W Europie Środkowej, na terenie Kotliny Karpackiej, najważniejszą kulturą epoki brązu była kultura Otomani, która objęła zasięgiem dzisiejsze Węgry, Rumunię (Siedmiogród) i Słowację. Kilka stanowisk znajduje się w południowo-wschodniej Polskiej.
Najstarsze znaleziska w Kotlinie Karpackiej są datowane na rok 2150 p.n.e. Pojawiła się zatem w tym samym czasie, co kultura unietycka. Kres kulturze unietyckiej kładzie rozprze-strzenienie się kultur typu mogiłowego, co ma duże znaczenie dla kultur środkowoeuropejskich, ale też dla kultury mykeńskiej. Nastąpiło to około 1500 p.n.e.
Rozprzestrzenienie się kultur mogiłowych w Kotlinie Karpackiej nie zakończyło od razu kultury Otomani, która przetrwała zmianę kulturową na okolicznych obszarach. Około 1400-1300 p.n.e. przetrwała pojawienie się kultur pól popielnicowych i istniała nadal w wyizolowaniu. Kultura Otomani załamała się dopiero około 1300-1200 p.n.e. Zjawisko to jest powiązane z inwazją Dorów na dzisiejszą Grecję.
Kultura Otomani nie była autochtoniczną kulturą Kotliny Karpackiej, ale jest tworem ob-cym dla tego regionu. Pełniła funkcję pasa transmisyjnego między kulturą mykeńską a unie-tycką oraz, poprzez kulturę unieunie-tycką, z kulturą nordyjską. Pasem tym przenoszono osiągnięcia kulturowe i cywilizacyjne. Kultura Otomani, to najdalej wysunięta na północ grupa ludności wywodząca się z kręgu kaukasko-anatoliskiego.
Kultura opanowując Siedmiogród uzyskała kontrolę nad jednym z najważniejszych obszarów metalurgii miedzi i brązu. Istnieje wiele stanowisk Otomani na obszarze południowo-wschodniej Polski.
Kultura Otomani charakteryzuje się stratyfikacją społeczną. Społeczeństwo składało się z trzech warstw społecznych. Pierwszą była elita wraz z rzemieślnikami, metalurgami oraz złotnikami i srebrnikami. Ta najwyższa grupa zamieszkiwała osiedla obronna. Druga warstwa społeczeństwa to rolnicy i hodowcy. Zamieszkiwali oni osiedla otwarte, otaczające jak satelity osiedla obronne, będące centrami gospodarczymi i administracyjnymi. Różnice ekonomiczne
miedzy pierwszą a drugą grupą były niewielkie, co można stwierdzić na podstawie rodzaju grobów i wyposażenia grobowego. Można powiedzieć, że w obliczu śmierci wszyscy byli równi. Na cmentarzyskach Groby elity nie wyróżniają się szczególnie.
W pierwszej fazie kultura przyjęła obrządek ciałopalny, a potem przyjęła obrządek szkiele-towy, który dominował przez większość okresu istnienia kultury. Pod koniec jej istnienia znów przyjęto obrządek ciałopalny.
Trzecią grupą społeczną, najbiedniejszą, tworzyli niewolnicy. Wykonywali oni najcięższe prace, np. wznosili osiedla obronne.
Osiedla obronne kultury Otomani są unikatem w skali Europy. Konstrukcja osad obronnych świadczy, że część tej ludności widziała pałace mykeńskie i chciała odtworzyć ich kształt i plan. Korzystano jednak z innego budulca. Osady obejmowały obszar do 1 ha. Miały rozbudowany system fortyfikacji, który nigdy wcześniej w Europie Środkowej nie występował.
Osadę otaczał rów o szerokości 20-28 metrów i głębokości 5-6 metrów. Cechą charaktery-styczną jest usystematyzowana, uporządkowana zabudowa wznoszona według jednolitego planu urbanistycznego. Wokół osady biegła wybrukowana osada okrężna o szerokości 2,5-3 m otacza-jąca całe założenie. Od ulicy okrężnej odchodziły wybrukowane kamieniami drogi poprzeczne. Do osady prowadziła jedna brama.
Za rowem w wielu przypadkach budowano wał drewniano-ziemny, który licowano gliną. Aby uniknąć rozmoczenia gliny, wokół muru zakładano paleniska i wypalano glinę licującą mur, tworząc tzw. polepę. Wał taki miał szerokość 3-5 metrów i wysokość 5-6 metrów. Wszystkie domy budowano według jednolitego planu.
Na Słowacji, w miejscowości Spišský Štvrtok znajduje się unikatowa osada obronna. Jej mury wybudowano z kamieni i wypełniono gruzem, a nie gliną. Osada złożona jest z akropolu i podgrodzia. Do osady prowadziła jedna brama flankowana dwiema potężnymi basztami, a całość otaczała fosa.
W tym czasie jest to jedyny przykład użycia kamiennego budulca w Europie Środkowej. Zarówno mur, jak i podział osiedla na akropol i podgrodzie jest oczywistym nawiązaniem do kultury mykeńskiej. Osada powstała w latach 1800-1700 p.n.e. i była użytkowana do XV w. p.n.e. Kolejne oczywiste zapożyczenie z architektury greckiej pojawiło się w Europie Środkowej dopiero ok. 600 p.n.e.
W osadzie znajdowało się 6 dużych obiektów mieszkalnych zamieszkiwanych przez elitę, członków dynastii rządzącej. Koło nich znajdowała się studia kilkumetrowej głębokości, wy-drążona w skalnym podłożu, na którym jest położona osada.
Znaleziono tam liczne przedmioty oraz części szkieletów dzieci i dorosłych. Szkielety po-dzielone są na fragmenty, mogą to być ofiary rytualnej rzezi. Być może dokonywano tam rytualnego kanibalizmu. Części ciał noszą ślady przepalenia. Znaleziono także drogocenne przedmioty. Kapłanami byli mieszkańcy położonych w pobliżu 6 dużych domów.
Podgrodzie otoczone było drewnianą palisadą i odgrodzone od akropolu. Na podgrodziu mieszkali rzemieślnicy, obrabiający rogi zwierzęce, srebro, złoto, brąz oraz wytwarzający cera-mikę.
Mieszkańcy osady prawdopodobnie nie wchodzili w kontakty z ludnością autochtoniczną. Osada Spišský Štvrtok jako jedyną w kulturze Otomani wyróżniającą się architekturą kamienną. Pochówki ciałopalne są jamowe lub popielnicowe. Dominują jednak groby szkieletowe. Są to groby pojedyncze lub podwójne pochówki kobiet i dzieci. W grobach znajdowały się naczynia wytwarzane ręcznie, bez koła garncarskiego. Motywem dekoracyjnym najczęściej stosowanym są wypychane od środka guzy, otoczone motywem spirali. Motyw spirali wywodzi się z kultury mykeńskiej, w której jest motywem najczęściej spotykanym.
Domy budowano techniką luźnego zrębu lub słupową ze słupami łączonymi plecionką, po-dobnie do kultur ceramiki wstęgowej, które też wywodziły się z regionu Anatolii. Środkowa część domu pełniła funkcję spichlerza, podobnie jak poddasze. Gromadzono żywność obawiając się najazdu wrogiej ludności.
Choć ceramika kultury Otomani była wytwarzana ręcznie, jest cienkościenna i starannie wykonana.
Studnia 9-metrowej głębokości położona 8 km od Spišský Štvrtok, we wsi Ganovce, jest miejscem znalezienia szkieletów dzieci i dorosłych oraz wyrobów luksusowych. Prawdopodobnie składano tam ofiary podobnie jak w Spišský Štvrtok. Być może odprawiano tam obrzędy przeznaczone dla mieszkańców rolniczych wiosek satelitarnych znajdujących się wokół głównej osady obronnej.
Ważnym zabytkiem znalezionym w studni Ganovce jest najstarszy przedmiot wykonany z żelaza metalurgicznego w Europie Środkowej. Jest to datowana na około 1600-1500 p.n.e. rękojeść niewielkiego sztyletu żelaznego. Prawdopodobnie był to przedmiot bardzo cenny. W studni znaleziono także wyroby z kory.
W państwie Mitanni wyrobu z żelaza upowszechniły się w latach 1300-1200 p.n.e. Najstarsze wyroby żelazne znane są z Bliskiego Wschodu z V tys. p.n.e. i wykonane zostały z żelaza meteorytowego.
W II poł. III tys. p.n.e. w Syrii wytwarzano przenośne piecyki gliniane. Przedostały się one do kultury mykeńskiej i z czasem przeniknęły do kultury Otomani. Są charakterystyczne dla kultury Otomani, ale nigdy nie zostały przejęte przez ludność autochtoniczną. Piecyk taki miał otwór od dołu oraz uchwyty ułatwiające jego przenoszenie.
W kulturze Otomani występują gliniane idole, nawiązujące do kultury mykeńskiej. Nie występowały one w żadnej innej kulturze środkowoeuropejskiej. Idole znajdowane są prawie w każdym domostwie kultury Otomani.
Sztylety i wyroby brązowe kultury Otomani są bardzo podobne do wyrobów pochodzących z kultury unietyckiej.
Znane jest dużo glinianych modeli wozów z kołami. Pobocznice kościane i rogowe wskazują, że w kulturze Otomani wykorzystywano konie do jazdy wierzchem oraz ciągnięcia wozów.
W każdym osiedlu obronnym Otomani znajdowały się warsztaty metalurgiczne. Znane są skarby brązowe kultury Otomani stanowiące depozyty o masie sięgającej 1500 kg. W grobach oraz skarbach znajdowane są także wyroby złote.
W zasięgu kultury Otomani występuje dużo ozdób bursztynowych – m.in. naszyjniki w grobach kobiecych. Ludność kultury Otomani była pośrednikiem w przekazywaniu wyrobów bursztynowych z północy do kultury mykeńskiej. W kulturze mykeńskiej występuje dużo przed-miotów bursztynowych, ale nie udało się potwierdzić istnienie miejscowych warsztatów bursz-tyniarskich w kulturze mykeńskiej. Stwierdzono, że do kultury mykeńskiej trafiały różne typy gotowych ozdób i wyrobów bursztynowych. Sprowadzano je z Wysp Brytyjskich (kultura Es-sex), Jutlandii oraz z obszaru kultury unietyckiej.
Wyroby bursztynowe w kulturze mykeńskiej były wysoko cenione ze względu na znaczenie religijne. Bursztyn był kojarzony z symboliką solarną. Homer uznawał go za łzy bóstwa sło-necznego. Przedstawiciele elity nosili wyroby bursztynowe, które były świadectwem ich statusu. Kultura Otomani przekazywała zatem kulturze mykeńskiej nie surowiec bursztynowy, ale gotowe wyroby bursztynowe. Innymi pośrednikami w handlu bursztynem były kultury nor-dyjska i unietycka. Ludność kultury Otomani przekazywała wyroby bursztynowe bezpośrednio Mykeńczykom, już bez żadnych pośredników.
Ceramikę kultury Otomani można podzielić na kuchenną oraz stołową. W Trzcinicy koło Jasła zidentyfikowano jedyną otomańską osadę obronną w Polsce. Została ona częściowo znisz-czona przez budowniczych grodu wczesnopiastowskiego w X wieku. W Trzcinicy, zwanej “kar-packą Troją“, znaleziono liczne wyroby brązowe. Dziś znajduje się tam skansen archeologiczny.