Wypisz PRAWA SOLIDARNOŚCIOWE
PRAWA
SOLIDARNOŚCIOWE
188
Moduł III - Konspekt zajęć nr 4 Temat zajęć:
W JAKIM CELU PRAWA CZŁOWIEKA?
KORELACJA PRAW I OBOWIĄZKÓW CZŁOWIEKA Typ zajęć: zajęcia warsztatowe w ramach godzin pozalekcyjnych Typ szkoły: gimnazjum, szkoła ponadpodstawowa
Metody pracy: podające (pogadanka, opowiadanie, wyjaśnianie), problemowe: aktywizujące (burza mózgów, dyskusja)
Formy pracy: praca zbiorowa, praca w grupach, indywidualna Środki dydaktyczne: tablica, arkusze papieru, kolorowe flamastry Czas trwania: 2 h lekcyjne
Cele zajęć:
Uświadomienie młodzieży znaczenia praw i obowiązków w życiu człowieka.
Wskazanie różnic pomiędzy prawami i obowiązkami człowieka.
Uświadomienie młodzieży, że celem wszystkich praw jest ochrona niezbywalnej godności człowieka.
Przyswojenie pojęć: korelacja, obowiązki człowieka.
Przebieg zajęć:
1. Przedstawienie tematu zajęć.
2. Prowadzący prosi, aby uczniowie dokończyli zdania:
Mam prawo do ……….
Moim obowiązkiem jest ………..………..
3. Prowadzący rozdaje uczniom kartę pracy nr 1. Prosi o lekturę zawartych tam treści oraz przygotowanie odpowiedzi na pytania znajdujące się pod tekstem.
4. Zaprezentowanie uczniom krótkiej definicji słowa korelacja. KORELACJA – oznacza współzależność, wzajemny związek między dwiema zmiennymi.
W tym wypadku pomiędzy prawami a obowiązkami.
5. Rozmowa z uczniami:
Człowiek jako podmiot praw, ale także obowiązków.
Każdemu prawu człowieka odpowiada podobne zobowiązanie.
Człowiek jako podmiot wszystkich relacji społecznych.
Każdemu obowiązkowi człowieka odpowiada podobne uprawnienie.
8. Prowadzący rozdaje uczniom kartę pracy nr 2. (Analiza fragmentu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka pod kątem praw i obowiązków). Prosi o lekturę zawartych tam treści oraz przygotowanie odpowiedzi na pytania znajdujące się pod tekstem.
9. Prowadzący stawia uczniom pytania:
Czy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka dobrze gwarantuje przestrzeganie podstawowych praw człowieka?
Czy dostrzegasz korelację praw i obowiązków w Powszechnej Deklaracji?
189
Czy mówiąc, np. o prawach rodziny, akcentuje się tylko uprawnienia, czy także należy pamiętać o obowiązkach rodzinnych?
Czy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka poprzez wymieniony katalog praw dobrze chroni godność osoby ludzkiej?
Czy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka może być punktem odniesienia dla innych dokumentów w tym dla konstytucji państw?
10. Praca w grupach – młodzież wypisuje z Powszechnej Deklaracji prawa człowieka oraz te prawa, które dla nich są najważniejsze (karta pracy nr 3).
11. Wyjaśnienie uczniom pojęć: obowiązek, obowiązkowość.
12. Dyskusja i burza mózgów na temat: Czy w życiu liczą się tylko prawa?
Czy równie ważne są obowiązki wobec drugiego człowieka, rodziny, społeczeństwa?
Pytania pomocnicze:
Jaka jest zasadnicza różnica pomiędzy prawem a obowiązkiem człowieka?
Czy w życiu ludzie mogą tylko powoływać się na przysługujące im prawa, zapominając o obowiązkach?
Dlaczego wielu współczesnych ludzi ostentacyjnie podkreśla swoje prawa, celowo pomniejszając bądź zapominając o obowiązkach?
W jakich prawach człowieka najlepiej jest widoczna korelacja pomiędzy prawem a obowiązkiem, np. w prawie do życia, w prawie do własności itd.?
13. Zakończenie zajęć. Ewaluacja.
190
Moduł III - Konspekt zajęć nr 4 Karta pracy nr 1
Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na poniższe pytania.
Prawa człowieka charakteryzują się kilkoma ważnymi cechami.
Pierwszą z nich jest korelacja pomiędzy uprawnieniami (czyli prawami), a obowiązkami. Poszczególnym prawom odpowiadają takie same obowiązki.
Nie ma bowiem praw bez obowiązków. I odwrotnie.
Występującym obowiązkom odpowiadają takież same prawa.
Podmiotem zarówno praw jak i obowiązków jest konkretna osoba. Zawsze uprawnienia (prawa) są wcześniejsze od obowiązków tak logicznie, jak i prawnie. Druga cecha polega na tym, że podmiotem uprawnienia w prawach człowieka jest zawsze i wyłącznie osoba ludzka. Właśnie to stanowi specyficzną cechę praw człowieka. Trzecia cecha występuje w zakresie podmiotu zobowiązań. Pierwszym podmiotem zobowiązań jest państwo i jego organy poprzez które działa. Drugim jest każdy człowiek wobec innej osoby, wobec praw jemu należnych212.
Pytania:
Czy każdy człowiek może tylko mówić o tym, że ma prawa?
Czy oprócz praw równie ważne są obowiązki?
Jaka jest pierwsza cecha praw człowieka?
Jak należy rozumieć korelację pomiędzy prawami a obowiązkami?
Jaka jest druga cecha praw człowieka? Rozwiń myśl.
Jaka jest trzecia cecha praw człowieka?
212 Por. H. Skorowski, Problematyka praw człowieka, Warszawa 2005, s. 20-21.
191
Moduł III - Konspekt zajęć nr 4 Karta pracy nr 2
POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA (10 XII 1948) – fragmenty
Artykuł 16
1. Pełnoletni mężczyźni i kobiety, bez jakichkolwiek ograniczeń ze względu na rasę, narodowość lub religię, mają prawo do zawierania związku
małżeńskiego i zakładania rodziny. Korzystają oni z równych praw co do zawierania małżeństwa, w czasie jego trwania i po jego rozwiązaniu.
2. Małżeństwo może być zawarte wyłącznie na podstawie dobrowolnej i pełnej zgody przyszłych małżonków.
3. Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczeństwa oraz jest uprawniona do ochrony ze strony społeczeństwa i państwa.
Artykuł 18
Każda osoba ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii; prawo to obejmuje wolność zmiany swej religii lub przekonań, jak również wolność manifestowania swej religii lub przekonań, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, poprzez nauczanie, praktyki religijne, sprawowanie kultu i rytuałów.
Artykuł 19
Każda jednostka ma prawo do wolności poglądów i wypowiedzi; prawo to obejmuje nieskrępowaną wolność posiadania poglądów oraz poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei, wszelkimi środkami i bez względu na granice.
Artykuł 29
1. Każda jednostka ma obowiązki wobec wspólnoty, bo tylko w niej możliwy jest swobodny i pełny rozwój jej osobowości.
2. W korzystaniu ze swych praw i wolności, każdy podlega jedynie takim ograniczeniom, które są określone przez prawo, wyłącznie w celu zapewnienia należytego uznania i poszanowania praw i wolności innych, oraz zaspokojenia słusznych wymagań moralności, porządku publicznego i powszechnego dobrobytu w społeczeństwie demokratycznym.
3. Te prawa i wolności w żadnym razie nie mogą być wykorzystywane wbrew celom i zasadom Narodów Zjednoczonych.
Pytania:
Czy zauważyłeś/zauważyłaś, że Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w analizowanym fragmencie wymienia przede wszystkim prawa człowieka?
Który artykuł Powszechnej Deklaracji mówi o obowiązkach człowieka?
Czy zgadzasz się z trafnością wyżej wymienionych praw?
Które artykuły Powszechnej Deklaracji są dla Ciebie szczególnie ważne?
192
Moduł III - Konspekt zajęć nr 4 Karta pracy nr 3
Wypisz prawa człowieka, które – Twoim zdaniem – są najważniejsze