Of ThE EuROPEAN uNION*
III. Polski system ochrony zdrowia
6. Propozycje dotyczące reform
Najbardziej kompleksową propozycję dotycząca reformy systemu był „Projekt ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym” przygotowany w 2005 r. przez Ogólnopol-ski Związek Zawodowy Lekarzy przy współudziale m.in.
142 MARCIN KOLWITZ Naczelnej Rady Lekarskiej, Izby Gospodarczej „Medycyna
Polska”, Ogólnopolskiego Związku Pracodawców SPZOZ Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Niepublicznych i Centrum im. A. Smitha. Uwzględniał on różne opraco-wania i propozycje, m.in. postulaty zawarte w „Zielonej Księdze” dotyczącej finansowania systemu, programy par-tii Prawo i Sprawiedliwość oraz Platformy Obywatelskiej dotyczące systemu ochrony zdrowia, wnioski z konferen-cji „okrągłego stołu” w ochronie zdrowia z 2003 r., a także postulaty zawarte w pracach zespołu ekspertów z Centrum Analiz Społeczno -Ekonomicznych.
Projekt ten proponował wprowadzenie systemu budżeto-wego, a zasadniczym jego założeniem stało się wprowadze-nie bonu zdrowotnego, który za każdego obywatela opłaca budżet państwa. Wartość bazową bonu stanowiłby iloraz dwóch wielkości – budżetowych środków finansowych przeznaczonych na realizację świadczeń zdrowotnych oraz liczby osób mieszkających w Polsce. Bon określałby więc sumę wyrażoną w procentach Produktu Krajowego Brutto, którą państwo jest w stanie rocznie przeznaczyć na lecze-nie jednego pacjenta. Suma ta byłaby uzależniona od wieku pacjenta i związanej z tym różnej częstotliwości korzysta-nia ze świadczeń zdrowotnych. Świadczeniobiorcy byliby podzieleni w tym wypadku na trzy grupy wiekowe: do 18. r.ż., 19.–64. r.ż. oraz powyżej 65. r.ż. [23]. Projekt nie spotkał się, niestety, z większym zainteresowaniem oraz odzewem rzą-dzących i stronnictw politycznych, co może świadczyć nie tylko o braku woli merytorycznego dialogu, ale także o lek-ceważącym podejściu decydentów do spraw ochrony zdrowia.
Wśród propozycji reformatorskich pojawiały się także te, które proponowały rozwiązania dotyczące tylko niektó-rych aspektów systemu.
W lipcu 2007 r. pojawił się projekt przedstawiony przez Rzecznika Praw Obywatelskich [24]. Został on opracowany przez zespół ekspertów ds. reformy systemu ochrony zdrowia pod przewodnictwem prof. Eweliny Nojszewskiej ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Propozycja ta zawierała postulat utworzenia trzech filarów, w których pogrupowane byłyby świadczenia zdrowotne. Podstawą ich klasyfikacji miałby być koszyk świadczeń gwarantowanych. Pierwszy filar byłby finansowany w całości ze składki na ubezpiecze-nie zdrowotne, w drugim pacjenci mieliby współfinansować leczenie przez dodatkowe ubezpieczenia bądź współpłacić za świadczenia, natomiast leczenie w trzecim byłoby objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Dodatkowe ubezpieczenie ist-niałoby w formie obowiązkowej składki w wysokości 1,25%
od dochodu. Filar ten obejmowałby wszystkie pełnopłatne i dodatkowe procedury medyczne. Projekt zakładał też objęcie rolników składką zdrowotną oraz finansowanie przez samo-rząd gminny opieki zdrowotnej osób niepłacących składek.
Wnioski
Przedstawione w pracy propozycje dotyczące reformo-wania systemu ochrony zdrowia są zaledwie nielicznymi
z tych, które w ciągu ostatnich lat były powszechnie propo-nowane. Ilość propozycji może świadczyć o konieczności dialogu społecznego i konieczności uwzględnienia głosów z różnych stron przy tworzeniu nowych rozwiązań refor-mujących system. Spełnienie wszystkich wymagań i ocze-kiwań nie jest rzecz jasna możliwe, gdyż niektóre z pro-pozycji reform są przeciwstawne, a ponadto często mają tylko charakter postulatów, a nie szczegółowo opracowa-nych projektów. Jednakże niektóre (jak np. decentralizacja płatnika, rozszerzenie sektora prywatnego czy obciążenie całego społeczeństwa składką) przejawiają się jednocześnie w opiniach różnych środowisk. Zgodność tych postulatów może stanowić pierwszy krok do osiągnięcia kompromisu niezbędnego we wprowadzaniu reform w polskim systemie ochrony zdrowia.
Piśmiennictwo
The World Health Report 2000. Health Systems: Improving Perfor-1.
mance. WHO, Geneva 2000.
Rudawska I
2. .: Opieka zdrowotna, aspekty rynkowe i marketingowe.
Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2007, 83–86.
Traktat o Unii Europejskiej. Art. 129. Zdrowie publiczne. http://www.
3.
wos.net.pl/materialy/traktat_z_maastricht.pdf (3.05.2009).
Włodarczyk C
4. .: Reformy zdrowotne – uniwersalny kłopot. Wyd. UJ, Kraków 2003, 23.
Wróbel P.
5. : Portugalia utknęła w kolejce. Rynek Zdrowia. 2005, 5, 6.
Pożądane kierunki zmiany systemu ochrony zdrowia w Polsce. Mię-6.
dzy racjonowaniem a racjonalizacją. Ed. S. Golinowska. Min. Zdr., Warszawa 2004, 165.
Maarse H
7. .: Europejska reforma służby zdrowia – doświadczenia za-chodnioeuropejskie i wnioski dla krajów Europy Środkowo -Wschodniej.
Forum Ochrony Zdrowia. Wyzwania i Możliwości Rozwiązań. CASE, Warszawa 2004, 5–7.
Golinowska S
8. .: System ochrony zdrowia w Polsce po dotychczaso-wych reformach. Forum Ochrony Zdrowia. Wyzwania i Możliwości Rozwiązań. CASE, Warszawa 2004, 2.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 2003 r. i 7 stycznia 9.
2004 r. w sprawie niezgodności z Konstytucją Ustawy z dnia 23 stycz-nia 2002 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. DzU nr 45, poz. 391.
Rozporządzenie ministra zdrowia
10. z dnia 17 listopada 2009 r. w sprawie
szczegółowego trybu i kryteriów podziału środków pomiędzy centralę i oddziały wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia z przeznacze-niem na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej dla ubezpieczonych.
DzU z 2009 r., nr 193, poz. 1495.
OECD Health Data 2009 (Health Policy: Public share of health expen-11.
diture OECD countries, 2007 and change since 1990).
Czapiński J
12. .: Opieka zdrowotna: korzystanie, finansowanie i opinie społeczne. In: Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Po-laków. Ed. J. Czapiński, T. Panek. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2009, 108.
Polacy o współpłaceniu za świadczenia zdrowotne. Vox Medici. 2007, 13.
2, 27–29.
Katrynicz A
14. .: Prywatna alternatywa. Med Info. 2006, 3, 31.
Bączek I
15. .: Szpitalny dług. Med Info. 2006, 2, 35.
Ustawa o zmianie ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania 16.
przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmia-nie zmia-niektórych ustaw i ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. DzU.
z 2001 r., nr 5, poz. 45.
POLSKI SySTEM OCHRONy ZDROWIA – PERSPEKTyWy I MOŻLIWOŚCI 143
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 stycznia 2007 r, sygnatura 17.
P 5/05.
Ustawa o zmianie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji pu-18.
blicznych zakładów opieki zdrowotnej. DzU z 2006 r., nr 158, poz. 1104.
Szparkowska S
19. .: Szpitale spłacają swoje długi. Rzeczpospolita, nr 203 z 31.08.2008 r.
Działalność szpitali ogólnych. Biuletyn Statystyczny Ministerstwa 20.
Zdrowia 2009. CSIOZ, Warszawa 2009.
Ponad połowa rynku usług zdrowotnych w Polsce jest w rękach nie-21.
publicznych. Dziennik, nr 14 z 21.01.2009 r.
Kuta W
22. .: Pracze są ostatecznością. Rynek Zdrowia. 2007, 3, 8–9.
Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym – projekt. Ogól-23.
nopolski Związek Zawodowy Lekarzy, Warszawa 2005. http://ozzl.org.
pl/archiwum/ustawa%20o%20PUZ_25102005.pdf (22.01.2009).
Konferencja prasowa w sprawie debaty o ochronie zdrowia – materiały.
24.
Biuro Rzecznika Spraw Obywatelskich, Warszawa 2007.
A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S
R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E 2010, 56, 3, 144–150
ANDRZEJ KIERZEK, JADWIGA KuCIEL-LEWANDOWSKA, ANDRZEJ POZOWSKI, MAłGORZATA PAPROCKA-BOROWICZ, MAREK REJ