II. ANALIZA SWOT
7. WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW
7.6 ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I CIEPLNĄ ORAZ W GAZ
7.6.1. Energia elektryczna
Przez teren gminy Gryfice przebiegają linie energetyczne napowietrzne wysokich napięć 110 KV. Do linii o znaczeniu ponadgminnym należy zaliczyć:
• linia 110 KV Kamień Pomorski – Gryfice,
• linia 110 KV Gryfice - Kołobrzeg,
• linia 40 KV – zasilająca Resko
• magistralne linie 15 kV powiązane z analogicznymi sieciami w gminach sąsiednich.
Sieć miasta Gryfice zasilana jest ze stacji 110/15 KV (GPZ) o mocy 32 MVA.
Z tej stacji wyprowadzanych jest liniami napowietrznymi 15 KV kablowymi i napowietrznymi do 58 stacji transformatorowych 0,4 KV. Przy obciążeniach szczytowych stacja 110/15 KV nie posiada mocy rezerwowej.
Dostawcą energii elektrycznej na obszarze gminy Gryfice jest Grupa Energetyczna ENEA S.A.
Zużycie energii elektrycznej w mieście Gryfice szacowane jest na około 11.231 MWh/rok, co w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi około 660 kWh. Jak widać z poniżej tabeli zużycie energii na jednego mieszkańca w ostatnich latach malała.
Tabela nr 42 Zaopatrzenie w energię elektryczną w mieście w Gryfice
Specyfikacja jednostka 2010 2011 2012
odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt. 6 510 6 530 6 559 zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu
ogółem MWh 11 558 11 264 11 231
zużycie energii elektrycznej w mieście na 1
mieszkańca kWh 697 660 660,3
zużycie energii elektrycznej w mieście na 1
korzystającego/odbiorcę kWh 1 775,5 1 724,9 1 712,4
Źródło GUS
Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych
W 2009 roku przyjęta została “Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Porusza ona takie tematy jak poprawa efektywności energetycznej, bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii (w tym biopaliw), ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko oraz rozwój konkurencyjnych rynków energii. Rozwój energetyki odnawialnej ma przyczynić się również do rozwoju słabiej rozwiniętych regionów, bogatych w zasoby energii odnawialnej. Główne cele polityki energetycznej w zakresie rozwoju wykorzystania OZE to:
o wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych,
o osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, o zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji,
o ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną,
o wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa,
o zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach.
Opracowywana obecnie nowa polityka energetyczna dla Polski obejmująca okres aż do 2050 roku w zakresie energii odnawialnej nie przewiduje zmian wyznaczonych dotychczas norm.
Zgodnie z opracowanym w 2011r. Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Gryfice istnieją możliwości wykorzystania na następujących źródeł energii odnawialnej:
1. Energia wiatrowa
Na obszarze gminy przeważają wiatry umiarkowane z kierunku zachodniego, często występują układy niżowe. Powoduje to zainteresowania firm produkujących energię wiatrową terenami gminy Gryfice. Na chwilę obecną elektrownie wiatrowe na terenie gminy nie występują.
2. Energia z biomasy i biogazu
Podstawowym paliwem stałym z biomasy jest biomasa leśna (drewno opałowe) oraz odpady z leśnictwa w postaci drewna niewymiarowego, a także odpady z przemysłu drzewnego i papierniczego. Właściwa gospodarka leśna pozwala lasom istniejącym na terenie gminy Gryfice na produkcję biomasy i ciągłego powtarzania tego procesu, co umożliwia trwałe użytkowanie drewna i surowców niedrzewnych pozyskiwanych z lasu.
Odrębną grupę stanowią paliwa z biomasy rolniczej pochodzące z plantacji przeznaczonych na cele energetyczne (drzewa szybko rosnące, byliny dwuliścienne, trawy wieloletnie, zboża uprawiane w celach energetycznych) oraz pozostałości organiczne z rolnictwa i ogrodnictwa (np. odpady z produkcji ogrodniczej, odchody zwierzęce, słoma). Do grupy paliw stałych z biomasy zaliczany jest również węgiel drzewny, rozumiany szerzej jako stałe produkty odgazowania biomasy.
Gmina Gryfice poprzez dobrze rozwiniętą funkcję rolniczą, posiada korzystne warunki naturalne do wykorzystania biomasy jako paliwa przy modernizacji systemów cieplnych na terenie miasta i gminy. Ponad połowa powierzchni gminy zajmują grunty rolne. To zaś stanowić może, przy zrównoważonym wykorzystaniu posiadanych zasobów, pewną przyszłość dla rozwoju rynku biomasy.
W gminie działają dwie kotłownie na biomasę administrowane przez TBS sp. z o.o., są to:
kotłownia przy ul. Jana Dąbskiego 4 – o mocy 2 800 kW opalana zrębkami drzewnymi, brykietami i peletami na cele centralnego ogrzewania oraz kotłownia w Prusinowie o mocy 1650 kW na miał węglowy i słomę.
3. Energia słoneczna
W Polsce istnieją dość dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego. Natężenie promieniowania słonecznego w całym obszarze województwa zachodniopomorskiego i występujących warunkach klimatycznych zapewnia ekonomiczne przetwarzanie go w energie użyteczną. Obecnie energia słoneczna może być wykorzystywana do ogrzewania mieszkań i podgrzewania wody (kolektory słoneczne) lub produkcji energii elektrycznej (kolektory fotowoltaiczne).
Sprawność kolektorów słonecznych wynosi przeciętnie około 80%. Jednak całkowita sprawność układu podgrzewającego wodę ze względu na sprawność całej instalacji, a głównie wymienników ciepła, wynosi od 50% do 70%. Z roku na rok indywidualni mieszkańcy inwestują w montaż kolektorów słonecznych. Możliwe jest również wykorzystane tego typu energii w budynkach gminnych. Jełki zaś chodzi o rolnictwo i przemysł to ze względu na dużą zmienność sezonową i dobową potencjał ten nie zaspokoi potrzeb produkcyjnych.
Inny sposobem przetwarzania energii słoneczne
System fotowoltaiczny wykorzystuje zjawisko, w którym promienie słoneczne są przetwarzane w prąd przez panele fotowoltaiczne połączone w baterie słoneczne. Następnie wyprodukowany prąd zostaje wprowadzony do sieci energetycznej. Przeciętna sprawność paneli krystalicznych, które są obecnie dostępne na rynku, to ok. 14%, w przypadku najbardziej wydajnych paneli monokrystalicznych sprawność wynosi 18-22% i są one najdroższe.
4. Energia geotermalna
Złożem energii geotermalnej nazywa się naturalne nagromadzenie ciepła (w skałach, wodach podziemnych, w postaci pary) na głębokościach umożliwiających opłacalną ekonomicznie eksploatację energii cieplnej. Wydobycie ciepłej wody o określonym składzie może mieć ogromny wpływ na rozwój gospodarczy miejscowości dzięki rozwojowi lecznictwa (balneologia), turystyki i rekreacji (baseny z ciepłą wodą) i wreszcie przemysłu opartego o czystą technologię (suszarnictwo, ogrodnictwo itp.). Gmina Gryfice leży w pomorskim okręgu geotermalnym, gdzie występują naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione gorącymi wodami podziemnymi, których temperatury mogą wynosić od kilkudziesięciu do ponad 90°C, a w skrajnych przypadkach osiągają ponad 100ºC. Powierzchni złoża pomorskiego wynosi 12 000 km2, w tym zasoby geotermalne stanowią 21 km2, a ich energia cieplna 13 000 t.p.u./km2.
Niezależnie od występowania naturalnych basenów sedymentacyjnych coraz powszechniej stosowane są pompy ciepła. Pompy ciepła to urządzenia proekologiczne pozwalające na zmniejszenie kosztów ogrzewania domów. Umożliwiają wykorzystanie ciepła niskotemperaturowego oraz odpadowego do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Pompa ciepła pobiera energię (ciepło) z powietrza lub ziemi z zewnątrz budynku, kumuluje je do odpowiedniej wysokości i przekazuje do wymiennika ciepła. Pozyskana energia może być przeznaczona na ogrzanie wody użytkowej lub budynku. Podstawową zaletą wyróżniającą pompy ciepła od innych systemów grzewczych jest to, że 75% energii potrzebnej do celów grzewczych czerpanych jest bezpłatnie z otoczenia, a pozostałe 25% stanowi prąd elektryczny. Powoduje to, ze pompy ciepła, w obecnej chwili są najtańszymi w eksploatacji.
4. Energia wodna
W całej zlewni Regi działa osiemnaście małych elektrowni wodnych o łącznej mocy 3,5 MW.
Największa z nich – MEW "Rejowice" o mocy 1,7 MW powstała już w 1925 roku i produkuje rocznie 5060 MWh energii elektrycznej.
W Gryficach zlokalizowana jest MEW „Gryfice” - moc zainstalowana 180kW, składa się z dwóch turbin Francis’a i jednej turbiny Kaplan’a.
Tabela nr 43 Elektrownie wodne
Rega 49+340/Rejowice 170 jaz 13,2 7,5 energia wodna
Rzeka
Rega 43+010/Gryfice 180
jaz 6,9 1,8 energia wodna
jaz 36,0 2,2 energia wodna
jaz 11,66 2,2 energia wodna
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Gryfice, 2003r.
Małe elektrownie wodne są uznawane za odnawialne źródła energii, które nie zanieczyszczają środowiska. Jednak w przypadku Regi podkreślany jest problem ginących na ich turbinach smoltów ryb w czasie wędrówki do morza, a także uniemożliwienie wpłynięcia ryb do środkowej i górnej Regi, powyżej zapory elektrowni "Rejowice" podczas wędrówki anadromicznej (wędrówka rozrodcza z morza do wód słodkich).
W celu przeciwdziałania tym negatywnym skutkom Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie wdrożył projekt pn. „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Regi” w ramach którego powstaną na rzece Redze urządzenia (m.in. przepławki) umożliwiający dotarcie gatunkom anadromicznym i katadromicznym na tarło w odpowiednie dla nich miejsca rozrodu. Tym samy elektrownie wodne nie będą już stanowić zagrożenia dla żyjących w rzece ryb.
7.6.2. Zaopatrzenie w ciepło
W chwili obecnej, na terenach miejskich trwa proces stopniowego zastępowania paliwa stałego paliwami alternatywnymi: gazem, olejem oraz biomasą. W 2013 po likwidacji kotłowni miałowej Cukrowni Gryfice powstały lokalne kotłownie opalane gazem w budynkach przy ul. Armii Krajowej 27 i 39, Fabryczna 5 i6, Cukrowa 2, Piłsudskiego 9. Z kolei po zlikwidowaniu osiedlowej kotłowni przy ul. Nadrzecznej, powstały kotłownie opalana gazem w budynkach przy ul.
Nadrzeczna 1-2, Kamienna Brama 1 i 1A.
Ogrzewanie poszczególnych osiedli realizowane jest z reguły z kotłowni lokalnych o niewielkim obszarze obsługi. Zakłady przemysłowe i usługowe, urzędy, szkoły, przedszkola i gastronomia mają kotłownie lokalne o ograniczonej wydajności, opalane są paliwami stałymi i gazem. Na terenach wiejskich przejście na opalanie gazem będzie możliwe do wdrożenia po zgazyfikowaniu gminy. W 2014 rozpoczęto prace projektowe wykonanie sieci Gazowej z Gryfic poprzez Niekładź do Prusinowa, co umożliwi budowę kolejnych kotłowni gazowych w budynkach Wspólnot Mieszkaniowych.
Tabela nr 44 Wykaz Kotłowni Gryfickiego TBS sp. z o.o.
Lp. Adres kotowni Rodzaj paliwa Moc zainstalowana
MW
Moc zamówiona
MW
Powierzch.
ogrzewania w m2
Ilość lokali
1. Plac Zwycięstwa 37 gaz 0,81MW 0,68MW 6.596 34
2. Różana 8 gaz 0,94 MW 0,50MW 1.5000 1
3. Górska 16 miał
węglowy 0,45MW 0,31MW 3.028 50
4. Łąkowa 13 gaz 0,81MW 0,41MW 2.700 45
5. Kościuszki 11 gaz 0,86MW 0,55MW 6.433 36
6. Litewska 8 miał
węglowy 0,06MW 0,03MW 390 8
7. Prusinowo miał
węglowy,
słoma 2,02MW 1,45MW 7880 148
Stan na 2014r. Źródło: GTBS sp. z o.o.
1. Kotłownie S.M. "Nad Regą" Gryfice
- ul. Brzozowa5 – gazowa, moc zainstalowana 6 MW, powierzchnia ogrzewania - 50.000 m2
- ul. Wałowa 3 – gazowa, moc zainstalowana 1,4 MW, powierzchnia ogrzewania 40.000 m2
2. Kotłownia szpitalna SPZOZ Gryfice ul. Niechorska – gazowa, moc zainstalowana 6,2 MW, moc zamówiona 3,54 MW pow. ogrzewania 26.000 m2 szpital.
3. Kotłownie lokalne:
- gazowe o mocy do 900 kW – 4 szt., - miałowa o mocy do 1100 kW – 1 szt., - miałowa o mocy do 500 kW – 1 szt., - miałowa o mocy do 250 kW – 1 szt.,
3.2. stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych zarządzanych przez Gryfickie TBS Spółka z .o.o.:
- gazowe o mocy do 100kW – 17 szt.,
3.3. stanowiące własność innych gestorów zasobów mieszkaniowych:
- gazowa do mocy do 6MW – 1 szt., - gazowa do mocy do 1,8MW – 1 szt., - gazowe do mocy do 100kW – 3 szt.,
Stan izolacji termicznej obiektów budowlanych – zapotrzebowanie na ciepło.
W porównaniu z rokiem 2005 zasoby mieszkaniowe gminy wzrosły o ok. 4%.
W związku z tym należy założyć, iż większość zabudowy wykonana jest w starej technologii, a zaledwie kilka procent tych budynków spełnia warunki energochłonności określone stosowanymi normami. W ostatnich latach obserwuje się wzrastającą liczbę przeprowadzanych termomodernizacji budynków zarówno gminnych jak i użytkowników indywidualnych.
Przeprowadzono m.in. termorenowację budynkow, budowę węzła cieplnego, wymianę stolarki okiennej. Skuteczna termomodernizacja budynków pozwala na zatrzymanie nawet 15-25% ciepła.
7.6.3. Zaopatrzenie w gaz
Zaopatrzenie mieszkańców Gminy Gryfice na terenach wiejskich w gaz , w większości odbywa się poprzez dostarczanie go w butlach 11 kg. Obecnie do sieci gazowej są podłączone Trzygłów, Barkowo, Baszewice, Grębocin, a w Waniorowie sieć jest dociągnięta do wsi.
Natomiast mieszkańcy aglomeracji miejskiej zasilani są w gaz ziemny wysokometanowy z istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia DN 150 Goleniów – Gorzysław, poprzez stację redukcyjną I° zlokalizowaną w rejonie ul. Sienkiewicza. Na obszarze miasta zlokalizowane są trzy stacje redukcyjne II°, z których gazociągami niskoprężnymi obsługiwane jest całe miasto. Ilość odbiorców gazu wynosi 5.876 gospodarstw domowych.
Długość sieci gazowej wynosi 89,8 km, zaś zużycie gazu 1 782,7 tyś. m3. Z sieci korzysta 71 % ludności, z czego 96,8 % mieszkańców miasta i 9,1% wsi.
Tabela nr 45 Zaopatrzenie w gaz w gminie Gryfice
Specyfikacja jednostka 2010 2011 2012
długość czynnej sieci ogółem km 108,4 88,7 89,8
długość czynnej sieci pzresyłowej km 40,8 20,1 20,1
długość czynnej sieci rozdzielczej km 67,5 68,6 69,7
czynne przyłacza do budynków mieszkalnych i
niemieszkalnych szt. 1 365 1 400 1 426
odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp.dom. 1 691 1 768 1 775
odbiorcy gazu w miastach gosp.dom. 5 401 5 474 5 699
zużycie gazu tys.m3 3 758,1 3 352,2 1 782,7
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań tys.m3 2 781,3 2 564,1 885,5 ludnosć korzystająca z sieci gazowej osoba 16 082 16 653 17 113 zużycie gazu w gospod.dom. na 1
korzystającego/odbiorcę m3 226,6 201,3 104,2
koszystający z instalacji gazowej w % - ogółem % 68,6 69,2 71,0 koszystający z instalacji gazowej w % - w mieście % 94,2 94,2 96,8 koszystający z instalacji gazowej w % - na wsi % 7,0 8,6 9,1
Źródło GUS
Istniejące rezerwy w dostawie można wykorzystać przez zwiększenie udziału gazu w opalaniu kotłowni lokalnych i indywidualnych, co wpłynie korzystnie na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Ponadto rozbudowa sieci gazowej będzie kontynuowana wraz z powstawaniem nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej na terenie miasta Gryfice. Na obszarach wiejskich planowana jest budowa sieci Gazowej średniego ciśnienia w miejscowościach Rzęskowo, Niekładź i Prusinowo.