Na wykresie 3 przedstawione zostały zmiany udziału procentowego osiąganych przychodów przez doradców podatkowych z wybranych segmentów prowadzo-nej przez nich działalności
Wykres 3. Zmiany relacji przychodów osiąganych przez doradców podatkowych prowadzących działalność gospodarczą jako osoby fizyczne, według czynności doradztwa podatkowego w latach 2005–2009
Źródło: http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/obrona_dr/sobieska/Sobieska_autoreferat.pdf, (28.04.2016).
Maria Jankowska
170
Z wykresu wynika, że w największym stopniu przychód doradców po-datkowy generowały dwie gałęzie prowadzonych czynności, a mianowicie roz-liczenia podatków i płac oraz sporządzanie opinii prawnych. W obu przypad-kach w prezentowanym przedziale czasowym poziom wskaźników wzrastał, osiągając ostatecznie w 2009 r. aż 25,32% w przypadku rozliczeń podatków i płac oraz 5,50% z tytułu sporządzania opinii prawnych.
Duża konkurencja przekłada się na ceny usług. Można znaleźć oferty prowadzenia księgowości niewielkiej firmy już za 100 zł. Klienci nie są skłonni uiszczać, wydaje się rozsądnych, opłat nawet za porady dotyczące złożonych problemów podatkowych. W wielu przypadkach 250 złotych to dla wielu zde-cydowanie za dużo. Wielkości rynku usług certyfikowanych doradców podat-kowych przyjrzał się w 2011 r. Instytut Studiów Podatpodat-kowych Modzelewski i Wspólnicy. Szacując wielkość rynku, na którym pracują doradcy podatkowi, celowo pominięto sektor biur rachunkowych. Polacy składają 24 mln rocz-nych zeznań podatkowych. W Polsce działa 1,6 mln podmiotów będących po-datnikami VAT, około 300 tys. przedsiębiorstw będących osobami prawnymi i 700 tys. osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
W. Modzelewski szacuje, że z usług doradców podatkowych korzysta 30–33% podatników. Potrzeby klientów są zróżnicowane. Dla właściciela kiosku z bi-letami i prasą ważne jest poprawne prowadzenie ksiąg podatkowych, dbałość o to, by rozliczenia z urzędem skarbowym były dokonywane w sposób właściwy i terminowy, oraz ewentualne wsparcie ze strony doradcy w trakcie kontroli skarbowej – twierdził Tomasz Michalik, były przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Z kolei klienci indywidualni, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej, w praktyce potrzebują pomocy doradcy podatko-wego w kilku przypadkach: kiedy wypełniają roczny PIT, kiedy muszą się roz-liczyć z zagranicznych przychodów i ostatnio nawet coraz częściej, kiedy za-stanawiają się, jak najlepiej przekazać zgromadzony majątek spadkobiercom.
Duże przedsiębiorstwa praktycznie nie wykonują żadnych istotnych czynności bez konsultacji z doradcą podatkowym. Przyczyniło się do tego wstąpienie Pol-ski do Unii EuropejPol-skiej i rozwój zagranicznej działalności, a także konieczność podporządkowania się unijnym regulacjom. Zła ocena skutków podatkowych może oznaczać nie tylko straty finansowe, ale grozi również konsekwencja-mi karno-skarbowykonsekwencja-mi dla osób odpowiedzialnych, często członków zarządów spółek. W jednym punkcie oczekiwania różnych klientów wobec doradców podatkowych są podobne. Przepisy podatkowe zmieniają się w Polsce bardzo często. Klienci oczekują od doradców, by za tymi zmianami nadążali – znali je i uwzględniali w kontekście różnych rodzajów działalności gospodarczej.
Doradztwo podatkowe w Polsce 171 Przedmiotem działalności zawodowej doradcy podatkowego są wszel-kie sprawy związane ze stosowaniem w praktyce przepisów prawa podatkowe-go oraz obowiązujących w tym zakresie procedur, a w szczególności:
• udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków po-datkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
• prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasen-tów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;
• sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inka-sentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie;
• reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowa-niu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych.
W skład przedstawionych wyżej działań wchodzą również czynności wykonywane na rzecz następców prawnych podatników, płatników lub inka-sentów, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa4 oraz osób trzecich odpowiedzialnych za zaległości podatkowe.
Doradca podatkowy wykonujący ten zawód może prowadzić działalność gospodarczą lub być zatrudniony, jeżeli jej wykonywanie lub to zatrudnienie:
• nie powoduje konfliktu interesów i niezgodności między poszczegól-nymi rodzajami działalności lub zatrudnienia;
• nie narusza niezależności i bezstronności doradcy podatkowego;
• nie pozostaje w sprzeczności z zasadami etyki zawodowej doradcy podatkowego.
Żaden podmiot świadczący doradztwo podatkowe nie może być promo-wany przez następujące podmioty: organy podatkowe oraz pracowników tam zatrudnionych, organy kontroli skarbowej, pracowników urzędów kontroli
4 Tj. DzU z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.
Maria Jankowska
172
skarbowej, ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz pracow-ników zatrudnionych w ministerstwie. Zasady oraz sposób prowadzenia rekla-my dotyczącej usług doradztwa podatkowego przewidziane w zasadach etyki w doradztwie mają zastosowanie do podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o doradztwie podatkowym, tj. spółki z o.o. i spółki akcyjne.
Obecnie w Polsce jest około 9000 doradców podatkowych. Najwięcej czynnych zawodowo doradców jest w województwie mazowieckim, a najmniej w województwie świętokrzyskim.
W polskim prawie brakuje uregulowań dotyczących minimalnych lub maksymalnych cen za poszczególne czynności doradców podatkowych. Wy-nagrodzenie za usługi doradcy ustalane jest zazwyczaj na podstawie umowy z klientem w drodze negocjacji. Doradcy sami opracowują cenniki, stosownie do rozmiaru prowadzonej działalności, zakresu, usług oraz własnej działalno-ści, a także ekonomicznej specyfiki danego regionu kraju.
Wysokość zarobków osiąganych przez polskich doradców podatko-wych obrazują wykresy 4 i 5.
Wykres 4 prezentuje dane pochodzące z Ogólnopolskiego Badania Wy-nagrodzeń prowadzonego przez firmę Sedlak & Sedlak. Obliczenia przygotowa-no na podstawie odpowiedzi 202 osób.
* Mediana – jest to wartość dzieląca wszystkie dane na dwa równe zbiory. Poniżej i powyżej mediany znajduje się dokładnie po 50% zgromadzonych w badaniu wyników. W przypadku badania wynagrodzeń znaczy to, że połowa badanych zarabia poniżej mediany, a połowa powyżej.
Wykres 4. Rozkład zarobków doradców podatkowych
Źródło: http://www.wynagrodzenia.pl/moja_placa.php?s=258 (25.04.2016).
Z kolei na wykresie 5 przedstawiono kształtowanie się średniego do-chodu miesięcznego doradców w odniesieniu do przeciętnego miesięcznego
Doradztwo podatkowe w Polsce 173 wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w latach 2005–2009.
Wykres 5. Kształtowanie się średniego miesięcznego dochodu doradców podatkowych na tle średniego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w latach 2005–2009 Źródło:http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/obrona_dr/sobieska/Sobieska_autoreferat.pdf, (25.03.2015); Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w latach: 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, kolejno (Dz. Urz. GUS z 2006 r. nr 1, poz. 4, Dz. Urz. GUS z 2007 r. nr 1, poz. 5, Dz. Urz. GUS z 2008 r.
nr 1, poz. 5, Dz. Urz. GUS z 2009 r., nr 1, poz. 5, Dz. Urz. GUS z 2010 r., nr 1, poz. 5).
Miesięczne wynagrodzenie (mediana) doradcy podatkowego wynosi obecnie 6500 PLN. Zarobki całkowite 50% doradców podatkowych wahają się od 4427 PLN do 9000 PLN.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2011 r.
szczegółowo opisuje sprawę wynagrodzenia za czynności doradcy podatkowe-go w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz zasady ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego z urzędu.