OKRĘG LUBELSKI

Okręg Lubelski da się podzielić pod względem stanu rok nictwa na dwie strefy: północno-wschodnią i południowo-zacho­

dnią. Pierwsza z nich jest gorzej postawiona niż druga, a to w pierwszym rzędzie ze względu na mniej urodzajną glębę, rozdrobnienie gospodarstw i bardziej jaskrawą szachownicę.

W południowo-zachodniej części również hodowla stoi na wyższym poziomie, a to wobec znacznej ilości stadników stacjo­

nowanych jeszcze przed wojną. Ogrodnictwo szczególniej ro­

zwinęło się pobliżu miasta Lublina, jako naturalnego rynku zbytu.

Ogólnie na przeszkodzie rozwoju prawidłowego rolnictwa stoi zniszczenie wojenne i trudności w sprowadzaniu zboża siewnego.

Oświata na ogół bardzo się podnosi, choć znaczenie jej nie jest jeszcze wszędzie dostatecznie ocenione. Z inicjatywy Kółek Rolniczych i Kół Młodzieży *tworzą się biblioteczki, pre­

numerują pisma rolnicze, ogrodnicze i inne. Znać szczególne zainteresowanie w kierunku oświaty rolniczej; książki i broszury traktujące o tym przedmiocie, rozchodzą się dość licznie.

Okręgowy Związek Kółek Rolniczych nie znajduje dla pra­

cy swojej ani moralnego ani materjalnego poparcia w miejsco­

wym Sejmiku. Na przeszkodzie ku temu staje osobista skłon­

ność członków Wydziału Sejmiku ku Powiatowemu Tow. Rolnicze­

mu, które w roku sprawozdawczym zostało założone. To też fundu­

sze na utrzymanie instruktora i sekretarjatu Okręgowy Związek czerpie przedewszystkiem z Kasy Zw. Kółek Rolniczych Woje­

wództwa Lubelskiego, jak to widać ze sprawozdania kasowego.

Biuro Okręgowego Związku Kółek Rolniczych powiatu Lu­

belskiego, mieści się w Lublinie, przy ulicy Szopena 15, III piętro, posiada telefon Ns 137.

Podanie o zalegalizowanie Okręgowego Związku wraz z wy- maganemi załącznikami zostało przesłane do Min. Rolnictwa i D. P., za pośrednictwem Związku Kółek Rolniczych Wojewódz­

twa Lubelskiego dnia 15 grudnia 1921 roku.— Zarząd Związku, wybrany na zebraniu dorocznym dnia 31/1 1921 roku, przedsta­

wia się jak następuje:

1) Prezes Jan Mordel, drobny rolnik — Wilczopole, gm.

Zemborzyce. 2) Sekretarz Jan Zieliński drobny rolnik, Trzesz- kowice, gm. Mełgiew. 3) Skarbnik Paweł Tudruj, drobny rolnik kol. Stasin, gm. Konopnica. 4) Czł. Żarz. Mordel Piotr, dro­

bny rolnik, Wilczopole gm. Zemborzyce. 5) czł. Żarz. Bartosz- cze Antoni, drobny rolnik Sobieszczany gm. Niedrzwica. 6) czł.

Żarz. Wojtaszko Kazimierz, drobny rolnik, Babin, gm. Bełżyce.

7) czł. Żarz. Koter Andrzej, drobny roi. Dąbrowica gm. Jastków..

86

8) czł. Żarz. Turski Juljan, drobny rolnik, Ponszowice gmina Jastków. 9) czł. Żarz. Machaj Jan, drobny rolnik, Niedrzwica gm. Niedzwica.

Przy Związku istnieją Sekcje: O grodniczo-pszczelarska, Na­

sienna, oraz Okręgowy Związek Młodzieży Wiejskiej.

Instruktorem Okręgowego Związku była do dnia 1 sierpnia p. Róża Zybsówna, poczem przez pewien czas sprawami powiatu zajmował się instruktor objazdowy p. Leon Suchorzewski, wresz­

cie od dnia 15/X. p. Kazimierz Bądąrzewski. Z dniem 6 gru­

dnia rozpoczął w Okręgu praktykę instruktorską p. Wladich.

Biuro Związku* zostało zorganizowane z dniem 1 stycznia 1921 roku przez zaangażow anie sekretarza p. Janiszowskiego, obecnie od dnia 1 czerw ca funkcję tą pełni p. Lucjan Miketta.

Q-J Miejscowość Gmina Nazwisko prezesa ^{c z ło n ­Ilo ść}

ków

S um a w p łać.

skład.

Mkp.

1 Babin Bełżyce K. Wojtaszko 66 1980.

2 Bełżyce W. Winiarski 120 3600.

3 Bychawka Piotrowice P. Trzciński 74 2220.

4 Bystrzyca Wólka ks. Mańkowski 52 1560.

5 Czechów Konopnica J. Mitrut 30 900.

6 Czechówka A. Łaszcz 45 1350.

7 Dąbrowica Jastków A. Gąska 18 540.

8 Głusk ^Zemborzyce A. Kozak 68 2040.

9 Franciszków Piotrowice H. Pytlak 15 450.

10 Józefin Konopnica J. Michalczak • 62 1380.

11 Krępiec Mełgiew J. Lotka 32 970.

12 Krzczonów Krzczonów F. Mamcarz 45 1350.

13 Kiełczewice Piotrowice ks. Bednarek 120 3600.

14 Łuszczów Wólka J. Szewczyk 24 720.

15 Motycz I Konopnica J. Zawada 148 4440.

16 Mentów ^Zemborzyce J. Mituła 48 1440.

17 Mełgiew Mełgiew J. Zieliński 32 960.

18 Niedrzwica Niedzwica J. Walczak 33 990.

19 Radawiec Konopnica J. Grzybek 37 1140.

20 Rury Bonifrater­

skie W W. Targoński 18 540.

21 Tuszów ek Piotrowice Ą,. Frąk 17 510.

22 Urszulin Krzczonów A. Mierzwa 69 2070.

23 Wilczopole ^Zemborzyce P. Mordel 97 2910.

24 Wola Sławińska Konopnica A. Rybczak 18 540.

25 Z adębie 3 Wólka W. Adamczyk 44 1320.

Razem 1332 39520.

87

Na terenie działalności Okręgowego Związku znajduje się 25 Kółek Rolniczych, z których 19 jest zalegalizowanych, a 6 dotąd niezalegalizowanych. Szczegóły, dotyczące poszczególnych Kółek przedstawiają się jak wskazano w tablicy na str. 87.

W okresie sprawozdawczym odbyło 4 zebrania Zarządu, a mianowicie dn.: 14/11, 20/V, 22/VII, 21/XI, oraz 7 zebrań Pre­

zesów dn.: 16/III, 29/IV, 3/VI, 2/IX, 7/X, 4/XI i 2/XII.

Na zebraniach tych postanowiono: zorganizować Sekcję społeczno-ekonomiczną, przeprowadzić rejestrację bydła w po­

wiecie, zorganizować pokaz inwentarza, pomóc kółkowiczom w uzyskaniu drzewa opałowego, nawiązać bezpośredni kontakt między konsumentami w mieście i producentami na wsi, zainter- pelować Izbę Skarbową w sprawie podatku dochodowego, spro­

wadzić jare zboże ~ha wiosnę 1922 roku, zorganizować szereg lotnych kursów, wygłaszać referaty na zebraniach prezesów.

Z projektów urzeczywistniono niektóre, częściowo przepro­

wadzono rejestrację bydła, a mianowicie w gm. Wólka, znale­

ziono źródła nabycia drzewa i węgla opałowego, załatwiono po­

myślnie sprawę podatkową, zorganizowano w 5 miejscowościach kursa lotne, wygłoszono na zebraniach prezesów 2 referaty, po- zatym w toku są prace nad sprowadzeniem zboża jarego, dalszą organizacją kursów i t. p.

W okresie sprawozdawczym instruktor był w Kółkach 30 razy, w tym 15 razy wygłaszając pogadanki, a 15 razy lustrując jedynie stan organizacji Kółek i ich potrzeby. Na przeszkodzie częstszym wyjazdom stawał brak środków lokomocji i dopiero stały się one możliwe od października, z chwilą nabycia koni przez Wojewódzki Związek.

Kółkowicze Okręgu Lubelskiego brali udział w zebraniach Ogólnych, zarówno tak Rady Zw. Kółek Rolniczych Wojew. Lu­

belskiego, jak i C. Z. K. R. Na zebraniu ogólnym Wojewódzkiego Związku reprezentowane było 16 Kółek, na zebraniu Centralnego Związku — 8 Kółek. W skład Rady Wojewódzkiego Związku wchodzili pp. A. Koter, J. Mordel, P. Mordel St. Zieliński, w skład zaś Rady Centr. Związku pp. A. Koter i J. Mordel.

Prócz tego przedstawiciele Kółek Rolniczych zasiadali w Komisjach stałych, jak to: Komitecie Pomocy Rolnej (p. J. Mor­

del, i p. K. Pytlak), Powiatowej Komisji Ziemskiej (p. Koter).

Komisja przy Izbie Skarbowej (p. J. Mordel i p. Mydlarz) jak również w Komisjach powołanych dla chwilowych, specjalnych spraw jak: Komisja Likwidacyjna serwitutów, komitet obchodu Konstytucji 3 Maja, komitet przyjęcia pułków, powracających z frontu, komitet walki z drożyzną, komisja dla przyjmowania koni rewindykowanych w Niemiec i t. p. W zakresie oświaty rolniczej Okręgowy Związek kolportował książki otrzymane z

Wo-88

jewódzkiego Związku oraz z Komisji Wydawniczej Centralnego Związku Kółek Rolniczych o treści rolniczej, hodowlanej, bądź ogrodniczo-pszczelarskiej. Książek i broszur tych rozeszło się w przeciągu roku około 500 egzemplarzy przeważnie w tych miejscowościach, gdzie działają Kółka Rolnicze. Szczególnym popytem cieszył się „Rolnik Wzorowy” nadesłany w ilości 40 egzemplarzy, która to ilość bardzo szybko rezeszła się. Na ogół książki o treści fachowej z zakresu drobnych gospodarstw rol­

nych cieszą się wielkim popytem i są kupowane chętnie. Z pism prenumerowano 20 egzemplarzy „Poradnika” dla poszczególnych Kółek, oraz 3 egz. „Bartnika Postępowego”.

Nowe biblioteki założone zostały: w Bystrzycy (wznowiona) i w Puhaczewie (Koło Młodzieży Wiejskiej).

Ogólna ilość pogadanek wygłaszanych w Kółkach bądź na zebraniach prezesów sięga 25; są one następujące: O szkodnikach roślin zbożowych (p. L. Suchorzewski). O żywieniu zimowym inwentarza (p. Bądarzewski). O organizacji gospodarstw podmiej­

skich (p. Bądarzewski), O sadownictwie (p. Owidzki), O samo­

rządzie (p. Siemion), O meljoracji łąk (p. Wladich), Wrażenia z Pomorza (p. Wiatrowski), Bogactwa ziem polskich (p. Wiatro­

wski), O uprawie cebuli (p. Owidzki), Szkółki drzew owocowych (p. Bujalski), Wyrób win owocowych (p. Bujalski).

Kursy lotne jednodniowe zorganizowano w Dąbrowicy, Za- dębiu, Woli Sławińskiej, Łuszczowie i Wilczopolu. Były to kursy oświatowo-rolnicze. Uczestników na kursach było średnio 30-70 o^ób, zainteresowanie znaczne.

W zakresie zaspokojenia potrzeb rolnictwa sprowadzono 5 wagonów wapna nawozowego. Starania celem sprowadzenia za pośrednictwem Centrali Stowarz. Roln. Handl. zboża jarego do siewu 1921 r. nie odniosły pożądanego skutku, wobec braku odpowiednich zbóż. Jedynie Związek dostarczył swym członkom gryki w ilości 60 metrów, oraz dokonywał rozdziału zbóż, otrzy­

manych z Komitetu Pomocy Rolnej.

Sekcja Ogrodniczo - Pszczelnicza powstała dnia 17 marca 1921 roku. Do Zarządu jej wchodzą: prezes — p. Kozak Tomasz;

zastępca prezesa — p. St. Zieliński; sekretarz Bujalski Adam, skarbnik—p. Szczepanikowa, oraz p. Mitruć i Libicki, jako człon­

kowie. Ogółem Sekcja liczy 54 członków, opłacających 300 marek rocznie składki. Sekcja zgrupowała materjał statystyczny tyczą- czy stanu sadownictwa i ilości pasiek i uli w powiecie lubelskim.

Sprowadzono i rozsprzedano około 1200 drzewek owocowych, 1 ul. systemu Warszawskiego pośredniczono w nabyciu drzewa na budowę 150 nowych uli oraz w dostarczeniu cukru dla pod"

karmiania pszczół.

89

Prace w kierunku podniesienia hodowli polegały w pierw­

szym rzędzie na sprowadzaniu lub pośredniczeniu w naby­

ciu inwentarza. Między innemi sprowadzono kilkadziesiąt koni z Wołynia, dwa wagony prosiąt z Pomorza (za pośrednictwem^

C. Z. K. R.) K. R. w Babinie sprowadziło buchaja oraz dopilnowa­

no, aby Kółkowicze mieli możność nabycia koni rewindykowa­

nych z Niemiec, jak również pozostałych z formacji wojskowych wskutek demobilizacji koni. Obecnie są prowadzone starania w kierunku zorganizowania na terenie powiatu kilku gniazd za­

rodowych krów, owiec łMrzody chlewnej.

K o ł a M ł o d z i e ż y zostały w zorganizowane w Okrę­

gowy Związek dnia 6 października 1921 roku. Do zarządu wy­

brani zostali: Legieć Antoni, — przewodniczący, Kłembukowski Bolesław — sekretarz, Maj Stanisław—skarbnik. Narazie w skład

Okręgowego Związku wchodzą następujące Koła:

Miejscowość Gmina Nazwisko prezesa człon­^Ilość ków

Puhaczew Brzeziny B. Kłębukowski 50

Krzczonów Krzczonów St. Workowicz 71

Trzciniec Chodel D. Wośko 50

Podole Bełżyce St. Maj 30

p Ogólna ilość członków 239. Inne Koła są narazie

nieczyn-; uruchomieniem ich ma się zająć Okręgowy Związek. Wszyst-kie Koła zorganizowały u siebie biblioteki, w trzech z nich (Puhaczew, Krzczonów, Trzciniec) znajdują się podręczne apteczki.

Prowadzone są kursa dla analfabetów, oraz ogólno kształcące przy współudziale nauczycielstwa. We wszystkich Kołach pracują Sekcje Teatralne, organizując przedstawienia amatorskie.

SPRAWOZDANIE KASOWE:

P r z y c h ó d .

1. Składki członkowskie

Składki roczne od 1326 członków Kół. Rolniczych 39784 Mk.

Danina jednorazowa na rzecz Centr. Zw. Kółek

R o l n i c z y c h ... 108000 „ Składki członkowskie Kół Młodzieży Wiejskiej . 3095 „ 2. Subsydja od Zw. Kółek Rolniczych Wojew. Lubel­

skiego ... » ♦ 446838 „ Do przeniesienia . . 591T]1 Mk..

90

3.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Z przeniesienia . 597717 Mk.

Dochody z przedsiębiorstw:

dochód ze sprzedaży drzewek owocowych . . . 28739 „

„ „ „ n a s i o n ... 3700 „ w „ „ ź r e b a k ó w ... 4500 „ Sumy przechodnie . . . . . . . . . 31787 „ Razem: 666442 „ R o z c h ó d .

Składki członkowskie:

wpłacono daniny na rzecz C. Z. K. R. 108000.— Mkp.

„ składek do C. Z. M. Wiejskiej 1775.— „ Pensja pracowników

pensja, mieszk. opał, światło instrukt. 215090.— „ pensja s e k r e ta r z a ... 212239.50 „

„ gońca ... 25000. „ Koszta podróży i djet instrukt. . . 10432. — ,>

Utrzymanie biura

Komorne, opał, światło . . . • 6211. — „ Materjały piśmienne . . . • 12957.80 „ Koszta poczt.-telegraficzne . . . 7710. — „ Nieruchomości b iu ro w e ... 9950. „ Urządzanie kursów i zjazdów . . . . 10130.50 „ Prenumerata pism ... 1100. „ Dłużnicy i w ie r z y c ie le ... 760. „ Różne w y d a tk i... 433. „ Sumy przechodnie... 27060. „ Pozostałość kasowa w dn. 31 .XII.1921. r. . 17593.20 „

R a z e m : 666442.— Mkp.

O K R Ę G L U B A R T O W S K I .

Ze względu na to, że za czasów przedwojennych powiat był bardzo upośledzony pod względem szkolnictwa (z pośród 14 gmin — 4 gminy nie miały wcale szkół początkowych, a po­

zostałe 10 miały po jednej, albo najwyżej trzy na mniej więcej 10 wsiach) i biblioteki na wsi są rzeczą prawie nieznaną, czy­

telnictwo wogóle stoi bardzo słabo. Prenumerata pism ogólnie była uważaną jako wydatek niepotrzebny. Były oczywiście wsie, gdzie przychodziło kilka egzemplarzy gazety (Gazeta Świąteczna^

Zorza, Zaranie i t. d.), ale były to nieliczne wypadki. W ostat-91

'nich czasach Kółka Rolnicze pobudziły trochę do czytania i kół- kowicze zaczęli dosyć dużo czytać pism fachowych (Poradnik około 60 egzemplarzy) i ogólnych (około 100). Rozbudzenie się polityki na wsi ożywiło znacznie czytelnictwo, gdyż gazet po­

litycznych najwięcej czytano (około 300 egz. Wyzwolenie, Gaze­

ta Ludowa, Ludowiec, Robotnik, Świąteczna, Zorza). Obecne po­

drożenie prenumeraty przytłumiło czytelnictwo tak fachowych jak też i politycznych pism.

Rolnictwo w zamożniejszych gminach powiatu, położonych na południu t. j. w tych, które posiadają glinki lubelskie, stoi dość dobrze, gdyż gospodarze na tych ziemiach pozwalali sobie na sprowadzanie nasion doborowych, nawozów sztucznych i rozma­

itego rodzaju maszyn i narzędzi rolniczych jak żniwiarki, młocar- nie, siewniki rzędowe, kieraty, kultywatory, brony sprężynowe. Młyn­

ki i inne drobniejsze narzędzia prawie u każdego są obowiąz­

kowo. Inaczej trochę jest w północnej części powiatu, tam zie­

mia jest gorsza (piaski sapy) i rolnictwo gorzej stoi, gdyż gos­

podarze mniej zamożni trudniej zdobywają się na wkłady. To samo jest z ogrodnictwem, w południowej części powiatu jest le­

piej rozwinięte bo ziemia się lepiej nadaje, a w północnej go­

rzej. Hodowla również ma lepsze warunki rozwoju, ponieważ na lepszej ziemi jest lepsza pasza (koniczyna i inne motylkowe) co na piaskach i sapach nie udaje się, z wyjąkiem tylko okolic po­

łożonych w dolinie Wieprza, gdzie jest dużo łąk.

Z ważniejszych przeszkód dla rozwoju rolnictwa wymienia­

my następujące: wiele wsi podczas wojny było zniszczonych i go­

spodarze musieli narazie wytężyć wszystkie swoje siły do odbudo­

wy zniszczonych zabudowań, stawiając na drugim planie podno­

szenie kultury rolnej. W hodowli bydła i koni daje się odczuwać bardzo brak odpowiednich rozpłodników, a klacze i krowy zwy­

kle są pokrywane pierwszym lepszym rozpłodnikiem, jaki jest na miejscu. Z trzodą chlewną jest lepiej, gdyż łatwiej dostać, łat­

wiej się dochować i matek i rozpłodników. To samo w ogrod- nicwie i sadownictwie: brak na miejscu dobrych nasion warzy­

wnych, a sprawa sprowadzenia z dalszych’okolic opornie idzie.

Zupełny brak drzewek owocowych pomimo tendencji do zakła­

dania sadów, powstrzymuje pracę.

Stosunek ludności powiatu, czy to miejskiej, czy wiejskiej do organizacji Kółek Rolniczych jest dość dobry. Co do władz rządowych i samorządowych stosunek jest bardzo dobry i w urzę­

dach sprawy Związku oraz Kółek są zawsze przychylnie zała­

twiane, a Sejmik popiera czynnie organizację Kółek Rolniczych, przyznając dość pokaźną sumę tytułem subsydjum.

Siedzibą Związku jest miasto Lubartów, gdzie w domu Ban­

ku Spółdzielczego mieści się biuro. Okręg znajduje się w stad-92

jum legalizowania. W skład zarządu wchodzą następujący kół- kowicze: 1. Prezes p. Michał Karpiński rolnik z kol. Kijany gm.

Spiczyn, 2. Zastępca Prezesa p. Władysław Śliwa — prezydent miasta Lubartowa, 3. Skarbnik Szczepan Wróbel gospodarz z Woli Semickiej gm. Serniki, 4. Tomasz Wesołowski gospodarz z miasteczka Kamionka tejże gminy, 5. Jan Gdula gospodarz ze wsi Łucka tejże gminy, 6. Piotr Osiak z kol. Łucka tejże gminy, 7. Walenty Michalak z kol. Kijany gm. Spiczyn. Ko­

misja Rewizyjna: p. Ludwik Mazurek ze wsi Baranówka gm. Łuc­

ka i Szymon Smarz ze wsi Majdan Kozłowiecki gm. Niemce.

Przy Okr. Zw. Kółek Rolniczych istnieje Sekcja Ogrodni- czo-Pszczelarska przekształcona ze Stowarzyszenia Pszczelars­

kiego od dn. 1-go stycznia 1921 r.

Siły instruktorskie i siły biurowe są następujące: Do 1-go czerwca roku sprawozdawczego było dwuch instruktorów rolnik Kazimierz Kryński i ogrodnik, Marjan Majewski, od czerwca zaś został tylko rolnik. Biuro prowadzone jest przez specjalną se­

kretarkę. Okręgowy Zw. Kółek Rolniczych posiada następujący inwentarz: 2 stoły, 2 krzesła, 1, ła w k a /1 etażerka, 2 kałamarze, dwie suszki, 1 linijka i książki biurowe. Kółek zalegalizowanych w Okręgu jest 8, a niezalegalizowanych 16. W roku sprawoz­

dawczym odbyło się 15 zebrań Zarządu w następujących termi­

nach: 11/1, 30/1, 18/1, 8/II, 22/II, 3/IV, 24/IV, 31/V, 28/VI, 10/VII, 9/VlII, 28/VIII, 13/lX, 27/IX, 29/XI. Zebrań Prezesów i delegatów było 6 w datach 3/IV, 24/IV, 31/V, 3O/V1II, 27/IX, 29/IX. Na wspomnianych zabraniach Zarządu i Prezesów zostały powzięte następujące uchwały: Wydzierżawienie nawozów z rynku miasta Lubartowa dla nawożenia pola na Wincentowie (wykonane), 2) Sprowadzenie drzew owocowych (nie wykonane gdyż nie można było dostać, 4) sprowadzenie melasy (nie wykonane) 5) sprowadzenie prosiąt z Poznańskiego (sprowadzono 4 wagony), 6) zakładanie gospodarstw wzorowych (wybrano komisję i kwa­

lifikowano niektóre gospodarstwa, ale robota stanęła) 7) spro­

wadzenie bydła r owiec z Poznańskiego (nie wykonane gdyż się nie kalkulowało), 8) zbieranie nasion drzew owocowych (zebra­

no kilka funtów). ,

W okresie sprawozdawczym instruktorzy ogrodnik i rolnik odwiedzili 40 Kółek, wygłosili na zebraniach 54 pogadanek i zlustrowali 30 sadów i gospodarstw.

Komisje Ziemska i Pomocy Rolnej do których wchodzą de­

legaci Okr. Związku Kółek Rolniczych po dwuch do każdej by­

ły zawsze obsyłane i głos naszych przedstawicieli częstokroć przeważał i decydował.

W zakresie działalności oświatowej zorganizowano kursy lotne dwudniowe, które się odbyły w 9 punktach, mianowicie:.

93

Lubartowie, Niemcach, Kamionce, Woli Skromowskiej, Krasieni- nie, Czemiernikach, Rudnie, Kijanach, z wyjątkiem Lubartowa i Rudna kursy udały się dobrze, przeciętnie słuchaczy było na każdym około 60 osób. Jako prelegenci byli miejscowi instruk­

torzy K. Kryński, rolnik i M. Majewski, ogrodnik, oraz pp. Dr.

Alojzy Orłowski z Lubartowa, który beziftteresownie ofiarował swoje usługi, wykładając o chorobach zakaźnych i hygienie.

Antoni Hałko, prowizor — uprawa i zbieranie ziół lekarskich.

Szczepan Wróbel, gospodarz — praktyczne wskazówki z hodowli.

Rozkolportowano broszurek rozmaitych treści rolniczej i spo­

łecznej 120 szt. i 200 kalendarzy. Co do gazet to początkowo każde Kółko prenumerowało „Poradnika” ale wskutek podroże­

nia prenumeraty, wielu odpadło. W ostatnim czasie przychodzi 5 egz. „Drużyny” i 4 „Bartnika Postępowego”. Z dziedziny rolnictwa są zrobione następujące rzeczy: Sprowadzono wagon superfosfatu pod oziminę, wagon jęczmienią nasiennego „Hanna II odsiew” i żyta 20 metrów Kawenczyńskiego oryginalnego.

Sekcja Ogrodniczo-Pszczelarska sprowadziła 4000 kg. cukru dla wiosennego podkarmiania pszczół, 50 uli, organizowała zbyt miodu, sprowadzała drobne narz.ędzia pszczelnicze jak siatki, podkurzacze, blachy, noże, skrobaczki i t. d. Ustąpienie instruk­

tora ogrodnika ujemnie się odbiło na sadownictwie i ogrodnictwie.

Sprawy hodowlane nie bardzo były forsowane w roku sprawo­

zdawczym przy Okr. Zw. Kół. Rolniczych i Sekcji Hodowlanej rów­

nież nie było, dopiero jest w projekcie jej założenie. Prócz sprowa­

dzenia 5 wag. prosiąt z hodowli nic znaczniejszego nie zrobiono.

Kół Gospodyń Wiejskich jest dwa: w Niemcach i w kol.

Lucku. W Niemcach członkiń jest 23 w kol. Lucka 19. Składki członkowskie zostały wpłacone do Sekcji Gospodyń Wiejskich w Warszawie. Na kursach hodowli drobiu w Warszawie w lu­

tym 1921 r. były po dwie słuchaczki z każdego Koła. Każda otrzymała po 500 mk. od Okr. Zw. Kółek Rolniczych.

* Zaproszona jest instruktorka tkactwa z Warszawy. Koła Gospo­

dyń Wiejskich prenumerują 3 egzemplarze „Poradnika dla G. W.”

Dla prawidłowego rozwoju ;Kół jest niezbędna stała instruktorka.

Kół Młodzieży zorganizowanych w Okręgowy Związek jest 6, a mianowicie: Kamionka, Siedliska, Skrobów, Kijany, Za- wieprzyce, Niemce. Koła te liczą 202 członków. Składki wnie­

sione przez Koła wyniosły 1776 mk., trzy Koła posiadają biblio­

teczki, opróczjtego biblioteka znajduje się w Okręgowym Związku;

Koła prenumerują „Naszą Drużynę”, „Teatr Ludowy”. Zebrania w Kołach odbywają się co miesiąc. W Zawieprzycach zorgani­

zowano kursy dla dorosłych.

Koła urządzają przedstawienia teatralne; trzy z nich (Kija- Tiy, Niemce, Skrobów) posiadają scenę przenoszoną.

94

Wykaz Kółek Rolniczych, które opłaciły składkę roczną w 1922 r.

Zapomogi od Sejmiku 220000.—

Za sprzedane prosięta 330840.—

Pożyczki na Wincentów 81920.—

Za sprzedany jęczmień 362000.—

Ze Współdzielni Roln. Hand. 76456.—

Pożyczki od Sekcji Pszcze­

larskiej 24000.—

Przychód z Wicentowa 198300.—

Za legitymacje 922.50

Koszty utrzymania biura 14417.—

„ urządzania kursów 3700.—

Wydatki na bibliotekę 167.—-Prenumerata pism 3896.—

Zapłacono za prosięta, koszty sprowadzenia i utrzym. 331950.—

Rozjazdy 19540.—

i koszta sprowadzenia 174290.—

Wydane na dobroczynność 2820.—

OKRĘG ŁUKOWSKI.

Stan Okręgu Łukowskiego pod względem oświaty przed­

stawia się w porównaniu do lat poprzednich znacznie lepiej, jak to wykazuje statystyka:

przed wojną obecnie Szkół w Okręgu . . . 29 . . 245 Nauczycieli . . . . 29 . . 207 Uczęszcza dzieci . 1740 . 12420

Prócz wyżej wymienionych szkół jest w Łukowie Gimnazjum Realne męskie i Pensja 4-ro klasowa żeńska. Biblioteczki po­

siada prawie każda gmina, oprócz tego jest kilka bibliotek wę­

drownych, założonych przez Polską Macierz Szkolną i biblioteka Koła Ziemianek, która liczy około 3000 książek, a w roku bie­

żącym założono także kilka bibliotek w Kółkach rolniczych.

W dniu 9-go lipca r. b. była w Łukowie Komisja Sejmowo- Rządowa, która przydzieliła majątek rządowy Kownatki (10 wiorst od Łukowa) o przestrzeni 360 morgów pod fermę powiatową, która będzie posiadać pola doświadczalne, gospodarstwo hodo­

wlane oraz predukować będzie zboża siewne dla powiatu. Z ma­

jątku Gręzówka (12 wiorst od Łukowa) postanowiła wydzielić 60 morgów pod szkołę rolniczą męską i z majątku Krynka (8 w. od Łukowa) 30 morgów pod szkołę Gospodyń Wiejskich. Powyższe szkoły do tej pory nie zostały uruchomione z powodu braku funduszów. Wyżej wspomniana Komisja przydzieliła również z majątku rządowego Starostwo 12 morgów przylegającej bez­

pośrednio do miasta Łukowa ziemi, gdzie Sekcja Ogrodniczo- Pszczelarska przy Okręgowym Związku Kółek Rolniczych za­

głada dla Okręgu szkółki drzew owocowych, a Okręgowy Zwią­

zek projektuje założyć poletka doświadczalne.

P o d w z g l ę d e m r o l n i c t w a Okręg Łukowski na ogół stoi nisko, a szczególnie drobna własność tak, że przeciętna wydajność z morga równa się: żyto — 6q, pszenica — 5q, owies—

5q, jęczmień 5q.

W powiecie jest kilka większych majątków jak Kawęczyn,.

Wólka-Domaszewska, które produkują lepsze odmiany zbóż, skąd drobni rolnicy mają możność nabywać odpowiedniejsze nasiona.

H o d o w l a ucierpiała z powodu inwazji belszewickiej, sa­

mych koni bolszewicy zabrali około 2500. Obory większych ma­

jątków z rasowym materjałem hodowlanym uszczupliły się bar­

dzo z powodu przeganiania bydła na lewy brzeg Wisły, przyczem

dzo z powodu przeganiania bydła na lewy brzeg Wisły, przyczem

W dokumencie Sprawozdanie Związku Kółek Rolniczych Województwa Lubelskiego za 1921 Rok / C.Z.K.R. (Stron 84-106)