W cięższych rzutach IBD stosuje się leczenie biolo-giczne polegające na zastosowaniu przeciwciał monoklo-nalnych przeciwko TNFα. Wcześniej terapię tę stosowano wyłącznie u chorych na CD, obecnie wdraża się ją także w przypadku UC.
W leczeniu biologicznym najczęściej stosuje się infliksi-mab. Jest to wysokocząsteczkowe chimeryczne przeciwciało
PALENIE PAPIEROSóW CZyNNIKIEM SPRZyJAJąCyM POWSTAWANIU CHORóB ZAPALNyCH JELIT 53 z klasy IgG1 [32]. 75% tego przeciwciała stanowi ludzki
lekki łańcuch regionu IgG1k, sprzężony ze zmiennym rejo-nem mysiego IgG [21]. Działanie infliksimabu jest dwojakie.
Neutralizuje on krążące związane z receptorem błonowym cząsteczki TNFα oraz powoduje lizę aktywowanych limfo-cytów T oraz makrofagów, powodując ich apoptozę.
Drugim z leków stosowanych w leczeniu biologicznym jest adalimumab. Jest to rekombinowane przeciwciało mono-klonalne przeciwko TNFα. W przeciwieństwie do infliksi-mabu nie jest to przeciwciało chimeryczne. Mechanizm dzia-łania adalimumabu polega na uniemożliwieniu połączenia się TNFα z jego receptorem. Ponadto, podobnie jak inflik-simab, powoduje lizę limfocytów T oraz monocytów [32].
Oba leki nadają się do terapii celowanej, podczas gdy inne sposoby leczenia są nieskuteczne. Jednak terapia taka jest bardzo droga. Koszt leczenia infliksimabem wynosi ok.
350 000 $ [33, 34]. 30% pacjentów nie reaguje na leczenie.
Można podejrzewać, że jedną z przyczyn jest palenie papie-rosów. Dane literaturowe na temat skuteczności leczenia biologicznego u osób palących są sprzeczne. Fefferman i wsp. [34] oraz Vermeire i wsp. [35] nie wykazali istotnych różnic pomiędzy palącymi a niepalącymi pacjentami z CD Parsi i wsp. [33]. stwierdzili natomiast znacznie mniejszą efektywność infliksimabu u osób palących oraz nieznacz-nie krótszy czas działania leku.
Podsumowanie
Palenie papierosów zdaje się odgrywać ważną rolę w powstawaniu oraz przebiegu chorób zapalnych jelit.
Wpływ dymu tytoniowego zdaje się być inny w padku choroby Leśniowskiego–Crohna, a inny w padku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. W przy-padku CD palenie może zaostrzać przebieg choroby, podczas gdy w przypadku UC działa raczej jako czynnik ochronny lub przynajmniej łagodzący objawy choroby.
Dwojaki wpływ palenia papierosów na IBD jest spo-wodowany przede wszystkim lokalizacją obu chorób oraz zmianą poziomu cytokin pro - oraz przeciwzapalnych wywo-łanych paleniem. Różne składniki dymu powodują podwyż-szenie cytokin prozapalnych i obniżenie przeciwzapalnych w jelicie cienkim oraz przeciwny efekt w jelicie grubym.
Część autorów [14, 35] wskazuje na zależność pomiędzy paleniem a lokalizacją choroby.
Składniki dymu tytoniowego oprócz modulacji poziomu cytokin biorą udział także w reakcjach wolnorodnikowych, mogą również nasilać waskularyzacje. Dodatkowo nikotyna aktywuje receptory dioksynopodobne [18], które mogą przy-czyniać się do nowotworzenia, a także modulować skład cytokin, co dodatkowo może prowadzić do rozwoju zapa-leń. Pomimo ochronnego wpływu niektórych składników dymu tytoniowego wobec UC nie powinno się pacjentom zalecać rozpoczęcia palenia. Pozytywny efekt mogą wywo-łać jedynie pojedyncze składniki dymu, a w skład dymu wchodzi łącznie ok. 5000 różnych substancji, z których
wielu ze względu na stosunkowo krótką trwałość do tej pory nie określono. Spośród już zbadanych składników dymu ogromna ilość może się przyczynić do powstawania nowotworów, w tym raka jelita grubego.
Piśmiennictwo
Mierzwa G., Czerwionka -Szaflarska M., Bała G.
1. : Choroba
Leśniowskiego–Crohna u dzieci i młodzieży – obserwacje własne.
Prz Gastroenterol. 2007, 2, 22–26.
Simmonds N.J., Rampton D.S.
2. : Inflammatory bowel disease – a radical
review. Gut. 1993, 34 (7), 865–868.
Tuvlin J.A., Raza S.S., Bracamonte S., Julian C., Hanauer S.B., Nicolae 3.
D.L. et al.: Smoking and inflammatory bowel disease: trends in familial and sporadic cohorts. Inflamm Bowel Dis. 2007, 13 (5), 573–579.
Baumgard D.C., Carding S.R.
4. : Inflammatory bowel disease: cause and
immunobiology. Lancet. 2007, 369, 1627–1640.
Hugot J.P., Zouali H., Lesage S., Thomas G.
5. : Etiology of the
inflam-matory bowel disease. Int I Colorect Dis. 1999, 14 (1), 2–9.
Ochsenkühn T., Sackmann M., Göke B.
6. : Chronisch entzündliche
Darme-rkrankungen – Kritische Diskussion von Ätiologie, Pathogenese, Di-agnostik und Therapie. Radiologe. 2003, 43, 1–8.
Yang H., Taylor K., Rotter J.
7. : Inflammatory bowel disease I. Genetic
epidemiology. Mol Genet Metab. 2001, 74, 1–21.
Reif S., Klein I., Arber N., Gilat T.
8. : Lack of association between smoking
and inflammatory bowel disease in Jewish patients in Israel. Gastro-enterology. 1995, 108, 1683–1687.
Cosnes J.
9. : Tobacco and IBD: relevance in the understanding of disease mechanism and clinical practice. Best Pract Res Clin Gastroenterol.
2004, 18, 481–496.
Ciok J., Dzieniszewski J.
10. : Palenie tytoniu a choroby układu trawienia.
Gastroenterol Pol. 1998, 5, 255–261.
Ouyang Y., Virasch N., Hao P., Aubrey M.T., Mukerjee N., Bierer B.E. et 11.
al.: Suppression of human IL -1β, IL -2, IFN -γ, and TNF -α produc-tion by cigarette smoke extracts. J Allergy Clin Immunol. 2000, 106, 280–287.
Ekbom A., Brandt L., Granath F., Göran -Löfdahl C., Egesten A.
12. :
In-creased Risk of Both Ulcerative Colitis and Crohn’s Disease in a Popu-lation Suffering from COPD. Lung. 2008, 186, 167–172.
Jones D.T., Osterman M.T., Bewtra M., Lewis J.D.
13. : Passive smoking
and inflammatory bowel disease: A meta -analysis. Am J Gastroenterol.
2008, 103, 2382–2393.
Liu E.S.L., Ye Y.N., Shin V.Y., Yuen S.T., Leung S.Y., Wong B.C.Y. et al.
14. :
Cigarette smoke exposure increases ulcerative colitis -associated colonic adenoma formation in mice. Carcinogenesis. 2003, 24, 1407–1413.
Wang J., Roethig H.J., Appleton S., Werley M., Muhhamad -Kah R., 15.
Mendes P.: The effect of menthol containing cigarettes on adult smokers’
exposure to nicotine and carbon monoxide. Regul Toxicol Pharmacol.
2010, 57 (1), 24–30.
Aldhous M.C., Prescott R.J., Roberts S., Samuel K., Waterfall M., 16.
Satsangi J.: Does nicotine influence cytokine profile and subsequent cell cycling/apoptotic responses in inflammatory bowel disease? Inflamm Bowel Dis. 2008, 14 (11), 1469–1482.
Kroening P.R., Barnes T.W., Pease L., Limper A., Kita H., Vassallo 17.
R.: Cigarette smoke -induced oxidative stress suppresses generation of dentritic cell IL -12 and IL -23 through ERK -dependent pathways.
J Immunol. 2008, 181 (2), 1536–1547.
Kasai A., Hiramatsu N., Hayakawa K., Yao J., Maeda S., Kitamura M.
18. :
High levels of dioxin -like potential in cigarette smoke evidenced by in vitro and in vivo biosensing. Cancer Res. 2006, 66, 7143–7150.
Guo X., Wang W.P., Ko J.K.S., Cho C.H.
19. : Involvement of neutrophils
and free radicals in the potentiating effect of passive cigarette smo king on inflammatory bowel disease in rats. Gastroenterology. 1999, 117, 884–892.
54 MARIUSZ MOLENDA, JOANNA BOBER, DOBROSłAWA STAńKOWSKA-WALCZAK I WSP.
Karban A., Eliakim R.
20. : Effect of smoking on inflammatory bowel dis-ease: Is it disease or organ specific? World J Gastroenterol. 2007, 13, 2150–2152.
Bosani M., Ardizzone S., Porro G.B.
21. : Biologic targeting in the treatment
of inflammatory bowel diseases. Biologics. 2009, 3, 77–97.
Euler D.E., Dave S.J., Guo H.
22. : Effect of cigarette smoking on pentane
extraction in alveolar breath. Clin Chem. 1996, 42 (2), 303–308.
Genser D., Kang M.H., Vogelsang H.
23. : Status of lipidsoluble antioxidants
and TRAP in patients with Crohn’s disease and healthy controls. Eur J Clin Nutr. 1999, 53, 675–679.
Cosnes J.
24. : What is the link between the use of tobacco and IBD?
Inflamm Bowel Dis. 2008, 14, S14–S15.
Cosnes J., Nion -Larmurier I., Afchain P., Beaugerie L., Gebdre J. -P.
25. :
Gender differences in the response of colitis to smoking. Clin Gastro-enterol Hepatol. 2004, 2, 21–48.
Mahid S.S., Minor K.S., Stromberg A.J., Galandiuk S.
26. : Active and
pas-sive smoking in childhood is related to the development of inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2007, 13 (4), 431–438.
Van der Heide F., Dijkstra A., Weersma R., Albersnagel F.A., van der 27.
Logt E.M., Faber K N. et al.: Effects of active and passive smoking on disease course of Crohn’s disease and ulcerative colitis. Inflamm Bowel Dis. 2009, 15, 1199–1207.
Van der Heide F., Dijkstra A., Albersnagel F.A., Kleibeuker J.H., Dijk-28.
stra G.: Active and passive smoking behaviour and cessation plans of patients with Crohn’s disease and ulcerative colitis. J Crohns Colitis.
2010, 4 (2), 125–131.
Abraham N., Selby W., Lazarus R., Solomon M.
29. : Is smoking an
indi-rect risk factor for the development of ulcerative colitis? An age - and sex -matched case -control study. J Gastroenterol Hepatol. 2003, 18, 139–146.
Pinczkowski D., Ekbom A., Baron J.
30. : Risk factors for colorectal cancer
in patients with ulcerative colitis: a case -control study. Gastroenterol-ogy. 1994, 107 (1), 117–120.
Cosnes J., Carbonnel F., Beaugerie L., Le Quintrec Y., Gendre J.P.
31. :
Effects of cigarette smoking on the long -term course of Crohn’s disease.
Gastroenterology. 1996, 110, 424–431.
Leso V., Leggio L., Armuyyi A., Gasbarrini G., Gasbarrini A., 32.
Addolorato G.: Role of the tumor necrosis factor antagonists in the treatment of inflammatory bowel disease: an update. Eur J Gastroen-terol Hepatol. 2010, 22 (7), 779–786.
Parsi M.A., Achkar J.P., Richardson S., Katz J., Hammel J.P., Lashner 33.
B.A. et al.: Predictors of response to infliximab in patients with Crohn’s disease. Gastroenterology. 2002, 123 (3), 707–713.
Fefferman D.S., Lodhavia P.J., Alsahli M., Falchuk K.R., Peppercorn 34. M.A., Shah S.A. et al.: Smoking and immunomodulators do not influence the response or duration of response to infliximab in Crohn’s disease.
Inflamm Bowel Dis. 2004, 10 (4), 346–351.
Vermeire S., Louis E., Carbonez A., van Assche G., Noman M., 35. Belaiche J. et al.: Demographic and clinical parameters influenc-ing the short -term outcome of anti -tumor necrosis factor (inflixi-mab) treatment in Crohn’s disease. Am J Gastroenterol. 2002, 97 (9), 2357–2363.
A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S
R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E 2010, 56, 3, 55–65
GRZEGORZ PTASZKIEWICZ, WłODZIMIERZ MAJEWSKI