Metodyka Design Thinking uwzględnia dwa powiązane ze sobą obszary: obszar kre-owania filozofii działania oraz obszar procesowy.
Obszar kreowania filozofii działania dotyczy sposobu myślenia, który powinien towarzyszyć projektantom przez cały czas pracy. Filozofia ta opiera się na orien-tacji i skupieniu uwagi na potrzebach człowieka, empatii, eksperymentowaniu i współpracy, odwadze i braku oporu przed działaniem, a przede wszystkim opty-mizmie. Cechy charakterystyczne filozofii działania Design Thinking wraz z ich in-terpretacją prezentuje tab. 2.
Tabela 2. Cechy charakterystyczne filozofii działania Design Thinking Cechy
charaktery-styczne Interpretacja
Koncentracja na
człowieku (empatia) Design Thinking koncentruje się na rzeczywistym lub potencjalnym odbiorcy produktu czy usługi, zakłada empatyczną obserwację klientów, ocenę ich doświadczeń, przyjrzenie się ich potrzebom i oczekiwaniom w celu opracowania innowacyjnego rozwiązania, doskonale odzwierciedlającego ukryte i często nieuświadomione ich marzenia.
Interdyscyplinar-ność Interdyscyplinarność zakłada powołanie zespołu projektującego, złożonego z osób o różnych kompetencjach, z zakresu różnorod-nych dziedzin. Dlatego uczestnikami procesu powinni się stać wszy-scy ci, od których decyzji, działań i zasobów zależy wprowadzenie rozwiązania. Jednocześnie Design Thinking wskazuje, aby do pro-cesu badawczego włączyć również odbiorcę zmian (użytkownika produktu czy usługi), ponieważ to on ostatecznie zweryfikuje funkcjonalność rozwiązań.
Eksperymentowa-nie i współpraca Design Thinking zachęca do eksperymentowania poprzez wyko-rzystywanie szybkiego prototypowania, które dostarcza informacji zwrotnej. Prototypowanie polega na opracowywaniu prototypów swoich pomysłów, np. z kartonu, styropianu, symulacji kompute-rowych, wydruków na drukarkach 3D. Prototyp może być również makietą produktu albo mieć formę filmu, szkicu, rozgrywanych scenek czy jakiejkolwiek wizualizacji, która przedstawia korzystanie z produktu lub usługi.
Orientacja na zmia-ny, (odwaga i brak oporu przed działa-niem)
Design Thinking jest w stanie zainspirować organizację do inno-wacyjnych zmian. Zmian, które polegają na wykonywaniu czegoś, czego nikt inny nie odważył się zrobić. Orientacja na zmiany zakłada w sobie odwagę i brak oporu przed działaniem.
Orientacja „na
ze-wnętrz” Design Thinking pomaga organizacjom zmieniać orientację „na zewnątrz”. Dotychczasowe myślenie (orientacja „do wewnątrz”) w kategoriach: jakie mamy zasoby, co możemy zrobić, jakie mamy linie produkcyjne, nie sprawdza się. Obecnie należy zorientować się, jakie doświadczenia, oczekiwania mają nasi klienci, a dopiero póź-niej przełożyć to na wszystkie procesy i zasoby, które posiada orga-nizacja. Dlatego metoda ta zrywa z dotychczasowym wewnętrznym sposobem myślenia, wskazując na orientację przedsiębiorstwa „na zewnątrz”.
Myślenie kreatywne Design Thinking oznacza analityczne, zdroworozsądkowe myślenie w połączeniu z kreatywnością, wizjonerstwem, syntezą i intuicją, bez których sukces w biznesie staje się niemożliwy.
Optymizm Design Thinking dzięki eksperymentowaniu przygotowuje uczest-ników procesu do przyjęcia ewentualnych porażek, pomaga trak-tować je jako coś korzystnego, pokazującego, jak czegoś nie robić, w konsekwencji jest to ogromny krok w kierunku osiągnięcia sukce-su. Otwartość na bodźce zewnętrzne zawsze dostarcza nam opty-mizmu. Design Thinking zakłada, że nieważne, jak duży jest problem do rozwiązania, przynajmniej jedno rozwiązanie jest lepsze niż stan istniejący.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Brown 2013.
Obszar procesowy Design Thinking rozpoczyna się od obserwacji użytkowni-ka, ukierunkowania na jego potrzeby i problemy. Rozumiejąc i doświadczając tych
potrzeb możemy przejść do etapu definiowania problemu oraz generowania jak największej liczby różnych rozwiązań. Najlepsze rozwiązania wykorzystuje się do budowania prostych prototypów, które następnie testuje się z użytkownikami. W przypadku zauważenia niezgodności cały proces jest powtarzany. W ten spo-sób – w stosunkowo krótkim czasie – można wykonać wiele iteracji, błyskawicznie sprawdzając nasze pomysły w praktyce. Szczegółową charakterystykę etapów pro-cesu Design Thinking oraz metody i techniki wykorzystywane na danym etapie pracy prezentuje tabela 3.
Tabela 3. Etapy procesu, metody i techniki Design Thinking wykorzystywane w budowaniu innowacyjnych rozwiązań
Etapy procesu Charakterystyka Wykorzystywane metody i techniki Obserwacja
i zrozumie-nie
Innowacja zaczyna się od empatii. Pierwszym etapem Design Thinking jest głębokie zrozumienie potrzeb i proble-mów użytkownika. Kluczowe jest rozpoznanie ukrytych i intuicyjnych motywacji, które mają wpływ na ludzkie wybory i zachowania.
W tym celu używa się takich narzędzi jak mapy empatii, wywiady etnograficz-ne, obserwacje użytkowników, ankiety rozpoznawcze wraz z dokładną analizą środowiska i potrzeb w kontekście funkcjonalności.
Definiowanie właściwego problemu
Etap ten polega na dokonaniu syntezy zebranych informacji w celu zdefiniowania proble-mu. Może on stanowić wyzwa-nie dla uczestników procesu, bowiem związany jest z od-powiednim sformułowaniem ograniczeń i uwarunkowań, które trzeba pokonać.
Przy definiowaniu problemu można się wspomagać takimi technikami jak: reframing the problem, technika 5x dlaczego, mapowanie problemu na osi czy technika: jak? vs po co?
Generowanie
pomysłów Polega na wygenerowaniu jak największej liczby możliwych rozwiązań dla zdefiniowanego problemu. Wymaga silnego wsparcia merytorycznego oraz odwagi w kreowaniu nowych, nieszablonowych rozwiązań, a także powstrzymywania się od krytyki zgłoszonych pomysłów. Etap ten powinien zakończyć się oceną i demo-kratycznym wyborem najlep-szego pomysłu, na bazie które-go powstanie prototyp.
W tym celu używa się techniki burzy mózgów i/lub metody kapeluszy myślowych de Bono, które stanowią punkt wyjścia do określenia kolejnych kierunków działań. Podczas pracy tymi technikami wykorzystuje się “ko-lorowe karteczki na ścianie” służące do zmapowania procesu myślowego. Można je swobodnie przeklejać, ukła-dać w różnych konfiguracjach, przez co przypominają, że proces wymaga sporej elastyczności i dystansu do własnych pomysłów.
Budowanie
prototypów Na tym etapie powstaje szybki prototyp (model) produktu końcowego. Celem tego etapu jest możliwość wizualnego zaprezentowania pomysłu użytkownikom i szybkie zebra-nie opinii na temat rozwiąza-nia. Lepiej szybko dowiedzieć się, że nasz pomysł rozmija się z realnymi potrzebami i zmienić kierunek niż konty-nuować kosztowną budowę nie do końca zgodnie z ocze-kiwaniami. Częste budowanie udoskonalonych prototypów zmniejsza ryzyko końcowej porażki.
Do budowania szybkich prototypów można użyć kartonu, drewna czy sty-ropianu. W przypadku usług można się posłużyć storyboardem czy rysunkiem ścieżki użytkownika. Ważne, żeby zrobić krok dalej niż słowny opis i w dowolny sposób zwizualizować wybrany pomysł.
Testowanie Etap ten zakłada określenie parametrów czy kryteriów ko-niecznych do spełnienia, aby jednoznacznie określić wynik przeprowadzonego testu. Wymaga on zaangażowania wielu stron i wsparcia strony technicznej, formalnej, admi-nistracyjnej i prawnej.
Wybrane rozwiązanie testowane jest w realnym środowisku użytkownika, w którym produkt będzie używany. Dopiero po testach zakończonych po-zytywnym wynikiem możemy mówić o tym, iż dany produkt, usługa są goto-we do ostatecznego wdrożenia. Nieste-ty etap testowania jest często pomijany przy realizacji wielu przedsięwzięć, co powoduje, iż z pozoru dobre pomysły i rozwiązania są bezpośrednio imple-mentowane do codziennego użytku i dopiero tam okazuje się, iż nie spełnia-ją one wymaganych założeń i oczekiwań odbiorców.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.designthinking.pl, dostęp: 8.11.15. Analiza procesu Design Thinking pozwala na sformułowanie wniosku o celowości wykorzystania tej metody w opracowywaniu rozwiązań skomplikowanych proble-mów decyzyjnych czy w projektowaniu przedsięwzięć biznesowych.