Zol /t y i / f rok. U JiuJo Q /W. Ą 9 Z Z .
S t a t u t
Związku pod nazwą
„ZUIIJZER KÓŁEK ROLNICZYCH UOJEU. LUBELSKIEGO11
przyjęty na Zebraniu Rady w dniu 28 maja 1921 r. zatwierdzony za «N° 6749 przez Ministerstwo R. i D. P. dnia 29 grudnia 1921 r.
Nazwa, siedziba, cel i środki działania.
§ 1-
Związek nosi nazwę: „Związek Kółek Rolniczych Woje
wództwa Lubelskiego” i, jako organ pośredni między Centralnym Związkiem Kółek Rolniczych w Warszawie, a Okręgowemi Związ
kami, mając siedzibę w Lublinie, obejmuje działalnością Woje
wództwo Lubelskie.
§ 2.
Związek ma na celu:
a) Utrzymanie łączności organizacyjnej między Okręgowemi Związkami Kółek Rolniczych.
b) Popieranie Okręgowych Związków Kółek Rolniczych w dążeniu do zakreślonych przez normalne statuty celów.
c) Złączenie dla wspólnej działalności Okręgowych Zwią
zków Kółek Rolniczych.
§ 3.
Dla osiągnięcia powyższych celów. Związek:
a) Organizuje Władze Związku draż utrzymuje instruktorów objazdowych na Województwo i zwołuje perjodyczne zebrania instruktorów Okręgowych Związków.
3
b) Występuje w imieniu Okręgowych Związków Kółek Rok niczych, o ile zachodzi tego potrzeba, oraz reprezentuje je w o' bec Władz Wojewódzkich, wogóle zaś pośredniczy w stosunkach z wyższemi Państwowemi Władzami.
c) Organizuje przy Związku:
1) Działy: parcelacyjny — dla popierania lub współ- działania w regulowaniu prawidłowego obrotu ziemią, han- dlowy — dla zaspakajania potrzeb gospodarstw małorolnych, tyczących obrotu towarowego i inne w miarę powstających potrzeb.
2) Komisje: ekonomiczną, hodowlaną, szkolną, wyda
wniczą i t. p. rządzące się własnemi regulaminami, przy- jętemi przez Radę.
3) Wszelkie przedsiębiorstwa, mające ścisłą łączność z celami Związku, jak np. przetwórnie owocowe, fermy ogrodnicze lub rolne i t. p.
d) Współdziała przy organizowaniu Okręgowych Związków Kółek Rolniczych w powiatach, gdzie są niezorganizowane.
UWAGA: Związek w swej działalności obowiązany jest sto*
sować się do wszelkich ustaw i obowiązujących przepisów prawnych w szczególności w swych pracach handlowo-ekonomicznych działa na zasadzie każdorazowo opracowanych i zalegalizowanych statutów.
P ra w a , m a ją te k i fu n d u sze Z w ią z k u .
§ 4.
Związek, jako jednostka prawna, może nabywać i sprzeda
wać ruchomości, gromadzić fundusze, zawierać umowy, docho
dzić i odpowiadać przed sądem oraz korzystać wogóle ze wszystkich praw przysługujących osobom prawnym— w zakresie swej działalności, określonej niniejszym statutem.
§ 5.
Na fundusze Związku składają się:
a) Składki członkowskie, wpłacane sumarycznie przez Okrę
gowe Związki w wysokości 50% ogólnej sumy składek należ
nych od poszczególnych członków Kółek Rolniczych.
b) Sumy uchwalone w budżetach Okręgowych Związków jako udział w kosztach utrzymania Wojewódzkiej Centrali.
4 1
c) Zapomogi od instytucji samorządowych i rządowych.
d) Ofiary, darowizny i zapisy (legaty) instytucji i osób pry
watnych.
e) Dochody, lub ich część, pochodzące z przedsiębiorstw przez Związek prowadzonych.
W ł a d z e Z w i ą z k u .
§ 6.
Najwyższą władzą Związku jest Z eb ran ie ogólne. Na- daje ono najogólniej pojęty kierunek pracy w Kółkach Rolniczych i wybiera Zarząd Związku i Komisję Rewizyjną oraz rozporzą
dza majątkiem Związku.
Zebrania Ogólne Zwyczajne odbywają się. raz na rok w Lublinię w miesiącach zimowych jako doroczne Zjazdy Spra
wozdawcze, o czem przynajmniej miesiąc przedtem zawiadomione są Okręgowe Związki. W ważnych sprawach Rada lub Zarząd ma prawo zwołać Nadzwyczajne Zebranie Ogólne. Zebrania Ogólne są prawomocne bez względu na ilość obecnych. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, jedynie zmiany statutu wymagają 2/3 głosów obecnych.
§ 7*
Drugą władzą Związku jest Rada, która jest organem po
średnim między Zebraniem Ogólnem, a Zarządem, posiada jednak charakter opińjodawczy. Rada odbiera na każdem zebraniu spra
wozdania z prac Zarządu i kierownictwa, rozważa program dal
szej pracy i wogóle wspiera Zarząd w jego czynnościach.
W skład Rady wchodzą przedstawiciele po dwóch od każdego Związku Okręgowego, a mianowicie: prezes i mianowany przez Zarząd delegat oraz członkowie Zarządu Związku Kółek Rolni
czych Województwa. Wnioski uchwalone przez Radę służą jako dyrektywy dla Zarządu Związku oraz Związków Okręgowych.
Rada ma prawo przywołać Związek Okręgowy do porządku za wystąpienie niezgodne z ogólnym kierunkiem Kółek Rolniczych lub za zaniedbanie obowiązków organizacyjnych. Zebrania Rady odbywają się faz na kwartał. Radzie przewodniczy prezes Związku lub jego zastępca, uchwały zapadają większością głosów.
§ 8 .
Najwyższą władzą wykonawczą Związku jest Z arząd , a w stosunku do Związków Okręgowych jest władzą nadzorującą.
Zarząd wykonywa uchwały Zebrań Ogólnych i Rady, rozwija pracę Kółek Rolniczych i Związków Okręgowych we wsKazanym
5
kierupku, zarządza, funduszami Związku, z czego składa spra- wozdąnie i jest odpowiedzialnym przed Zebraniem Ogólnem, Liczba członków Zarządu wynosi osób 15, jednak Ogólne Ze
branie może liczbę tę zmienić zależnie od potrzeby w danym roku. Corocznie ustępuje 1/3 członków Zarządu według starszeń
stwa wyborów, o ile Zarząd nie został zdekompletowany w inny sposób. Członkowie ustępujący na mocy statutu, mogą być po
nownie wybrani.
W razie ustąpienia członka Zarządu z powodu zrzeczenia się, lub niepełnienia obowiązków bez dostatecznego usprawie
dliwienia, miejsce jego zajmuje zastępca według ilości posiada
nych głosów. Za usprawiedliwione uważa się niepełnienie obo
wiązków członka Zarządu z powodu choroby lub wyjazdu z miejsca siedziby Zarządu.
Do prawomocności uchwał Zarządu potrzebna jest obecność prezesa lub jego zastępcy i ponad połowę reszty członków. Za
rząd na pierwszym swym zebraniu przystępuje do wyboru ze swego grona Prezydjum.
§ 9 .
P rezy d ju m stanowią: Prezes, dwóch jego zastępców, sekretarz i skarbnik. Prezydjum jest przedstawicielem Związku na zewnątrz i kieruje jego sprawami w granicach oznaczonych przez Zarząd.
§ 10.
K o m isja .Rew izyjna jest wybierana na 3 lata i odnawia się corocznie podobnie jak Zarząd. Skład jej stanowi 3 członków i 3 zastępców. Komisja obowiązana jest przynajmniej raz na rok po zamknięciu rachunków przeprowadzić rewizję ksiąg Związku, sprawdzić stan funduszów i majątku według spisu inwentarza, a z dokonanych czynności złożyć dla Ogólnego Zebrania pisemne sprawozdanie.
O rg a n iza c ja Z w ią z k u .
§ 11.
Podstawową jednostką-Związku jest Kółko Rolnicze, oparte zasadniczo na normalnym statucie C. Z. K. R. w Warszawie.
Kółka Rolnicze tworzą Okręgowe Związki, za pośrednictwem których należą do Związku Województwa; bezpośrednio mogą należeć Kółka tylko z miejscowości niezorganizowanych w Okrę
gowe Związki.
6
Na zebraniach Ogólnych Kółka są reprezeńtowane bezpo
średnio przez swych delegatów, po jednym od każdego Kółka, zaopatrzonych przez właściwe Związki Okręgowe w odpowiednie legitymacje.
W Zebraniach Ogólnych mogą brać udział goście, delego
wani przez Kółko lub Związki Okręgowe, zaopatrzeni w wyda
wane przez Związki Okręgowe legitymacje, lecz nie uprawniające do głosowania.
§ 12.
Zarząd, jako władza wykonawcza Związku, sprawuje swą władzę za pośrednictwem powołanego przez siebie kierownika, który zarządza biurem Związku i przed którym jest odpowie
dzialnym służbowo zespół instruktorów.
Kierownictwo zwołuje i organizuje w terminach właściwych zebrania Władz Związku oraz zebrania instruktorów, daje wy
tyczne w fachowej ich pracy, za co odpowiada przed Zarządem.
Protokuły Zebrań Ogólnych, Rady oraz pełnego Zarządu prowadzi biuro, zaś Prezydjum—sekretarz Zarządu.
§ 13.
Za zobowiązania wobec osób trzecich, zaciągnięte przez Kółko Rolnicze, względnie Okręgowy Związek, odpowiada swym majątkiem i funduszami dane Kółko, względnie Związek. Związek Województwa odpowiada jedynie za zobowiązania w swoim własnym imieniu zaciągnięte.
§ 14.
Likwidacja Związku może nastąpić na skutek uchwał dwóch po sobie następujących Zwyczajnych Ogólnych Zebrań powziętych większością 3A głosów obecnych na Zębraniu.
Zebranie drugie winno zdecydować jednocześnie o przeznaczeniu funduszów i majątku Związku. Gdyby Zebranie Ogólne tego nie uczyniło— Zarząd przekaże fundusze i majątek Związku na cele pokrewne.
Drugie Ogólne Zebranie może być zwołane w tymże dniu, co i pierwsze, jeśli jest to zapowiedziane w zawiadomieniach rozesłanych do członków, w przeciwnym wypadku drugie Ogólne Zebranie odbyć się może nie wcześniej jak po upływie dwóch tygodni od terminu pierwszego Ogólnego Zebrania.
7
Sprawozdanie ogólne.
Po zorganizowaniu w odrębny Związek terenu Wołynia, który w ten sposób w roku sprawozdawczym znalazł się po za obrębem naszego działania, proces krystalizowania się form organizacyjnych naszej instytucji, jako Związku Kółek Rolniczych Województwa Lubelskiego, można uważać za ukończony. Na przyszłość pozostaje nam doskonalenie wewnętrznej organizacji i rozwijanie pracy.
Przez czas wspólnego działania powiaty północne, które znacznie później zostały przyłączone do Związku, zespoliły się z wojewódzką centralą, a nawet nawiązały stosunki wzajemne z powiatami południowemi i dziś Związek Wojewódzki przed
stawia jednolitą organizację, rozporządzającą własnym rozgałę
zionym aparatem, sięgającym najdalej wgłąb prowincji — aż do wsi. Z dawnych powiatów ziemi Siedleckiej w trzech tylko, a mianowicie Węgrowskim, Sokołowskim i Konstantynowskim luźno rozrzucone i nieliczne na razie Kółka nie są zorganizowane w Okręgowe Związki. Jednak w porównaniu z rokiem ubiegłym, kiedy wogóle z temi powiatami nie utrzymywaliśmy kontaktu, jest to już pewnym postępem. Okręgowy Związek Kółek Rolni
czych powiatu Radzyńskiego posiada w Międzyrzecu swój oddział z własnem biurem i oddzielnym instruktorem, a dzia
łający autonomicznie w północnej części, wyodrębnionej ze względu na niedogodną konfigurację powiatu. Te same względy przemawiają za otwarciem w przyszłości oddziałów w Parczewie powiatu Włodawskiego i Kraśniku powiatu Janowskiego.
W roku sprawozdawczym według zestawienia danych z po
szczególnych okręgów ogólna liczba członków w Całem Woje
wództwie wynosiła 15.605, zrzeszonych w 415 Kółkach Rolni-
9
szłorocznym li tylko na podstawie powyższych cyfr, to stwier
dzilibyśmy wzrost ogólnej ilości Kółek bardzo nieznaczny, a od
nośnie ilości członków, nawet jej zmniejszenie.
Jeżeli natomiast wnikniemy w istotne stosunki, to przeko
namy się, że przy względnem zmniejszeniu ilości członków nie
pomiernie rozwinęła się działalność Kółek i wzrosło ich zna
czenie. To zmniejszenie liczby członków nie jest zjawiskiem przypadkowem, ani koniecznem — przeciwnie jest wyrazem świadomego dążenia do pozbycia się tego balastu, jaki obciąża każdą instytucję w mniejszym lub większym stopniu, obejmującą liczne rzesze.
W wielu Okręgach wykreślono te Kółka i członków, którzy bądź nie opłacali należnych składek, bądź nie uczęszczali stale na zebrania lub w inny sposób zaniedbywali swe obowiązki wobec Kółek. Pozbyliśmy się także bez żalu tych wszystkich, których zgromadziły przy Kółkach doraźne korzyści, płynące z dostarczania w nienormalnych warunkach artykułów kontyn
gentowych, tańszego ziarna na zasiewy i t. p. Pewne wykro
czenia przeciwko formalnym obowiązkom organizacyjnym muszą być na razie tolerowane ta m / gdzie chodzi o zainteresowanie nieuświadomionych rolników i zjednanie dla organizacji, która ma ich dopiero wyrobić na dzielnych, świadomych i kar
nych działaczów społecznych. Stąd niektóre Okręgi wykazują obok rzeczywistych, czynnych członków Kółek również i tych obserwatorów, na których w przyszłości dopiero liczyć będzie można.
Rozwój działalności Kółek odbił się również na zacieśnie
niu stosunków z Sejmikami. Wiele Okręgów ma w swych Zarzą
dach specjalnie delegowanych przedstawicieli Sejmików i naod- wrót członkowie Sejmików, a nawet Wydziałów Powiatowych bardzo często są czynnymi kółkowiczami. W roku bieżącym zaintereso
wanie się Sejmików działalnością Kółek i instruktorów znacznie się wzmogło, ożywiła się korespondencja i współdziałanie mię
dzy Sejmikami a Związkiem Wojewódzkim i Okręgowemi;
w wielu razach zapraszano naszego delegata na zebrania Sej
miku, wzrosły również znacznie subsydja przeznaczone dla Kółek Rolniczych. Z wyjątkiem Sejmiku Lubelskiego, który nie uznał za właściwe przyjść z jakąkolwiek pomocą O. Zw. K. Roln.
powiatu Lubelskiego, wszystkie Sejmiki odnośne Okręgowe Związki subsydjowały, aczkolwiek nie wszystkie w dostatecznym stopniu. *Z tego powodu centrala wojewódzka była zmuszona utrzymywać w całości Okręgi: Lubelski, Bialski, Tomaszowski i Oddział Międzyrzecki, zaś częściowo wspomagać Okręg Hru
bieszowski i Włodawski. 'Subsydja Sejmików na Związek Woje
wódzki dotychczas prawie, że nie mają miejsca, jakkolwiek 10
byłby to objaw zdrowszy i bardziej uzasadniony niż wspomniane przed chwilę zasilanie powiatów przez centralę wojewódzką, operującą w dodatku niestałemi i umiarkowanemi przychodami.
To samo niemal da się powiedzieć o stosunku władz i urzędów, które zaczęły poświęcać dużo więcej uwagi Kół
kom Rolniczym, a niektórzy z pośród Panów Starostów okazy
wali nawet osobiste współdziałanie. Również w dużym stopniu liczyli się z opińją Kółek Referenci rolni, a delegaci Okręgowych Związków do powiatowych komisji odpowiednio się ze swych zadań wywiązywali. Wyjątkowo tylko w paru powiatach były skłonności do nieliczenia się z reprezentacją Kółek, co wywo
łało odpowiednie wystąpienie Związku Wojewódzkiego.
Nie można pominąć milczeniem życzliwego stanowiska Panów Inspektorów Szkolnych i wogóle Nauczycielstwa szkół ludowych, które w wielu razach, zwłaszcza przy organizowaniu młodzieży, poświęcało drogi swój czas. Budynki szkolne były prawie zawsze uprzejmie udzielane na zebrania.
Duchowieństwo, zwłaszcza w części południowej Woje
wództwa odnosi się do Kółek naogół przychylnie, a w wielu razach bierze nawet czynny udział. Księża Proboszczowie bądź stoją na czele Kółka, bądź przyjmują udział w pracy Zarządu Kółka, lub Związku, jak to ma miejsce w powiatach Janowskim, Zamojskim, Lubelskim, Radzyńskim i kilku innych.
W północnej części, z którą współpracujemy, jak to było już mówione, od czasu późniejszego, stosunki te na miejscach jeszcze nie zupełnie się ułożyły, jakkolwiek i tam daje się wy
czuwać i widać już skłonność do współpracy na podstawie wza
jemnego zaufania.
O stosunku do Towarzystw Rolniczych nie da się w roku sprawozdawczym wiele powiedzieć, choćby z tego względu, że nie wyszły one z okresu organizacyjnego i Kółka Rolnicze w akcji prawie się z niemi nie spotkały, a jeśli — to w nie
zdrowej konkurencji, lub nawet w walce, skierowanej przeciw Kółkom. Nie spotkaliśmy się we współpracy, jaką dwie odrębne i samodzielne instytucje w sprawach fachowych podjąć były mogły; nie spotkaliśmy się nawet na skutek wystosowanego do Prezydjum L. T. R. zaproszenia na nasz Zjazd Sprawozdawczy.
Otrzymaliśmy natomiast pismo z prośbą o odczytanie go na Zjeździe, że Prezydjum L. T. R. stawi się na każde nasze wezwanie — z chwilą, gdy będzie uchwalone zgodne współdzia
łanie wszystkich t. j. rolników bez różnicy posiadanej prze
strzeni. Na uchwałę taką ze strony Tow. Rolniczego czekaliśmy napróżno... I czekamy. Ze swej strony dla tego organizujemy nadal rolników mniejszej własności, by jako masa świadoma swych potrzeb i obowiążków, mogła na ściśle określonej i spra
l i
wiedliwej podstawie' przyjęć udział we współpracy ze wszystkimi, którzy wspólne z nami mają cele: podniesienie wydajności ziemi dla dobra Ojczyzny, dla chwały polskiego rolnictwa, dla pożytku naszych rolników.
Wieś nasza jest tak pojemną dla pracy społecznej, a sama praca tak trudna i posiada pomimo wszelkich różnic poglądów co do jej kierunku tak wielką wartość społeczną, że, by jej nie rozbijać, nie wkraczamy na tereny, gdzie możemy się spotkać z tymi, współdziałanie z którymi jest trudne lub niemożliwe.
Nadto uważamy, że tam, gdzie może być mowa o współzawo
dnictwie, ma ono polegać jedynie na wykazywaniu się rzeczy
wistą, realną pracą, ocenioną na jakość — nie ilość.
Zresztą pragniemy unikać bezcelowej dla siebie walki i nie wprowadzać do stosunków społecznych tego demoralizującego czynnika. Chcielibyśmy widzieć, by metody te były stosowane powszechnie i wzajemnie.
Stoimy na straży, by spokojna, kulturalna, gospodarcza praca Kółek ^Rolniczych wolną była od wszelkich ubocznych względów i dążności.
Samodzielność instytucji nie jest dla nas celem samym w sobie, widzimy w niej natomiast poważny środek służący do wyrabiania poczucia odpowiedzialności szerokich warstw w ich działalności społecznej. Wiara w istnienie wśród naszego ludu tych sił, które pragniemy ujawnić i uruchomić przez organi
zację, a rozwinąć i spotęgować przez pracę, jest podstawą i bodźcem naszej działalności.
Chwila dzisiejsza, obfitująca w mnóstwo nieuregulowanych spraw, nie sprzyja objektywnej ocenie zwłaszcza pracy społecz
nej, mimo to ze spokojem przedkładamy niniejsze sprawozdanie.
Związek Kółek Rolniczych Województwa Lubelskiego jest naturalną centralą dla Związków Okręgowych i poszczególnych Kółek, to też spełniał swoje zadanie dużo wcześniej niż stał się jednostką prawną. Przytoczony na wstępie statut Związku, przy
jęty na zebraniu Rady w dniu 28 maja 21 r. został zalegalizo
wany przez Ministerstwo Rolnictwa dopiero w grudniu tegoż roku. Obecnie więc stało się zadość potrzebie ścisłego określe
nia najogólniejszych stosunków, więżących naszą centralę z jej członkami. Pozostały jednak jeszcze do opracowania szczegóły, które znajdą wyraz w regulaminach.
Dnia 1 i 2 marca 1921 r. odbyło się w Lublinie Zwyczajne Ogólne Zebranie Delegatów Kółek Rolniczych i Związków Mło
dzieży Wiejskiej Województwa Lubelskiego i Wołynia jako do
roczny Zjazd sprawozdawczy za 1920 rok. Zjazd reprezentowany był przez 500 zgórą delegatów i gości.
Po uroczystem nabożeństwie odprawionem w Katedrze
12
Jego Ekscelencja ks. Biskup Sufragan Jełowicki przemówił do zebranych, zachęcając ich do prowadzenia mądrych, mających na celu dobro Ojczyzny obrad.
Zjazd otworzył Prezes Zarządu Związku Kółek Rolniczych Województwa Lubelskiego, p. F. Lechnicki. Charakteryzując ubiegły rok, wskazał moment dziejowy, jaki przechodziliśmy z powodu inwazji belszewickiej w ciągu lata i podkreślił udział kółkowięzów w szeregach walczących oraz zaznaczył, jak orga
nizacja Kółek Rolniczych spełniła swój obowiązek, stanąwszy do usług Komitetu Obrony Narodowej w całym zespole swych pracowników i popierając jego cele przez liczne rzesze członków.
W celu uczczenia pamięci poległych kółkowiczów i pra
cowników Przewodniczący wezwał obecnych do powstania.
Następnie w serdecznych słowach przywitał zebranych Wojewoda Lubelski p. St. Moskalewski życząc, aby Zjazd jak- największe osiągnął rezultaty. Wielkie przeszkody, piętrzące się przed Ojczyzną, mogą być usunięte tylko przez uświadomionych i dobrych obywateli kraju, a za takich Pan Wojewoda uważa zgromadzonych.
Z kolei przemawiał przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa, Naczelnik Departamentu Rolnego Urz. Wojew. p. R. Eichler, który w podniesieniu gospodarstw rolnych upatruje źródło bogactwa kraju i podniesienia waluty. Zaznacza, że w chwili gdy naród polski kładzie podwaliny pod swój byt państwowy, od świado
mości ludu zależy utrwalenie tego bytu.
W dalszym ciągu witali zebranych p. St. Dylewski vice- prezydent miasta Lublina, por. Kwiatkowski w imieniu Wydziału Oświatowego Sztabu Dow. Okr. Gen., p. Promiński, przedsta
wiciel Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego oraz p. vice-rektor K. Chyliński, który w imieniu Komitetu Plebiscytowego dla Gór
nego Śląska w gorących słowach nawoływał do niesienia po
mocy braciom na bląsku. Słowa jego znalazły żywy oddźwięk wśród zebranych, którzy chętnie nabywali znaczki, sprzedawane w czasie przerwy na cele plebiscytowe. W ten sposób kwesta przyniosła przeszło 13000 mk.
Prezes Zarządu Centralnego Związku Kółek Rolniczych w Warszawie, p. Piotr Sobczyk, witając Zjazd, zaznacza, że Zw. K. Roi. Wojew. Lubelskiego okazał w swej pracy tyle wy
trwałości, praktyki i siły, że stał się podstawą w budowie tej instytucji, którą jako Prezes reprezentuje. Podcentrala Lubelska utrzymała w czystości charakter rolniczy i wychowawczy Kółek, które są jedyną szkołą dla tych, co nie mieli szczęścia być .wychowanymi w szkole polskiej, dostępnej dopiero dla naszych
dzieci.
Odczytano depesze z życzeniami pomyślnych obrad od 13
posła Jana Dębskiego, Prezesa Głównego Urzędu Ziemskiego p. T. Wilkońskiego oraz Prezydenta Izby Rolniczej w Toruniu.
Następnie Kierownik Związku Kółek Rolniczych p. W.
Czermiński złożył sprawozdanie za rok 1920 i scharakteryzował ogólną działalność organizacji. Po długiej dyskusji Zebranie przyjęło wniosek p. A. Tymoniuka z Krasnystawu, by wyrażono podziękowanie za ścisłe sprawozdanie, a Zarządowi i Kierownictwu serdeczne „Bóg zapłać” za owocną pracę.
W czasie Zjazdu wygłoszono referaty na temat: „Organi
zacja gospodarstw małorolnych” p.— Cz. Dąbrowski i p. Wacław Niwiński. „Obowiązki Kółek Rolniczych w pracach państwowych i samorządowych” — Prezes Okręgowego Urzędu Ziemskiego, p. J. Wójtowicz. „Organizacje współdzielcze na wsi” — p. Dr.
W. Hedinger oraz „Szkolnictwo rolnicze jako czynnik podnie
sienia wsi” — Dyr. Szkoły Rolniczej w Kijanach,. p. T. Starzyński.
Wszystkie te referaty wywołały ożywioną dyskusję i wy
kazały żywe zainteresowanie się obecnych powyższemi kwestjami.
Delegaci licznie bardzo zabierali głos i zgłaszali do Prezydjum wnioski, które po przyjęciu przez zebranie zostały przesłane do odpowiednich władz, urzędów i instytucji.
Specjalnie wybrana komisja wnioskowa przyjmowała i po
rządkowała zgłaszany materjał, który dosięgnął do 30 wniosków.
Tyczyły one spraw odbudowy i pomocy rolnej (5 wniosków), serwitutów, komasacji, parcelacji i wogóle reformy rolnej (9), szkolnictwa rolniczego (4), gospodarstw wzorowych (2) stosunku Sejmików do prac Kółek Rolniczych; ekonomicznego podniesienia wsi, przemysłu ludowego, Kół Młodzieży WiejsKiej, aprowizacji i t. p.
W czasie obrad przybył na salę J. E. Ks. Biskup Fulman, który został powitany serdecznemi okrzykami zgromadzonych;
następnie przewodniczący wyraził Jego Ekscelencji podziękowa
nie za zainteresowanie się i przychylny stosunek do prac przed
siębranych przez Kółka Rolnicze, a zebrani mieli sposobność wy
słuchać przemówienia Dostojnego Gościa, który w końcu udzielił wszystkim swego błogosławieństwa.
Do Zarządu na miejsce x/3 ustępujących członków zostali wybrani: Juljan Wójtowicz, Prezes Okręgowego Urzędu Ziem
skiego w Lublinie, Ks. Jan Bednarek z Kiełczewic, Marceli Koper, z Rejowca i Florjan Podgórski z Konopnicy.
Na zastępców do Zarządu największą z kolei ilość gło
sów otrzymali Ks. Czesław Godlewski, Stefan Tymosiuk, Antoni Kamiński i Juljan Dybowski.
Do Komisji Rewizyjnej powołano: Tytusa Jemielewskiego, Jadwigę Graffową i Antoniego Najdę, zaś na zastępców Jakóba Hołysza i Józefa Kiełczewskiego.
14
Zebrania Rady odbyły się w roku sprawozdawczym 3 razy, a mianowicie 13^11, 28-V i 9-X. Na porządku dziennym zebrań Rady znajdowały się zasadniczo uwagi przedstawicieli Okręgów z prac na miejscu, sprawozdania Zarządu i kierownictwa, pro
gram pracy oraz szereg spraw organizacyjnych i innych zagad
nień aktualnych, jak współpraca członków Kółek Rolniczych w innych instytucjach społecznych — Sejmikach, Radach szkoh nych i t. p.
Na zebrania Rady licznie przybywali przedstawiciele powia
tów, zwłaszcza powiat Zamojski i Lubelski nie zaniedbał swych obowiązków w zupełności. Rzadziej były reprezentowane powiaty Łukowski, Garwoliński, Włodawski, Radzyński i Janowski. Nie przysyłały delegatów wcale powiaty Puławski oraz słabiej działa
jące Hrubieszowski i Tomaszowski.
Zarząd uzupełniony w V3 części przez wybór nowych członków na Ogólnem Zebraniu w dniu 1 marca 21 r. przed
stawia się jak następuje:
Leon Hempel ze Skorczyc — Prezes honorowy.
Felicjan Lechnicki z Serebryszcz— Prezes.
Andrzej Koter z Dąbrowicy i
Stanisław Zieliński z Trzeszkowic — Wiceprezesi.
Dr. Władysław Hedinger z Lublina — Sekretarz.
Michał Karpiński z Kijan — Skarbnik.
Członkami Zarządu są: Ks. Jan Bednarek z Kiełczewic, Jan Borys z Surhowa, Wiesław Czermiński z Lublina, Szczepan Ciekot z Krzymosz, Stanisław Grabek z Krakowskiego - Przed
mieścia, Marceli Koper z Rejowca, Wacław Niwiński z Orłowa, Florjan Podgórski z Konopnicy, Juljan Wojtowicz z Lublina, Szczepan Wróbel z Woli Semickiej i Edmund Kłopotowski z Lublina, jako przedstawiciel Zw. Mł. Wiej. Wojew. Lubelskiego.
Zebrań Zarządu było 4: 4 stycznia, 9 kwietnia, 27 czerwca i 12 listopada. Wszystkie w oznaczonym czasie dochodziły do skutku przy pełnym niemal składzie członków. W zebraniach Zarządu brali także udział członkowie Komisji Rewizyjnej, stale bywał przedstawiciel C. Z. K. R. wreszcie w zależności od oma
wianych spraw byli obecni przedstawiciele Urzędów, jak np.
Naczelnik Departamentu Rolnego Urz. Wojewódzkiego i in. Na Zarządzie ustalano program pracy, uwzględniając opińje Rady, Zebrań Instruktorów i uwagi kierownictwa, układano plan dzia
łalności na najbliższą przyszłość, wreszcie na zebraniach tych wybierano przedstawicieli Związku do Komisji przy urzędach i t. p.**
omawiano sprawy • na Komitet Pomocy Rolnej i in. Rozważanę sprawę stosunku do Sejmików, Towarzystw Rolniczych, sprawy szkolnictwa rolniczego, Ogniska Kultury Rolnej w Zemborzycach, działalności w Kołach Młodzieży, ważniejsze sprawy poszczegól-
15
nych powiatów. Na ostatnim zebraniu omawiano sprawę współ
pracy duchowieństwa z Kółkami Rolniczemi w północnej części Województwa i postanowiono w celu nawiązania kontaktu wysłać delegację do Księdza Biskupa Podlaskiego.
Zebrania Prezydjum, złożonego z pięciu osób, były poświę
cane omawianiu szczegółów aktualnych spraw, sprawom wyma
gającym szybkiego rozstrzygnięcia, wreszcie personalnym i t. p.
Zebrań tych było sześć: 4-1, 14-11, 23-11, 27-VI, 23-IX i 8-XI.
Przytoczone wyżej władze nie mogą przez choćby naj
częściej odbywane zebrania zachować tej ciągłości, jaka jest niezbędna w pracach Kółek Rolniczych. Tym większego znacze
nia nabiera biuro Wojewódzkiego Związku i kierownictwo. Kie
rownikiem biura i Związku jest Wiesław Czermiński, zastępcą kierownika od 1 lipca Inż. Tadeusz Madler, instruktor objaz
dowy. Kompetencje kierownika określa formalnie i ogólnie § 12 statutu. W zależności od rozwijającej się działalności Związku wzmogła się również czynność biura tak, że od połowy roku trzeba było zwiększyć pfersonel, mimo zorganizowania oddziel
nego biura dla Okręgowego Związku powiatu Lubelskiego, który w roku ubiegłym posiłkował się pracą centrali. Tak samo i ra
chunki zaprowadzono dla powiatu odrębne. Rachunkowość Związku postawiono w roku bieżącym na odpowiednim poziomie, co również stwierdza Komisja Rewizyjna. Sekretarjat do 1-X oraz buchalterję przez cały rok prowadziła Jadwiga Dzikiewi- czowa, mając do pomocy w biurze od 15 lipca Halinę Gustowską.
Od 1-X do 1-1 22 r. sekretarzem był Jan Sauter. Na maszynie pisała w ciągu całego roku Stanisława Dąbrowska. Listów otrzymano w ciągu roku 1715, wysłano 1569. Woźnym był Wła
dysław Siemion, nadto stale był do rozporządzenia goniec.
Z charakteru Związku jako instytucji reprezentującej inte
resy rolników mniejszej własności, instytucji oświatowo wycho
wawczej, wreszcie zawodowej w sensie zaspakajania pewnych potrzeb swych członków, jako rolników, wypływają zadania i działalność Związku oraz obowiązki kierownictwa.
Kierownik, po za zajęciami w Związku przyjmował udział w zebraniach bądź stałych, gdzie Związek ma swych przedsta
wicieli, bądź przygodnych jak np. Komitet Plebiscytowy, K. Po
mocy dla jeńców prwracających z Rosji, K. obchodu 3 maja i t. p. Stałe delegacje Związku Kółek Rolniczych Województwa Lubelskiego do instytucji państwowych i społecznych są nastę
pujące:
Wojewódzki Komitet Pomocy Rolnej: Felicjan Lechnicki, Prezes Związku i Stanisław Zieliński z Trzeszkowic. Zastępca — Wiesław Czermiński.
Okręgowa Komisja Ziemska: Michał Karpiński z Kijan,
16
Andrzej Koter z Dąbrowicy, Wacław Niwiński z Orłowa. Za
stępcy — Wiesław Czermiński, Jan Borys z Surhowa, Szymon Smarż z Majdanu Kozłowickiego.
Komisja apelacyjna podatku od zysków wojennych: Wiesław Czermiński. Zastępca — Karol Pytlak z Franciszkowa.
Komisja badania cen i zysków: Andrzej Koter z Dąbrowicy.
Zastępca — Wiesław Czermiński.
Kuratorjum Ogniska Kultury Rolnej w Zemborzycach: Jan Borys, Andrzej Koter, Antoni Najda. Zastępca — Wiesław Czer
miński. W skład Zarządu Kuratorjum wchodzi Andrzej Koter.
Polski Związek Organizacji Rolniczych: Felicjan Lechnicki, Prezes Związku Kółek Rolniczych W. L. ,
Zaznaczyć również należy, że nie jako delegaci, lecz z wy
boru Ogólnego Zebrania wchodzą do Zarządu C. Z. K. R.
w Warszawie przedstawiciele naszego Związku Felicjan Lech
nicki, Tytus Jemielewski, Andrzej Koter — jako członkowie oraz Dr. Władysław Hedinger i Szczepan Ciekot — jako zastępcy.
Nadto w skład Zarządu wchodzi bez prawa głosu decydującego Wiesław Czermiński, jako kierownik Wojewódzkiego) Związku.
W-roku sprawozdawczym odbyły się pod przewodnictwem kierownika 2 dwudniowe i 2 jednodniowe Zebrania Instruktorów z poszczególnych Okręgów: 2-3— II, 9-10—V, 29—VI i 24-IX«
Zebrania instruktorów ograniczono w roku bieżącym do mini
mum, aby ich nie odrywać zbytnio od pracy w Okręgu, położono natomiast większy nacisk na odwiedzanie powiatów przez in
struktorów objazdowych. Dalej w ograniczeniu tych Zjazdów iść nie można ze względu na wielkie znaczenie, jakie one po
siadają. Typowy porządek dzienny Zebrania Instruktorów z po
minięciem tych spraw aktualnych, które każdemu z zebrań na
dają inny charakter, byłby następujący: 1. Odczytanie i przyjęcie protokułu z poprzedniego zebrania. 2. Sprawozdanie z działal
ności i stanu pracy w poszczególnych Okręgach (dyskusja).
3. Sprawozdanie kierownictwa i program pracy na następny okres. 4. Sprawy wewnętrznej organizacji. 5. Komunikaty.
6. Wolne wnioski. Prócz tych zebrań zależnie od potrzeby od
bywały się wspólne konferencje kierownika i instuktorów objaz
dowych w celu uzgodnienia i ujednostajnienia pracy.
Do 1 lipca był jeden instruktor objazdowy na Województwo, Inż. Tadeusz Madler, kjtórego działalność była poświęcona prze
ważnie sprawom ogólno organizacyjnym. Jedynie Koła Młodzieży miały do 1 maja własnego instruktora, Lucjana Mikettę, który następnie sprawy Kół Młodzieży prowadził jako sekretarz Woje
wódzkiego Związku K. M. Dopiero od połowy sprawozdawczego roku celem podziału pracy i odpowiedzialności, za nią zaangażo
wano nowych instruktorów objazdowych, którym powierzono od- 2 17
rę b n e d z iały . R a d o sła w B le n a u o b ją ł spraw y h o d o w la n e , W ła d y sław O w idzki — o g ro d n ic z o - p s z c z e la rs k ie , Loon S u c h o rz e w s k i, k tó ry do 15-X z a s tę p o w a ł in s tru k to ra O k rę g o w eg o n a -p o w ia t L u b e lsk i — o rg a n iz a c y jn e . T a k w ię c w k o ń c u ro k u Z w ią z ek p o s ia d a ł 4 in s tru k to ró w o b ja z d o w y c h .
In stru k to ró w O k rę g o w y c h n a te re n ie W o jew ó d z tw a b y ło w ty m ż e c z a s ie 20. J e d y n ie O . Z w ią z ek p o w ia tu T o m a s z o w sk ie g o z e w z g lęd u n a b ra k fu n d u s z ó w n ie p o s ia d a ł in s tru k to ra , je d n a k sp ra w n ie d z ia ła ją c e b iu ro c z ę ś c io w o b ra k te n p o k ry w a ło . 5 p o w iató w , ro z w ija ją c p o s z c z e g ó ln e d z iały p ra c y , p o s ia d a ło j e d n o c z e ś n ie d w u c h lu b w ię ce j in s tru k to ró w .
W y k a z i n s t r u k t o r ó w .
P o w ia t Im ię i n a z w isk o Z a w ó d C z a s p ra c y Biała Antoni Fedorowicz rolnik 15-1—31-VII
n Karol Koch n 7-IX 21 —
Biłgoraj Stefan Donimirski n 20-Vf 20 —
Chełm Janusz Mostowski rolnik i ogr. 1-VII 19 — Garwolin Wiktor Undrewicz rolnik 20-1—1-VII
n Jan Bogusławlewicz 1-VII—1-IX
n Jan Jakubiak n 1-X 21 —
n Stefan Dziubak Koła Młodz. 1-XI 20 — Hrubieszów Jan Rzączyński rolnik 10-H 21 — Janów L. Zdzisław Skibiński n 12-VIII 21—
Krasnystaw Stanisław Brzozowski ogrodnik 1-VI 19 —
Lublin Róża Zybsówna » 1-II 19—1-VII 21
n Leon Suchorzewski rolnik 1-VII—15-X
n Kazimierz Bądarzewski 15-X 21 —
Lubartów Kazimierz Kryński n 1-XII .19—31-XII 21
n Marjan Majewski ogrodnik 1-X 19—1-VI 21 Łuków Andrzej Aleksander rolnik 1-VI 20 —
Marjan Białkowski ogrodnik 1-IV 19 —
n Józef Bagieński Koła Młodz. 1-XII 20—1-VII 21
Puławy Zofja Czarnocka rolnik 1-VI 19
Jan Bilski ogrodnik 1-VII 21 — Radzyń Józef Skrzymowski rolnik 1-IV 20 — Oddział w Mię
dzyrzecu Antoni Fedorowicz n 1-VIII 21 — Siedlce Hipolit Popowski » 1-X 20—1-IX 21
n Józef Gocłowski n 1-IX 21 —
Włpdawa Aleksander Jankowski t t 30-IV 21 — Zamość Stanisław Koch ogrodnik 1-IX 19 —
Jadwiga Bergerówna Koła Młodz.i 1-VIII 21 — J a k w id a ć z w y k azu p rz e s z ło p o ło w a in s tru k to ró w p ra c o w a ła n a o k rę g u w ię c e j n iż ro k . P o ż ą d a n a ta s ta b iliz a c ja z o s ta ła o s ię g n ię ta m ię d z y in n e m i i d z ię k i w p ro w a d ze n iu w n o rm a c h p ła c , z a s a d u rz ę d n ic z y c h k a te g o rji, m ia n o w ic ie VII k a t. d la in s tru k to r a o k rę g o w e g o . P r ó c z te g o w n ie k tó ry c h p o w ia ta c h in s tru k to rz y m a ją o rd y n a rję , a w w ielu m ie s z k a n ie św ia tło i o p a ł.
18
Do użytku instruktorów założono przy Związku „Bibljotekę Instruktorów”. Ma ona służyć przedewszystkiem instruktorom objazdowym oraz być uzupełnieniem tych podręcznych bibljotek, które instruktorzy okręgowi mają do rozporządzenia na miejscu, a więc składa się z dzieł poważniejszych. Liczba tomów przy końcu roku przekroczyła 100.
W okresie spisu ludności prawie przez miesiąc czasu in
struktorzy brali czynny udział w pracach spisowych, bądź jako komisarze bądź jako prelegenci, wyjaśniający znaczenie i po
trzebę spisu.
Wogóle instruktorzy, jako nie tylko pracownicy fachowi, ale również społeczni niejednokrotnie, wiele czasu poświęcają na działalność oświatowo kulturalną, współdziałając w zakładaniu straży ogniowych, Stowarzyszeń Rolniczo-Handlowych i t. p. nie mówiąc już o Kołach Młodzieży, które są Sekcjami Kółek Rolniczych.
W roku sprawozdawczym założono Współdzielnie Rolniczo- Handlowe w Lubartowie, Radzyniu, Siedlcach tak, że obecnie istnieją one w 10 powiatach i pózostają w mniej lub więcej ścisłych stosunkach z Kółkami Rolniczemi, których poparcie zwłaszcza w początkach jest konieczne. W Biłgoraju i Chełmie są zbierane udziały celem uruchomienia takich Współdzielni. Po zatem w powiatach, gdzie brak Stowarzyszeń Rolniczo-Handlo
wych Związki Okręgowe przygodnie dokonują różnych zakupów dla swych członków.
Również i Związek Wojewódzki, nie mając na razie moż
ności zorganizować swego działu handlowego, dokonywał w miarę potrzeby różnych tranzakcji, sprowadzając dla kółkowi- czów 9 wag. ziarna, przeważnie gryki, 6 wag. cukru konsumcyj- nego, 7 wag. ,wapna nawozowego, 4 wag. prosiąt, 37 szt. koni i t. p. Ze względu na to, że operacje te nie były do końca roku sprawozdawczego zamknięte, szczegółowe sprawozdanie podamy w następnym roku.
Organizacja biur Związków Okręgowych o tyle poszła na
przód, że w końcu roku sprawozdawczego w 12 powiatach praca biurowa spoczywała na barkach specjalnych pracowników (se
kretarzy). Mimo to biura nie wszędzie stanęły na wysokości za
dania. Przyczynia się do takiego stanu rzeczy i to, że Sejmiki przeznaczając odpowiednie fundusze na instruktora, zaniedbują nieraz uchwalać niezbędne sumy na utrzymanie biura. Wpływa to ujemnie na wydajność pracy instruktora, zmuszonego do za
jęć biurowych. Oddanie się znów całkowicie objazdom powoduje przerwanie kontaktu instruktora z organizacją, która za pośredni
ctwem biura dostarcza mu materjału do pracy: pewne zadania 19
organizacyjne do wykonania, wiadomości aktualne, które w da
nym czasie muszą być wyzyskane i t. p.
Również niezbędne jest biuro do odpowiedniego przygoto
wania zebrań Zarządu, oraz Prezesów K. R. tych* władz, które nadają organizacji ciągłość i sprężystość.
Zebrania Zarządów odbywały się naogół zadawalniająco, przeciętnie raz na miesiąc w każdym Związku. Zebrania Prezesów Kółek Rolniczych natomiast nie są wyzyskiwane, choć jest to doskonały środek obok objazdów instruktora do utrzymania łącz
ności z Kółkami. Jedynie Zamość i Łuków stale co miesiąc zebrania te odbywały. Pozatem często zjeżdżali się Prezesi w powiatach Radzyńskim, Lubelskim, Siedleckim, Lubartowskim i Puławskim.
Związapa z biurem sprawa rachunkowości Okręgowych Związków bezwzględnie się poprawiła, ale jeszcze nie jest ujednostajniona. Z tego powodu projektuje się powołanie spe
cjalnego lustratora, któryby przychodził ze swą fachową pomocą prowadzącym rachunki w Okręgach, ułatwiając w ten sposób za
dania Komisji Rewizyjnych. Jednak już w obecnym roku możemy przedstawić pewne zestawienia z poszczególnych Okręgów. Nie
stety wszelkie materjąły cyfrowe nie dotyczące kasy są tak nie
zupełne i nierównomiernie przez biura Okręgowe traktowane, że przybliżone ilości pracy, wykazanej w sprawozdaniach z Okrę
gów, nie dadzą się dodać w ogólnych cyfrach, charakteryzują
cych pracę na terenie całego Województwa, i zawsze będą za mąłe o niewiadoipy współczynnik. Z tern zastrzeżeniem należy czytać ustępy omawiające ilościowo działalność Okręgowych.
Związków.
Oparcie pracy na fachowych Sekcjach znacznie ożywiło działalność tak Związku Wojewódzkiego, jak i Związków Okręgo
wych i wpłynęło dodatnio zwłaszcza na upośledzane dotychczas działy ogrodnictwa, a przedewszystkiem hodowli.
Rok 1921 nie był wprawdzie rokiem wojny, ale ciężkie jej piętno nosił na sobie wyraźnie, zwłaszcza, że inwazja bolsze
wicka roku poprzedniego ogarnęła większą część Województwa i wyrządziła rolnictwu olbrzymie szkody. Zawarcie pokoju było punktem zwrotnym w gospodarowaniu, które od tego momentu:
straciło charakter doraźnego, a zyskało podstawy do planowego' działania, obliczonego na dalszą przyszłość.
Przedewszystkiem zwrócono uwagę na dobór odpowiedniego ziarna do siewu, które słabo czyszczone przez czas wojny bar
dzo się wyrodziło. Z jednej strony starano się o sprowadzenie ziarna zzewnątrz, z drugiej materjał miejscowy poddano lepszemu Czyszczeniu. W powiatach Puławskim i Chełmskim urządzono spe
cjalne punkty czyszczenia zboża, a nadto wielu gospodarzy 20
i niektóre Kółka sprowadziły tryjery. Zbóż siewnych sprowadzono blisko 20 wagonów, czyli dwa razy więcej niż roku poprzedniego.
Jeszcze bardziej wzmógł się wwóz nawozów sztucznych i do- sięgnął kilkunastu wagonów w rozmaitych Okręgach, nie licząc 5 wagonów wapna, sprowadzonego przez Okręg. Lubelski. To samo można powiedzieć o zakupnie narzędzi rolniczych. Podane ilości nie są zupełne i odnoszą się tylko do artykułów wykaza
nych przez Związki Okręgowe. Stowąrzyszenia Rolniczo-Handlowe zaopatrują Kółkowiczów we wszelkie artykuły, sprowadzane do
tychczas przez Związki Okręgowe, co jeszcze bardziej utrudnia ewidencję. Zadówolnić się musimy ogólnemi wrażeniami, wie
dząc, że każdy kurs, a nawet przygodna pogadanka na Kółku wywołuje popyt na narzędzia, nawozy i t. p. zaspakajany na
stępnie we własnych Stowarzyszeniach, Syndykatach, a nawet u prywatnych przedsiębiorców.
To spowodowało, że w większości Okręgów, jak to widać ze sprawozdań, urządzano dłużs?e lub krótsze kursy. Zazna
czyć trzeba, że uczniowie szkół rolnych w dużym stopniu rekrutują się z pośród tych właśnie kursistów, którzy zachę
ceni nabytemi poprzednio wiadomościami pragnęli je uzupełnić.
Kursa spełniają i tę jeszcze rolę, że podnoszą zamiłowanie do fachowej lektury. Na kolpotaż pism zwrócono szczególną uwagę, ijo też za pośrednictwem instruktorów rozśprzedano do 5000 egz. fachowych książek. Niezależnie od tego Okręgowe Związki, a nawet Kółka bądź tworzą nowe biblioteki, bądź uzupełniają dawne.
Na uwagę zasługuje Sekcja Organizacji Gospodarstw Mało
rolnych w Łukowie, która dwum gospodarstwom, zgłoszonym pod kierownictwo Komisji udziela wskazówek przy reorganizacji i wprowadzaniu ulepszeń. W obu tych gospodarstwach zało
żono poletka doświadczalne, wprowadzono rachunkowość i t. p.
Również w powiecie Hrubieszowskim istnieje jedno gospo
darstwo w Hostyńnem zgłoszone do Komisji C. Z. K. R., gdyż Okrąg jej nie posiada. Pewne przygotowania zrobione są w po
wiecie Lubelskim i w roku przyszłym praca w tym kierunku będzie rozwinięta.
Sprawa Ogniska Kultury Rolnej w Zemborzycach dotych
czas rozstrzygnięta nie jest. Gospodarstwo to dzierżawione nomi
nalnie przez Lubelskie Towarzystwo Rolnicze łącznie ze Związ
kiem Kółek Rolniczych faktycznie jest pod kierunkiem Towa
rzystwa i zapewne większych wyników pracy nie okaże do czasu rozstrzygnięcia sprawy posiadania i kierownictwa.
j Sprawy hodowlane w pierwszej połowie roku wobec braku instruktorów specjalistów traktowane były ogólnie, tak przez Wojewódzki Związek Kółek Rolniczych, jak i na terenie Związków
21
Okręgowych. Praca polegała na wygłaszaniu pogadanek z zakresu hodowli przez instruktorów rolników, uwzględniano dział ten na kursach ogólnych, kolportowano książki i pisma fachowe, spro- wadzano lub pośredniczono w nabywaniu inwentarzy, wreszcie wykonywano zlecenia Sekcji Hodowlanej Centralnego Zw. Kółek Rolniczych w Warszawie.
Dopiero od 1 czerwca, z chwilą zaangażowania inspektora hodowlanego p. Radosława Blenau sprawy związane z hodowlą inwentarzy przybrały charakter działań planowych.
W dążeniu do wykorzystania inicjatywy zbiorowej i oparcia się o rzeczywiste potrzeby życia powołano do działania przy Sekcji Hodowlanej Wojewódzkiego Związku Radę Fachową, która w dniu 27 czerwca ukonstytuowała się w następującym składzie:
Profesor Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, R. Prawocheński — przewodniczący, F. Lechnicki, właściciel maj. Serebryszcze pow. Chełmskiego, W. Niwiński, zastępca administratora dóbr Orłów pow. Krasno
stawskiego, K. Czarnowski, inspektor hodowlany Urzędu Woje
wódzkiego, S. Zieliński, rolnik z powiatu Lubelskiego, St. Gra
bek, rolnik z powiatu Krasnostawskiego, J. Borys, rolnik z po
wiatu Krasnostawskiego, M. Karpiński rolnik z powiatu Lubartow
skiego, B. Bogdanowicz, rolnik z powiatu Łukowskiego.
Powstanie Sekcji Hodowlanej Zw. Kół. Roln. Województwa Lubelskiego wywołało organizowanie się Sekcji Hodowlanych przy Związkach Okręgowych.. Sekcje takie powstały w Łukowie, Siedlcach, Zamościu, Biłgoraju i Włodawie.
W miarę powstawania Sekcji Okręgowych prace wykonawcze częściowo przekazywano im, jako organom pomocniczym, pozo
stawiając Sekcji Hodowlanej Wojewódzkiej kierownictwo, uzgod
nienie działania, gromadzenie wyników. Do lepiej działających Sekcji zaliczyć należy Łukowską, która już w roku sprawozdaw
czym zorganizowała kursy hodowlane i pokaz.
Opracowanie ścisłego programu pracy napotkało na wiele trudności. Przedewszystkiem brak jest danych statystycznych od
noszących się do rzeczywistego stanu hodowli, gdyż materjały przedwojenne utraciły wartość, a następnie—brak funduszów. Mi
nisterstwo Rolnictwa przeznaczyło nieznaczne sumy na pokazy,, a środki własne wystarczały jedynie na pokrycie utrzymania in
spektora i wydatki biurowe. Faktyczny więc program polegał na rozbudzeniu ogólnego zainteresowania, nie wyłączając i instytucji Samorządowych, na wdrożeniu ogółu rolników do prac hodo
wlanych, wreszcie na gromadzeniu materjałów.
Praca inspektora hodowlanego polegała na wygłaszahiu pogadanek i wykładów na kursach, dokonywaniu lustracji gospo-
22
darstw, organizowaniu przeglądów i pokazów inwentarzy, wreszcie na udzielaniu porad fachowych.
W czasie od 1 czerwca do 31 grudnia inspektor hodowlany był w rozjazdach 92 dni, był na zebraniach w 15 Związkach Okręgowych, wygłosił 21 referatów, nie wliczając w nie wykładów przez, 11 dni na kursach.
W celu dokonania przeglądów inwentarzy oraz zbadania możności uruchomienia mleczarń spółkowych, które już przed wojną pracowały, inspektor hodowlany wyjeżdżał do szeregu po
szczególnych wsi, rezultatem czego były przeglądy bydła w pow.
Lubelskim — w Krzczonowie i Zadębiu; w pow. Zamojskim — w Jatutowie; w pow. Puławskim — we wsi Rudy i Klementowi- cach; w pow. Siedleckim — Czuryłach, Zbuczynie i Wiśniowie.
Lustracje uzupełniane były wieczorem referatami w których wyka
zywano napotkane braki w hodowli.
Brak danych o stanie hodowli drobnej własności był po
wodem do większych wysiłków w kierunku organizacji pokazów inwentarzy. W pierwszym roku wobec krótkiego czasu na prace przygotowawcze, małego uświadomienia i braku zaufania hodowcy do prezentowania swego dobytku, co w poprzedzającej dobie ciągłych rekwizycji zawsze było połączone ze stratami, niewielka ilość pokazów nie zawsze cieszyła się licznym udziałem wystaw
ców, jednak wywołała wśród rolników zainteresowanie.
Przy organizowaniu pokazów brano pod uwagę albo okolice wyróżniające się posiadaniem cennego materjału miejscowego, jak bydło czerwone-polskie i typ polskiego t. zw. konia leśnego w Biłgoraju, albo widoczny wpływ dotychczasowej akcji hodo
wlanej, jak w wschodniej części powiatu Puławskiogo (Kurów), gdzie już przed wojną skupiono na stosunkowo niewielkiej prze
strzeni większą ilość stadników zarodowych, holendrów albo wreszcie, jak w Łukowie i R«dzyniu, licząc się z zainteresowa
niem na miejscu.
1 iflość eksponatów Nagrodzono 1 £
MIEJSCOWOŚĆ
Data Rodzaj zwierząt Ogółem Reprodu ktorów Matek Młodzieży Reprodu ktorów Matek i Młodzieży Wydatko wanona nagrody Mp. Wydanolis pochwalny<
Radzyń. . . 22V I Konie 120 5 105 10 2 46 2 115.000 —
Łuków . . . 2/X t t 33 4 26 ' 3 1 11 — 54.180 5
Biłgoraj . . 3/X t t 28 8 19 1 — 13 — 23.120 3
• • • 3/X Bydło 14 — 14 — — 6 ‘ — 9.500 —
Kurów . . . 8/X » » 55 3 43 9 1 21 — 47.006 21
RAZEM Koni 181 17 150 14 3 70 2 192.300 8
Bydła 69 3 57 9 2 27 — 56.506 21
23
