• Nie Znaleziono Wyników

5 . Nieudane próby zwiększenia amerykańskiej aktywności w Chinach (listopad 1913 roku – sierpień 1914 roku)

Reinsch przybył do Chin na początku listopada 1913 roku. Niedługo póź-niej w przeciwnym kierunku pojechał Edward Williams, którego mianowano sze-fem Wydziału ds. Dalekiego Wschodu. Stał się on głównym chińskim specjalistą w Departamencie Stanu, gdyż zarówno asystent sekretarza stanu John Osborne, jak i radca John Bassett Moore mieli nieporównywalnie mniejszą wiedzę na ten temat. Williams wypełnił lukę, jaka powstała po rezygnacji Huntingtona Wilsona i wyjeździe Ransforda Millera na placówkę w Seulu189. W kolejnych latach współ-pracował on z Reinschem, próbując rozszerzyć amerykańskie wpływy w Chinach. Po dotarciu do Chin Reinsch stanął przed dwoma wyzwaniami – ekono-micznym i politycznym. Pierwsze wynikało z zadania, jakie sam sobie wyznaczył, a mianowicie zwiększenia amerykańskich wpływów na rynku chińskim190. Chiń-czycy ze swej strony również o to zabiegali. Ich sytuacja finansowa była trudna – rosły deficyt i zadłużenie zagraniczne, rozprzestrzeniała się korupcja, ściągalność podatków była poważnie zakłócona, a wydatki ciągle się zwiększały191.

Jeszcze przed wybuchem „drugiej rewolucji” do USA przybył wysłannik Sun Yat-sena Amerykanin George Bronson Rea, który raczej bezskutecznie sta-rał się nakłonić polityków i przedsiębiorców do inwestowania w budowę ko-lei w Chinach192. Wiosną i latem 1913 roku Chińczycy kilkakrotnie zwracali

188 Ibidem, s. 57–59.

189 D.D. Lazo, An Enduring Encounter…, s. 187. Kiedy było wiadome, że

Wil-liams ma zostać przeniesiony do Waszyngtonu, bardzo pochlebnie o jego kompeten-cjach wypowiadali się Yuan i  biskup Bashford. Bashford to Bryan, October 10, 1913, RDSRPRUSCh, roll 1; Yuan to Wilson, December 2, 1913, ibidem.

190 P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 64.

191 The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, July 11, 1913, [w:] PRFRUS 1913, s. 183–186; The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, Sep-tember 25, 1913, [w:] ibidem, s. 187–189; P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 55.

192 March 28, 1913, [w:] The Cabinet Diaries…, s. 15–19; Memorandum, March 28, 1913, WWP, series 4: case files, 227, reel 242; The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, July 11, 1913, [w:] PRFRUS 1913, s. 183–186.

się do Williamsa z  ofertami zaciągnięcia pożyczek na różne cele administra-cyjne i przemysłowe (m.in. konstrukcję linii kolejowych, odbudowę Hankou, oddłużenie i  reorganizację kopalni i  walcowni, pokrycie wydatków prowin-cjonalnych). Williams nastawiony był pozytywnie, ale w  świetle marcowego oświadczenia Wilsona miał wątpliwości co do tego, jak powinien się zachować i które inicjatywy zyskają aprobatę przełożonych. Sądził, że oficjalnego popar-cia nie otrzymają pożyczki zabezpieczone dochodami z podatków, inne nato-miast mogły na takowe liczyć193.

Przypuszczenia Williamsa rozminęły się z  instrukcjami płynącymi z  Wa-szyngtonu. We wrześniu Bryan jednoznacznie stwierdził, że rola dyplomacji miała polegać wyłącznie na czuwaniu, aby amerykańskie firmy nie były dyskry-minowane, w żadnym wypadku nie na lobbowaniu na ich rzecz czy na pośredni-czeniu w transakcjach. Rząd nie był stroną kontraktów i nie zaciągał w ich wyniku zobowiązań. Rodakom należało zaś nieustannie przypominać, że „przy ubieganiu się, rozwijaniu i chronieniu okazji biznesowych w Chinach muszą liczyć przede wszystkim na własny wysiłek, oczekując od tego rządu tylko takiej pomocy i ochrony, jakie są zazwyczaj udzielane […] amerykańskim przedsięwzięciom w obcych krajach”194.

Takie stanowisko stawiało Amerykanów w  niekorzystnym położeniu. Ich konkurenci mieli wszak poparcie rządowe i mogli bazować na strefach wpływów. Kontrakty w Chinach były zaś przeważnie przyznawane nie według kryteriów ekonomicznych, ale z uwzględnieniem czynnika politycznego. Tylko zdecydowa-ne poparcie Waszyngtonu mogło zrównoważyć szanse Amerykanów, którzy nie mieli przecież oparcia w strefie wpływów. Co więcej, niepewna sytuacja w Pań-stwie Środka czyniła wszelkie inwestycje mało atrakcyjnymi, a bez oficjalnego wsparcia ryzykownymi. Stanowisko Bryana musiało zatem wpływać zniechęca-jąco na przedsiębiorców w USA, ale i pośrednio na chińskich oficjeli z nadzieją patrzących na możliwość współpracy.

Ci ostatni, zwłaszcza nowy premier Xiong Xiling i jeden z jego ministrów Zhang Jian, nie ustawali w swych wysiłkach przyciągnięcia amerykańskiego ka-pitału. Stałe problemy finansowe przy niemal całkowitym wyczerpaniu środków z  pożyczki reorganizacyjnej zmuszały ich do szukania kolejnej dużej pożyczki zagranicznej. Podejrzewając, że konsorcjum mocarstw będzie chciało narzucić

193 The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, July 11, 1913, [w:] PRFRUS 1913, s. 183–186.

194 The Secretary of State to the American Chargé d’Affaires, September 11, 1913, [w:] PRFRUS 1913, s. 186–187. Na początku 1915 roku jeden z przedsiębiorców stwierdził,

że Bryan nie interesował się sprawami biznesowymi i nie rozumiał, jakie szanse mieli pod tym względem Amerykanie w Chinach. Scott to Montague, February 13, 1915, Robert Lansing Papers, Manuscript Division, Library of Congress, Washington, box 7.

jeszcze cięższe warunki niż ostatnio, zwrócili się do Amerykanów195. Oczekiwa-li pożyczki opiewającej na 5 do 10 miOczekiwa-lionów funtów szterOczekiwa-lingów, potrzebnej do przeprowadzenia reformy walutowej, w której Stany Zjednoczone chciały wcze-śniej uczestniczyć. Wiedząc, że amerykańscy biznesmeni mogli być umiarkowa-nie zainteresowani, zwłaszcza po marcowym oświadczeniu prezydenta Wilsona, byli gotowi przyznać im wyższe oprocentowanie, aby tylko uniknąć monopolu konsorcjum. Dążyli również do uzyskania wsparcia amerykańskiego rządu, aby przekonał on swoich bankierów do wznowienia akcji pożyczkowej. Jeden z argu-mentów stanowiło przypuszczenie, że gdyby Pekin musiał się ponownie zwrócić do konsorcjum, interesy USA znacznie by na tym ucierpiały. Zdaniem Williamsa należało się spodziewać, że pozostałe mocarstwa narzuciłyby wówczas warunki pozwalające im właściwie kontrolować finanse Chin, a dzięki sieci doradców i in-spektorów ulokowanych w rozmaitych chińskich instytucjach byłyby w uprzywi-lejowanej pozycji podczas ubiegania się o koncesje gospodarcze i pożyczki o cha-rakterze przemysłowym. Williams podkreślił ponadto, że finanse Chin były w tak złym stanie, że ingerencja z zewnątrz wydawała się nieunikniona, co powinno zo-stać wzięte pod uwagę przy rozpatrywaniu prośby o pożyczkę. Nie miał on chyba jednak większej nadziei na pozytywny odzew Departamentu Stanu, zwłaszcza że jak sam zaznaczył, prawdziwe motywacje strony chińskiej były też zapewne inne. Miała ona liczyć przede wszystkim na doprowadzenie do konkurencji między Amerykanami a konsorcjum, co skłoniłoby konsorcjum do złagodzenia warun-ków196. Jak można się było spodziewać, Departament Stanu nie zmienił nastawie-nia i za właściwą uznał zachowawczą odpowiedź, jakiej Williams udzielił Xion-gowi: że USA zasadniczo popierały amerykańskie inwestycje w Chinach, ale nie

zamierzały uczestniczyć w negocjacjach biznesowych197.

Nowa sytuacja zaistniała, gdy do Chin przybył Reinsch, który z animuszem przystąpił do wspierania kupców i  inwestorów. Przekonany, że to właśnie oni byli prawdziwymi ambasadorami amerykańskiego interesu w Chinach, skoro ów interes w tym państwie splatał sprawy polityczne z „handlem, finansami i prze-mysłem”, uznał rozwijanie kontaktów gospodarczych za główny cel swoich dzia-łań198. Wydatnie pomagali mu w tym Chińczycy, którzy ciągle starali się pozyskać

195 Zgodnie z warunkami pożyczki reorganizacyjnej Chiny nie mogły zaciągać no-wych pożyczek przez sześć miesięcy od momentu wypłacenia całej sumy przez konsor-cjum. Karencja upływała w lutym 1914 roku. The American Chargé d’Affaires to the

Secre-tary of State, October 21, 1913, [w:] PRFRUS 1913, s. 189–191.

196 The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, September 25, 1913,

[w:] PRFRUS 1913, s. 187–189; The American Chargé d’Affaires to the Secretary of State, October 21, 1913, [w:] ibidem, s. 189–191.

197 The Secretary of State to Minister Reinsch, December 2, 1913, [w:] PRFRUS 1914,

Washington 1922, s. 61–62.

Amerykanów do współpracy, oferując dogodne warunki. Wynikało to z ich prze-konania, że Stany Zjednoczone nie tylko nie miały ambicji politycznej kurate-li i terytorialnej ekspansji, ale i mogły stanowić przeciwwagę dla takich właśnie wrogich dążeń innych mocarstw, zwłaszcza Rosji i Japonii199. Reinsch podzielał ten punkt widzenia, sugerował nawet, że każdy amerykański biznes w Chinach wspierał niepodległość tego państwa200.

Entuzjazm Reinscha i  Chińczyków musiał się zmierzyć z  różnymi trud-nościami. O powściągliwym nastawieniu Departamentu Stanu była już mowa. Reinsch nie przejmował się tym zbytnio i realizował powzięty przez siebie cel. Jego działania nie skutkowały reprymendą od przełożonych201, spotkały się za to z negatywną reakcją niektórych mocarstw. Najbardziej zaniepokojona była Japonia, której nie podobała się zwłaszcza perspektywa budowy przez amery-kańskie przedsiębiorstwo bazy morskiej w  Fujianie, prowincji znajdującej się w japońskiej strefie wpływów. Japonia starała się zablokować tę inwestycję, wy-rażając swoje niezadowolenie w Waszyngtonie i Pekinie. Reinsch uważał jej pre-tensje za bezzasadne i zalecił ich nie uznawać, gdyż w przeciwnym przypadku oznaczałoby to przyznanie prawa weta wobec układów dwustronnych państwu trzeciemu. A to z kolei naruszyłoby suwerenność Chin i amerykańskie interesy w tym kraju202.

Jeszcze inny, wręcz zasadniczy problem stanowiło niewielkie faktyczne za-interesowanie Amerykanów rynkiem chińskim. Reinsch obawiał się, że miano-wanie go posłem zapewne wzmocniło jeszcze negatywne nastawienie rodaków, gdyż wybór intelektualisty o akademickiej proweniencji mógł zostać opacznie odczytany jako sygnał świadczący o innych niż komercyjne priorytetach nowej administracji. Nic wszakże bardziej mylnego, skoro przedkładał on gospodarkę nad pozostałe pola działań203. Reinsch wiedział, że ostatnie decyzje gabinetu Wil-sona zniechęciły część inwestorów i dlatego postanowił angażować się w te przed-sięwzięcia, które wynikały z wcześniejszych kontaktów lub stanowiły rozwinięcie dotychczasowej działalności204. Z  czasem zwrócił się też do bankierów z  Wall Street, ale ci nadal byli rozżaleni tym, jak zostali potraktowani, i uzależnili swój udział od wydania przez rząd zdecydowanej deklaracji poparcia dla inwestycji

199 Ibidem, s. 65, 70, 73, 75, 81, 89–90, 106; Interview. The American Minister and the Secretary of Legation with the President, November 24, 1913, RDSRIACh, roll 13; Reinsch to the Secretary of State, December 2, 1913, ibidem.

200 P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 106.

201 Reinsch twierdził, że Departament Stanu zawsze wspierał jego wysiłki na rzecz rozwijania amerykańskich interesów w Chinach. Ibidem, s. 102.

202 Ibidem, s. 82–84, 87–88, 99–100.

203 Ibidem, s. 64.

w Chinach lub w inny sposób jasnego zasygnalizowania takiej woli. Przed wybu-chem I wojny światowej nic takiego nie nastąpiło205.

Starania Reinscha zaowocowały dwoma kontraktami podpisanymi na po-czątku 1914 roku. Pierwszy otrzymał amerykański Czerwony Krzyż, któremu zawierzono pieczę nad pracami regulującymi bieg rzeki Huai He, drugi przyzna-no Standard Oil na poszukiwanie i eksploatację złóż ropy w prowincjach Zhili i Shaanxi206. Renegocjowano również umowę z Bethlehem Steel, zawartą jesz-cze przez rząd qingowski. Amerykańska firma miała dostarczyć statki handlowe dające się łatwo przekształcić w okręty wojenne oraz zbudować stocznię i bazę morską207. Chińczycy byli skłonni poprzeć i inne projekty czy przyznać dalsze koncesje (m.in.: monopol tytoniowy dla British-American Tobacco Company; budowę sieci tramwajowej w Pekinie; udział w banku, który inwestowałby w Pań-stwie Środka; zatrudnienie amerykańskich instruktorów w marynarce wojennej; utworzenie linii żeglugowej między oboma państwami; zaciągnięcie pożyczek na spłatę zadłużenia, przeprowadzenie reformy walutowej i reorganizację systemu bankowego), ale próby te zakończyły się niepowodzeniem208.

Inny ciekawy pomysł, który również nie doszedł do skutku, zakładał utwo-rzenie międzynarodowego syndykatu mającego sfinansować i zbudować linie kolejowe w Chinach. Inicjatorami byli Chińczycy, którzy chcieli pozyskać do współpracy wybrane firmy konstrukcyjne z Wielkiej Brytanii, Francji, Stanów Zjednoczonych i  Niemiec. Stanowiło to poniekąd próbę reaktywacji poro-zumienia czterech mocarstw, przy czym tym razem kontrahentami mieli być

205 Straight to Reinsch, April 29, 1914, [w:] ibidem, s. 91–94. W czerwcu 1914 roku

Departament Stanu oświadczył co prawda, że popiera pożyczki dla Chin, ale zrobił to w sposób bardzo ogólnikowy i bez większego przekonania. Ibidem, s. 101–102.

206 Doc. no. 1916/6: United States (American International Corporation) and China. Note: Huai River Conservancy Memorandum addressed by the Government of the Republic of China to the American National Red Cross, or its Representatives, or Successors, January 30, 1914, [w:] Treaties and Agreements…, t. 2, s. 1310–1312; Doc. no. 1914/3: United States (Standard Oil Company of New York) and China. Agreement for the exploration and operation of petroleum oil fields in Chihli and Shensi Provinces, February 10, 1914, [w:] ibidem, s. 1109–1111.

207 P.J. Scanlan, No Longer a Treaty…, s. 65–67; P. Reinsch, An American Diplomat…,

s. 74, 82–84, 99–100.

208 Reinsch to the Secretary of State, December 2, 1913, RDSRIACh, roll 13; Mini-ster Reinsch to the Secretary of State, February 6, 1914, [w:] PRFRUS 1914, s. 62–63;

P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 72–75, 89–91, 105; P.J. Scanlan, No Longer a Tre-aty…, s. 53, 63–64, 71. Chińczycy chcieli też wysłać do USA misję handlową, która

mia-ła przede wszystkim zbadać, jak zwiększyć amerykański eksport do ich kraju. Lansing to Tumulty, June 8, 1914, WWP, series 4: case files, 227, reel 242; Memorandum, June 1, 1914, ibidem.

wykonawcy, a dostarczający fundusze bankierzy pozostać na drugim planie. Pamiętając o niechęci administracji Wilsona do konsorcjum mocarstw, Chiń-czycy i pomagający im George Bronson Rea zapewnili, że nowe zrzeszenie nie będzie miało monopolu, a jedynie pierwszeństwo przy ubieganiu się o kon-cesje. Gdyby inne przedsiębiorstwo zaproponowało korzystniejsze warunki, Chiny zastrzegały sobie prawo wyboru tejże oferty. Rząd w  Waszyngtonie rzeczywiście był przeciwny, chociaż bardziej obstrukcyjna okazała się posta-wa Wielkiej Brytanii i Francji, które domagały się respektoposta-wania ich wyłącz-nych praw w strefach wpływów. Brytyjczycy chcieli na przykład gwarancji, że wszystkie linie biegnące przez dolinę Jangcy oraz dochodzące do Hongkongu będą budowane przez ich przedstawiciela w syndykacie. Stanowiło to sygnał, że wśród mocarstw europejskich ponownie przewagę zyskiwała koncepcja stref wpływów. Początek wojny na Starym Kontynencie ostatecznie pogrzebał cały projekt209.

Niestety, także wszystkie kontrakty zawarte lub wskrzeszone dzięki pośred-nictwu Reinscha spotkał podobny los. Brak zainteresowania lub opieszałość ame-rykańskich inwestorów, niemrawe poparcie Białego Domu210, opór innych mo-carstw, zmiany w pekińskim rządzie211 czy w końcu wybuch I wojny światowej przyczyniły się do ich anulowania lub odroczenia. Reinsch, podobnie zresztą jak Chińczycy, był rozczarowany, ale nie tracił zapału, cały czas przekonując o ko-nieczności zwiększenia zaangażowania gospodarczego w Chinach. Jedynym wy-miernym efektem jego działań w tym czasie było mianowanie przez Departament Stanu attaché handlowego, co jednak też trudno uznać za jego osobisty sukces,

skoro ogółem dziesięciu attachés handlowych miało się pojawić przy

amerykań-skich placówkach dyplomatycznych na świecie212.

Drugim problemem, z którym musiał się zmierzyć Reinsch, była sytuacja po-lityczna w Chinach. Po stłumieniu „drugiej rewolucji” Yuan kontynuował umac-nianie swojej dyktatury. Chociaż co pewien czas pojawiały się pogłoski o próbach

209 Memorandum, May 13, 1914, WWP, series 4: case files, 226, reel 242; Rea to Redfield, June 3, 1914, BP, container 30; Rea to Redfield, June 3, 1914, ibidem; Redfield to Bryan, June 11, 1914, ibidem; Reinsch to the Secretary of State, June 29, 1914, RDSRIACh,

roll 13; P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 100–101.

210 Administracja Wilsona zgodziła się ostatecznie poprzeć projekt dotyczący rzeki Huai He. Moore to Wilson, February 4, 1914, WWP, series 4: case files, 227, reel

242; Wilson to Moore, February 6, 1914, ibidem; Boardman to Wilson, February 11, 1914, ibidem; Moore to Wilson, February 11, 1914, ibidem.

211 Na początku 1914 roku Xiong Xiling zrezygnował z  premierostwa. Z  rządu odszedł też m.in. Zhang Jian.

212 P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 103; P.J. Scanlan, No Longer a Treaty…,

zorganizowania kolejnego powstania, to nic nie zagrażało pozycji prezydenta213. Na początku 1914 roku rozwiązał on parlament, na miejsce którego powołał cał-kowicie przez siebie kontrolowaną Radę Polityczną. 1 maja ogłoszono zmienioną Konstytucję Tymczasową, dającą prezydentowi bardzo szerokie prerogatywy214. Spekulowano, że Yuan chce zapewnić sobie dożywotnie sprawowanie urzędu prezydenta lub dąży wręcz do restauracji monarchii215. Krokiem w tym kierunku miało być ponowne oparcie władzy na konfucjanizmie, nadające mu niemal sta-tus religii państwowej. 23 grudnia Yuan odprawił ceremonię w Świątyni Nieba, co wcześniej czynili wyłącznie cesarze – Synowie Nieba. Kilka dni później zmie-niono zasady dotyczące prezydentury – kadencję wydłużono z pięciu do dziesię-ciu lat, zniesiono ograniczenia dotyczące możliwości reelekcji, głowie państwa przyznano też prawo do nominowania następcy216.

Dyktatorskie posunięcia Yuana Reinsch ocenił w  sposób umiarkowany, a przynajmniej z wyrozumiałością. Uznał, że chociaż kompetencje prezydenta były „nadzwyczaj duże”, a ostatnie decyzje rzeczywiście oddalały Chiny od par-lamentaryzmu, to cała sytuacja nie powinna być postrzegana jako „definitywna reakcja przeciw demokracji”, ale raczej jako przejęcie przez rząd centralny władzy koniecznej do stworzenia warunków, w których demokracja mogła się rozwijać, czyli „warunków narodowej spójności i wewnętrznego spokoju”217. Reinsch pod-kreślał złożoność i ważkość problemów, z jakimi musieli się zmierzyć rządzący w Pekinie. Niestabilna sytuacja w kraju, jego ogromna populacja i skompliko-wana tkanka społeczna, różne spiski i intrygi polityczne, niekorzystne położenie międzynarodowe oraz zakłócenie przez wydarzenia ostatnich lat ewolucyjnego wprowadzania zmian ustrojowych – wszystko to sprawiało, że rząd musiał działać powoli i ostrożnie218.

213 Gilbert to Williams, October 4, 1913, RDSRIACh, roll 13; Greene to Reinsch, November 20, 1913, ibidem; Fisher to Reinsch, December 19, 1913, ibidem; Myers to Reinsch, April 20, 1914, ibidem; Myers to Reinsch, May 2, 1914, ibidem; Myers to Reinsch, May 13, 1914, ibidem. Zob. też: Gilbert to Reinsch, June 4, 1914, ibidem.

214 Tekst zmienionej Konstytucji Tymczasowej – patrz załącznik do: Memorandum by the Chinese Secretary, May 30, 1914, [w:] PRFRUS 1914, s. 54–60.

215 Williams to the Secretary of State, November 11, 1913, RDSRIACh, roll 13; Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, ibidem; Reinsch to the Secretary of State, April 14, 1914, ibidem; Memorandum written by the Chinese Secretary, April 13, 1914, ibidem.

216 Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, RDSRIACh, roll 13; J. Ch’ên, Yuan Shih-k’ai…, s. 200–202; W. Rodziński, Historia Chin…, s. 622; P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 23–27.

217 Minister Reinsch to the Secretary of State, May 5, 1914, [w:] PRFRUS 1914,

s. 51–52.

218 Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, RDSRIACh, roll 13; Reinsch to the Secretary of State, July 2, 1914, ibidem.

Reinsch przychylnie wypowiadał się o stworzonym przez profesora Good-nowa projekcie konstytucji, który stał się podstawą zmian wprowadzonych przez Yuana. Zgadzał się, że w realiach Państwa Środka rozwiązanie z silną po-zycją prezydenta było wyraźnie lepsze. Chyba trochę naiwnie ufał

zapewnie-niom Yuana, że nie dąży on do całkowitego wyeliminowania parlamentu z życia politycznego, tylko do jego reorganizacji. Amerykański poseł doceniał też oso-bowość samego Yuana – jego bystrość, życzliwość, przenikliwość, energię oraz

autorytet, jakim się cieszył219.

Reinsch nie był jednak bezkrytyczny wobec działań nowego reżimu. Uważał, że poważnym błędem było rozwiązanie parlamentów, które chociaż rzeczywiście bywały „nastawione na własne korzyści [self-seeking], frakcyjne i niepraktyczne”,

to jednak dawały możliwość pozyskania do współpracy bogatszej i  lepiej wy-kształconej części społeczeństwa. Tak natomiast władza rządu centralnego opie-rała się tylko na armii i miała wątlejsze podstawy. Reinsch zarzucał Yuanowi, że nie rozumiał demokracji i mylił opozycję polityczną z wrogim działaniem, a na-wet zdradą stanu220.

Ponadto armia, mająca stanowić fundament, nie dość, że była droga w utrzy-maniu, to jeszcze nieskuteczna, gdyż nie potrafiła sobie poradzić ani z wrogiem zewnętrznym (Mongołami), ani wewnętrznym (bandytami). Dyskredytowało to rząd i zmniejszało społeczną akceptację dla wprowadzenia dyktatury wojskowej, skoro nie gwarantowała ona bezpieczeństwa i porządku221. Autorytet rządzących szczególnie podważały działania bandytów, cały czas nękających większość pro-wincji222. Sytuacja była na tyle niestabilna, że jeszcze w marcu 1914 roku Reinsch sprzeciwił się wycofaniu amerykańskich oddziałów z  Chin, twierdząc, że były bardziej potrzebne niż „kiedykolwiek w ciągu ostatnich dwóch lat”223.

219 Interview. The American Minister and the Secretary of Legation with the President, November 24, 1913, RDSRIACh, roll 13; Reinsch to the Secretary of State, December 1, 1913, ibidem; Minister Reinsch to the Secretary of State, January 16, 1914, [w:] PRFRUS

1914, s. 42–44; P. Reinsch, An American Diplomat…, s. 1, 5.

220 Reinsch to the Secretary of State, December 1, 1913, RDSRIACh, roll 13; Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, ibidem; Reinsch to the Secretary of State, July 2, 1914, ibidem. Cytat pochodzi z drugiego z dokumentów. P. Reinsch, An American Diplomat…,

s. 1–7, 53–58.

221 Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, RDSRIACh, roll 13; Memorandum written by the Chinese Secretary, April 13, 1914, ibidem.

222 Greene to Reinsch, November 18, 1913, RDSRIACh, roll 13; Greene to Reinsch, November 20, 1913, ibidem; Pontius to Reinsch, February 26, 1914, ibidem; Reinsch to the Secretary of State, March 16, 1914, ibidem; Baker to Reinsch, March 19, 1914, ibidem; Memorandum written by the Chinese Secretary, April 13, 1914, ibidem.

Drugi obok armii typowy filar dyktatury, administracja, również wydawał się Reinschowi wadliwy. Urzędy były źle zorganizowane i zarządzane, pełne ludzi niekompetentnych, przekupnych i  nieodpowiedzialnych. Sytuację pogarszały jeszcze spory i rywalizacja polityczna między najważniejszymi członkami obo-zu rządzącego (między gen. Duan Qiruiem a gen. Feng Guozhangiem; między