Dalsze pokolenia Łąckich herbu Lis
II.62 NASIĘBOR
Nasiębor był starszym synem Jakusza (II.51) i jego nieznanej bliżej żony. Pojawił się 5 VI 1365 r. jako Nasiębor Jakuszyc z Kępy, kleryk krakowski (Nasseborius
Jatu-schii de Campa, clericus cracouiensis) w suplice Bolesława II, ks. opolskiego do
papie-ża Urbana V1227. Trudno rozsądzić, czy był później kapłanem, gdyż 5 V 1389 r. poświad-czono, że – tak jak ojciec – był starostą opolskim ks. Bolesława IV (capitaneus in castro
Opuliensi)1228. Ponownie wspomniano go 7 XI 1392 r. wraz z bratem Jakuszem jako współdziedzica Kępy (Nassimbor i Jarusch [sic!])1229. Bez tytułów wymieniono go w dokumencie z 26 X 1393 r. (Nassembor von der Campe)1230. Dnia 21 V 1394 r. po-świadczono, że był ochrzmistrzem ks. Bolesława IV (Nassimbor von der Kampow,
hofe-meister des irluchten forsten herczog Bolken czu Opul)1231. Po raz ostatni był notowany, znowu z bratem Jakuszem, 24 IX 1396 r., gdy obaj nabyli od ks. opolskiego Bolesła-wa IV dom przy cmentarzu Krzyża Świętego, który wcześniej należał do Żyda Izaaka1232. Z nieznaną żoną miał synów: Henryka i Jana (II.74–75).
1225 CDEM 15, nr 301 (s. 262). Jeszcze więcej dokumentów z jego udziałem przedstawił K. Engelbert,
op. cit., nr 701 (s. 117), z 13 V 1377 r. z braćmi Mikołajem, Konradem i Henrykiem; nr 798 (s. 129), z 13 V 1378 r.; nr 902–903 (s. 143), z 1379 r.; nr 1013 (s. 157), z 1380 r. bracia z żonami, w tym Paweł z Agniesz-ką; nr 1252 (s. 186), z 1382 r. bracia Paweł z Henrykiem. T. Jurek wyjaśnia, że miejscowość, z której pocho-dził Paweł, to dzisiejsze Szonowice (w granicach Białej Nyskiej), zob. idem, Panowie…, s. 56.
1226 J. Stibor, Bruntalšti…, nr 14 (s. 26).
1227 Rotulus supplicationum Bolconis ducis Opoliensis, Avinione, 1365 Juni 5 [Datum A. nonis Junii
anno tercio], Item – in personam dilecti sui Nassemborii Jatuschii de Campa, clerici Cracouiensis etc., [w:] Monumenta Vaticana res gestas Bohemicas illustrantia. Sumptibus terrae Bohemiae, Tomus III. Acta Ur-bani V (1362–70), Opera Frederici Jenšovský, Pragae 1944, nr 539 (s. 320). D. Veldtrup, op. cit., s. 415.
1228 J. Heyne, Dokumentierte Geschichte des Bisthums und Hochstiftes Breslau. Aus Urkunden,
Akten-stücken, älteren Chronisten und neueren Geschichtschreiber. Band 2. Denkwürdigkeiten aus der Geschichte Schlesiens. Von der Mitte des vierzenthen bis zum Anfange des fünfzeinthen Jahrhunderts in Entwickelungs-gange der kirchengeschichtlichen Thatsachen urkundlich dargestellt, Breslau 1864, s. 870, przypis nr 1, tekst dokumentu na s. 874, świadek Nassimborio de Campa, capitaneo.
1229 CDS 6, nr 79 (s. 17). Bliższe omówienie tego dokumentu zob. D. Veldtrup, op. cit., s. 408. Znajdo-wali się w biedzie i za zgodą ks. Władysława Opolczyka zbyli czynsze z Kępy altaryście nyskiemu Teodo-rykowi z Toszka.
1230 Lehns – und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, Zweiter Theil, herausgegeben von C. Grünhagen und H. Markgraf, Leipzig 1883, nr 23 (s. 318). CDS 6, nr 80 (s. 19), dokument ks. Władysława Opolczyka.
1231 Cyt. za Klaus Neitmann, Die Pfandverträge des Deutschen Ordens in Preußen, „Zeitschrift für Ost-forschung. Länder und Völker im östlichen Mitteleuropa“, 41. Jahrgang (1992), Heft 1, Nr. 2j, s. 52. D. Veld-trup, op. cit., s. 415 cytuje niedokładnie i z błędną datą numer tego aktu.
1232 Archiwum Państwowe we Wrocławiu, cyt. dalej APW, Rep. 107, akta kolegiaty Krzyża Świętego, sygn. 42. Zob. też D. Veldtrup, op. cit., s. 408.
II.63 JAKUSZ
Jakusz był młodszym synem Jakusza (II.51) i jego nieznanej bliżej żony. Po raz pierwszy wystąpił w dokumencie z 5 V 1389 r.1233 Potem dwa razy został wymieniony razem z bratem (zob. wyżej). Trudny do zinterpretowania jest dokument Bolesława IV, ks. opolskiego z 6 VI 1393 r., w którym na liście świadków, w zależności od kopii, czy-tamy: Jacussone Nassboro lub Jahussone Nassborus1234. Pierwsza wersja jest niewątpli-wie błędna, sugeruje, że Jakusz był synem jakiegoś Nasiębora, co nie jest zgodne z praw-dą. Druga wersja nasuwa istotną wątpliwość, czy przypadkiem kopista nie „zgubił” przecinka i zrobił z dwóch ludzi jednego o dwóch imionach. Jest to mało prawdopodob-ne, zwłaszcza, że Jakusz i Nasiębor kilkakrotnie razem występowali. Sądzę, że w tym wypadku po imieniu Jakusz trzeba dopisać przecinek. Kolejny raz odnotowano Jakusza 27 I 1398 r. w dokumencie Bolesława IV ks. opolskiego spisanym w języku staronie-mieckim (Jacusch von der Campe)1235. Po raz ostatni jego imię zostało wymienione 10 I 1403 r. w przedziwnym z powodów językowych (na przemian słowa łacińskie i nie-mieckie) dokumencie ks. Bolesława IV (Jacuschio de Campa)1236. Z nieznaną żoną Ja-kusz miał syna JaJa-kusza, córkę Małgorzatę (II.76–77) oraz prawdopodobnie jeszcze sy-nów: Jędrzycha = Henryka (Heniczka), Ścibora i Nasiębora (II.78–80).
II.64 MIKOŁAJ
To, że Boto (II.49) pozostawił syna Mikołaja, poświadcza wiele źródeł. W latach 1419–1430 nazywano go: Mikołaj z Gołaszyna, Gołaszyński, Mikołaj syn Gboty, Nikiel Gbocin z Gołaszyna1237. W 1419 r. Bota Czerniński i Mikołaj Gołaszyński (wydawcy
Słownika historyczno-geograficznego województwa wielkopolskiego… domniemywali,
że to ojciec z synem) procesowali się o długi Mikołaja Osęki z jego matką Małgorzatą z Waszkowa, dowodzącą, że nie posiadała koni należących do syna, a tylko żyto. Kobie-ta odrzucała ich roszczenia, udowadniając, że Waszkowo było jej macierzystą posiadło-ścią1238. W zachowanych aktach sądowych mamy osobę pieniacza, który procesował się z sąsiadami, zgłaszając różnorakie roszczenia1239. I tak w 1428 r. Mikołaj był w sporze
1233 D. Veldtrup, op. cit., s. 408.
1234 CDS 1, nr LX (s. 61).
1235 Ibidem, nr LXVIII (s. 73).
1236 Ibidem, nr LXXVII (s. 88).
1237 St. Kozierowski, Szematyzm historyczny ustrojów parafialnych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań 1935, s. 102. WR, t. III, nr 1311 (s. 561), 1427 r., Nikel Filius Gboczin de Golaschino, występował tu z wujem Mikołajem Gołaszyńskim (Nikel de Golaschyno) oraz z bratem Hanuszem (II.57).
1238 WR, t. III, nr 745 (s. 330). Por. przypis nr 1567. Zob. też Słownik historyczno-geograficzny
woje-wództwa poznańskiego…, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?q=Go%C5%82aszyn&d=7&t=1
[wersja online, dostęp: 29 X 2015 r.].
o jeden łan w Gołaszynie z Katarzyną Tytową, jej synem Jurgą i jej powinowatym
(ge-ner) Maciejem z Gołaszyna1240. Jeszcze w tym samym 1428 r. Mikołaj sądził się z Janem Golińskim z Goliny1241. Znowu w 1428 r. Mikołaj zobowiązał się wobec Bełczka i Dzier-sława z Rokosowa zastawić jeden łan (wydawcy Słownika historyczno-geograficznego
województwa poznańskiego… sądzą, że tak nadpisano po skreśleniu „półtora”) za
półto-ra grzywien czynszu od kmieci z wszelkimi innymi pożytkami, robociznami i dapółto-rami, do czasu, aż go wykupi za 18 grzywien groszy gotówką, a nikt nie powinien im szkodzić z tytułu prawa bliższości1242. Natomiast w latach 1428–1430 Mikołaj oraz brat jego Jan (II.65) pozostawali w sporze z Janem Diakiem z Goliny i jego kmieciem1243. Mikołaj pozostawił po sobie syna – imiennika, którego imię zapisywano jednak jako „Nikiel” (II.81), a także następnych: Marcina Bota, Piotra i Jana (II.82–84).
II.65 JAN (HANUSZ)
Jan, czyli Hannus z Gołaszyna Gołaszyński, syn Bota (V.55), wielokrotnie pojawia się w aktach sądowych z lat 1422–1430. W 1422 r. określony został jako Hannos de
Golaszÿno1244. Pojawił się ponownie w 1424 r. (Hannos de Golassyno) oraz w 1427 r. (Hannos de Golaszýno)1245. W 1429 r. Jan Gołaszyński pozwał Wincentego z Gołaszy-na1246. Jan został wspomniany jeszcze raz w tym roku (Hannus de Golaschino)1247. W la-tach 1429–1430 Jan z bratem Mikołajem – o czym już była mowa wyżej – sądził się z Janem Diakiem z Goliny. W 1430 r. Jan i Jakusz Żytowiecki poręczyli za córki Miko-łaja Gila z Goliny1248. W 1444 r. Jan nabył od Jana Mleczki ze Zborowa jego prawa w Dzięczynie zgodnie z jego dokumentami wzdawnym i przysądnym za 181 grzywien groszy i 7 grzywien półgroszy z zastrzeżeniem prawa wykupu1249. Jan zmarł przed 1446 r., co wiemy, gdyż wtedy jego córka Małgorzata określiła go jako zmarłego (zob. niżej). Żonaty był z Anną, która w 1448 r. jako wdowa po Janie sprzedała z zastrzeże-niem prawa wykupu Tomaszowi Rogaczewskiemu z Rogaczewa k. Krzywinia dziedzinę
1240 Akta archiwalne cytowane w: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http:// www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?q=Go%C5%82aszyn&d=7&t=1 [wersja online, dostęp: 29 X 2015 r.].
1241 Akta archiwalne cytowane ibidem.
1242 Akta archiwalne cytowane ibidem.
1243 Akta archiwalne cytowane ibidem.
1244 WR, t. III, nr 933 (s. 420).
1245 Ibidem, nr 1064 (s. 473) i 1163 (s. 505).
1246 Ibidem, nr 1307 (s. 560), Hanus de Golaschino contra Vincencium de Golaschino, ten ostatni to je-den z wujów (zob. następny przypis).
1247 Ibidem, nr 1311 (s. 561), jak już była mowa towarzyszyli mu wuj Mikołaj Gołaszyński i brat Mikołaj.
1248 Akta archiwalne cytowane w: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http:// www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?q=Go%C5%82aszyn&d=7&t=1 [wersja online, dostęp: 29 X 2015 r.].
Dzięczynę za 188 grzywien groszy1250. Jan pozostawił po sobie córkę Małgorzatę (II.85) oraz zapewne synów: Kaspra i Michała (II.86–87).
II.66 SZYMON
Szymon z Szelejewa był najstarszym synem Pietrasza (II.56). Możliwe, że był oj-cem Jana (II.88). Był też ojoj-cem Małgorzaty (II.89). Występuje w dwóch dokumentach: z 1429 (wraz z braćmi) i 1430 r.1251
II.67 DZIERSŁAW
Dziersław z Szelejewa był drugim synem Pietrasza (II.56). Znamy go z dokumentu z 1429 r. (zob. wyżej). Zapewne był ojcem Mikołaja i Jerzego (II.90–91).
II.68 JAN
Jan z Szelejewa był trzecim synem Pietrasza (II.56)1252. Zmarł raczej bezpotomnie.
II.69 KRYSTYN
Ostatnim synem Pietrasza (II.56) był Krystyn z Dalabuszek. Jest wymieniony z brać-mi w dokumencie z 1429 r. (zob. wyżej). Pełnił on różnorakie urzędy: brać-między 16 III 1443 r. a 8 III 1457 r. był odnotowany jako kasztelan krzywiński (jako Krystyn, częściej Krzczon z Szelejewa, z Dalabuszek i Ostrowiczna)1253. Wcześniej występował jako bur-grabia kościański (między 26 VIII 1428 r. a 30 III 1430 r. jako Krystyn z Szelejewa, po-nownie między 8 X 1442 r. a 9 IV 1443 r., a po raz trzeci między 29 X 1448 r. a 29 IX 1450 r., wtedy jako Krystyn z Wierzbna)1254. Odnotować trzeba także wykonywanie przez niego urzędu podsędka [grodzkiego?] kościańskiego między 11 VI 1437 r. a 7 VI 1440 r. oraz podsędka poznańskiego [grodzkiego?] około 29 II 1452 r.1255 Słownik
historyczno-geograficzny województwa poznańskiego… wspomina go pod latami 1446–1456 jako
Krystyna lub Krzczona z Dalebuszek, ewentualnie jako Daleburskiego herbu
Wierzb-1250 Akta archiwalne cytowane ibidem.
1251 Akta archiwalne cytowane w: T. Jurek, Panowie…, s. 75 i 76.
1252 Występuje w dokumencie z 1429 r. T. Jurek, Panowie…, s. 75 i 76 sugeruje, że był to duchowny, a także iż był tożsamy z Januszem Sulewskim z dokumentu z 1423 r., w którym Jan z Rydzyny zwie go bratem, co jest zupełnie poprawne, bo był jego bratem stryjecznym, zob. WR, t. III, nr 994 (s. 445),
Janus-sius Sulewsky.
1253 A. Gąsiorowski, Urzędnicy wielkopolscy 1385–1500. Spisy, Poznań 1968, A 180 (s. 56). T. Jurek zauważył, że w indeksie zaliczono go niepoprawnie do rodu Wczelów, zob. idem, Panowie…, s. 76.
1254 Ibidem, C 738, C 745, C 748 (s. 141).
no1256. W 1435 r. Krzczon miał sprawę przed starostą poznańskim o sfałszowanie mone-ty1257. Ponadto z cytowanych w Słowniku… akt archiwalnych wynika, iż w 1438 r. woźny sądu ziemskiego miał zapowiedzieć dziedzinę, czyli zajęcie dóbr, Dalebuszek Krystyna Wierzbieńskiego. W 1446 r. Krystyn Daleburski sprzedał połowę wsi Łęki Wielkie koło Kościana Wincentemu Ziemkowi wywodzącemu się z Lechowa. W 1448 r. Krystyn pro-wadził spór z Hinczką Międzychodzkim, z kolei w 1450 r. zeznał, że zapłaci Janowi Se-pieńskiemu, proboszczowi w Ptaszkowie, 15 grzywien półgroszy z tytułu poręczenia. W 1452 r. woźny po trzykroć wywoływał [ogłosił] na roczkach dokument nabycia przez Krystyna Daleburskiego połowy miasta i fortalicji Sarnowa, połowy wsi Sarnówka i po-łowy wsi Żołędnica, co zakończyło się zapłatą tych sum w ramach przysądnego przez Krystyna1258. Do jego potomstwa zalicza się: Piotra, Mikołaja i Krystyna (II.92–94).
II.70 STEFAN
Jedynym znanym synem Jana z Rydzyny (II.57) był Stefan Rydzyński, zmarły mię-dzy 1436 a 1444 r. Był on ojcem Jana, Wawrzyńca i Barbary (II.95–97).
Więcej informacji o Stefanie znajdziemy w cytowanym w poprzednim biogramie
Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego… Dostrzeżono imię
Stefana w dokumentach z lat 1405–1436 pod określeniami Stefan z Rydzyny, Rydzyń-ski, syn Jana herbu Wierzbno1259. Sporadycznie był określany jako strenuus, a tak w śre-dniowieczu tytułowano rycerza pasowanego1260. Szereg wystąpień Stefana rejestrują źródła dotychczas niepublikowane: 8 XII 1422 r. był członkiem iudicium generale w Po-znaniu1261, także w 1422 r. procesował się z Wacławem, kmieciem z Wonieścia, jednak nie stawił się osobiście, a Stefana zastępował w sądzie Świętomir, sołtys z Witosławia. W tym samym roku woźny zapowiadał dobra Stefana w Rydzynie, Dąbczu, Kłodzie, 1256 KDW SN, t. I, z. 1, nr 225 (s. 278), Cristinus heres de Dalebusky; nr 227 (s. 281), Cristinus de
Dale-busky Crziwinsky heres et castellan [Krzywiń]. Z. Cieplucha, Z przeszłości ziemi kościańskiej, Kościan
1930, s. 143 (informacje tegoż o wcześniejszych pokoleniach są bałamutne) oraz Słownik
historyczno-ge-ograficzny województwa poznańskiego…, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=17539 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1257 [1664] WR, t. I, nr 1652 (s. 604), świadkiem w tej sprawie był Stefan (II.62).
1258 Cyt. za Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http://www.slownik.ihpan. edu.pl/search.php?id=17539 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.]. Jeszcze inne sprawy zob. T. Jurek,
Pano-wie…, s. 76, przypis nr 222.
1259 Filiację określa dokument z 2 X 1405 r. (podany w formie regestu), w którym Jan wraz z synem Stefanem zobowiązał się płacić Wincentemu Drzeczkowskiemu po 10 grzywien rocznie aż do spłaty sumy 100 grzywien; zob. KDW, t. V, nr 81. Jego wiek w tym momencie L. Preibisz szacował na 24 lata, a na 40 w chwili, gdy umarł jego ojciec: L. Preibisz, op. cit., s. 17.
1260 WR, t. III, nr 1481 (s. 628), Stephanus Rydzynski, 1434 r. WR, t. I, nr 1652 (s. 604), Stephanus
Ry-dzynsky, 1435 r. Zob. też przypis nr 1664 oraz akta archiwalne: Słownik historyczno-geograficzny
woje-wództwa poznańskiego…, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
Drzeczkowie, Wolikowie, Piotrowicach, Pawłowicach, Witosławiu i Robczysku. W 1423 r. był jednym z poręczycieli długów Bartosza Sokołowskiego z Pońca. W tym samym roku Stefan miał sprawę z kramarzem ze Wschowy1262. Ponownie w 1423 r. Ste-fan został pozwany przez Jana z Goliny, jednak dowodził, że jego czeladź nie uczyniła gwałtu w dobrach Jana i Mikołaja i że nie kazał pojmać Mikołaja z Goliny, a Jędrzych Czirnar (II.53) nie był już wtedy jego burgrabią ani chlebojedźcą [osoba na czyimś utrzymaniu]. Stefan miał sam wymierzyć sprawiedliwość winnym: Junochowi, Janowi Karsieckiemu i Machnikowi Zenwiczowi, ci mieli odpowiadać na podstawie prawa pol-skiego, a rydzyńscy mieszczanie – niemieckiego. Padła też propozycja, że jeśli Mikołaj Gil z Goliny nie da wiary tym zapewnieniom, to Stefan złoży przysięgę, że nie wiedział, by był tam ktoś jeszcze1263. Rok później (1424) Stefan w procesie z Wacławem z folwar-ku należącego do królewszczyzny pod Kościanem udowadniał przy pomocy świadków, że wraz z ojcem Janem nie zabrał temuż dóbr po jego zmarłym bracie Michale1264. Ten sam rok przyniósł proces Stefana z rektorem kaplicy w Drzeczkowie (pow. leszczyński, gm. Osieczna)1265. Znowu w 1424 r. Stefan nabył od Borka z tejże Osiecznej całą wieś Witosław1266. W 1424 r. Stefan miał kolejną sprawę, tym razem z Janem Grunowskim o Piotrowice koło Osiecznej. Jan został utrzymany w prawie bliższości do tej wsi i mógł ją wykupić od Stefana za 200 grzywien. Stefan jednak starał się udowodnić, iż jego oj-ciec dał za tę wieś o 50 grzywien więcej1267. Dnia 13 VII 1424 r. Stefan procesował się w sądzie ziemskim w Kościanie z Piotrem ze Strzeżewic o granice tej ostatniej wsi i Dąbcza. Dwa tygodnie po św. Michale (29 IX) miało nastąpić ustalenie tych granic, a w razie jego braku uczestnicy sporu mieli zgodzić się na arbitraż Andrzeja Boyanow-skiego pod karą 100 grzywien, za Stefana ręczyli: Janusz z Sulewa i Wojtek z Szurko-wa1268. Jeszcze w tym samym roku Stephanus Ridzinsky był jednym z rozjemców w spo-rze między Michałem Rogowskim i Stanisławem Surkowskim1269. W 1425 r. woźny wywołał dokument nabycia połowy Piotrowic przez Jana z Rydzyny (czyli ojca Stefana) od Mikołaja z Piotrowic. W tym samym roku Stefan procesował się z Piotrem Laswi-czem ze Strzyżewic, a także ręczył staroście generalnemu Wielkopolski za Mikołaja Twardogórskiego z Twardogóry (ob. pow. oleśnicki), że spory z ks. oleśnickim
Konra-1262 Akta archiwalne cytowane w: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…,
http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1263 WR, t. III, nr 994 (s. 445) jako Szczepan, podobnie nr 995 (s. 446).
1264 Ibidem, nr 1095 (s. 482), Stephanus Rydzynsky, 1424 r.; nr 1237 (s. 536) jako Szczepan, tak samo nr 1237a (s. 537).
1265 Akta archiwalne cytowane w: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…,
http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1266 Ibidem.
1267 WR, t. III, nr 1077 (s. 477); nr 1244 (s. 529).
1268 L. Preibisz, op. cit., s. 18.
dem V Kąckim będzie rozstrzygał na drodze prawnej1270. W 1427 r. pisarz i sługa Stefana (scriptor et familiaris), Jan, ustanowiony został pełnomocnikiem kmieci z Pawłowic w ich sporze z proboszczem z Pawłowic oraz pełnomocnikiem Stefana jako pisarz jego dworu (notarius aule)1271. W tym samym roku Stefan zbył Pawłowi Długiemu, miesz-czaninowi z Osiecznej, i jego żonie Katarzynie 17 grzywien czynszu ze wsi Dąbcze z za-strzeżeniem prawa odkupu za 204 grzywny1272. Trzeba też zwrócić uwagę na różne spra-wy, które Stefan w latach 1427–1429 toczył z Moraczewskimi. I tak w 1427 r. zgłosił sprzeciw, by sąd ziemski rozpatrywał sprawę Mikołaja z Moraczewa przeciwko Janowi, Wojciechowi i Helenie z Moraczewa. Stanowisko Stefana wynikało z przedłożonego przez niego dokumentu starościńskiego, który zawierał informację, że jego ojciec kupił ich dobra w Moraczewie i nadał im je jako lenno (in libertacionem alias w
manowsth-wo). Sąd podzielił stanowisko Stefana, uznał ważność tego dokumentu i postanowił, że Moraczewskich powinien sądzić sam Stefan, jednak przy zachowaniu zobowiązań przy-należnych do króla. W 1429 r. sąd potwierdził prawa Stefana do zwierzchnictwa lennego (omagialitas alias manowstwo) nad Mikołajem z Moraczewa i jego dobrami, co wyni-kało z dokumentu starościńskiego. W wypadku, gdy Mikołaj zamierzałby się uwolnić od tej zależności, zostałby zobowiązany do zapłaty 100 grzywien opisanych w dokumen-cie, względnie mógłby odstąpić Stefanowi własną część Moraczewa1273.
W 1428 r. Stefan miał sprawy z kuzynem Janem (Hanuszem) Gołaszyńskim (II. 57). Jeszcze w tym samym roku Stefan zgłosił sprzeciw wobec rozgraniczenia Jurkowa i Je-zierzyc, nie chciał bowiem dopuścić do sytuacji, by wicepodkomorzy, wicesędzia i wice-podsędek weszli mu na dobra dziedziczne w Witosławiu. W tym samym roku Stefan w związku z dobrami w Witosławiu procesował się z Katarzyną Jurkowską1274. W latach 1428–1429 ponownie sądził się z Borkiem z Osiecznej o spiętrzanie wody w młynie w Witosławiu. Równolegle (lata 1428–1429) Stefan miał spór sądowy z Januszem Korz-bokiem z Zawad1275. W 1429 r. z kolei Stefan procesował się z Małgorzatą z Klonowca; podstawą sporu była okoliczność, że był on poręczycielem wypłaty posagu jej córki wy-danej za Jana Laskę z Łęgu w pow. kaliskim. Także w tym samym roku Stefan został
1270 Trzy ostatnie sprawy zob. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http:// www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1271 Pierwsza sprawa zob. KDW, zawiera dokumenty z lat 1426–1434, wyd. A. Gąsiorowski i T. Jasiń-ski, t. IX, Warszawa–Poznań 1990, nr 1118; druga: Słownik historyczno-geograficzny województwa
poznań-skiego…, http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1272 KDW, t. IX, nr 1135; w formie regestu KDW, t. V, nr 326.
1273 Wszystkie te sprawy zob. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http:// www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1274 Obie te sprawy zob. ibidem.
jednym z rozjemców w sprawie Krystyna Szelewskiego (II.69) z Maciejem Zaleskim1276. Skomplikowaną sprawę Stefan jako dziedzic w Rydzynie i Robczysku (domini Stephani
in Rydzino ac Ropczisko, in districtu Costhensi sittis) toczył w 1430 r., dotyczyła ona
czynszu z Robczyska, który sprzedał z zastrzeżeniem prawa Mikołajowi oraz Maciejowi Korwinom z przeznaczeniem na fundację altarii (in honorem Assumptionis Mariae
Virgi-nis, matris genitricis gloriosae necnon sanctorum Mathiae Apostoli, Michaelis Archange-li et Nicolai Confessoris ac beatae Barbarae Virginis) w kościele parafialnym, ob. pod
wezwaniem Ducha Świętego i Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gostyniu1277. W 1432 r. i ponownie w 1434 r. Stefan uczynił zapis dla nowo erygowanej kaplicy w Drzeczkowie, obejmujący czynsz z Drzeczkowa, Pawłowic i Wolikowa1278. W 1436 r. Stefan wraz z sio-strą Ofką z Rydzyny, wdową po Piotrze Tarchale, zapisał czynsz z Rojęczyna (pow. lesz-czyński, gm. Rydzyna) dla altarii w Rydzynie1279. Z kontekstu dokumentu z 1444 r. wyni-ka, że Stefan już wtedy był osobą zmarłą1280.
II.71 EUFEMIA (OFKA)
Jedyną znaną córką Jana z Rydzyny (II.57) była Eufemia zwana Ofką, zamężna z Piotrem Tarchałą (zob. w poprzednim biogramie).
POKOLENIE XV
II.72 HINCZIK
Hinczik był synem Heinczkego (II.58), występował w dokumentach z lat 1411–1444, był żonaty (około 1420 r.) z Zofią Birką z Násilé (ob. Nasiedle)1281. Jej ojciec, Bernard, pochodził z księstwa opolskiego. Hinczik doczekał się z nią pięciorga dzieci: Stefana, Ber-narda, Jana, Heleny i Zofii (II.98–102)1282. Datę jego urodzin Stibor szacował na okres po 1390 r.1283 Imię Hinczika pojawia się 8 III 1411 r. w dokumencie ks. opawskiego Przemka 1276 Obie te sprawy zob. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http://www. slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1277 KDW, t. IX, nr 1238.
1278 Zob. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego…, http://www.slownik.ihpan. edu.pl/search.php?id=22694 [wersja online, dostęp: 5 XI 2015 r.].
1279 Zob. źródła cytowane przez T. Jurka, Panowie…, s. 79, przypis nr 236.
1280 L. Preibisz pisał, że śmierć Stefana nastąpiła przed 1449 r., op. cit., s. 18.
1281 L. Igálffy [von] Igáli, op. cit., s. 43 i 49, pomieszał go z ojcem (II.58). O tym małżeństwie zob. P. Kozák, Z Dolnoslezské Olešnice do hlavniho mĕsta Českého Království. Pozoruhodný život opavského
zemského hejtmana Bernarda Birky z Násilé (+ 1483), [w:] Šlechtic v Horním Slezku. Szlachcic na Górnym Śląsku, red. J. Brňovjak, W. Gojniczek, A. Zářický, Katowice–Ostrava 2011, s. 113–115.
1282 Taką właśnie kolejność podał L. Igálffy [von] Igáli, op. cit., s. 49.
jako Hinczigen z Dewicz1284. Dnia 23 VIII 1431 r. jako Hyncze Werben był wymieniony na liście wymusztrowanych żołnierzy krzyżackich w Kostrzynie1285. W liście komtura tuchol-skiego Fryderyka von der Heydego do wielkiego mistrza Pawła Russdorfa z 1 IX 1431 r. pojawił się ponownie jako rycerz na żołdzie zakonnym (Hincz Werben)1286. Hinczik był uczestnikiem wydarzeń związanych z ruchem husyckim, co poświadcza list ks. oleśnickie-go Konrada V Kąckieoleśnickie-go (Kantnera), któreoleśnickie-go Hinczik 7 V 1433 r. był posłem do wielkieoleśnickie-go mistrza Zakonu Najświętszej Marii Panny Pawła von Russdorfa1287. Pojawia się również na dokumencie ks. opawskiego Ernesta z 1439 r.1288 W tym samym roku miała miejsce skomplikowana sprawa, którą wytoczył Bernard Birka z Násilé (szwagier Hinczika). Bra-li w niej udział: Anna, żona Bernarda, jego szwagier Hinczik z Wirbna a z Dyewczieho z żoną oraz brat Bernarda, Hanusz1289. Ponownie w tym roku Jarosz z Beneszowa uczynił go (Hinczik z Wrbna) pełnomocnikiem1290. Hinczik świadkuje także na dokumencie ks. opawskiego Wacława z 23 I 1440 r., określony jest tam jako Hinczken z Dewicz1291. Ponow-nie spotykamy go w dokumencie Mikołaja z Posuticz i Aleša z Hrabin z 18 V tamtego roku1292. Między 13 a 16 III 1443 r. został pełnomocnikiem Elszki, żony „statecznego ry-cerza” Jarosława z Posutycz (Hynczik z Wrbna a s Dyewcziho)1293. Dnia 25 IX 1444 r. w Ołomuńcu, wraz z Jindřichem Slupem z Fulštejnu, został pełnomocnikiem wiana, jakie Barbarze z Jemielna zapisał Mikołaj z Wolfenberka i Paskova1294. Zmarł w 1447 r.1295
1284 CDS 6, nr 124 (s. 31). To samo F. Kopetzky, op. cit., nr 428 (s. 213).
1285 Regesta Historico-Diplomatica Ordinis Sanctae Mariae Theutonicorum 1198–1525, Bearbeitet […]