Do redakcji periodyków napływały rezolucje potępiające Orędzie od „osób prywatnych”, „ludzi różnych zawodów i środowisk - robotników, kombatantów ostatniej

wojny, młodzieży, naukowców itd.”

Na tej podstawie można wysnuć wniosek, że

powstawały one po organizowanych masówkach potępiających biskupów. Prasa komentowała

148 Por. Notatka informacyjna, opracowana przez J. Zawiszę z WOPP..., w: sygn. AP, Orędzie Biskupów Polskich do Biskupów Niemieckich, KW PZPR 74/VII/109, s. 56.

149 Por. Kto ma prosić o przebaczenie? Protesty przeciwko „orędziu” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 17. 12. 1965, nr 299 (5410), s. 1, sygn. BuWr.

te rezolucje: „treść tych listów jest różna, ale ton - jednakowy: dezaprobata, oburzenie,

potępienie tego haniebnego kroku, jak oceniają „orędzie” studenci jednego z wydziałów

Uniwersytetu Wrocławskiego.”

Aby przypodobać się władzy komunistycznej protestowali,

zatem studenci i profesorowie wyższych uczelni wrocławskich. Spośród nich należy

wymienić nie tylko Uniwersytet Wrocławski, ale Wyższą Szkołę Ekonomiczną

i Wyższą

Szkołę Rolniczą.

Masówki z rezolucjami potępiającymi były organizowane przez PZPR

także w bardzo wielu zakładach pracy,

spółdzielniach,

fabrykach,

hutach,

150 Por. Kto ma prosić o przebaczenie? Protesty przeciwko „orędziu” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 17. 12. 1965, nr 299 (5410), s. 1, sygn. BuWr. „Uczuciom największego oburzenia i wyrazom ostrego protestu dali wyraz podczas żywiołowo zorganizowanego w czwartek 16 bm. wiecu na Uniwersytecie Wrocławskim, studenci wrocławskich wyższych uczelni. „Większość z nas urodziła się już na naszych piastowskich ziemiach. Tutaj uczymy się i będziemy pracować nad rozkwitem naszej ojczyzny. Nie pozwolimy, aby nasze ziemie zachodnie i północne były w jakiejkolwiek formie przedmiotem przetargu. Nikt nie może kwestionować polskości tych ziem” – oto stwierdzenia jakie padały z ust młodych wrocławian.” Po długotrwałych oklaskach podjęto rezolucję, w której w imieniu studentów wrocławskich, partyjnych i bezpartyjnych, wierzących i niewierzących protestowano „przeciwko tezom zawartym w orędziu biskupów polskich”: o poczdamskich terenach i odnośnie przebaczenia. Protestowano również wobec reprezentowania narodu polskiego przez biskupów, którzy uzurpowali sobie poprzez orędzie takie prawo. Studenci wysłali także list o podobnej treści do rządu PRL.

151 Por. Wyrazy potępienia dla stanowiska biskupów polskich w orędziu do biskupów w NRF, w: G. R. z dnia 18 - 19. 12. 1965, nr 300 (5411), s. 2, sygn. BuWr. Por. A. Dudek, Państwo i Kościół w Polsce 1945 - 1970, Kraków 1995, s. 186. Studenci z WSE zastanawiali się cynicznie „w czyim imieniu i w czyim interesie występują nasi biskupi? Co mają na myśli pisząc: „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”? Czy żaden z biskupów polskich podpisujący się pod „orędziem” nie był w obozie oświęcimskim, na Majdanku czy innym miejscu kaźni tysiecy i milionów Polaków...” W rezolucji napisano, że „Orędzie uwłacza polskiemu poczuciu narodowemu” i żądano wytłumaczenia od biskupów w czyim imieniu przebaczają i proszą o przebaczenie. Według dr A. Dudka w WSE podczas wiecu pobito studenta, który odważył się bronić biskupów i tez Orędzia.

152 Por. W sprawie„orędzia biskupów polskich,” w: G. R. z dnia 27. 12. 1965, nr 306 (5417), s. 2, sygn. BuWr.

153 Por. Dalsze protesty w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 21. 12. 1965, nr 302 (5413), s. 1 - 2, sygn. BuWr. Por. Wobec orędzia biskupów. Płynie fala protestów, w: S. P. z dnia 21. 12. 1966, nr 302 (6341), s. 1 - 2, sygn. BuWr. Por. Nowe protesty w przeciwko „orędziu,” w: G. R. z dnia 22. 12. 1965, nr 303 (5414), s. 1 - 2, sygn. BuWr. Por. Po orędziu biskupów. Dalsze protesty, w: S. P. z dnia 22. 12. 1966, nr 303 (6342), s. 1, sygn. BuWr. Por. Nie wybieraliśmy biskupów na swych przedstawicieli, w: G. R. z dnia 20. 12. 1965, nr 301 (5412), s. 2, sygn. BuWr. Por. Po orędziu biskupów. Nie słabnie fala protestów, w: S. P. z dnia 23. 12. 1966, nr 304 (6343), s. 1, sygn. BuWr. Por. Protesty przeciw „orędziu”, w: S. P. z dnia 24 - 27. 12. 1966, nr 305 (6344), s. 2, sygn. BuWr. Por. Listy i rezolucje w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 28. 12. 1965, nr 307 (5418), s. 2, sygn. BuWr. Protestowali pracownicy m. in.: Dolnośląskiego Przedsiębiorstwa Budowy Elektrowni i Przemysłu, Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, Przedsiębiorstwa Robót Kanalizacyjnych i Wodociągowych z Wrocławia, Miejskiego Przedsiębiorstwa Remontowo - Budowlanego

kombinatach,

kopalniach,

szkołach.

Protestowały Rady Narodowe,

(gdzie od

społeczeństwa napływały listy protestacyjne

) stowarzyszenia młodzieżowe

i związki.

„Południe” z Wrocławia, Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Ogranicznego „Rokita” w Brzegu, Rejonowego Urzędu Telekomunikacyjnego we Wrocławiu, Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Uprzemysłowionego, Rokity z Brzegu Dolnego, Zakładów Przemysłu Lniarskiego w Mirsku i Wałbrzychu, Świdnickich Zakładów Artykułów Technicznych, Zakład Białoskórniczy „Renifer” ze Świdnicy,” Państwowego Ośrodka Maszynowego z Lubina, Załoga Wrocławskich Wyrobów Papierowych, Załoga PKS Oddziału II we Wrocławiu.

154 Por. Dalsze protesty w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 21. 12. 1965, nr 302 (5413), s. 1, sygn. BuWr. Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu w Sycowie.

155 Por. Nowe protesty w przeciwko „orędziu,” w: G. R. z dnia 22. 12. 1965, nr 303 (5414), s. 2, sygn. BuWr. Por. Listy i rezolucje w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 28. 12. 1965, nr 307 (5418), s. 2, sygn. BuWr. Protestował Pa - Fa - Wag z Wrocławia, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego z Wrocławia i Świdnicy.

156 Tamże. Protestowała huta Karol z Wałbrzycha.

157 Por. Co to znaczy: „poczdamski obszar zachodni”? Nie wybieraliśmy biskupów na swych przedstawicieli, w: G. R. z dnia 16. 12. 1965, nr 300 (5411), s. 1, sygn. BuWr. Protestował m. in.: kombinat górniczo - energetyczny Turów.

158 Por. Dalsze protesty w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 21. 12. 1965, nr 302 (5413), s. 2, sygn. BuWr. Masówki były w kopalniach w Polkowicach.

159 Por. Dalsze protesty w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 21. 12. 1965, nr 302 (5413), s. 2, sygn. BuWr. Por. Nowe protesty w przeciwko „orędziu,” w: G. R. z dnia 22. 12. 1965, nr 303 (5414), s. 1 - 2, sygn. BuWr. Por. Po orędziu biskupów. Nie słabnie fala protestów, w: S.P. z dnia 23. 12. 1966, nr 304 (6343), s. 1, sygn. BuWr. Por. Listy i rezolucje w sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 28. 12. 1965, nr 307 (5418), s. 2, sygn. BuWr. Por. Protesty przeciw „orędziu”, w: S. P. z dnia 24 - 27. 12. 1966, nr 305 (6344), s. 2, sygn. BuWr. Masówki organizowano w szkołach podstawowych i średnich. Do 20. 12. 1965 r. w samym Lubinie i Polkowicach odbyło się w ok. 30 szkołach. Uczniowie z Liceum Ogólnokształcącego nr IX z Wrocławia napisali w proteście, iż: „ orędzie biskupów nie może być uważane za głos 30 - milionowego narodu polskiego, który zajmuje jednolite stanowisko w sprawie granic naszego kraju... Protestujemy przeciwko wspaniałomyślnemu wybaczeniu hitlerowskim Niemcom śmierci 6 milionów Polaków.” Do protestów włączyli się nauczyciele i uczniowie z Liceum II Pedagogicznego, Liceum Ogólnokształcącego nr I, VIII i X we Wrocławiu, Technikum Żeglugi Śródlądowej z Wrocławia, Technikum Budowlane z Wrocławia, Technikum Mechanicznego i Zasadnicza Szkoła Zawodowa z Ząbkowic Śląskich, a także nauczyciele szkół specjalnych.

160 Por. Nie wybieraliśmy biskupów na swych przedstawicieli, w: G. R. z dnia 20. 12. 1965, nr 301 (5412), s. 2, sygn. BuWr. Protestowało MRN w Wałbrzychu.

161 Por. W sprawie „orędzia” biskupów polskich, w: G. R. z dnia 27. 12. 1965, nr 306 (5417), s. 2, sygn. BuWr. B. Iwaszkiewicz mówił: „wśród mieszkańców Wrocławia, nie tylko wśród niewierzących, ale jeszcze bardziej wśród wierzących, w których gorący patriotyzm i najgłębsze przywiązanie do tego miasta i do tej ziemi nikt wątpić nie może - orędzie wywołało najżywsze i najgłębsze oburzenie. Świadczą o tym dziesiątki i setki

Z zachowanych dokumentów PZPR z województwa wrocławskiego wynika, że na przełomie