N o w a J u g o s ł a w i a
W toku narodow o-w yzw oleńczej w a lk i przeciw faszystow skim najeźdźcom , po kom pletnym rozgrom ieniu Niemiec faszystow skich zaszły w szeregu k ra jó w Europy południow o-w schodniej głębokie zm iany dem okratyczne. Zm iany te w dalszym ro z w o ju doprowad-zily do w ykształcen ia się now ych fo rm u stro jo w ych , doskonalszych niż dawne fo rm y bu r żuazy jno -parlam entara e.
Czołową pozycję wśród ty c h k ra jó w zajm uje Jugosławia. Naród ju g o sło w ia ń ski pierw szy w śró d ujarzm io nych przez faszyzm ludów Europy |w'ź-niósł sztandar w a lk i pa rtyza nckiej prze ciw oku pa ntow i i rodzim ym ąuisltngow com . W szystkie elem enty postępowe, wszyscy pra w d ziw i patrioci, w z ię li a k ty w n y udział w na rod ow o -w yzw o le ń
czej walce. Należy podkreślić, że ta w o jn a .była walką zjednoczonych sil dem okracji o stw orzenie nowego, ludow ego państwa.
Lu do w y charakter zb ro jn e j w a lk i przeciw nienuecko-wtoskim grabieżcom i ich w a
salom okre ślił na przyszłość dalsze d ro g i ro z w o ju Jug osław ii ja ko państwa typu ■ludowo-
dem okratycznego. \
Głębokie zm iany dem okratyczne, jakie zasziy w ty m k ra ju , z m ie n iły całkow icie je g o s tru k tu rę polityczną i gospodarczą. M iejsce dawnej k ró le w s k ie j Jugosław ii, domeny w p ły w ó w kapitału zagranicznego, zajęło nowe, niezależne państwo federacyjne, k tó re g o s tru k tu ra gospodarcza i polityczna um ożliw ia dalszy ro z w ó j i ro z k w it lu d o w e j dem okracji.
W sierpniu 1945 r. Tym czasow a Ludowa Skupszczyna uchw aliła ustaw y o w yborach do Zgrom adzenia Ustawodawczego, o przeprowadzeniu re fo rm y ro ln e j, o unarodowieniu bo ga ctw kopalnianych, o u tw o rzen iu Sądu Ludow ego, o stowarzyszeniach i partiach politycznych oraz szereg in n ych ustaw. Zgrom adzenie Ustaw odawcze dnia 11 listopada 1945 r. na w spólnym posiedzeniu obu izb powzięło historyczną decyzję o zdetronizo
w aniu serbskiej dy n a s tii K ara g e o rg ie je w iczó w i og ło siło Jugosław ię Republiką Ludową.
31 stycznia 1946 r. p rz y ję to k o n s ty tu c ję Federacyjnej Lu do w ej Republiki Jug osło
w iańskiej. Nowa dem okratyczna k o n s ty tu c ja ostatecznie upraw om ocniła aktem us ta w o daw czym w szelkie zm iany polityczne i społeczno - gospodarcze, ja k ie zaszły w ty m
kra ju .
W iceprem ier Jug osław ii Edw ard Kardel w ton sposób określi! istotę i c ha rakter no w e j k o n s ty tu c ji: „Nasza k o n s ty tu c ja winna pod względem praw nym unorm ow ać zm iany, ja k ie zaszły w s tru k tu rz e Jugosław ii w toku w o jn y narodow o-w yzw oleńczej .
NOWA JUGOSŁAWIA 1 1 1
* * *
Współczesna Jugosławia, je st państwem .nowego typu, w k tó ry m ja k na to w skazuje k o n s ty tu c ja cala władza skupiona je st w ręku ludu i w y w o d z i się od ludu. „L u d — art. (6 k o n s ty tu c ji — w y k o n u je swą władzę przez swobodnie w yb ra n e przedstaw iciel
skie org an y w ładzy p a ń s tw o w e j — K o m ite ty Ludowe, k tó re pow stały i ro z w in ę ły się z m ie js c o w y c h ludow ych kom ite tó w . .Są nim i Skupszczyny Ludow ych Republik i Ludowa;
Skupszczyna Federacyjnej L u do w ej Republiki Jug osłow iań skiej“ . . .
Ludow e K o m ite ty jako organy w ładzy pa ństw o w ej jpow stały z m asowych o rg an ów bo jo w ych K o m ite tó w Ludow o-W yzw oleńczych, k tó re zrodziła w o jn a na rod ow o -w yzw o
leńcza. Już bowiem w pierw szych dniach w a lk partyzanckich ¡ma-sy ludowe zaczęły kruszyć stary, biu ro k ra ty c z n y aparat p a ństw o w y, k tó ry praw ie całkow icie przeszedł na służbę okupanta. Na gruzach starego aparatu państw ow ego powstaw ała nowa władza.
B y ły nią K o m ite ty Ludow o-W yzw oleńcze. O pierając się na ich doświadczeniu, druga sesja A n tyfa szysto w skie g o W ieczu Ludow ego W yzwolenia. Jug osław ii .przyjęła w roku
1943 zasady, na k tó ry c h op arły się k o n s ty tu c y jn e podstaw y now ego państwa.
K o m ite ty ludowe nie m ają charakteru specyficznie jugosłow iańskiego, pow stały one bowiem rów nież w tra kcie w o jn y w szeregu innych k ra jó w europejskich, okupowanych przez N iem cy, ja k w Polsce, C zechosłow acji i Albanii.
Pierwowzorem ich jednak były Kom itety w Jugosławii, która tym samym dala zyklad rozwiązania zagadnienia wła,H.zv lodowe i w okresie najbardziej zaostrzonej
r r a w u w a u e iu icn jeana-K o y iy i\o o m e iy w _____ ,
Przykład rozw iązania zagadnienia w ładzy lu d o w e j w okresie najbardziej zaostrzonej w alki z faszyzm em i rodzim ą reakcją. Ludow e K o m ite ty są niew ą tpliw ie w yższą i bar dziej ro z w in ię tą form ą w ładzy dem okratycznej, aniżeli b u rż u a z y jn y parlam entaryzm .j - rw m c t w icw izy u t a iiU K ia iy c z jie j, u l u
-W iceprem ier ju go słow iań ski K ardei, cha rakteryzu jąc w sw e j książce „D ro g a Nowej Jug osław ii“ — now ą ludow ą (wladzę, o k re ś lił ją jaiko władzę sil dem okrałycznyc , n' e ty lk o ze w zględu na je j ideologię, lecz i ze w zględu na je j treść 1 s tru k tu rę klasową^
Ludow o-W yzw oleńcze K o m ite ty , k tó re istniały i działały ju ż w całej Jugos awn w ch w ili je j w yzw olenia, s ta ły się pod|walinami no w e j s tru k tu ry państwowej.
U staw a o Lu dow ych K om itetach, nakreśla ich cechy charakterystyczne, lereno
wyzwolenia, B taly się podw alinam i no w e j s tru k tu ry państw ow ej. _ ustawa o Lu dow ych K om itetach, nakreśla ich cechy charakterystyczne. M ^
■nowymi organam i w iadzy lu do w ej w yb iera nym i w głosowaniu ta jn ym , na P ^ powszechnego, rów nego, bezpośredniego praw a w yborczego. O rgan y J dawe; '” --A____ __j- i-:__________ mi<M‘Qi'n.wveh. okazują im .porno
powszechnego, rownego, bezpośredniego iprawa wyoon.it.gu'. y &
ej wyższego rzędu kierują pracą organów miejscowych, okazują im pon
Jednym z podstawowych warupków, zabezpieczającym pracę Komite " Urze-w duchu demokracji ludoUrze-wej, jest bezpośrednia kontrola Urze-w y , ° ICy’ , j ! L jecz róUrze-wnież
“ J W M n i, sle me tylko poprpez . t d , ko o t.k. lud» i « £ «
.»»Przez bezpośrednią odpowiedzialność ludowych prre s e komitetów Konstytucja i ustawa o Komitetach Ludowych stanowią, d w yborcam,i, zobowiązani są zdawać periodycznie sprawozdania ze swyc _ wv.bory do Komitetu Wyborcy mają prawo przeprowadzić przed terminem ponowne wybory
Ludowego lub nawet odwołać poszczególnego czonva. ^ . -ra c ii ludowej W ten sposób, ustawa zabezpiecza praktyczne s to s o w a m e ^ ^ ^ mas pracuj ą-w codziennej pracy aparatu państą-woą-wego. , zma organizacyjnej struktury i dzia-
cych.
Ustawa nakreśla jedynie ogódne wy yczn DOlSZCZegóinym republikom prawo alności Komitetów Ludowych.f ozosf W ^ ™ mia
działabSści Komitetów Ludowych 1 możność wprowadzania uzupełnień i precyzow.=°dpowiedni0 'i zależnie do istniejących warunków miejscowych.
1 1 2 KRONIKA JUGOSŁOWIAŃSKA
¡Prawidłowe rozw iązanie problemu narodow ościow ego w duchu ¡konsekwentnie de
m o kra tyczn ym , w duchu pełnego rów noupraw nienia wiszystkich zam ieszkujących J u go sła w ię narodów, je s t bezsprzecznie jednym z najpow ażniejszych osiągnięć młodego u s tro ju .
P o pierw szej w o jn ie ś w ia to w e j królew ska Jugosław ia „p łó d “ system u w ersalskiego, była zgodnie z oświadczeniem m arszałka T ito „ty p o w y m kTajem ucisku narodowościo
w e g o “ . r ' .
W ersalscy „bu do w niczy św iata“ tw orzą c Jugosław ię nie lic z y li .się z odrębnościami cecti narodowych oraz z interesam i narodów, k tó re w c ie lili w je j skład. Do niew oli, w ręce serbskiej b u rż u a z ji dostało się około 9 m ilio n ó w ludności pochodzenia nie serbskiego.
Ponad 25% narodu słow eńskiego znalazło się z kolei poza granicam i państwa ju g o słow iańskiego: K r a j J u lijs k i przyłączono do W łoch, Słoweńska K a ry n tja , Słoweńskie re jo n y graniczne S ty rii, burgenlandzkich C horw atów pozostawiono nadal w granicach A u s trii. , ■
A n g ło -fia n c u s c y im p e ria liści, s tw o rz y li na Bałkanach m arione tkow ą „w ie lk ą Ser
bię ja ko skupisko s ił re a kcyjn ych . Brała też ona a k ty w n y udział we w szelkiego rodzaju antysow ieckich in try g a c h po litycznych.
Niezależnie od tego, im perialiści d ła w ili rękom a serbskiej b u rż u a z ji w zm ożony po pierw szej w o jn ie św ia to w e j ruch re w o lu c y jn y narodów bałkańskich. Jasne jest więc, że w k ró le s tw ie ju g o sło w ia ń skim kw estia narodowa b y ło źródłem stałych, ostrych ta rć i przeciw ieństw , fty la źródłem nieprzerw anej w a lk i narodów ciem iężonych prze
c iw panow aniu serbskiej, bu rż u a z ji.
P o lityka narodowościowego ¡ucisku ł bezprawia ¡była jedną z bezpośrednich p rz y czyn k w ie tn io w e j k a ta s tro fy 1941 r. W ciągu 10 dni niemiecka arm ia zajęła Jugosławię- Rząd ju go słow iań ski w ra z z królem P iotrem uciekł za granicę, pozostaw iając naród i k r a j na pastwę w ro g a , na los szczęścia.
Po zagarnięciu Jug osław ii faszystow scy okupanci rozdarli ją na strzępy. S tw o rzyli m a rio n e tko w y rząd w Serbii pod nom inalnym kie ro w n ictw e m z d ra jc y Nedicza, s tw o rz y li Ustaszską „N iepo dległą“ C horw ację, oddali wreszcie na żer znaczną część Słowenii s w y m w ło s k im wasalom. Starali się podszezuć narody Jug osław ii na siebie .wzajemnie, rozp alili w rogość i nienawiść.
Już w trakcie w o jn y w yzw o le ń cze j, pod kie ro w n ic tw e m p a rtii k o m u n is ty c z n e j p o tra f iły ju go słow iań skie m asy ludowe przełamać i odrzucie pozostałość starego reżym u w zajem ną wrogość. P o tra fiły złączyć w szystkie swe. s iły w jedną masową, polityczną
org an izację — L u d o w y F ro n t.
W trakcie w o jn y narodow o-w yzw oleńczej w y k u to fo rm y , k tó re w przyszłości m iały rozw iązać p ro b le m . narodow y. W g ru d n iu 1942 r. m arszałek T ito w a rty k u le „P roblem N arodow y jsv Jug osław ii w św ietle w o jn y narod ow o -w yzw o le ńczej“ — w ypow iedział
się następująco: ,
„O becna w a lka narodow o-w yzw oleńcza i kw estia narodowa w Jug osław ii stanow ią nieodłączne części tego samego zagadnienia. Nasza walka w yzw oleńcza nie ¡byłaby tak uporczyw a, tak skuteczna, je ż e li by narody Jug osław ii nie w id zia ły w n ie j i nie ocze
k iw a ły prócz zw ycięstw a nad faszyzm em rów noczesnego zw ycięstw a nad ty m w s z y s t
kim , co istniało w poprzednich reżym ach, zw ycięstw a nad ty m i, k tó rz y uciskali i chcą w przyszłości nadal uciskać narody Jugosław ii. O kreślenie «W alka Narodowo W y z w o le ń
cza» byłob y pustym dźw iękiem , a naw et k ła m stw e m — je żeli by prócz o g ó ln o -ju g o s ło w iańskiego sensu — nie zaw ierało w sobie rów nie ż tre ś c i narodow ej i to dla każdego
NOWA JUGOSŁAWIA 113
z zam ieszkujących Jugosławię narodów o d d z ie ln ie ... W ty m właśnie, ik ry je się istota W alki narodow o-w yzw oleńczej“ .
Zgodnie z nową k o n s ty tu c ją Jugosławia jest Federacyjną Ludow ą Republiką — zjednoczeniem rów noupraw nionych narodów w je dn ym państwie. W je j skład w chodzi 6 ludow ych republik: Serbska, Chorwacka, Słoweńska, Bośni i H e rceg ow iny, M acedoń
ska, C zarnogórska. , 1 i
Słowenia i Macedonia pierw sze w y w a lc z y ły p ra w o do samodzielności pa ństw o w ej.
Naród' ch o rw a cki pierw szy osiągnął pełne połączenie sw ych narodow ych te ry to rió w . Ludowe rep ub liki Bośni i H e rceg ow iny, k tó re d a w n ie j wobec zam ieszkiwania ich przez różnopiem ienną ludność b y ły p rz y s ło w io w y m ja błkiem niezgody m iędzy serbskim i i chor
w a c k im i nacjonalistam i, stały się obecnie og niw em w zm a cnia ją cym jedność narodów Serbii i C horw acji.
N a jw y ższy " o rg a n w ładzy państw ow ej — Ludowa Skupszczyna Jugosław ii, składa się z dwóch rów noupraw nionych izb: Skupszczyny Z w ią z k o w e j i Skupszczyny Narodo
wości. W y b o ry do Skupszczyny Z w ią z k u przeprowadza się w e dłu g n o rm y : 1 delegat z okręgu wyborczego, liczącego 50.000 ludności; w y b o ry do Skupszczyny Narodowości w e d łu g norm : 30 delegatów z każdej republiki, 20 delegatów z autonom icznego k ra ju i 15 delegatów z autonom icznego obwodu. P rzew odniczącym Związko(wej Skupszczyny został W łodzim ierz Simicz, przew odniczącym Skupszczyny Narodowości pisarz Józef W idm ar.
Na czele L u do w ej Skupszczyny stoi prezydium , w skład k tó re g o wchodzą przew od
niczący, 6 zastępców, 3 sekretarzy i 13 członków . P rzew odniczącym P rezydium został
■wybitny działacz po lityczn y Iwan, Rybar.
P ow stanie Federacji Jug osłow iań skiej je st swobodnym w yra ze m w o li w szy s tk ic h narodó|w ją zam ieszkujących. N ie je st t o p rze jścio w y ukiad s ił polityczn ych. Sprawa ta je st głęb oko uw aru nkow an a szeregiem c z y n n ik ó w n a tu ry h isto ryczn e j, ekonom icznej, p o lity c z n e j i geog raficzne j, doświadczeniem oraz odwieczną, w sp óln ie prowadzoną walką południow ych S łow ian przed zalewem niem ieckim , tu re c k im i w łoskim .
Rząd M arszałka T ito zm ierza do dalszego w zm ocnienia te j jedności. Rząd ju g o s ło w iański okazuje najdalej idącą pom oc gospodarczą i k u ltu ra ln ą na jbardziej zacofanym republikom : Bośni — H ercegow inie' i Czarnogórze.
W ybory, któ re odbyły się w październiku — listopadzie 1946 r. we w s z y s tk ic h re publikach ju go słow iań skich , w yka za ły ponownie druzgocące zw ycięstw o F ro n tu Lu do
w ego. Na je go kandydatów głosow ało ponad 92% og ólnej liczby upraw nionych do głosowania. W Słowenii i w Czarnogórze procent ten b y ł jeszcze w yższy. M asy ludowe raz jeszcze udow odniły, że darzą rząd M arszałka T ito pełnym zaufaniem. Oceniając Rezultaty w y b o ró w gazeta „B o rb a “ w a rt. w stępnym z dnia 11 listopada 1946 r. pisze:
„ W am erykańskich kołach in try g u ją c y c h stale prz e c iw de m okra cji ju g o s ło w ia ń s k ie j s yszy się często pytanie: kto w ła ściw ie i w czyim im ieniu rząd zi w Jugosław ii? Jugo- s a w,la z w y ją tk o w ą jednom yślnością, niespotykaną w jakim ikolw iek k ra ju zachodnio
europejskim , dała na to jasną i dobitną odpowiedź: w Jug osław ii ipanuj© lu d . . W zw iązku z tą d ysku sją ciekawa byłaby odpowiedź na pytanie: tkto i w c z y im im ieniu rządzi np. w Stanach Zjednoczonych? Nawiasem m ów iąc odpowiedź na to pytanie ju ż o trzym a liśm y. G dy w Jug osław ii uczestniczyło w w yborach do Izb U staw odaw czych Republik Lu dow ych około 95,87% og ólnej liczb y upraw,nionych do glosowania, w . Sta
nach Zjednoczonych A m e ry k i P ółnocnej uczestniczyło zaledwie 44% . D o w odzi to w y ra ź nie, że należałoby raczej niepokoić się i zająć istotą d e m okra cji am erykańskiej, pozo-
0 8 Myśl współczesna
114 KRONIKA JUGOSŁOWIAŃSKA
staw ić zaś w spokoju bałkańską“ . W yb ó r republikańskich organów ustawodawczych, uchwalenie k o n s ty tu c ji republikańskich odegrało poważną rolę w kształtow aniu się pa ństw o w ej s tru k tu ry Jugosław ii. ' U chw alono ju ż k o n s ty tu c je w C horw acji, Słowenii,
M acedonii, Bośni — H e rceg ow inie i Gzarnogórze. Uchwalenie K o n s ty tu c ji w Serbii, zakończy okres kształtow ania fo rm u s tro jo w y c h Jug osław ii zgodnych z duchem i pod
s ta w o w ym i zasadami z w ią zko w e j k o n s ty tu c ji.
* * *
W J u g o sła w ii dają się zauważyć daleko idące zm iany gospodarcze. Juz w okresie w o jn y na te ry to riu m w y z w o lo n y m z rą k okupanta pow staw ał no,wy sektor gospodarczy p a ństw o w y i spółdzielczy. Po zakończeniu w o jn y przeszły w ręce państwa podstawowe gałęzie przem ysłu, transp ort, łączność i banki. Przedsiębiorstw a przem ysłow e ju g o s ło w iańskich kolaboracjonLstów uleg ły konfiskacie. Tem uż losow i podlegają rów nież przed
siębiorstw a k a p ita lis tó w w łoskich i niem ieckich. W szystkie dawne przedsiębiorstwa pań
stw ow e stanow ią rów nież własność narodową. Sekw estr pa ństw o w y o b ją ł prze - siębiorstwa, w k tó ry c h m iał udział ka p ita ł zagraniczny k ra jó w sprzym ierzonych w z g lę d nie neutralnych — zna jd ują się one pod zarządem państw ow ym .
W sierpniu. 1945 r. Ludowa Skupszczyna Jugosławii, u sta w o w o zniosła koncesje zagra
niczne na wydobycie kopalń i oddala je na własność państwu. . . . ,, W ałka o ekonom iczny ro z w ó j Jugosław ii jest równocześnie walką o je j niepodle
głość jak wiadom o do w ybuchu w o jn y życie gospodarcze Jugosław ii opanował całko
w ic ie ’ kapitał francuski, angielski i niem iecki. N a jw iększe kopalnie miedzi w Borę (Serbia) należały do kap italistów francuskich. Bogate złoża cynku i o ło w iu „Trepcza należały do kapitału angielskiego, k tó ry sprawował jednocześnie ko n tro lę nad 80V.
wydobycia cynku i ołow iu w k ra ju . Jugosławia, była jednocześnie dla k ra jó w k a p ita li
stycznych szerokim ryn kie m zb ytu dla g o to w y c h fa b ryka tów . D ła w iło to ro z w ó j prze
m ysłu jugosłow iańskiego. Monopole zagraniczne opanowały podstawowe gałęzie prze
m ysłu ob ję ły w sferę s w y c h w p ły w ó w banki i handel. Jugosław ia staia się ig rasz ą w ręku w ie lk ic h k ra jó w im perialistycznych. Cudzoziem ski kapitał w s.posob niszczycie.« i eksploatował najbogatsze złoża ołowiu, cynku i innych bo ga ctw naturalnych. W prze
dedniu d ru g ie j w o jn y św ia to w e j k a p ita ł zagraniczny skupiał w sw ym ręku ponad 51 /o globalnej .produkcji jugo słow iań skie j.
W gru dn iu 1946 r. zostały znacjonalizowane w szystkie pryw atne przedsiębiorstwa, m ające znaczenie ogólnopaństw ow e w zględnie republikańskie. U staw a nacjonalizacyjna objęła rów nież przedsiębiorstwa opanowane przez ka p ita ł zagraniczny. U staw a ta od
nosi się do w szystkich gałęzi przem ysłu, transp ortu i handlu hurtow ego,
'B o ry s K id ry c z m in ister przem ysłu, podkreślił, że nacjonalizacja p ry w a tn y c h .przed- .. się bio rstw nie ty lk o w zm ocniła sektor państw ow y i jego rolę w gospodarstw ie ludo
w ym lecz rów nież o tw o rz y ła nowe d ro g i dla ostatecznej lik w id a c ji w szelkich form eksploatacji. U staw a ta zakłada trw a ły fundam ent pod realizację 5-łetnłego p.anu e.ek-tr y fik a c ji i in d u s e.ek-tria liz a c ji k ra ju . . . . . . .
S tru k tu ra socjalno-gospodarcza w Jug osław ii uległa zatem zasadniczym i głę b o kim przemianom. W ręku rządu jugosłow iańskiego zna jd uje się cały przem ysł, w s z y s tk ie środki łączności i
cały
handel hu rto w y , posiadający znaczenie og ókiopanstw ow e w zg lędnie republikańskie. Te zm iany w życiu gospodarczym k ra ju znalazły s w ó j w y ra z w k o n s ty tu c ji ju go słow iań skie j.
NOWA JUGOSŁAWIA 115
„Ś ro d k i p ro d u k c ji w F ede racyjnej L u do w ej Republice Jug osłow iań skiej — głosi art. 14 K o n s ty tu c ji — stanowią własność ogólnonarodową, tzn. własność, znajdującą się W ręku państwa, w zględnie są w łasnością ludow ych org an izacji kooperatyw nych lub w reszcie własnością p ry w a tn y c h osób fizycznych lub pra w n ych“ .
Zgodnie z k o n s ty tu c ją państw o k ie ru je żyeiem gospodarczym k ra ju w celu obrony podstaw ow ych życio w ych interesów lu d u pracującego i podniesienia ogólnej stopy życio w ej. Zadania te w ypełnia pa ństw o za pomocą ogólnogospodarczego planu.
Rząd F ro n tu Ludowego osiągnął ju ż znaczne sukcesy w s w e j walce o podstaw owe pozycje gospodarcze, obecnie zwraca uw agę , na dalszy ro z w ó j gospodarczy k ra ju w celu stw orzenia nowego, u s tro ju społecznego. W lipcu 1946 r. na posiedzeniu L u do w ej Skupszczyny B o ry s K id ry c z oświadczy), że sektor państw ow y d z ię k i spraw ow aniu w ła dzy przez lud pracujący je st zgodnie ze swą treścią na jsze rzej p o ję ty m sektorem społecznym. „Ł ą c z n ie z sektorem kooperatyw nym w inien się on ro z w ija ć w kie ru n ku osiągnięcia s tru k tu ry gospodarki s o c ja lis ty c z n e j,“ me zaś w kie run ku budowy «kapitaliz
mu państwowego», jak to liczni błędnie sądzą i jeszcze bardziej błędnie działają“ . S ekto
ry p a ństw o w y i kooperatyw ny nabierają w życiu gospodarczym k ra ju coraz to w iększe
go znaczenia. D zięki tem u pow stały podstawowe przesłanki dla przeprowadzenia g o spodarki planowej. Zgodnie z. ty m Lu dow a Skupszczyna w m aju 1946 r. p rz y ję ia usta w y 0 og dlnop ań stw ow ym gospodarczym i państw ow ym organach planowania.
M arszałek T ito w sw ym now orocznym orędziu do narodów Jug osław ii Oiświadczył, że ro k 1947 jest pierw szym rokiem urzeczyw istnienia 5-łetniego planu gospodarczego..
Praca je st jeszcze utrudniona w s k u te k kolosalnych zniszczeń, ja kie zadała okupacja gospodarstwu ludow em u; szczególnie ucierpiał przem ysł. M e ta lu rg ia uległa zniszczeniu,
35% , stacje elektroenergetyczne — 51% , przem ysł chem iczny — 38%, przem ysł drzew ny — 80<>/o.
W roku 1946 zgodnie z oświadczeniem m arszałka T ito odbudowano i zbudowano około 250.000 W iejskich i m ie js k ic h domójw, odbudowano tysiące k ilo m e tró w zniszczonych dróg, kilkaset k ilo m e tró w lin ii ko le jo w y c h , setki m ałych i w iększych m ostów z w y k ły c h i kole
jo w y c h i liczne przedsiębiorstw a zniszczone w okresie w o jn y .
W ydobycie węgla kam iennego w roku 1946 przekroczyło przedw ojenny poziom. O d
W ydobycie węgla kam iennego w roku 1946 przekroczyło przedw ojenny poziom. O d