Model G-Cubed

Wykorzystując model G-cubed, naukowcy z Centrum Stosowanych Ana-liz Makroekonomicznych, bĊdącego czĊĞcią Australijskiego Uniwersytetu PaĔ-stwowego, ocenili alternatywne polityki USA, ukierunkowane na handel pozwo-leniami na emisje CO2 [McKibbin i in. 2009]. Wyniki tych prac opublikowano w lipcu 2009 roku.

Model G-Cubed jest miĊdzyokresowym, obliczeniowym modelem rów-nowagi ogólnej Ğwiatowej gospodarki, znanym z literatury makroekonomicznej i banków centralnych, jako model DSGE. Struktura teoretyczna modelu zostaáa okreĞlona w roku 1998. Z róĪnych badaĔ wynika, Īe podejĞcie przyjĊte w tym modelu jest niezwykle uĪyteczne w ocenie szeregu dotyczących wielu krajów kwestii, począwszy od lat 90. Model opiera siĊ na bezpoĞredniej miĊdzyokreso-wej optymalizacji zachowania wielu podmiotów (konsumentów i firm) w kaĪdej z gospodarek. Fundamentalne znaczenie mają czas i dynamika. W celu Ğledzenia serii danych makro, zachowanie podmiotów jest zmodyfikowane w celu do-puszczenia krótkookresowych odchyleĔ od zachowania optymalnego, wynikają-cych z siĊgania po obligacje rządowe. Zarówno dla gospodarstw domowych, jak i dla firm, odchylenia od zachowania miĊdzyokresowej optymalizacji podlegają bardzo prostej zasadzie – optymalizujący podmiot nie aktualizuje przewidywaĔ w oparciu o nowe informacje odnoĞnie wydarzeĔ przyszáych. W efekcie w dáu-gim okresie istnieje jedynie jeden miĊdzyokresowy, optymalizujący punkt rów-nowagi modelu. W krótkim okresie natomiast zakáada siĊ, Īe faktyczne zacho-wanie jest Ğrednią waĪoną zaáoĪeĔ optymalizacyjnych i ogólnie akceptowanych reguá. Z tego powodu zagregowana konsumpcja jest Ğrednią waĪoną konsumpcji wynikającej z poziomu zamoĪnoĞci i konsumpcji bĊdącej wynikiem wysokoĞci dochodu dyspozycyjnego. Wreszcie, ma miejsce bezpoĞrednie ujĊcie stanu po-siadania aktywów finansowych, wáączając pieniądz. Pieniądz wprowadzany jest do modelu poprzez restrykcjĊ mówiącą, Īe gospodarstwa domowe potrzebują pieniĊdzy, aby zakupiü dobra. Model umoĪliwia krótkoterminową sztywnoĞü páac nominalnych (w róĪnym zakresie w róĪnych krajach) i w ten sposób

do-puszcza znaczące okresy bezrobocia w zaleĪnoĞci od instytucji rynku pracy w kaĪdym z krajów. ZaáoĪenie to w poáączeniu z wáaĞciwie zdefiniowaną rolą pieniądza, nadaje modelowi cechy makroekonomiczne. TakĪe tutaj zaáoĪenia odnoĞnie modelu róĪnią siĊ od standardowych zaáoĪeĔ odnoĞnie równowaĪenia rynku, spotykanych w wiĊkszoĞci modeli CGE. Ponadto, w modelu rozróĪniana jest lepkoĞü kapitaáu fizycznego w obrĊbie sektorów i krajów i elastycznoĞü ka-pitaáu finansowego, który natychmiastowo przepáywa tam, gdzie oczekiwane zwroty są najwyĪsze. To waĪne rozróĪnienie prowadzi do zasadniczej róĪnicy miĊdzy iloĞcią kapitaáu fizycznego, która jest dostĊpna w kaĪdym czasie w celu wyprodukowania dóbr i usáug, a wyceną tego kapitaáu wskutek decyzji odnoĞnie alokacji kapitaáu finansowego. W polityce klimatycznej skutek ten jest waĪny, poniewaĪ skala wpáywu polityki klimatycznej na oczekiwane przyszáe zwroty z kapitaáu jest róĪna, w zaleĪnoĞci od sektora.

DziĊki takiej strukturze model G-Cubed uwzglĊdnia bogactwo zachowaĔ dynamicznych, z jednej strony kierowane przez akumulacjĊ aktywów, a z drugiej przez dostosowanie páac do neoklasycznego, stabilnego stanu. Model uwzglĊdnia szeroki zakres zaáoĪeĔ odnoĞnie zachowania indywidualnego i empirycznych regularnoĞci w ramach teorii równowagi ogólnej. WspóázaleĪnoĞci analizowane są z wykorzystaniem algorytmu komputerowego, dającego rozwiązanie dla rów-nowagi racjonalnych oczekiwaĔ odnoĞnie globalnej gospodarki. NaleĪy podkre-Ğliü, Īe okreĞlenie „równowaga ogólna” oznacza, iĪ uwzglĊdniono tyle interakcji, ile to moĪliwe, nie zaĞ to, Īe wszystkie gospodarki w kaĪdym punkcie czasu znajdują siĊ w stanie peánej równowagi rynkowej. ChociaĪ zakáada siĊ, Īe siáy rynkowe ostatecznie kierują Ğwiatową gospodarkĊ do stacjonarnego stanu rów-nowagi wzrostu w rozumieniu teorii neoklasycznej, bezrobocie pojawia siĊ w dáugich okresach z powodu sztywnoĞci páac w zakresie, który jest inny w po-szczególnych krajach ze wzglĊdu na róĪnice w instytucjach rynku pracy.

W badaniu wykorzystano wersjĊ G-Cubed, uwzglĊdniającą 9 regionów geograficznych, z których USA, Japonia, Australia, USA, Chiny byáy reprezento-wane przez pojedynczo modeloreprezento-wane regiony. Reszta Ğwiata zostaáa podzielona na cztery regiony zagregowane (Europa Wschodnia i byáe kraje ZSRR, kraje OPEC, pozostaáe kraje OECD bez Meksyku i Korei, pozostaáe kraje rozwijające siĊ).

Wáączenie wielu regionów pozwala modelowi opisywaü, jak polityka jednego kra-ju wpáywa na handel, przepáywy finansowe i wartoĞci walut w róĪnych krajach.

W kaĪdym regionie wyróĪniono ponadto 12 sektorów produkcyjnych i sektor pro-dukujący zbiorowe dobro kapitaáowe, co umoĪliwiáo wgląd w to, jak wzrost go-spodarczy i polityka klimatyczna wpáywają na zuĪycie energii, inwestycje kapita-áowe i zatrudnienie w róĪnych sektorach gospodarki. Model G-Cubed jest ponadto jednym z niewielu, który pozwala analizowaü wpáyw polityki klimatycznej na

za-trudnienie w róĪnych sektorach z zaáoĪeniem, Īe rynki pracy nie zawsze oczysz-czają siĊ w krótkim okresie, a szoki gospodarcze mogą prowadziü do trwaáych okresów spadku bądĨ wzrostu zatrudnienia. UwzglĊdnienie sztywnoĞci dostoso-waĔ páac nominalnych wraz z obecnoĞcią pieniądza w modelu i banku centralnego oddziaáywującego zarówno na inflacjĊ jak wzrost gospodarczy nadaje modelowi G-Cubed wielce realistycznej krótkookresowej dynamiki makroekonomicznej.

Omawiane badanie przeprowadzono w ramach prowadzonej przez Kon-gres Stanów Zjednoczonych debaty nad potencjalnym programem odnoĞnie han-dlu emisjami CO2, której celem ma byü kontrola emisji gazów cieplarnianych.

Skutki ekonomiczne takiej ustawy są obecnie dyskutowane. Zdaniem niektórych program taki stworzyáby nowe miejsca pracy i przyspieszyá wzrost gospodarczy, inni są zaĞ zdania, Īe program przeniesie miejsca pracy poza USA i uderzy w gospodarstwa domowe poprzez duĪe wzrosty cen energii. W raporcie starano siĊ rozstrzygnąü te wątpliwoĞci, oferując jednoczeĞnie twórcom polityki stosow-ny wgląd w to, jak zaprojektowaü program, aby osiągnąü dáugoterminowe cele Ğrodowiskowe przy minimalnym kosztach i niskim ryzyku dla gospodarki.

W raporcie przeanalizowano kilka moĪliwych kierunków polityki w ra-mach wspólnej polityki rolnej i handlu USA. Siedem analizowanych scenariuszy politycznych speániaáo podobne, dáugoterminowe cele Ğrodowiskowe, lecz róĪ-niáo siĊ w kwestii trajektorii emisji i kosztów. Pierwszy kierunek dziaáaĔ poli-tycznych uwzglĊdniaá cele zmniejszenia emisji, zaproponowane przez admini-stracjĊ prezydenta Obamy, drugi – obejmowaá cele, zawarte we wczeĞniejszej wersji ustawy, zaproponowanej przez Waxmana i Markera. Modelowano oba podejĞcia jako roczne ograniczenia emisji, malejące liniowo w czasie, aby w 2050 roku poziom emisji zmniejszyá siĊ o 83%, w porównaniu z poziomem z roku 2005. RozwaĪono takĪe dwa kierunki polityki, które pozwoliáyby osią-gnąü podobne Ğrodowiskowe cele dáugoterminowe, jak dwie pierwsze polityki, ale minimalizując koszty. Zaproponowano takĪe trzy kierunki dziaáaĔ politycz-nych wzmacniające docelową propozycjĊ administracji Obamy, poprzez wpro-wadzenie trzech róĪnych mechanizmów kontroli kosztów.

Model G-Cubed umoĪliwiá wykazanie, Īe dwie pierwsze polityki (admini-stracji Obamy i Waxmana-Markera) w dáugim okresie w maáo znaczącym stop-niu wpáyną na amerykaĔski PKB i konsumpcjĊ. Obydwa podejĞcia generują po-nadto nieco wyĪsze koszty caákowite i caákiem inne trajektorie emisji, niĪ alter-natywy minimalizujące koszty. W porównaniu z liniowymi trajektoriami emisji, podejĞcia minimalizujące koszty skutkują wzglĊdnie ostrymi spadkami w pierw-szych latach, sáabszymi w nastĊpnych i ostrzejszymi w okresie 2035-2050.

Uzyskane wyniki wskazują takĪe, Īe wprowadzenie przedziaáów ceno-wych moĪe zapewniü bezpieczeĔstwo wobec przyszáych wydarzeĔ, które mo-gáyby niekorzystnie wpáynąü na rynek pozwoleĔ emisyjnych, bez zbytniego ograniczania efektywnoĞci polityki rządowej dotyczącej redukcji emisji. Wyka-zano równieĪ, Īe polityka zaproponowana przez administracjĊ Obamy, rozsze-rzona o koánierz lub puáap cenowy, moĪe umoĪliwiü znaczącą redukcjĊ emisji w dáugim okresie, a jednoczeĞnie zdecydowanie ograniczyü koszty dostosowaĔ.

2.1.3. Model Centrum Rozwoju Ekonomicznego Uniwersytetu w Minnesocie