Kradzież towarów w czasie rozładunku – rozliczenie WNT

Zamówiliśmy towar od dostawcy z Niemiec, który go wysłał za pośrednictwem firmy kurierskiej do Polski. Kurier zgłosił się z towarem, jednak w trakcie roz-ładunku doszło do kradzieży. Nasza firma nie odebrała więc towaru ani nie zo-stał on zwrócony do dostawcy. Niemiecki sprzedawca poinformował nas, że nie wystawi faktury korygującej jeśli nie otrzyma zwrotu towaru. Czy w związku z tym mamy obowiązek rozliczenia WNT? Jeśli tak, to czy przysługuje nam pra-wo do odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji?

Definicję wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów odnajdujemy w art. 9 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu przez podlegające opodatkowaniu wewnątrzwspólnotowe na-bycie towarów (WNT), rozumie się nao VAT. W myśl tego przepisu przez podlegające opodatkowaniu wewnątrzwspólnotowe na-bycie prawa do rozporządzania jak właściciel towa-rami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Z wewnątrzwspólnotowym nabyciem mamy do czynienia, gdy:

1) nabywcą towarów jest:

a) podatnik polskiego podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub podat-nik podatku od wartości dodanej (podatnik unijny), a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika,

b) osoba prawna niebędąca podatnikiem – z zastrzeżeniem art. 10,

2) dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem podatku VAT lub podatku od wartości dodanej.

Fakt, iż towary zostały skradzione w trakcie rozładowywania transportu nie wyklucza uznania transakcji za WNT, pod warunkiem, że do kradzieży doszło już po przeniesieniu na nabywcę ryzyka utraty towarów.

Z przedstawionego pytania nie wynika, czy była zawarta umowa z kontrahentem regu-lująca kwestie dotyczące momentu przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

W przypadku gdy sprzedawca na mocy obopólnych uzgodnień dostarcza towar do na-bywcy za pośrednictwem przewoźnika, traktując tę usługę jako dodatkowe świadczenie, za które nabywca musi zapłacić, momentem wydania towarów jest przekazanie ich prze-woźnikowi, który jest obowiązany do ich dostarczenia. Zatem w sytuacji, w której pomiędzy kontrahentami nie ma innych uzgodnień co do określenia miejsca spełnienia świadczenia, jest nim siedziba sprzedawcy (zobowiązanie do wydania rzeczy ma zasadniczo charakter długu odbiorczego i powinno być spełnione w miejscu siedziby sprzedawcy).

Ryzyko utraty towarów w takim przypadku ponosi nabywca, co wynika z art. 548

§ 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.).

Przepis ten wskazuje, iż z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego ko- rzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszko-dzenia rzeczy.

Natomiast w przypadku, gdy strony ustaliły (np. w umowie bądź zamówieniu), że dostawca zobowiązuje się dostarczyć towar do innego miejsca niż jego siedzi-ba, to należy uznać, że wydanie towarów ma miejsce w momencie dostarczenia tych towarów pod wskazany adres, który jest miejscem spełnienia świadczenia. Ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru przejdzie w tym przypadku na nabywcę dopiero z chwilą gdy towar dotrze do miejsca przeznaczenia. do tego czasu ryzyko to będzie ciążyło na dostawcy.

Z wyjaśnień resortu finansów wynika, że w przypadku dostawy łańcuchowej obowią-zek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą fizycznego wydania towaru, chyba że wcześniej dojdzie do przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (wtedy obowiązek powstaje z tą właśnie chwilą). Jako jeden z przykładów wskazano sytuację, w której dostawca sprzedaje towar w dniu 7 stycznia. Zgodnie jednak z umową ma on dostarczyć ten towar nabywcy (swoim lub wynajętym transportem) do jego magazynu w dniu 9 stycznia i ryzyko utraty towaru do tego dnia spoczywa na dostawcy.

W takim przypadku – zdaniem Ministerstwa Finansów – obowiązek podatkowy powstaje w dniu dostarczenia do magazynu nabywcy (jeśli dostarczył go zgodnie z podaną w przy-kładzie umową, obowiązek powstał 9 stycznia).

W opisanej w pytaniu sytuacji, towar został wydany kurierowi, który miał go dostar-czyć polskiemu nabywcy, zatem doszło do przeniesienia prawa do dysponowania towa-rem jak właściciel w momencie wydania towarów przewoźnikowi. Oznacza to, że zdarze-nie gospodarcze, jakim jest dostawa towarów, faktyczzdarze-nie zaistniało. W konsekwencji, spółka, w ramach prowadzonej działalności, dokonała nabycia towarów, które podlegało opodatkowaniu VAT.

W ten sam sposób wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpre-tacji indywidualnej z 24 kwietnia 2012 r., nr IPTPP2/443-69/12-4/KW, wyjaśniając, że:

„(…) w analizowanej sprawie towar został odebrany na terytorium Grecji przez przewoźni-ka, działającego na zlecenie nabywcy. Jak wskazał Wnioskodawca sprzedaży przedmioto-wych opon dokonano na warunkach dostawy Ex Works, według których sprzedający jest zo-bowiązany do postawienia towaru kupującemu do dyspozycji w punkcie wydania. Wydanie

zatem towaru przewoźnikowi, działającemu na zlecenie Zainteresowanego spowodowa-ło, że ryzyko utraty czy uszkodzenia towaru przeszło na nabywcę. Odbiór towarów z miej-sca załadunku przez przewoźnika należy uznać za przeniesienie na Wnioskodawcę prawa do rozporządzania przedmiotowymi oponami jak właściciel. W sytuacji, gdy Zainteresowany uzyskał prawo do rozporządzania towarami jak właściciel w państwie członkowskim dosta-wy, to wówczas przejął na siebie obowiązek przetransportowania ich do państwa członkow-skiego przeznaczenia. A ponadto z okoliczności przedstawionych przez Zainteresowanego wynika, iż towar został przetransportowany na terytorium Polski.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz zaistniały stan faktyczny należy stwier-dzić, iż w wyniku dokonanej dostawy Zainteresowany uzyskał prawo do rozporządzania to-warem jak właściciel, a przedmiotowe opony zostały przywiezione na terytorium kraju na-bywcy. Nabywcą towarów w przedmiotowej sprawie był podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy, nabywane towary, jak wskazał Wnioskodawca, miały służyć działalności gospodar-czej – miały być przedmiotem sprzedaży opodatkowanej, a dokonującym dostawy towarów był kontrahent niemiecki, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej. Ponadto, z tre-ści wniosku wynika, iż Zainteresowany posiada dokument potwierdzający zakup przedmio-towych opon – invoice, który został wprowadzony do obrotu prawnego. Wobec powyższego w przedmiotowej sprawie nastąpiło wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (…)”.

Nabywcy będzie jednocześnie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanego zakupu, jeśli był on dokonany z zamiarem wykorzystania towaru do dzia-łalności opodatkowanej, nawet jeśli z powodów pozostających poza jego kontrolą, towar ten nie został wykorzystany w prowadzonej działalności, co również potwierdził Dyrektor IS w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 10 sierpnia 2012 r., nr IPTPP2/443-465/12-4/JN, stwierdzając iż: „(…) w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamia-rem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działal-ności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane.

(…) w przypadku, gdy zakup danego towaru przez podatnika jest dokonany z zamiarem wykorzystania tego towaru do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to pomimo utraty danego towaru z przyczyn od niego niezależnych, tj. w sposób niezawiniony, czy – jak to ujął Trybunał – »z powodów pozostających poza kontrolą podatnika«, przysługu-je prawo do odliczenia podatku w związku z ww. nabyciem.

Jak wynika z okoliczności sprawy wskazanych przez Zainteresowanego, utrata towaru nastąpiła z przyczyn od Niego niezależnych. Zatem Wnioskodawca ma prawo do odlicze-nia podatku naliczonego w związku z nabyciem tych towarów do wykonywaodlicze-nia czynności opodatkowanych.

Reasumując, Wnioskodawcy na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów, jeżeli w efekcie końcowym towary te nie posłużą czynnościom opodatkowanym na skutek wystąpienia kradzieży z przyczyn niezależnych od Wnioskodawcy.(…)”

R

W sytuacji opisanej w pytaniu, Czytelnik powinien rozliczyć wewnątrzwspólno-towe nabycie towaru, pamiętając, że przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem, że zakup dokonywany był z zamiarem wykorzysta-nia go do wykonania czynności opodatkowanych.