ISTOTA KLASYFIKACJI I KATEGORYZACJI OBIEKTÓW ZAKWATEROWANIA ZBIOROWEGO W POLSCE

W Polsce poruszane zagadnienia regulują dwa dokumenty rządowe.

W pierwszym – ustawie o usługach turystycznych¹, znajdują się zapiski doty-czące klasyfi kacji, czyli podziału obiektów hotelarskich na rodzaje, w drugim zaś – rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie², znajduje się zapis na temat kategoryzacji, czyli podziału obiektów hotelarskich ze względu na standard. Zanim jednak zostaną omówione teoretyczne założenia, należy zdefi -niować, na czym polega świadczenie usługi hotelarskiej.

Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych jest to krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie w obrębie obiektu usług z tym związanych³. Usługi hotelarskie są w swojej istocie i specyfi ce produkcji uniwersalne, to znaczy nie są przypisane tylko do jednego rodzaju obiektu hotelarskiego lub konkretnej działalności hotelarskiej. Mogą one być świadczone zarówno w obiektach hotelarskich, zaliczanych do hotelarstwa właściwego (na przykład hotele, pensjonaty), jak i w innych obiektach, w których usługa ta jest podstawą prowadzonej działalności lub jest uzupełnieniem działal-ności innej, podstawowej, wobec której świadczenia hotelarskie są komplemen-tarne. W niniejszym artykule rozważania będą jednak dotyczyć tylko obiektów zaliczanych do hotelarstwa właściwego⁴.

1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, t.j. DzU 2004, nr 223, poz. 2268 z późn. zm.

2 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, t.j. DzU 2006, nr 22, poz. 169 z późn. zm.

3 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych...

4 D. Szostak, M. Sidorkiewicz, Usługi hotelarskie w przewozach promowych, Ekonomiczne Problemy Usług nr 15, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 491, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008, s. 270.

77 Wybrane zagadnienia klasyfi kacji i kategoryzacji obiektów...

Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych, obiekty zakwaterowania zbio-rowego można sklasyfi kować jako⁵:

– hotele, czyli obiekty posiadające co najmniej dziesięć pokoi, w tym więk-szość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów;

– motele, czyli obiekty położone przy drogach, dysponujące parkingiem, posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jed-no- i dwuosobowych;

– pensjonaty, czyli obiekty posiadające co najmniej siedem pokoi, oferujące swoim klientom całodzienne wyżywienie;

– kempingi, czyli obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach i przy-czepach samochodowych, domkach turystycznych lub innych obiektach sta-łych oraz przyrządzanie posiłków i parkowanie samochodów;

– domy wycieczkowe, czyli obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc nocle-gowych, w których klienci sami mogą się obsłużyć, oraz świadczące mini-malny zakres usług związanych z ich pobytem;

– schroniska młodzieżowe, czyli obiekty przeznaczone do indywidualnej i gru-powej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów;

– schroniska, czyli obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów;

– pola biwakowe, czyli obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namio-tach.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiek-tów hotelarskich i innych obiekobiek-tów, w których świadczone są usługi hotelarskie⁶, obiekty zakwaterowania zbiorowego, zgodnie z właściwą klasyfi kacją, można skategoryzować według:

– pięciu kategorii oznaczonych gwiazdkami (*, **,***,****,*****) – hotele, motele, pensjonaty,

– czterech kategorii oznaczone gwiazdkami (*,**,***,****) – kempingi, – trzech kategorii oznaczonych cyframi rzymskimi (I, II, III) – domy

wyciecz-kowe, schroniska młodzieżowe.

Schroniska oraz pola biwakowe są wyłączone z kategoryzacji.

5 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych...

6 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy...

78 Liliana Jodkowska, Marta Sidorkiewicz

W Polsce oznaczenie gwiazdkami wprowadzono w 1977 roku⁷.

Jeśli chodzi o najbardziej uniwersalny obiekt hotelarski, czyli hotel, główne grupy wymagań dotyczą zewnętrznych elementów zagospodarowania i urzą-dzenia (I), instalacji i urządzeń technicznych (II), podstawowych elementów dotyczących funkcji, programu obsługowego i użyteczności obiektu (III), części mieszkalnej (IV), oferty usług podstawowych i uzupełniających (V) oraz innych (VI). Wymagania te są rozpisane w 55 punktach⁸.

Fakt spełnienia przez obiekt hotelarski wymagań wynikających z przepi-sów prawnych nie upoważnia przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie do korzystania z nazw prawnie chronionych. Bezprawne używanie nazwy i kategorii obiektu podlega:

– karze grzywny lub ograniczenia wolności (na podstawie Kodeksu wykro-czeń),

– sankcji mandatu i natychmiastowego zakazu posługiwania się prawnie chro-nioną nazwą (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Główny In-spektorat Inspekcji Handlowej, na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która nakłada na przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji).

Aby stosować takie nazwy, potrzebna jest wydana przez właściwego, ze względu na miejsce położenia obiektu, marszałka województwa decyzja admi-nistracyjna. Za pola biwakowe odpowiada, ze względu na lokalizację, nie mar-szałek a wójt, burmistrz lub prezydent. Zaszeregowanie obiektów hotelarskich do określonego rodzaju i kategorii jest dobrowolne i odbywa się na wniosek zainteresowanego. Procedurę klasyfi kacji i kategoryzacji można podzielić na następujące etapy:

– złożenie wniosku przez hotelarza do marszałka województwa (może być wy-korzystany ustalony wzór ankiety; hotelarz ma obowiązek podania rodzaju i kategorii obiektu, o jaką wnosi),

– powołanie zespołu oceniającego przez marszałka województwa, – kontrola obiektu,

– sporządzenie protokołu przez komisję,

– wydanie decyzji administracyjnej przez marszałka.

7 Hotelarstwo. Usługi – eksploatacja – zarządzanie, red. A. Panasiuk, D. Szostak, Wydaw-nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 67.

8 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy...

79 Wybrane zagadnienia klasyfi kacji i kategoryzacji obiektów...

Kontrole powinny się odbywać nie rzadziej niż co trzy lata.

Klasyfi kacja i kategoryzacja obiektów hotelarskich jest odpłatna (na pod-stawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2001 r. w spra-wie opłat związanych z zaszeregowaniem obiektu hotelarskiego). Za dokonanie oceny lub ponowną ocenę należy uiścić opłatę. Jej wysokość zależy od rodzaju i kategorii obiektu, o jaką się wnosi (im bardziej prestiżowy obiekt i wyższa kategoria, tym drożej). Opłata kształtuje się od 10% (w przypadku pól biwako-wych i schronisk młodzieżobiwako-wych) do 150% (w przypadku hoteli i moteli cztero- i pięciogwiazdkowych) – miesięcznej stawki najniższego wynagrodzenia za pracę pracownika pracującego na pełnym etacie.

2. ISTOTA KLASYFIKACJI I KATEGORYZACJI OBIEKTÓW