II. ANALIZA SWOT
4.1 POŁOŻENIE, GOSPODARKA PRZESTRZENNA,
SZANSE ZAGROŻENIE
o funkcjonowanie stałych i szybkich połączeń komunikacyjnych (kolejowych, autobusowych),
o promocja potencjału
turystycznego i zasobów naturalnych gminy
o większe wykorzystanie
potencjału jaki stwarza sezonowy wzrost ruchu turystycznego w sąsiadujących miejscowościach nadmorskich, o zwiększenie atrakcyjności
terenów pod inwestycje (w tym obszarów wiejskich)
o większe wykorzystanie
potencjału Gryfic jako regionalnego ośrodka administracyjno –gospodarczego o rozwój systemu informacji
przestrzennej
o pogłębienie peryferyzacji gminy poprzez pogarszający się stan dróg, o degradacja atrakcyjności
gminy pod kątem zabudowy,
o degradacja środowiska
naturalnego (m.in. rzeki Regi),
o brak tradycji wykorzystania istniejących walorów naturalnych
o brak miejscowych planów umożliwiających rozwój gospodarczy ( w tym infrastruktury OZE).
Podsumowanie: położenie, gospodarka przestrzenna
i zagospodarowanie terenu
Największą szansą, jaka wynika z racji położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu mieszkańcy gminy Gryfice upatrują w zintensyfikowanej promocji potencjału turystycznego i zasobów naturalnych gminy (96%).
Powiązane jest to z kolejnym postulatem, aby zdecydowanie więcej wykorzystać potencjał, jaki stwarza sezonowy wzrost ruchu turystycznego w sąsiadujących miejscowościach nadmorskich (91%). Mieszkańcy upatrują również szans na poprawę koniunktury w zwiększeniu atrakcyjności terenów wiejskich pod inwestycje (57%). Jednakże pojawiają się tutaj również liczne postulaty, by inwestowanie na tych obszarach było zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, co umożliwiłoby również prowadzenia na obszarach wiejskich gospodarstw agroturystycznych. Szanse upatruje się również w większym wykorzystaniu potencjału Gryfic jako regionalnego ośrodka administracyjno – gospodarczego np. poprzez inwestycje o znaczeniu gminnym, powiatowym i ponad powiatowym (47%). Do szans zaliczono także rozwój systemu informacji przestrzennej (38%).
Za największe zagrożenie dla gminy Gryfice wynikające z położenia, gospodarki przestrzennej i zagospodarowania terenu mieszkańcy uznali (93%) pogłębienie peryferyzacji gminy poprzez pogarszający się stan dróg oraz likwidację kolejnych połączeń komunikacyjnych. Kolejna przeszkoda w rozwoju społeczno-gospodarczym gminy Gryfice jest dostrzegana w czynnikach wewnętrznych, a mianowicie w nieumiejętnym gospodarowaniu posiadanymi walorami i zasobami naturalnymi (np. brak wykorzystania walorów przyrodniczo-turystyczno-rekreacyjnych rzeki Regi). Jako poważne zagrożenie uznano również brak w gminie tradycji wykorzystania istniejących walorów naturalnych przez samych mieszkańców oraz brak miejscowych planów umożliwiających realizację inwestycji w zakresie OZE.
4. 2 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA
SZANSE ZAGROŻENIA
o budowa obejścia drogowego miasta Gryfice
o budowa sieci regionalnych i lokalnych ścieżek rowerowych
gospodarki ściekowej, w tym modernizacja oczyszczalni, stworzenie sprawnego
źródeł energii odnawialnej, dla potrzeb własnych finansowych na realizację zadań z zakresu modernizacji i rozbudowy infrastruktury
o brak inwestycji
umożliwiających odbiór energii z źródeł odnawialnych
braku sieci gazowej na obszarach wiejskich
o ograniczony dostęp do
Internetu na obszarach wiejskich
Podsumowanie:
Największe szanse rozwoju społeczno-gospodarczego w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej mieszkańcy gminy Gryfice upatrują w budowie obwodnicy miasta Gryfice [100%]. Za kolejne najważniejsze zadanie uznana została: budowa sieci regionalnych oraz lokalnych ścieżek rowerowych (85%) oraz modernizacja lokalnych dróg ułatwiających dostęp do sieci transportowej TEN-Ta. Kolejną szansę rozwoju upatruje się w modernizacji i rozbudowie (zwłaszcza na obszarach wiejskich) sieci wodociągowej i oraz systemu oczyszczania i odbioru ścieków komunalnych (66%). Ważnym czynnikiem sprzyjającym poprawie koniunktury gospodarczej jest dalszy rozwój e-administarcji i e-usług publicznych (25 %) oraz zwiększenie wykorzystania źródeł odnawialnych dla potrzeb własnych (24 %).
Wykorzystanie źródeł odnawialnych do produkcji ciepła i energii na potrzeby własne dotyczy przede wszystkim budynków użyteczności publicznej, ale nie tylko i przekłada się
bezpośrednio na wzrost efektywności energetycznej
budynkach i systemach miejskich oraz w przedsiębiorstwach. Ważnym zagadnieniem jest również posiadanie i utrzymanie systemu przeciwdziałania klęskom żywiołowym (23%).
Możliwość zapewnienia zrównoważonego rozwoju upatruje się również w dalszej rozbudowie i modernizacji ponadgminnego systemu gospodarki odpadami.
Mieszkańcy jednoznacznie wskazali (100%), że największym zagrożeniem dla gminy jest dalsza degradacja istniejącej infrastruktury drogowej oraz (89%) ograniczona liczba środków finansowych na realizację zadań z zakresu modernizacji i rozbudowy publicznej infrastruktury technicznej. Kolejną barierą jest brak inwestycji umożliwiających odbiór energii z źródeł odnawialnych (64%). W ścisłym powiązaniu z tym zagrożeniem pozostaje funkcjonowanie energochłonnych systemów grzewczych oraz brak środków na termomodernizację budynków. Za ograniczenie rozwoju uznano również brak na terenach wiejskich sieci gazowej, a także pełnego dostępu do Internetu.
4.3 GOSPODARKA MIESZKANIOWA
SZANSE ZAGROŻENIA
o rozwój budownictwa
socjalnego i komunalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców o niskich dochodach
o rozwój budownictwa
mieszkaniowego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego
o Rewitalizacja zabudowy w obrębie starego miasta
o termomodernizacja budynków mieszkalnych
o ubożenie społeczeństwa
o ograniczone środki finansowe na rozwój budownictwa komunalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców o niskich dochodach
o niszczenie starych budynków w wyniku braku prac remontowych i
mieszkalnych
o zabezpieczenie i uzbrojenie nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe
o brak efektywnego
systemu pożyczkowo-kredytowego.
Podsumowanie: gospodarka mieszkaniowa
Zapewnienie realizacji potrzeb mieszkaniowych wśród mieszkańców gminy, zwłaszcza tych o niskich dochodach upatruje się w rozwoju budownictwa socjalnego i komunalnego
(54%). Szansą dla mieszkańców
o ustabilizowanych dochodach jest rozwój budownictwa mieszkaniowego w ramach Gryfickiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego (46%) oraz zabezpieczenie
nowych terenów pod budownictwo jednorodzinne (32%).
Szansą na poprawę standardu istniejących budynkach mieszkalnych upatruje się w termomodernizacji oraz renowacji zasobów mieszkaniowych występujących w obrębie starego miasta w Gryficach.
Za największą przeszkodę w szybkim rozwoju gospodarki mieszkaniowej uznano postępujące ubożenie społeczeństwa (82%), nie pozwalające choćby na częściową współpartycypację w budowie zasobów mieszkaniowych oraz znacznie ograniczające zdolności
do budowy siedlisk we własnym zakresie.
Powyższe zjawisko ma ścisły związek z poczuciem istnienia zbyt ograniczonych środków finansowych na rozwój budownictwa komunalnego i socjalnego. Jak duże zagrożenie dla gospodarki mieszkaniowej traktowane są również zbyt wygórowane ceny działek pod budownictwo indywidualne oraz skomplikowany i zbiurokratyzowany system prawny.
Odczuwalny jest także brak efektywnego systemu pożyczkowo-kredytowego, a przede wszystkim zbyt drogie kredyty (58%). Osobnym problemem, który ma wpływ na pogorszenie istniejącego stanu jest dekapitalizacja istniejących zasobów mieszkaniowych przy ograniczonych środkach na remonty i modernizację (w tym cennej pod względem historycznym zabudowy mieszkaniowej na terenie starego miasta w Gryficach].
4.4 KULTURA, SPORT I TURYSTYKA
SZANSE ZAGROŻENIA
o stworzenie alternatywnych warunków wypoczynku (dla miejscowości nadmorskich) w oparciu o lasy, jeziora i rzekę Regę
o wykorzystanie zasobów
historycznych gminy do rozwoju turystyki o stworzenie i promocja
zintegrowanej oferty turystycznej o stworzenie i promocja
pieszych, rowerowych i konnych szlaków turystycznych
o większe wykorzystanie
potencjału kulturalno-artystycznego społeczności lokalnej, a w szczególności młodzieży
o promocja lokalnych
produktów turystycznych
o budowa/modernizacja
obiektów zabytkowych i instytucji kultury na obszarze gminy Gryfice
o budowa/modernizacja
obiektów sportowych m.in. stadion,
stanice, szlaki wodne, boiska na obszarach wiejskich oraz w mieście Gryfice
o organizacja różnorodnych imprez o zasięgu ponadlokalnym,
o przystosowanie zabytków oraz obiektów turystycznych do potrzeb osób niepełnosprawnych sportowo-rekreacyjnej na terenach wiejskich (np.
świetlic wiejskich, boisk, placów zabaw) o dewastacja sprzętu i urządzeń
rekreacyjno-sportowych oddanych do
o ochrona i przywrócenie siedlisk i gatunków, rekultywacja terenów zdegradowanych
o działania
edukacyjno-informacyjne w zakresie ochrony środowiska
o e-kultury i turystyki (digitalizacja i cyfrowe udostępnianie zasobów kultury i dziedzictwa narodowego)
Podsumowanie: Kultura, sport, turystyka
Zdecydowana większość mieszkańców opowiedziała się za wykorzystaniem szansy jaką daje stworzenie alternatywnych warunków wypoczynku, w stosunku do tych jakie są oferowane przez miejscowości nadmorskie (88%), funkcjonujących w oparciu o lasy, jeziora, rzekę Regę oraz zabytki i instytucje kultury. Szanse upatrywane są w ofercie, która byłaby nie tylko alternatywą do spędzania urlopu nad morzem w okresie pogody, (choć w bardzo bliskiej jego odległości umożliwiającej w razie potrzeby częste wypady), ale również pozwalającej zagospodarować wolny czas w przypadku braku słońca. Pozostałe postulaty mieszkańców wpisują się w te tezy, stawiając na stworzenie i promocję zintegrowanej oferty turystycznej obejmującej wykorzystanie zasobów przyrodniczych, historycznych, rozwój szlaków turystycznych pieszych i rowerowych, wykorzystanie lokalnego potencjału kulturowo-artystycznego oraz stworzenia oferty produktów lokalnych. Szansą dla stworzenia tak
zintegrowanej oferty są dalsze inwestycję
w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną, kulturalną, renowację obiektów zabytkowych, miejsc sprzedaży produktów lokalnych, czy trasy rowerowe. Podkreślono przy tym konieczność dostosowania tych obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych oraz doposażenia w sprzęt rekreacyjny szkolnych obiektów sportowych. Zwrócono również uwagę na możliwości jakie daje rozwój e-kultury i turystyki (digitalizacja i cyfrowe udostępnianie zasobów). Za równie ważne co budowa/modernizacja infrastruktury rekreacyjno-turystycznej uznano wykorzystanie potencjału kulturalno-artystycznego społeczności lokalnej (w szczególności młodzieży) i organizacja imprez lokalnych (w tym na obszarach wiejskich) oraz ponadlokalnych (około 60%). Za szansę uznano również ochronę i przywrócenie siedlisk i gatunków, rekultywacja terenów zdegradowanych i działania edukacyjno-informacyjne w zakresie ochrony środowiska (26%).
Za największy mankament stanowiący barierę rozwoju gminy w zakresie kultury, sportu i turystyki uznano niedoinwestowanie infrastruktury rekreacyjno-sportowej w szczególności na obszarach wiejskich (55%). Ponadto za jeden z ważniejszych problemów uznano dewastację sprzętu i urządzeń rekreacyjno-sportowych oddanych do powszechnego
użytkowania (54%).
Na przeszkodzie stworzenia bazy sportowej, stanowiącej podbudowę do organizowania atrakcji turystycznych w gminie, stoi również słabe zainteresowanie i zaangażowanie się społeczeństwa możliwościami aktywnego wypoczynku (29%). Jako potencjalnie duże zagrożenie określono możliwość likwidacji ze względu na brak środków finansowych placówek i jednostek kulturalnych (30%). Jednakże za negatywny element uznano również niedostateczną aktywność jednostek kultury oraz brak współpracy pomiędzy jednostkami i instytucjami kulturalnymi
4.5 WYKSZTAŁCENIE, EDUKACJA, POTENCJAŁ LUDZKI
SZANSE ZAGROŻENIA
o poprawa funkcjonowania placówek oświatowych w zakresie szkolnictwa zawodowego
o poprawa sytuacji osób długotrwale bezrobotnych, młodzieży i kobiet na rynku pracy dzięki aktywnym formom wspierania rynku pracy
o utrzymanie aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym oraz poprodukcyjnym
o utworzenie i funkcjonowanie
ośrodków edukacji dla osób starszych (tzw.
Uniwersytetu Trzeciego Wieku) o wsparcie działań na rzecz rozwoju
umiejętności cyfrowych, np. szkolenia z zakresu wykorzystania narzędzi
informatycznych
o migracja młodych, wykształconych ludzi do silniejszych gospodarczo regionów w kraju i Unii Europejskiej
o spadek liczby osób w wieku produkcyjnym
o starzenie się społeczeństwa
o nie dostosowanie ofert szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy o braku sprawnego systemu aktywizacji
osób bezrobotnych
o brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczenia
zawodowego osób nieaktywnych zawodowo i bezrobotnych długotrwale bezrobotnych, młodzieży i kobiet na rynku pracy, która może się dokonać dzięki aktywnym formom wspierania rynku pracy (64%). Szanse upatruje się również w utrzymaniu aktywności zawodowej osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym oraz we wsparciu działań na rzecz rozwoju umiejętności cyfrowych, np. szkolenia z zakresu wykorzystania narzędzi informatycznych. Za ważne uznano również poprawę kondycji finansowej placówek oświatowych oraz rozwój e-edukacji (27%).
Najpoważniejszym zagrożeniem dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Gryfice w zakresie wykształcenia, edukacji i polityki społecznej jest migracja młodych, wykształconych
ludzi do silniejszych gospodarczo regionów Polski
i krajów Unii Europejskiej (100%). Powyższa sytuacja powiązana jest bezpośrednio z brakiem miejsc pracy, w tym zarówno dla ludzi o wysokich jak i niskich kwalifikacjach (98%). Między innymi, na osłabienie rynku pracy wpływa zbyt mała ilość szkół przygotowujących do zawodu, a co za tym idzie niewielkie możliwości dokształcania i przekwalifikowywania się (75%). Ponadto za dużą barierę na drodze szybszego rozwoju uznano brak sprawnego systemu aktywizacji osób bezrobotnych, co ma wpływ na brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji oraz doświadczenia zawodowego osób nieaktywnych zawodowo
i bezrobotnych (43%). Zagrożenie dostrzeżono również w starzeniu się społeczeństwa i co za tym idzie w spadek liczby osób w wieku produkcyjnym.