przeprowadzały w obrębie powiatu, województwa, okręgu wojskowego komitety organizacyjne.257 Do akcji mieli być skierowani, po szkoleniu,258 najlepsi oficerowie pod

względem społeczno - politycznym

, a tymi byli m. in. zaangażowani oficerowie, weterani

walk o „wyzwolenie i utrwalenie władzy ludowej.”

Jedno ze szkoleń przyszłych

prelegentów odbyło się w KW PZPR w dniach 28 - 30. 03. 1966 r.

Szkolenie trwające 9

godzin rozpoczął Sekretarz KW PZPR z dowództwem SOW.

Wykłady prowadzili

257 Por. Rozkaz dowódcy SOW nr 45 z dnia 18. 03. 1966 r., w: sygn. AWL 015697, s. 15.

258 Por. Ocena dotychczasowej realizacji rozkazu Dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego nr 045/SOW z dnia

18 marca 1966 r. w zakresie zorganizowania akcji propagandowo - odczytowej związanej z XXI rocznicą zwycięstwa oraz przeprowadzeniem Sztafet Tysiąclecia, w: Materiały dot. akcji propagandowo - odczytowej

związanej z XXI rocznicą zwycięstwa..., sygn. AWL 015697, s. 32. Prelegenci po szkoleniu mieli być odpowiednio przygotowani z zakresu takich tematów jak: problematyka wkładu narodu polskiego w zwycięstwo nad faszyzmem, aktualne stosunki między państwem a Kościołem, aktualne problemy społeczno - ekonomiczne wsi danego regionu. My oczywiście zapoznamy się z tym drugim szkoleniem na temat: aktualnych stosunków między państwem a Kościołem. Gdzie odbywały się szkolenia dla wojskowych i kto, oraz kiedy je przeprowadzał? Jak przygotowywano się w SOW do tej akcji? Na te i na inne pytania, odpowiemy sięgając do dokumentów Zarządu Politycznego Dowództwa Śląskiego Okręgu Wojskowego. „W dniu 15. 03. 1966 r. przeprowadzono odprawę Szefów Wydziałów politycznych i Sekretarzy KP Zwiazków Taktycznych, brygad, szkół oficerskich i sztabów wojewódzkich, na której zapoznano z rozkazem Ministra Obrony Narodowej i z wytycznymi Szefa GZP WP. (...) W dniu 19. 03. 1966 r. przeprowadzono odprawę Szefów Wydziałów Politycznych i Sekretarzy KP Związków Taktycznych brygad, szkół oficerskich Wojewódzkich Sztabów Wojskowych i oficerów Zarządu Politycznego. Uczestników odprawy zapoznano z listem KC PZPR w sprawie prowadzenia pracy partyjno - politycznej w związku z orędziem biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz z Zarządem Szefa GZP WP w tej sprawie.”

259 Por. List skierowany: Do sekretarza KW PZPR we Wrocławiu z Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR, L.

Stasiaka z dnia 7. 04. 1966 r., w: Orędzie Biskupów Polskich do Biskupów Niemieckich, sygn. AP KW PZPR

Wrocław 74/VII/109, s. 1 - 2.

260 Tamże, s. 17.

261 Tamże, s. 33. Por. Także, Korespondencje Zarządu Politycznego SOW z KW PZPR WOPP, w: Materiały dot.

akcji propagandowo - odczytowej..., w: sygn. AWL 015697, s. 334 - 336. W szkoleniu starszego aktywu

propagandowego w celu przeszkolenia przez nich następnych oficerów prelegentów. W szkoleniu brało udział 47 oficerów, którzy reprezentowali wszystkie powiaty.

262 Por. Załącznik nr 2 do zarządzenia Szefa WSZW nr 020; Korespondencje Zarządu Politycznego SOW z KW..., w: Materiały dot. akcji propagandowo - odczytowej..., w: sygn. AWL 015697, s. 300 - 301, 335. Podczas jednego z wykładów (pięciogodzinnego) poruszono tematy: „Doktryna społeczno - polityczna Kościoła rzymskokatolickiego poruszono takie tematy jak: „hierarchia kościelna w Polsce”; „stosunki między państwem a kościołem w okresie XX - lecia PRL”; „klerykalny program millenium”; „orędzie biskupów polskich jako wyraz realizacji wrogich politycznie koncepcji na arenie międzynarodowej”. Na koniec dla zmęczonych, ale

pracownicy wojewódzcy partyjni i wojskowi, a także redaktor z Trybuny Ludu.

W dniu 13.

04. 1966 r. odbyła się w KW PZPR odprawa poświęcona spotkaniom oficerów WP z

ludnością wiejską i duchownymi.

Spotkania z duchownymi nosiły nazwę akcja

„Proboszcz”.

4. 3. Spotkania kadry oficerskiej z mieszkańcami wsi.

Spotkania oficerów z mieszkańcami wsi były rozwiniętą akcją wojskową. Do akcji na

terenie województwa wrocławskiego

skierowano 1298 oficerów - prelegentów, dla których

przewidziano 2247 spotkań w 27 powiatach.

najedzonych oficerów przygotowano i wyświetlono film „Faraon”. Na co istotnie zwrócono uwagę w tym szkoleniu prelegentom? „W czasie szkolenia zwrócono szczególną uwagę na ukierunkowania akcji spotkań oficerów z ludnością - w celu przeciwstawienia się klerykalnemu programowi Milenium, uwzględniając bardzo dokładnie specyfikę i atmosferę danego powiatu i konkretnej wioski. Poinformowano oficerów o szczególnej aktywności nie tylko ośrodków Kościoła katolickiego w Polsce, ale także jego świeckiego „aktywu”. Zwrócono uwagę na różnorodne formy oddziaływania na społeczeństwo, np. w powiecie wołowskim, gdzie zakonnice namawiały dzieci by pisały do papieża, by ten przyjechał do Polski na obchody Millenium.”

263 Korespondencje Zarządu Politycznego SOW z KW..., w: Materiały dot. akcji propagandowo - odczytowej..., w: sygn. AWL 015697, s. 336.

264 W odprawie brały udział m. in. sekretarze propagandy partyjnej KP PZPR; zastępcy dowódców jednostek wojskowych ds. politycznych z terenu Województwa Wrocławskiego. Byli także: Sekretarz KW tow. Banaszak, kierownik WOPP tow. Stasiak; Szef Wydziału Politycznego WSZW ppłk Niewolik. Por. Pismo podpisane przez

Zastępcę Szefa Wydziału Politycznego ppłk Emila Niewolika, w: Tamże, s. 355.

265 Por. P. Madajczyk, Na drodze do pojednania. Wokół Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z

1966 r., Warszawa 1994, s. 158. W tym samym dniu odbyła się też w Sztabie Wojskowym odprawa prelegentów

biorących udział w spotkaniach z ludnością na terenie powiatu oławskiego.

266 Por. Wykaz statystyczny dot. akcji propagandowo - spotkaniowej na terenie Śląskiego Okręgu Wojskowego. w: Materiały dot. akcji propagandowo - odczytowej..., sygn AWL 015697, s. 42.

267 Por. Plan wykorzystania oficerów w akcji propagandowo spotkaniowej na terenie wojew. Wrocławskiego;

Ocena realizacji rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 04; Wykaz kosztów związanych z akcją propagandowo - odczytową i sztafetami 1000 - lecia w Śląskim Okręgu Wojskowym, w: Materiały dot. akcji propagandowo -

odczytowej..., sygn AWL 015697, s. 53, 59, 245. Koszty tej akcji na terenie całego Śląskiego Okręgu Wojskowego wynosiły: 890. 213 zł. (Powyższe dane dotyczą tylko jednostek podległych SOW). Najwięcej prelegentów a zarazem i spotkań zaplanowano w powiatach: Góra Śląska - 80 prelegentów na 123 spotkania, trzebnickim - 82 na 143, wrocławskim - 125 na 159 spotkania. Najmniej było prelegentów w stosunku do ilości spotkań w powiecie milickim gdzie zaplanowano odbyć 119 spotkań na 48 prelegentów, czy w wołowskim na 113 spotkań zaplanowano 48 prelegentów. Na terenie według planów wykorzystano 6 wozów propagandowych,

Pojawia się, omawiając te zagadnienie, szereg pytań, a mianowicie: jak ludność witała oficera

w miejscowości, do której przybył, jaka była frekwencja na spotkaniach oraz ile one trwały?

Na podstawie źródeł można przyjąć, iż frekwencja na spotkaniach wzrastała. W dniu 23

kwietnia w Kątach Wrocławskich (tak bardzo inwigilowanych przez SB) na spotkanie

przybyło 900 osób, a w Białym Kościele „mimo że ksiądz zarządził nieszpory na tą samą

godzinę, o której miało się zacząć spotkanie było około 250 osób na 200 gospodarstw.”

Spotkania trwały niekiedy bardzo długo po 4 godziny ze względu na wspomnienia obecnych

kombatantów z II wojny światowej. Takich długich spotkań było jednakże mało. W

przeważającej większości spotkania trwały od 1 do 3 godzin.

Spotkania niekiedy

rozpoczynały się wieczorem

o godzinie 19, wobec tego frekwencja mogła być niższa.

Trzeba pamiętać, że wielu nie przyszło na organizowane spotkanie ze względu na pracę w

polu.

Z przyczyn organizacyjnych, aby móc obsłużyć wszystkie wioski łączono

mieszkańców z 2 - 3 wiosek leżących obok siebie. Frekwencja na spotkaniach wahała się w

granicach od 120 - 150 osób i była przygotowana w oparciu o pomoc aktywu wojewódzkiego

lub powiatowego.

W czasie trwania spotkania albo po zakończeniu ludność mogła

wpisywać się pod tzw. Apelem OK FJN,

podejmując przy tym zobowiązania społeczne,

18 wojskowych amatorskich zespołów artystycznych, 15 ekip lekarskich, 1 zespół techniczno - remontowy, które miały na celu pomagać w gromadach, a także 27 aparatów projekcyjnych do wyświetlania filmów.

268 Por. Meldunek Tygodniowy z dnia 26. 04. 1966 r., w: Tamże, s. 85 - 86. Mieszkańcy Białego Kościoła „wysłali do Strzelina /siedziba powiatu/ po oficera grupę motocyklistów, którzy towarzyszyli mu w drodze do wsi.”

269 Por. Końcowy meldunek z dnia 12. 06. 1966 r. dot. akcji propagandowo - odczytowej, spotkań z

przedstawicielami administracji kościelnej oraz z przebiegu sztafet 1000 - lecia na terenie SOW, w: Tamże, s.

143.

270 Por. Wykaz oficerów przewidzianych do spotkań w parafiach pow. Jelenia Góra, w: Tamże, s. 363.

271 Por. Meldunek o przebiegu zebrań wiejskich i spotkań z księżmi w parafiach dnia 16. 04. 1966 r. w: Tamże, s. 479.

272 Por. Meldunek tygodniowy z 3. 05. 1966 r. z Dowództwa SOW ZP nr 0456, do Głównego Zarządu

Politycznego WP Zarząd i Organizacyjnego w Warszawie dotyczący przebiegu akcji propagandowo - odczytowej, rozmów oficerów z przedstawicielami kleru parafialnego oraz przebiegu sztafety 1000 - lecia za okres od 25. 04. do 1. 05. 1966 r., w: Materiały dot. akcji propagandowo - odczytowej..., sygn AWL 015697, s.

96 - 97.

273Por. Meldunek o przebiegu zebrań wiejskich i spotkań z księżmi w parafiach dnia 16. 04...., w: Tamże, s. 481. Por. Informacje o dotychczasowym przebiegu uroczystości i imprez na terenie Dolnego Śląska związanych z

takie jak, np. budowa dróg, remonty szkół, świetlic.

Pod apelem, który w swojej treści

nawiązywał do tez orędziowych podpisało się 420 tysięcy osób. Zdarzył się przypadek, że

uważano, iż poprzez podpis pod apelem wyraża się swój sprzeciw odnośnie Orędzia.

Pod

apelem podpisywali się także księża, których niekiedy można było zobaczyć na tych

spotkaniach.

W pierwszych dniach akcji to znaczy: 16 i 17 kwietnia przeprowadzono w

województwie wrocławskim 501 spotkań, co stanowiło 22%. Według wojska atmosfera była

ciepła i serdeczna. Oficerów witano kwiatami, niekiedy wręczano drobne upominki. W

powiecie lwóweckim sale nie pomieściły chętnych. Mówiono w dyskusjach i wykładach o

wkładzie w zwycięstwo narodu polskiego nad faszyzmem, o słuszności polityki zagranicznej

PRL, o polskości Ziem Zachodnich, o potrzebie niemieszania się kleru do polityki państwa.

Niekiedy tę miłą atmosferę zakłócały stwierdzenia, które nie pasowały do prezentowanego

stanowiska, ponieważ nie były one zgodne z komunistycznym obrazem historii, przyjaźni ze

Związkiem Radzieckim, zwycięstwa w II wojnie światowej.

Podajmy zatem przykłady zdarzeń, które miały miejsce podczas spotkań. Jeden z