komisję Europejską programów operacyjnych w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,

• opracowywanie projektu zmian w zakresie programów dotyczących rozwoju obszarów wiejskich oraz rozwoju sektora rybołówstwa,

178 • powoływanie w drodze zarządzenia komitetów monitorujących dla programów operacyjnych zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz w zakresie rozwoju sektora rybołówstwa ⁷⁰⁵.

3.2.2 INSTYTUCJE POLSKIE REALIZUJĄCE ZADANIA ZWIĄZANE Z