Metodologia Unii Europejskiej

Badanie innowacyjności w krajach Unii Europejskiej opiera się na metodolo-gii opracowanej przez OECD i Eurostat, czyli na zaleceniach wynikających z pod-ręczników Frascati Family, a przede wszystkim z Oslo Manual. Gromadzeniem,

opracowaniem statystycznym i publikowaniem informacji dotyczących nauki, tech-niki i innowacji zajmuje się Europejski Urząd Statystyczny – Eurostat

W Unii Europejskiej prowadzone są dwa podstawowe badania innowacyjno-ści [Nauka i technika w 2009 roku, s 123]:

•

CIS (Community Innovation Survey),

•

EIS – European Innovation Scoreboard.

Community Innovation Survey to międzynarodowy program badań

sta-tystycznych innowacji zainicjowany na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku przez Komisję Europejską poprzez Eurostat i DG XIII (SPRINT

Programme, European Innovation Monitoring System, EIMS) Do tej pory

przeprowadzono sześć rund badań (CIS–1, CIS–2, CIS–3, CIS–4, CIS–2006 i CIS–2008), a ich głównym celem jest porównanie działalności innowacyj-nej przedsiębiorstw europejskich [Działalność innowacyjna… 2008, s 4–5] Pierwsze dwie rundy badań obejmowały tylko kraje członkowskie UE i EFTA, a od CIS–3 badania były prowadzone również w krajach kandydujących do

UE Wykonawcami badań w poszczególnych krajach uczestniczących w CIS są

krajowe urzędy statystyczne lub odpowiednie ministerstwa W Polsce realizuje to badanie GUS

CIS–1 dotyczyło innowacji technicznych wprowadzanych w latach

1990–1992 w przedsiębiorstwach przemysłowych (sekcja Manufacturing, prze-twórstwo przemysłowe) Badanie obejmowało trzynaście krajów należących do tzw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli UE i EFTA (Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Niderlandy, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania i Włochy) i było przeprowadzone w oparciu o wspól-ny kwestionariusz, tzw zharmonizowawspól-ny kwestionariusz OECD/UE, opracowawspól-ny na podstawie zaleceń metodycznych Oslo Manual

CIS–2, czyli druga runda programu została zrealizowana w 1998 r , a

bada-niem zostały objęte również przedsiębiorstwa należące do tzw sektora usług ryn-kowych (market services) – handel hurtowy i komisowy, z wyjątkiem sprzedaży hurtowej realizowanej na zasadzie bezpośredniej płatności lub kontraktu; trans-port lądowy, wodny i powietrzny; telekomunikacja; pośrednictwo finansowe; in-formatyka i działalność pokrewna; działalność w zakresie architektury, inżynierii i pokrewne doradztwo techniczne Badanie CIS–2 dotyczyło innowacji wprowa-dzonych w latach 1994–1996 Tylko w Hiszpanii badanie prowadzone w ramach drugiej rundy programu CIS obejmowało, podobnie jak w pierwszej rundzie, wy-łącznie sekcję Przetwórstwo przemysłowe

CIS–3 przeprowadzone zostało na przełomie lat 2001 i 2002 w oparciu o

trze-cią wersję zharmonizowanego kwestionariusza OECD/UE i dotyczyło okresu 1998–2000 Badania zostały poszerzone o dane dotyczące innowacji w dziedzinie organizacji i zarządzania

CIS–4, badania w ramach tej rundy prowadzone były w roku 2005 i

79

Innowacyjność polskiej gospodarki w świetle badań statystycznych

Badanie CIS–2006 przeprowadzono w roku 2007 i dotyczyło aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw w latach 2004–2006, a pod względem zawartości tematycznej było ono w znacznej mierze powtórzeniem badania CIS–4

W roku 2009 przeprowadzono badanie działalności innowacyjnej przedsię-biorstw w przemyśle oraz we sektorze usług w latach 2006–2008, opartych na kwestionariuszu CIS–2008

Ze względu na różnice w treści zastosowanych formularzy wyniki kolejnych rund programu CIS nie są niestety w pełni porównywalne

Zgodnie z nowymi aktami prawnymi UE10 dotyczącymi statystyki innowacji poszerzone badania innowacji typu CIS prowadzone będą co dwa lata Pierwsze cztery odbywały się co cztery lata W przyszłości planuje się prowadzenie tych badań w trybie corocznym O znaczeniu, jakie przypisywane jest w UE bada-niom statystycznym innowacji świadczy stwierdzenie, jakie padło podczas zor-ganizowanej w ramach realizacji programu CIS w maju 1996 r w Luksemburgu międzynarodowej konferencji Innovation measurement and policies, że „badania statystyczne innowacji i inne sposoby pomiaru innowacji powinny być rozwijane tak, by w przyszłości osiągnęły status podobny do tego, jaki obecnie mają rachun-ki narodowe” [Nauka i technika w 2009 roku, s 124]

Drugie, obok programu CIS, źródło informacji na temat działalności in-nowacyjnej przedsiębiorstw europejskich to European Innovation Scoreboard (Europejska tabela wyników w dziedzinie innowacji) Badanie to wykorzystuje w dużej części dane pochodzące z badania CIS Dostarcza porównywalnych wy-ników na temat poziomu innowacyjności w poszczególnych krajach i pokazuje postęp na drodze do najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie Jest to także europejskie forum dla porównań (benchmarking) i wymiany doświadczeń między poszczególnymi krajami

W ostatnich edycjach EIS uwzględniano od 25 do 29 wskaźników opisują-cych innowacyjność gospodarki Opierając się na tych wskaźnikach, Komisja Europejska opracowuje Summary Innovation Index (złożony wskaźnik innowa-cyjności), służący do oceny efektywności innowacyjnej krajów UE

Wskaźniki oceny innowacyjności gospodarki zostały ujęte w pięciu katego-riach (wymiarach)11:

10  Obecnie podstawę prawną badań statystycznych innowacji w krajach UE I EFTA stanowią: Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1608/2003/EC z dnia 22 07 2003 r oraz Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1450/2004 z dnia 13 08 2004 r – Decision No 1608/2003/EC of the European Parliament and of the Council of 22 July 2003 concerning the production and development of Community Statistics on Science and Technology (OJ L 230, 16 9 2003, s 1) oraz Commission Regulation (EC) No 1450/2004 of 13 August 2004 implementing Decision No 1608/2003/EC of the European Parliament and of the Council concerning the production and development of Community Statistics on Innovation

11  Szczegółowe wykazy wskaźników zawierają poszczególne raporty EIS, np :

European Innovation Scoreboard 2009. Comparative Analysis of Innovation Performance,

•

czynniki sprzyjające innowacjom,

•

tworzenie wiedzy (inwestycje w kapitał ludzki, działalność B+R),

•

innowacyjność i przedsiębiorczość (pomiar innowacyjności na poziomie mikroekonomicznym),

•

wdrażanie innowacji,

•

własność intelektualna

Z roku na rok metody badawcze innowacyjności w ramach EIS są doskonalo-ne, zwiększa się także liczba państw objętych badaniem W roku 2000 w badaniu uwzględniono 17 państw, a w roku 2009 już 37, w tym wszystkie kraje członkowskie UE Natomiast liczba wskaźników składających się na Summary Innovation Index

wzrosła w tym czasie z 16 do 29, a kategorii innowacyjności z czterech do pięciu Unia Europejska w ramach tej samej metodologii prowadzi badania dotyczą-ce poziomu innowacyjności przedsiębiorstw i regionów w skali mezo- i mikro-ekonomicznej Przykładem takich badań może być innowacyjny indeks sektoro-wy (Innovation Sector Index), który składa się z 12 wskaźników (11 wskaźników pochodziło z badania CIS–3, jeden z badań OECD–STAN) Badaniem objęto 25 sektorów z przemysłu oraz wybranych usług [Kozioł 2009, s 147]

Innowacyjność regionów unijnych bada The Regional Innovation Scoreboard Pierwszy raport powstał w roku 2003 i stanowił załącznik do EIS Najnowsza wersja Regional Innovation Scoreboard 2006 składa się z siedmiu wskaźników: zasoby ludzkie w nauce i technice; odsetek osób uczestniczących w dalszym kształceniu; krajowe wydatki na działalność B+R jako % PKB; wydatki na dzia-łalność B+R w przedsiębiorstwach; zatrudnienie w przemysłach średnio-wyso-kiej i wysośrednio-wyso-kiej technologii; zatrudnienie w usługach wysokich technologii; liczba zgłoszeń patentowych do EPO

W dokumencie Innowacyjność przemysłu spożywczego w Polsce. Ocena, uwarunkowania, rozwój (Stron 77-80)