Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od Urzędu m.st. Warszawy, N=1170
III.1.5. Motywacje związane ze zgłaszaniem projektów Projektodawców prosiliśmy w badaniu CAWI, by spośród 9 stwierdzeń wybrali te, które najlepiej wyjaśniają, dlaczego zdecydowali się zgłosić projekt na poziomie dzielnicowym. Najczęściej wybierane były te odpowiedzi, które wskazują na chęć zmiany otoczenia i wpływu na najbliższą okolicę – ze względu na swoje potrzeby, ale także dla innych (rodziny, sąsiadów). Najrzadziej wskazywano odpowiedzi mówiące o tym, że projektodawca złożył projekt w czyimś imieniu.
18
Wykres 8 Dlaczego zdecydował/a się Pan/i zgłosić projekt(y) na poziomie dzielnicowym?
Źródło: Badanie CAWI projektodawców, n=214
Powody zgłaszania projektów na poziomie ogólnomiejskim badano z wykorzystaniem innego zestawu stwierdzeń niż w pytaniu o poziom dzielnicowy. Najważniejszy dla badanych był zasięg projektu – zarówno potrzeba zgłoszenia czegoś na większym terenie, jak i wymagania w odniesieniu do zgłaszanego pomysłu (większego zasięgu/terenu) oraz tematyki (te dotyczące więcej niż jednej dzielnicy np. ścieżki rowerowe, obszar parku będącego w dwóch dzielnicach czy oświetlenia). W przypadku projektów ogólnomiejskich pojawiło się przekonanie 11% badanych, że dają one „większą szansę na wygranie”. Aż 16% wskazało na inne powody, jednak były one niespecyficzne, np. ogólnomiejski, a nie dzielnicowy charakter projektu, zmiana projektu na poziomie weryfikacji na projekt ogólnomiejski.
71%
60%
50%
49%
34%
34%
20%
10%
4%
4%
Chciałem/am mieć wpływ na to, co dzieje się w moim najbliższym otoczeniu
Taki projekt był mi/moim bliskim potrzebny w okolicy
Osoby mieszkające w najbliższej okolicy realizacji projektu uważały, że realizacja takiego pomysłu jest potrzebna Miałem/am poczucie, że jeśli nie zajmę się rozwiązaniem
problemu, którego dotyczy projekt, to nie zostanie on rozwiązany
Środki z budżetu obywatelskiego są jedyną szansą na rozwiązanie problemu, który pojawił się w dzielnic
Chciałem/am zintegrować lokalną społeczność
Zgłaszając projekt w ramach budżetu obywatelskiego, chciałem/am zwrócić uwagę mieszkańców dzielnicy na
istniejący problem
Są większe szanse na wygraną, jeśli projekt jest zgłoszony na tym poziomie
Zgłosiłem/am projekt w czyimś imieniu (ktoś mnie o to poprosił)
Inne
19
Wykres 9 Dlaczego zdecydował/a się Pan/i zgłosić projekt(y) na poziomie ogólnomiejskim?
Źródło: Badanie CAWI projektodawców, n=196
Podsumowując, najistotniejsze przyczyny zgłaszania projektów to chęć wpływu na najbliższe otoczenie i zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej. Z kolei przyczyny wyboru poziomu, na którym zgłaszano projekt, są bezpośrednio związane z wielkością terenu realizacji projektu (dzielnica vs. miasto dla projektów ogólnomiejskich) lub tematyką projektu a nie szansą na wygraną na danym poziomie.
3. Głosujący
III.1.6. Charakterystyka społeczno-demograficzna głosujących
Wśród głosujących – podobnie jak w przypadku projektodawców – w VI edycji budżetu obywatelskiego było więcej kobiet (60%) niż mężczyzn (40%), podczas gdy w populacji Warszawy ta różnica jest mniejsza (55% do 45%). Najczęściej głosowały osoby w wieku 25-34 i 35-44 lat.
Wśród głosujących było także 15% dzieci, młodzieży i młodych dorosłych (do 24 lat), co stanowi 12 p.p. więcej niż wśród projektodawców. Osób po 55 roku życia było zaś wśród głosujących mniej niż wśród projektodawców (różnica 5 p.p.). W stosunku do populacji Warszawy wśród głosujących w BO niedoreprezentowane były osoby powyżej 55 roku życia, a nadreprezentowane osoby w wieku 25-44 lat. Ponad połowa osób, które wypełniły ankietę dla głosujących, zajmowała się pracą najemną19 (65%), a blisko co ósmy prowadził własną działalność gospodarczą (13%)20. Zdecydowanie niedoreprezentowane wśród osób, które wypełniły ankietę dla głosujących, były osoby bez wyższego wykształcenia, które stanowiły tylko 26% wszystkich ankietowanych. Ta niedoreprezentacja była jednak mniejsza niż wśród projektodawców (różnica 13 p.p.). Szczegóły pokazują poniższe wykresy:
19 Praca najemna to praca wykonywana przez pracowników niebędących właścicielami przedsiębiorstw, w których pracują, w zamian za płacę (źródło: ZUS.)
20 Nie należy utożsamiać osób, które wypełniły ankietę ze wszystkimi głosującymi VI edycji BO. Należy zakładać, że ankietę wypełniły osoby najbardziej zaangażowane w budżet obywatelski.
50%
Chciałem/am zrobić wartościową rzecz dla większego obszaru niż dzielnica
Pomysł, który zaproponowałem/am, wymaga większego obszaru niż dzielnica
Chciałem/am zintegrować mieszkańców z różnych dzielnic
Mój projekt wypadł akurat na granicy dzielnic
Są większe szanse na wygraną, jeśli projekt jest zgłoszony na tym poziomie
Koszt mojego projektu wykraczał poza limit dzielnicow
Zgłosiłem/am projekt w czyimś imieniu (ktoś mnie o to poprosił)
Inne
20
Wykres 10 Charakterystyka demograficzna głosujących w VI budżecie obywatelskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od Urzędu m.st. Warszawy, N=105534 (płeć, wiek); badanie CAWI głosujących, n=2565 (sytuacja zawodowa, wykształcenie).
Głosowanie papierowe
W VI edycji budżetu obywatelskiego 1280 osób zagłosowało na papierowych formularzach.
Mieszkańcy, którzy wybrali taki sposób głosowania, są średnio znacznie starsi (60 lat) niż osoby, które zagłosowały elektronicznie (36 lat) – różnica wyniosła 24 lata. Jak pokazuje poniższy wykres, wśród głosujących w sposób papierowy ponad 50% osób miało powyżej 65 lat.
60%
40%
Płeć
Kobieta Mężczyzna
8% 7%
28%
34%
11%
6% 6%
0-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+
Wiek
65%
13%
8%
7%
3%
3%
Pracownik/czka najemny/a Działalność gospodarcza
Emeryt/ka lub rencista/ka Gospodarstwo rolne Bezrobotny/a lub bez
stałej pracy Uczeń/uczennica lub
student/ka
Sytuacja zawodowa
75%
22%
4%
Wykształcenie
Wyższe Średnie lub pomaturalne/policealne Inne
21
Wykres 11 Odsetek głosujących papierowo w poszczególnych grupach wiekowych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od Urzędu m.st. Warszawy, N=1280
III.1.7. Statystyki przestrzenne głosujących w BO
Najwięcej głosów w liczbach bezwzględnych oddano na Pradze-Południe, Mokotowie i Białołęce.
Jeśli wziąć pod uwagę liczbę mieszkańców poszczególnych dzielnic, to największą aktywnością wyborczą wykazali się mieszkańcy Białołęki, Pragi Południe i Wawra.
Tabela 4 Liczba głosów oddanych na projekty dzielnicowe w poszczególnych dzielnicach
Liczba ważnych głosów Liczba ważnych głosów na 10 tys.
mieszkańców
Bemowo 5459 440
Białołęka 10762 867
Bielany 8004 607
Mokotów 12022 552
Ochota 5116 618
Praga-Południe 14897 828
Praga-Północ 2948 460
Rembertów 1521 625
Śródmieście 3198 277
Targówek 5469 440
Ursus 3189 531
Ursynów 10107 671
Wawer 5452 706
Wesoła 1505 592
Wilanów 2600 649
Włochy 2374 554
Wola 6850 486
Żoliborz 3524 674
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Urzędu m.st. Warszawy, N=1975
Dzielnice różniły się odsetkiem głosów papierowych oddanych na ich terenie. Zdecydowanym liderem było Śródmieście, gdzie 4 na 100 głosów zostało oddanych w sposób tradycyjny.
Stosunkowo dużo głosów papierowych zostało również oddanych na Bielanach i Ursynowie.
Najmniej, bo tylko jeden głos, oddany został na Wilanowie. Głosowanie papierowe jest silnie związane z wiekiem głosujących – dzielnice, w których jest większy odsetek osób po 54 roku życia, mają też większy odsetek głosów oddanych w sposób tradycyjny. Poniższy kartodiagram
5% 2% 4% 9% 7%
21%
52%
0-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+
22
przedstawia odsetek głosów papierowych wśród wszystkich oddanych (kolorem) oraz liczbę tych głosów (pod nazwą dzielnicy).