U kresu Rzeczpospolitej Obojga Narodów - Bełżyce : monografia miasta i gminy

Panowanie ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego zaznaczyło się w dziejach Bełżyc kolejną zmianą właściciela miasta. Po zamążpójściu w 1767 r. Bełżyce objęła w 1774 r. Ewa Gałęzowska. Tak oto charakteryzował ją Kajetan Koźmian:

„W Bychawie, miasteczku małym, w zamku murowanym, u możniejszej familii obywatelskiej, Stoińskich chowała się na opiece u wujów młoda jedynaczka, Ewa Gałęzowska, kasztelanka gostyńska, bogata dziedziczka dwóch kluczów w Lubelskim: Bełżyc i Głuska, trzeciego w Sieradzkiem - Łaniąt, po ojcu swoim Gałęzowskim, kasztelanie gostyńskim, i prócz tego mająca znaczny posag po matce na Bychawie. Delikatnej kompleksji, nieładna, rudych włosów, małego wzrostu, twarzą ospą poznaczonej, wypieszczoną była najgorszym wychowaniem przez ciotki i wujów, tak (że) ledwie pisać się umiała. Od kołyski przyuczona mieć swoją wolę, a mając przed oczyma hulaszcze i nierządne życie wujów, nawykała i tęskniła do niego. Bogata i głośna z bogactwa, ściągała na dom licznych konkurentów, już od dziecinnego wieku zamawiających jej rękę u opiekunów. Ubiegł wszystkich Stanisław Kossowski, starosta sieradzki, majętny, lecz niebogaty Wielkopolanin, syn podskarbiego nadwornego, a brat rodzony Rocha Kossowskiego, w czasach późniejszych podskarbiego wielkiego koronnego. Ten ująwszy sobie familię Stoińskich, a wystawą życia, ekwipażami, liberią, mundurem rotmistrzowskim i orderami olśniwszy młodą idiotkę, w sekrecie wyrobiwszy duchowną dyspensę, prawie z zegarkiem w ręku, w minutę, w której panna 14 lat kończyła, wziął z nią ślub”.

Początkowo młode małżeństwo zamieszkało w Abramowicach pod Lublinem, gdzie wznieśli wielki, wystawny dom drewniany. Ale gdy Onufry Korzeniowski i jego żona Marianna z Szaniawskich zrezygnowali z klucza bełżyckiego, Kossowscy przenieśli się do Bełżyc „miasteczka dość ludnego, najwięcej zamieszkałego przez Żydów i katolickich rzemieślników, położonego na trakcie krakowskim, mającego pocztę, kościół katolicki i zbór luterański z probostwem - pisał Kajetan Koźmian. Tam zastali dawny dom zgorzały, a później murowany, wielki także, lecz bez piętra, mający tylko 5 pokoi ubocznych, ale salę tak wielką, że po niej można było sześciokonną karetą wywijać; ten dom otaczał i dotąd otacza ogród w staroświeckie szpalery; włoskim go nazywano. Lipy w nim są tak stare i wielkie, jakie tylko w ogrodach przez Jana III sadzonych widzieć można. Otoczono więc ten dom oficynami obszernymi, lecz z drzewa budowanymi; w jednych mieścili się sami starostwo, w drugich kuchnie i oficjaliści. Główny zaś dom był poświęcony jedynie na uczty i bale i stał się prawdziwą oberżą obywatelską, gdyż nigdy od huku, kapeli i wrzawy, którą się ciągle zapełniał, wolny nie był”.

Taka zmiana roli Bełżyc z ośrodka dóbr ziemskich na centrum rozrywki związana była z osobą Ewy Gałęzowskiej-Kossowskiej. Koźmian pisze dalej:

„Otóż pani starościna sieradzka, która ledwie pacierz znała i podpisać się umie, a małżeństwo uważa jako przywilej swobody i dogadzania we wszystkim swojej woli i fantazji, zaczyna według nich rządzić sobą, domem i mężem. Starosta sieradzki, człowiek prawy, poczciwy, wychowany na wielkim świecie, acz bardzo ograniczonych zdolności, Polak również z duszy, jak z szaty, nie mogąc podołać swawolnej jejmości poddał się jej zupełnie i puścił samopas młodą małżonkę. Dwór więc pana starosty liczny, wystawny i na możnowładnej stopie. Doktor, marszałek, sekretarz, koniuszy, łowczy, kucharki, kapelmajster i liczna z dwudziestu czterech muzyków złożona kapela składały asystencję pana starosty, pani starościny - liczny

fraucymer, panien i garderobianek, a panien respektowych, córek obywatelskich, krewnych pani starościny, rezydentek młodych i starych co niemiara. Starosta będąc komisarzem skarbowym część jakąś roku mieszkał w Warszawie, a stamtąd przysyłał żonie najmodniejsze stroje, suknie i pojazdy. Raz jej przysłał karetę poczwórną angielską, która w żadne wrota ani w karczmach, ani w wozowniach dla wysokości zmieścić się nie mogła. Używała więc pani dostatków i zabaw i w przytomności, i w nieobecności męża, jak chciała, i wkrótce taki wpływ wywarła nie tylko na męża, na sąsiadów, ale nawet na obszerną okolicę, że wszystko i wszyscy na jej zawołanie stawali. W jesieni polowała w sukni amazońskiej na grubego zwierza, gdyż starosta wielkie i sławne myślistwo trzymał, lecz że ją niedźwiedź tak nastraszył, że zemdlała, porzuciła myślistwo, za to namiętna do tańca - lato i zima rzuciła się na bale, uczty, kuliki i wszelkiego rodzaju zabawy” [...]

„W roku 1780 w miasteczku Bełżyce cały Rynek zgorzał, ale przemyślni Żydzi, zakosztowawszy obfitego zarobku z tych częstych zjazdów i uczt w jednym prawie roku zabudowali go obszernymi karczmami, ze stajniami i gościnnymi pokojami, a i mieszczanie też, katolicy, pobudowali dworki z podobnymi wygodami. Jakoż tyle bywało uczt i balów i z przypadających z kalendarza, i wymyślonych imienin, dwojakich lub trojakich, urodzin, zaślubin nie tylko samych starostwa, ale ich wszystkich krewnych i przyjaciół, tyle zjeżdżających się gości, nie tylko ż Lublina, Warszawy, z Wielkiej Polski i innych polskich prowincji; nie tylko trybunały reasumujące się po świętach wielkanocnych, a limitujące się przed świętami Bożego Narodzenia przejazdem świętowały i na Zielone Świątki świątkowały w Bełżycach, lecz kto tylko bądź przejeżdżał przez to miasto, mógł być pewnym, że tym potokiem będzie zachwycony - i choćby miał najpilniejsze interesu, będzie zmuszony uciążliwą gościnnością gospodarstwa kilka lub kilkanaście dni poświęcić temu roztargnionemu codziennymi zabawami życiu. Były albowiem już w mieście umówione i rozstawione faktory z Żydów, którzy i dla swego zarobku, i dla przypodobania się państwu ujrzawszy cokolwiek porządniejszym pojazdem przejeżdżającym jedni chwytali za konie i zatrzymywali, drudzy biegli do pałacu dawać znać, a w ten moment nadbiegali oficjaliści dworscy lub rezydenci i gwałtem zajmowali, wiedli i prowadzili do dworu najmniej na kilkunastodniowe, a czasem i na kilkutygodniowe zamieszkanie.

Stąd nieraz dało mi się widzieć pomiędzy wesołymi twarzami zasmucone słyszeć błagania, prośby o wypuszczenie, przysięgi powrotu i dłuższego zabawienia, wystawianie naglących interesów, na co sam starosta zstępował do wyrozumienia i wnosił za uwięzionymi instancję do samej pani, lecz ta nieprzebłagana jak druga Circe trzymała swoich więźniów i przemieniała w tancerzów i posługaczom do wszystkich swoich pustot i bachusowych uciech. Szczęśliwy, kto znalazłszy u sług wyrozumienie z ich pomocą cichaczem wyrywał się z tego zaczarowanego miejsca.

Były familie wielkopolskie i krakowskie spokrewnione z samym starostą, jak Walewskich, które prawie mieszkały w Bełżycach. Wojewoda sieradzki z piękną swoją córką, później Stecką, a na koniec ks.

Stanisławową Jabłonowską, przejazdem na Wołyń lub w podróży do Lublina, gdzie sprawę miał w trybunale z Lubomirskimi, przesiadywał w Bełżycach. Podówczas cała prawie Polska mieszkała w Lublinie dla zabaw w tym mieście przy trybunałach i interesów prawnych. Warszawa wyludniała się dla Lublina, w czym Bełżyce wielki miały udział. Na świetniejszych ucztach Bełżyce wystawiały prawdziwe panorama całej Polski i ówczesnych towarzystw prostych, świetnych, wykształconych, wykwintnych itd., itd. Kontusze, golone głowy, twarze wąsate mieszały się z upudrowanymi głowami, z frakami i całą elegancją Warszawską.

Mundury wojewódzkie z uniformami wojskowymi, z szlifami i barwami narodowymi, z sutannami i frakami czarnymi duchownych, z habitami i kapturami zakonników, prowincjałów i definitorów (pomocników

prowincjała - przyp. red.) składających powinszowania gospodarstwu jako syndykom swoich klasztorów.

W gronie płci pięknej naturalnie poważna księżna kasztelanowa krakowska Lubomirska, Krasińska z domu, z Opola, sędziwa i poważna matrona odbijała swoją godnością od trzpiotackiej miny gospodyni i nieraz miała uśmiech politowania na ustach. Wojewodzina mazowiecka Małachowska, Działyńska z domu, Łącka, kasztelanowa sandomierska, przyciągały do siebie poważniejsze obywatelki. Podskarbina koronna Kossowska, Bielińska z domu, sławna warszawska piękność i najpierwsza elegantka, bratowa pani starościny, którą krewieństwo i odgłos zabaw bełżyckich sprowadziły na kilkanaście niedziel; księżna Aleksandrówna Lubomirska, świeżo zamężna i niezmiernie pusta, pięknością, wykształceniem odbijały od wygotowanych elegantek prowincjonalnych, lecz z szczerością młodości udzielały się zabawom, a szczególnie tańcom, do których nie brakło na wybornych tancmistrzach, jakim był Ignacy Hryniewiecki, wojewodzic lubelski, Walewscy, wojewodzice, i Adam, potem brygadier, Szydłowscy, wojewodzice płoccy z Ratoszyna, i mnóstwo elegantów warszawskich, przybyłych w ślady pięknych pań ze stolicy.

Przyznać trzeba, że nie sama żądza zabaw sprowadzała mnóstwo gości do Bełżyc. Jak teraz matki mające córki na wydaniu jadą do stolicy pokazać je światu dla znalezienia im mężów, jak teraz ojcowie z synami i sama młodzież wyszedłszy z wychowania dąży do Warszawy dla upatrzenia sobie partii, tak podówczas do Warszawy, Lublina i do Bełżyc na ten targ prawdziwy pięknych panien i nadobnej młodzieży śpieszyli rodzice. Wśród tych albowiem zabaw robiły się wzajemne poznania, objawiały się wzajemne skłonności, tworzyły się związki, które bystrym okiem śledziła i podchwytywała, pani starościna, pomagała im, ułatwiała w postaci generalnej województwa lubelskiego swacha. Pyszna i szczęśliwa, gdy się jej udały, z dwojakiego względu. Raz, że lubiła oddawać usługi przyjaciołom i przyjaciółkom, do czego przywiązywała całą swoją słynność, po wtóre, że to jej otwierało upragnioną sposobność nowych zabaw na zaręczyny, imieniny, przenosiny, od których trudno się było wyprosić.

W szanowanej starościnie taka była żądza do tańców, że ledwie się obiad, skończył, obfity w pokarmy, niezbytkowy w wino, gdyż sam starosta był ludzki i skromnie używał trunków, ledwie z wielkiej sali sprzątnąć zdołano stoły i sprzęty, już muzyka z 24 muzykantów złożona zaczęta grać polskie tańce.

Starościna, której już nogi drżały, zaczęła mrugać na męża, ten nieraz ruszywszy ramionami z najpoważniejszą damą zaczynał taniec i uwolniwszy się od niego wracał do sędziwych matron, do poważniejszych obywateli i albo do mariasza zasiadał, albo rozmawiał o gospodarstwie lub polowaniu, czasem i rzadki o dawniejszych czasach i wypadkach krajowych”/.../

Gdy w Bełżycach na powyżej wspomnianych rozmowach uchodził czas starszym matronom i obywatelom, ci zwykli byli rozchodzić się przed lub po północy, gdy młodsze towarzystwo tańczyło, hulało pod przewodnictwem starościny przez noc całą. Gdy dzień zajrzał, zasłaniano okna okiennicami, matami i ledwie w południe wpuszczano dzień. Gdy który z młodszych tancerzy znużony fatygą i snem wykradł się do łóżka którego z oficjałów, a pani starościna postrzegła, zaraz na jej rozkaz liberia lub współbiesiadnicy wybijali drzwi do niego, porywali wraz z łóżkiem rozebranego, wnosili na salę, gdzie przy hucznej muzyce lali go wodą lub trzepali rózgą, z czego nieraz nieprzystojne sceny wynikły, a dla starościny uciecha /.../

Gdy po nocnym balu młode towarzystwo w pałacu i po karczmach wysypiało się do godziny piątej wieczorem, starsze, które się już dobrze wyspało, raczyło się śniadaniami, częstokroć z dobrą libacją, po gospodach i. dworkach, wiedząc albowiem, że zjechawszy do Bełżyc będą musieli od tłustego czwartku bachusować aż do wstępnej niedzieli, przyjeżdżali do tego miasteczka z zapasami żywności i wina. Stąd

wzajemne dawanie sobie uczt małych, wizyty i zapraszania, przechodzenia się po miasteczku z kielichami, do czego dodawała ochoty i zapału kapela dworska. Gdy dano znać na obiad do dworu, a po obiedzie da capo zaczęły się tańce, za wzorem panów liberia zapragnęła także bawić.

Byłem świadkiem następującej sceny. Liberia ta zaczęła po domach zajezdnych tańczyć i hulać z młodymi mieszczankami i dziewczętami wiejskimi, te naturalnie wolały wywijać ze zręcznymi lokajami, przybranymi we fraki i trzewiki, niż z niezgrabną czeladzią rzemieślników i parobków, stąd zazdrość, z zazdrości spory i kłótnie, z kłótni bójka, zgoła walka Sabinów z Rzymianami. Lokaje, uczuwszy się słabszymi przeciwko tłumowi uzbrojonemu w pałki i kostury, zapalili pochodnie i nimi się bronili. Każde uderzenie nie tylko parzyło przeciwników, lecz że najwięcej uderzano w głowy, na tych niewyczesane kudły palić się zaczęły. Chłopi i mieszczanie zaczęli uciekać, wtedy liberia uszykowawszy się w szereg przepuszczała uchodzących przez ogniste razy; całe miasteczko stanęło w ogniu. Przestraszeni Żydzi wpadli do dworu z krzykiem i wśród najzapaleńszych tańców przerazili trwogą całe towarzystwo; wybieżało na dziedziniec; łuna i dymy okrywały miasteczko. Przez niedługą groblę, oddzieloną od zabudowań dworskich, liberia, kapela, sami panowie, oficjaliści, wszyscy na koniach, rzucili się do ratunku. Każdemu chodziło o jego konie, pojazdy i sprzęty; szczęściem, że to nie był pożar, lecz tylko łuna od pochodni. Miasteczko cudem ocalało, a zwaśnione strony ledwo uspokoić i rozpędzić zdołano. Ranionych z jednej strony, poparzonych z drugiej pozamykano pod dozorem cyrulików. Skończyło się na kilkunastu poranionych;

między tymi był hajduk mego ojca, raniony w głowę główką od pistoletu, gdy biegł na pomoc swoim.

Szczęściem i to było, że każdy z panów z przypasaną szablą do boku zwykł się był udawać do dworu, inaczej przyszłoby było do rozlewu krwi

Ewa Kossowska „rządziła” nie tylko Bełżycami. Koźmian wspominał: (...) Starościna między obywatelkami miała swoje ulubione przyjaciółki; matka moja młoda, nim nas z jej śmierci w 33 roku życia osierociła, była z tych liczby; zwłaszcza że rodzice moi, póki mieszkali w Poniatowie, byli bliskimi sąsiadami Bełżyc. Stąd potrzeba było każdą ucztę w Bełżycach dzielić i na imieniny przyjmować starościnę, gdyż rodzice moi mieli ku temu dom świeżo wystawiony, obszerny i jak na ów czas ozdobny. Starościna prócz tego trzymała brata mego młodszego do chrztu, Józefa, który potem był biskupem kaliskim. Miała prócz tego kilka domów ulubionych, szczególniej tych, gdzie się znajdowały młode i ładne córki lub dorodni kawalerowie. Domy Gałęzowskich, Trzcińskich, Głuskich słynęły urodziwymi pannami. Dom Raszewskiego, obywatela i dawnego rotmistrza kawalerii narodowej, miał kilku synów, wszystkich prawie wojskowych, dorodnych, dobrych do konia, tańca i kieliszka. Młodzież więc z tych domów starościna albo zabierała do siebie, albo ją najeżdżała na imieniny, urodziny z kapelą i z swoim towarzystwem w każdej porze roku, a w zapusty kulikami (kuligami - przyp. red.). Do tych ostatnich dla powiększenia liczby zabierała panny wychowujące się w klasztorze, szczególniej od panien bernardynek, od czego ksieni tego klasztoru, Głuska, krewna pani starościny, wymówić się nie mogła. (...)

Innym razem kulig zajechał do Goltza we Wronowie - niegdyś szambelana Augusta III: „We wsi na trakcie między Bełżycami i Godowem położonej, do którego miejsca starościna wydała hasło, aby się zbierali ci wszyscy, którzy za Bełżycami mieszkali. Czekaliśmy wiec aż do wieczora, już w kilkanaście sań zebrani, gdy dopiero zmierzchaniem uiszczał się od karczmy wronowskiej krzyk, wrzawa, śpiewy, odgłosy muzyki na dętych instrumentach, trzask biczów, i jak jaki huragan ta burza z trzydziestu sani złożona opadła przed gankiem. Dom ledwie mógł pomieścić ten tłum udających pijanych chłopów, skaczący lub taczający

się po pokojach. Starościna zaraz na wstępnie oświadczyła, że ją dwóch członków z kuliku zawiodło i czekać tu na nich musi: Tymi członkami było dwóch elegantów lubelskich. Trzciński ze Strzyżowic i Grajewski z Jabłonny; pierwszy otyły, wysoki, po francusku bez umiejętności języka noszący się, w grzecznościach wyszukany, tu chodzie teatralny, w rozmowie wysadny; drugi konwiktor warszawski, bardzo przystojny, delikatny i przyzwoity. Starościna oczekiwania tego użyła za namowę starego, zacnego i trzęsącego się od starości Goltza, aby się w kulik ten wmieszał. Ani wiek tego starca, ani perswazja córek, ani gniewy i łajania, i refleksje nic nie pomogły. Musiał zacny starzec dla dogodzenia kaprysowi pani na frak włożyć sukmanę i tak w tym stroju i niemieckiej peruce powiększyć kulikowe grono. Dozwolono mu tylko jechać osobno w karecie, na saniach z obiema córkami. Póki nie zmierzchło, gdy się nie mogła starościna doczekać przybycia elegantów, już w pomroku ruszył cały orszak z kapelą na czele i marszałkiem wywijającym rózgą na przedzie. Burza się zerwała, wicher, śnieg, ciemno; jedne sanie mijają drugie, inne nadjeżdżają i trącają dyszlem, inne się wywracają; weselnicy babrzą się w śniegi, krzyk, wrzask, śmiechy, nie dla jednego bolesny przypadek, dla pani uciecha i radość. Trzeba było las przebywać, musiano pochodnie zapalić. Wtem odezwała się pocztowa trąbka, od ostatnich sanek aż do poszósntych pani starościny dochodzi koleją, dochodzi głos: „Trzciński, Trzciński, Grajewski”; już starościna woła: „Stój”; zastanawia się cały orszak, nie bez przypadków potrącenia dyszlami. Pocztowe sanki przesuwają się i stają obok sanek starościny. Dwóch elegantów w trzewikach, pończochach, we frakach, z ufryzowanymi i upudrowanymi tupetami chcą panią witać z sanek. Starościna woła: „Wysiądźcie”. Każą sobie podesłać skórę niedźwiedzia i zbliżają się; chcą pocałować rękę pani, rączką ta wśród wyrzutów chwyta za tupety, gniecie i czochra. A gdy się wyjawiły trzewiki, pani woła na kapelę, każe grać kozaka i przymusza elegantów tańczyć po śniegu. Nic nie pomogły gniewy, prośby, zaraz hajducy byli na podoręczu, musieli się eleganci babrać, zamoczyć i tak spieszyć do Chodla, miasteczka po drodze, gdzie dla przebłagania pani przebrali się w sukmanki. Napada więc ten orszak z hasłem dom spodziewającej się kasztelanowej sandomierskiej, tańcuje, hula, je, pije przez parę dni, przewraca do góry nogami dom, bo niejedno lustro strącone rózgą marszałkowską, niejeden sprzęt złamany przez rubasznych drużbów. Po odjeździe tego napadu wystawiał dwór obraz nieładu jakby po rabunku” /...

Gdy podczas sejmu 1788 roku zbierano wojsko, starosta sieradzki jako rotmistrz kawalerii narodowej, chociaż nie odmienił stroju polskiego na kawalerzyską kurtkę, przybrał czamarę polską w szlify i ładownicę, a szwadron zapełniał młodzieżą z kancelarów i okolic. Konsystencję tego szwadronu wyjednał do Bełżyc.

Młodzież i oficerowie szczęśliwi byli znajdywać w domu swego rotmistrza grono młodych panien, zabawy, tańce i codzienne uczty. Starościna zachciała, zaraz podzielić wojskowość męża, przybrała się w kurtkę mundurową ze szlifami i tak się na czele swego żeńskiego szwadronu ukazywała na musztrach.

Ten rodzaj życia w Bełżycach w miarę zmian okoliczności politycznych, przybywającego wieku, a ubywaniem zdrowia i fortuny podpadł ograniczeniu, jednako, chociaż mniej hałaśliwie i tłumnie, i wystawnie, przeciągnął się aż do końca rządu austriackiego (tj. do 1809 r. - przyp. red.). Starościnę zgnębiła chiragra i rodzaj osobliwszej słabości, że przez pół roku, to jest zimę, była smutną i prawie niemą, w letniej porze napadały ją dawne chęci i skłonności. Kazała się wozić po sąsiedztwach i tam ciągłą gadatliwością wyjawiała pomieszany umysł; w tym stanie umarła, rozpisawszy fortunę między męża i krewnych. Starosta kilka lat ją przeżył, mało się udzielał, lecz go nawiedzano jako zacnego i szanowanego człowieka; na koniec zrobił się samotnikiem, w samotności wciągnął się w używanie trunku i umarł bez niedostatku fortuny, gdyż i z zapisu żony, i z jego dożywocia mimo tak rozrzutnego życia wystarczała na przyzwoite starości wygody”

- notował Kajetan Koźmian.

W życiu miasta i jego mieszkańców w tamtym okresie, tak bardzo zdominowanym przez ambicje towarzyskie starostwa Kossowskich, na uwagę zasługuje jeszcze kilka innych wydarzeń. W 1766 roku dwór odebrał miastu dawne place miejskie, po które nikt się nie zgłosił w wyznaczonym terminie. Dwa lata później została zamknięta historia protestantów w Bełżycach. Niewielką już ich grupę zmuszono do opuszczenia Bełżyc i przeniesienia się do Lublina, gdzie istniała gmina ewangelicka. W 1771 roku Bełżyce zajął Suworow ścigający konfederatów barskich. Przez 3 dni trwał postój jego wojsk połączony z przymusowym kwaterunkiem żołnierzy i kontrybucją pobraną od mieszczan. Rok 1772, rok pierwszego rozbioru Polski sprawił, że Bełżyce stały się miastem niemal przygranicznym. Kordon austriacki odgrodził je od Lwowa i Krakowa a oba te trakty krakowski i lwowski utraciły wskutek rozbioru swe znaczenie. Ale w 1776 r. doszło do umowy polsko-austriackiej i granicę przesunięto poza Biłgoraj. Dzięki temu droga krakowska odzyskała swoją dawną rangę. Rok 1780 przyniósł miastu tragiczny pożar, podczas którego spłonął cały Rynek. Szybko jednak miasto się odbudowało.

3 marca 1787 roku Bełżyce po raz kolejny w swej historii gościły króla polskiego. Stanisław August Poniatowski w drodze na spotkanie z carycą Katarzyną II w Kaniowie nad Dnieprem, zatrzymał się w Bełżycach na czas zmiany koni w królewskiej karocy. Tu, przed austerią w Rynku, przywitała króla starościna Kossakowska wraz ze swą siostrą cioteczną Elżbietą z Michałowskich Borawską. Adam

W dokumencie Bełżyce : monografia miasta i gminy (Stron 32-37)