Prace przygotowawcze do wszczęcia procedury badawczej odbywały w stycz-niu 2009 r., z udziałem pracowników administracyjnych Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Szczecinie. Miały one charakter konsultowania założeń metodologicznych badania, z uwagi na fakt, że cała procedura badawcza była w całości finansowana ze środków Urzędu Miasta Szczecin. Autor sprawował funkcję koordynatora badań dla firmy UNI-STAT Badania i Projekty Europejskie dla Biznesu Spółka Cywilna, która wygrała kon-kurs ofert na realizację badań do konsultacji społecznych.
Pierwszym etapem badawczym była analiza treści forum internetowego zamieszczonego na stronie egos.pl „Ekologiczna Gospodarka Odpadami w Szczecinie”. Stanowił on wstęp do pogłębionej analizy uwarunkowań konfliktu ekologicznego w mieście, toczącego się w sprawie miejskiego systemu gospo-darki odpadami, w tym Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla Szczecina. Badanie było realizowane w dniach 8–15 stycznia 2009 r. i zakończy-ło się raportem przekazanym do informacji WGKiOŚ Urzędu Miasta Szczecin (zob. Bartłomiejski, Klimek 2009d).
Etap drugi, polegający na prowadzeniu badań terenowych z wykorzysta-niem techniki indywidualnych wywiadów pogłębionych, realizowano w dniach 2–11 lutego 2009 r. W trakcie badań terenowych przeprowadzono 22 wywiady pogłębione. W tym czasie podejmowano obserwację uczestniczącą podczas ze-brania Rady Osiedla Międzyodrze-Wyspa Pucka, które odbyło się w dniu 7 lute-go 2009 r. w siedzibie Rady Osiedla. Wywiady pogłębione prowadzone były za-równo w mieszkaniach informatorów, jak i w siedzibie firmy UNI-STAT. Warunki odbywanych rozmów były jednakowe dla wszystkich uczestników, co oznacza, że ryzyko braku rzetelności zgromadzonego materiału empirycznego jest nie-wielkie. Treść zgromadzonych wywiadów na nośnikach cyfrowych przetworzono do postaci drukowanej. Transformacja zapisu treści poszczególnych wywiadów
Tabela 4.1 – cd.
135 odbywała się w dniach 12–23 lutego 2009 r. z wykorzystaniem zaplecza badaw-czego firmy UNI-STAT. Zgromadzone wywiady były zgodne z regułami etycz-nymi badań terenowych, tj. spełniały zasady: dobrowolnego uczestnictwa, zakazu ujawniania danych wrażliwych oraz świadomej zgody.
Etap trzeci badań odbywał się w dniach 16 marca–10 kwietnia 2009 r. i zgod-nie z założezgod-niem obejmował 37 osiedli w Szczecizgod-nie. Równocześzgod-nie trwały prace związane z przetwarzaniem danych do postaci cyfrowej (kodowanie), które za-kończyły się 10 kwietnia 2009 r. Badanie spotkało się ze zrozumieniem respon-dentów, którzy wykazywali się rzetelnością w udzielaniu odpowiedzi na pytania kwestionariusza. Nie napotkano na żadne poważne uchybienia, które mogłyby mieć wpływ na wyniki badania. Poziom realizacji wywiadów wynosi 98,75%, co oznacza, że spośród 1118 bezpośrednio prowadzonych wywiadów telefonicz-nych (CATI) aż 1104 nie było przerwatelefonicz-nych i zostało zakodowatelefonicz-nych. Taki wysoki odsetek świadomego, dobrowolnego uczestnictwa w badaniu może świadczyć o tym, że skonstruowane narzędzie badawcze nie było inwazyjne i pozwalało na pozyskanie wiarygodnych danych. Etap zakończony został raportem, który prze-kazano do wiadomości WGKiOŚ Urzędu Miasta Szczecin (zob. Bartłomiejski, Klimek 2009c).
Kolejny etap zbierania danych odbywał się w miesiącach kwiecień i maj 2009 r. i zgodnie z założeniem obejmował swoim zakresem cały obszar Osiedla Międzyodrze-Wyspa Pucka, w sąsiedztwie którego miała być zlokalizowana spalarnia odpadów. Równocześnie trwały prace związane z przetwarzaniem da-nych do postaci cyfrowej (kodowanie). Badanie spotkało się ze zrozumieniem respondentów, którzy chętnie uczestniczyli w bezpośrednich wywiadach kwe-stionariuszowych. Poziom realizacji wywiadów wyniósł 24,57% całej populacji osiedla, tj. przeprowadzono 232 indywidualne wywiady, co oznacza, że poziom błędu oszacowania wyniósł 5,6%. Populacja mieszkańców Osiedla Międzyodrze- -Wyspa Pucka liczyła 1155 osób, z czego do badania kwalifikowało się 940 osób dorosłych (zob. Raport o stanie miasta Szczecina 2008, s. 163). Podsumowując, dokonano pomiaru na co czwartym mieszkańcu osiedla, co nie pozwala na uzna-nie formaluzna-nie reprezentatywnego charakteru badania. W jego trakcie okazało się jednak, że istnieje duże prawdopodobieństwo przeszacowania liczby osób za-mieszkujących teren tego osiedla, gdyż uzyskiwano informacje od sąsiadów, że osoby zameldowane już tam nie mieszkają. Podczas zbierania danych często do-chodziło do sytuacji, w której tylko jedna osoba brała udział w wywiadzie w imie-niu całego gospodarstwa domowego. Prawdopodobnie dlatego poziom realizacji wywiadów był praktycznie wyższy, co wpływa również na zmniejszenie błędu oszacowania do poziomu uwiarygodniającego pozyskane dane. Efektem końco-wym był raport przekazany do wiadomości WGKiOŚ Urzędu Miasta Szczecin (zob. Bartłomiejski, Klimek 2009b).
Proces gromadzenia danych za pomocą technik CATI, w ramach etapu pią-tego, odbywał się w dniach 12–27 stycznia 2011 r. Łącznie przeprowadzono
1089 wywiadów, co pozwoliło na osiągnięcie minimalnej liczebności próby.
Podobnie jak na etapie trzecim, przez cały czas kontrolowano jakość gromadzo-nych dagromadzo-nych: sprawdzano poprawność wypełniagromadzo-nych matryc kodowych przez teleankieterów, kontroli sprawdzającej poddano 10% wykonywanych telefonów celem zweryfikowania faktu realizacji wywiadu oraz sposobu jego prowadzenia.
Należy przyznać, że w okresie pozyskiwania danych opublikowano informację w lokalnych mediach (Radio Szczecin) na temat realizowanego badania, co mo-gło mieć znaczenie dla osiągniętej rzetelności i wysokiego poziomu jakości prze-prowadzanych wywiadów.
Każdy etap procedury badawczej był poprzedzony szkoleniem dla ankieterów, aby zwiększyć rzetelność i trafność podejmowanych pomiarów. Po zakończe-niu gromadzenia materiału empirycznego organizowano każdorazowo spotkania ewaluacyjne z ankieterami. W ten sposób wzbogacono materiał o spostrzeżenia i uwagi ankieterów zebrane podczas niezobowiązujących rozmów z responden-tami po zakończeniu wywiadów. Co więcej, autor uczestniczył w spotkaniach, powstałego w trakcie trwania sytuacji konfliktowej, Szczecińskiego Forum Odpadowego (styczeń 2009 – luty 2010 r.), gdzie prowadził obserwację uczest-niczącą i monitoring zmieniających się opinii i postaw poszczególnych grup in-teresu. Nie zabierał jednak głosu w trakcie obrad. W celu wzbogacenia oglądu sytuacji konfliktowej autor przeprowadził również trzy wywiady pogłębione z przedstawicielami organizacji ekologicznej, zaangażowanej w konflikt. Nie bez znaczenia dla jego wiedzy o dynamice konfliktu były też rozmowy z pracowni-kami Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Szczecin. W celu wzmocnienia rzetelności i trafności uzyskanych danych należy podkreślić, że władze miasta nie miały zamiaru i nie usiłowały w żaden sposób wpływać na wyniki analizy. Nie odnotowano żadnej próby wpływania na jakikol-wiek etap pozyskiwania danych. Co więcej, uzyskano akceptację ze strony władz miasta i mieszkańców osiedla odnośnie do wykorzystania wszystkich danych do niniejszego opracowania.
137
c
harakterystyka badanejzbiorowości5.1. chaRaoteRystyoabadanejPoPtlacji – miasto szczecin