ODTWORZENIE FORMALNEGO SCHEMATU WNIOSKOWANIA (a) Odnalezienie w tekście wniosku (w) przesłanek (pi)

w: „Siła nie może być tożsama z przemocą i zwierzęcą agresją /.../ - z agresją, która dla usprawiedliwienia swojego celu zakłada odrzucenie zasad moralnych.”

p1: „Elementem koniecznym dla osiągnięcia przez rewolucję zamierzonych celów, do odwrócenia trwające-go porządku i dyktowania warunków jest siła.”

p2: „Mounier rozumie ową siłę tak, aby nie popaść w sprzeczność z elementarnymi zasadami personalistycznymi”.

p3: [Personalizm wymaga], „aby rewolucja nie była niszcząca dla osoby i nie wypaczała charakterów”.

(b) Stylizacja wniosku i przesłanek

w: Siła rewolucji nie może być tożsama z przemocą i zwierzęcą agresją - z agresją, która dla usprawiedliwienia swojego celu zakłada odrzucenie zasad moralnych.

p2: Mounier rozumie siłę rewolucji tak, aby nie popaść w sprzeczność z elementarnymi zasadami personalizmu.

p3: Personalizm wymaga, aby rewolucja nie była niszcząca fizycznie dla osoby i nie wypaczała charakterów, tzn., aby nie była niszcząca moralnie.

(c) Dobranie przesłanek entymematycznych (Ei)

93 M. Zabierowski, J. Marchwica, Mounierowska…, dz. cyt., s. 50.

E1: Jeżeli p1 i p2, to (s) siła rewolucji musi być zgodna z zasadami personalizmu.

E2: Jeżeli s i p3, to w.

(d) Odtworzenie inferencyjnego schematu wnioskowania p1: p p

p2: q q p3: r r

E1: Jeśli p i q, to s. p ^ q → s E2 : Jeśli r i s, to w. r ^ s → w w w

p ^ q ^ r ^ (p ^ q → s) ^ (r ^ s → w) → w  3. SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI FORMALNEJ WNIOSKOWANIA

Np. sprawdzenie metodą zerojedynkową.

1? 0? 0?

p ^ q ^ r ^ (p ^ q → s) ^ (r ^ s → w) → w  1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

sprzeczność!

Wnioskowanie jest formalnie poprawne.

4. SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI MATERIALNEJ WNIOSKOWANIA Jaka jest podstawa prawomocności uznania przesłanek wnioskowania?

Ad p1: Zdanie wyrażające znaczenie rewolucji jako gwałtowna zdecydowana zmiana powodowana użyciem siły, prowadząca do radykalnie innego stanu rzeczy. Zdanie prawdziwe na gruncie języka naturalnego.

Ad p2: Emmanuel Mounier jako francuski personalista i twórca koncepcji tzw. czystości rewolucyjnej musi rozumieć rewolucje i znaczenie w niej siły inaczej niż np. w marksizmie, tzn. tak jak w personalizmie, który faworyzuje kondycję osobową człowieka. Zdanie faktualne i jako takie prawdziwe w odniesieniu do faktycznego stanowiska filozoficznego Mouniera.

Ad p3: Zdanie prawdziwe w odniesieniu do zasad personalizmu.

Ad E1: Przekład językowy na gruncie języka filozofii personalistycznej Mouniera.

Ad E2: Przekład językowy na gruncie języka filozofii personalistycznej Mouniera.

11.3. Analiza tekstu o postmodernizmie

1. WYBÓR Z TEKSTU PRZYKŁADU WNIOSKOWANIA

„W perspektywie negacji postmodernizm zdaje się być raczej nowym fundamentalizmem. Postmodernizm nie jest też krytycznym humanizmem, bo nie chodzi tu ani o krytykę, ani o humanizm. Postawa krytyczna bowiem nie oznacza permanentnej walki z wszystkimi i wszystkim. Postawa krytyczna nie jest zewnętrzna w stosunku do przedmiotu krytyki, wymaga od krytyka partycypacji. Właściwa krytyka jest z zasady immanentna ze względu na prawdę. Z kolei postawa humanizmu wymaga określenia istoty człowieczeństwa.

Także wtedy, gdy do tej istoty należy relacja uczuciowa (przekraczająca intelekt), jak miłość.

W podejściu postmodernistycznym skrajne, w każdym aspekcie egzystencji, ujednostkowienie i usubiektywnienie człowieczeństwa uniemożliwia jakiekolwiek uogólnienie ku wspólnocie czy gatunkowości. Nadanie każdemu poszczególnemu człowiekowi nieograniczonej wolności negatywnej, wolności od, prowadzi do tego, co nazywam totalizmem zniewolenia doraźnością – w przymusie przyjmowania postawy ciągłego kwestionowania nie tylko sygnałów zewnętrza i tradycji kultury, lecz i własnych uprzednich przekonań.”⁹⁴

2. ODTWORZENIE FORMALNEGO SCHEMATU WNIOSKOWANIA (a) Odnalezienie w tekście wniosku (w) i przesłanek (pi)

w: „Postmodernizm nie jest też krytycznym humanizmem.”

p1: „postawa krytyczna /.../ wymaga od krytyka partycypacji. Właściwa krytyka jest z zasady immanentna ze względu na prawdę.”

p2: „Postawa humanizmu wymaga określenia istoty człowieczeństwa.”

p3: „W podejściu postmodernistycznym skrajne, w każdym aspekcie egzystencji, ujednostkowienie i usubiektywnienie człowieka uniemożliwia jakiekolwiek uogólnienie ku wspólnocie”.

(b) Stylizacja przesłanek wniosku i przesłanek w: Postmodernizm nie jest krytycznym humanizmem.

p1: Postawa krytyczna wymaga od krytyka partycypacji, a właściwa krytyka jest z zasady immanentna ze względu na prawdę (p).

p2: Postawa humanizmu wymaga określenia istoty człowieczeństwa (q).

p3: W postmodernizmie skrajne, w każdym aspekcie egzystencji, ujednostkowienie i usubiektywnienie człowieka uniemożliwia jakiekolwiek uogólnienie ku wspólnocie (r).

(c) Dobranie przesłanek entymematycznych (Ei)

E1: Postmodernizm propaguje zewnętrzną niczym nieograniczoną interpretację i destrukcję prawdy (s).

94 T. Grabińska, Fundamentalizm…, dz. cyt., s. 30-31.

E2: Jeżeli p i s, to (t) postmodernizm nie jest we właściwym sensie krytyczny.

E3: Jeżeli q i r, to (u) postmodernizm nie jest we właściwym sensie humanizmem.

E4: Jeżeli t i u, to w.

(d) Odtworzenie inferencyjnego schematu wnioskowania p1: p p

p2: q q p3: r r E1: s s

E2: Jeśli p i s, to t. p ^ s → t

E3: Jeśli q i r, to u. q ^ r → u 

E4 : Jeśli t i u, to w. t ^ u → w w w

p ^ q ^ r ^ s ^ (p ^ s → t) ^ (q ^ r → u) ^ (t ^ u → w) → w   3. SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI FORMALNEJ WNIOSKOWANIA

Np. sprawdzenie metodą zerojedynkową.

1? 0? 0?

p^q^r^s^(p^ s →t)^(q^r →u) ^(t^u →w)→w  1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

sprzeczność!

Wnioskowanie jest formalnie poprawne.

4. SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI MATERIALNEJ WNIOSKOWANIA Jaka jest podstawa prawomocności uznania przesłanek wnioskowania?

Ad p1: Zdanie prawdziwe w teorii wiedzy, w której krytyka nie ma na celu obalanie twierdzeń, lecz jest środkiem dochodzenia (przybliżania się do prawdy).

Ad p2: Zdanie prawdziwe na mocy definicji humanizmu, jako nurtu w kulturze wywyższającego znaczenie człowieka w stosunku do innych bytów, a zatem ów byt ludzki odpowiednio opisującego.

Ad p3 i E1: Zdania prawdziwe w zakresie konsekwencji założeń i celów postmodernizmu.

Ad E2 i E3 i E4: Zdania prawdziwe jako przekłady językowe.

11.4. Parafraza współczesnych tekstów o komunikacji - przykład o Sokratesie

1. WYBÓR Z TEKSTU PRZYKŁADU WNIOSKOWANIA

Jeśli humanista to osoba, która nie lubi logiki i jeśli Sokrates lubił logikę, to Sokrates nie był humanistą. Jednak albo nie jest tak, że Sokrates lubił logikę, albo nie jest tak, że humanista to osoba, która nie lubi logiki. Zatem, nie jest tak, że jeśli Sokrates lubił logikę, to Sokrates nie był humanistą. (Przykład w typie często podawanym w podręcznikach)

2. ODTWORZENIE FORMALNEGO SCHEMATU WNIOSKOWANIA (a) Odnalezienie w tekście wniosku (w) przesłanek (pi)

w: „Nie jest tak, że jeśli Sokrates lubił logikę, to Platon nie był humanistą”.

p1: „Jeśli (p) humanista to osoba, która nie lubi logiki i jeśli (q) Sokrates lubił logikę, to (r) Sokrates nie był humanistą”.

p2: „[A]lbo nie jest tak, że Sokrates lubił logikę, albo nie jest tak, że humanista to osoba, która nie lubi logiki”.

(b) Stylizacja przesłanek i wniosku zbędna

(c) Dobranie przesłanek entymematycznych zbędne

(d) Odtworzenie inferencyjnego schematu wnioskowania

p1: Jeśli p i q, to r. (p ^ q) → r p2: Nieprawda, że q lub (albo) nieprawda, że p . ~q  (  ) ~p

Nieprawda, że jeśli q, to r. ~(q → r)

(p ^ q → r) ^ (~q    () ~p) → ~(q → r)

 - alternatywa zwykła – lub,  - alternatywa wyłączająca – albo.

3. SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI FORMALNEJ WNIOSKOWANIA