Podstawowe aspekty techniczne

W ostatnich latach w Europie i na świecie zauważyć można utrzymującą się tendencję powstawania wielkokubaturowych obiektów pełniących funkcję centrum tańca.¹⁶To zjawisko ma wpływ na tworzenie kolejnych, podobnych kubatur, oraz wspomaga architektów pokazując możliwości techniczne zastosowane w już istniejących budynkach, dając możliwość oceny ich. Aspekty techniczne, takie jak akustyka czy odpowiedni dobór materiałów, cały czas ewoluują, osiągając coraz lepsze właściwości. Według obecnie obowiązującego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, izolacyjność akustyczna przegrody pionowej lub poziomej między mieszkaniem, a salą w której prowadzi się działalność z udziałem muzyki i tańca musi wynosić min. 65 dB¹⁷. Żeby osiągnąć taki współczynnik jeszcze kilka dekad temu wymagane byłoby użycie materiałów, które w znaczny sposób wpłynęłyby na grubość przegród. Dzięki rozwoju technologii i materiałoznawstwa, projektowane obecnie materiały mają coraz lepsze właściwości techniczne przy coraz mniejszych rozmiarach. Dzięki temu architekci mogą coraz swobodniej tworzyć złożone projekty, które wymagają konsultacji specjalistów z wielu dziedzin. Do takich projektów należą już wcześniej wspomniane wielkokubaturowe obiekty wielofunkcyjne, do których możemy zaliczyć również budynki zajmujące się szeroko rozumianą sztuką ruchu.

Aspekty techniczne, które są wyjątkowo ważne już na etapie tworzenia projektu przez architekta poszczególnych elementów obiektu, zostały poruszone w znajdujących się wyżej podrozdziałach dotyczących najważniejszych funkcji w obiektach zajmujących się sztuką tańca i choreoterapią. Obiekt powinien stanowić spójną całość, łącząc potrzeby techniczne wszystkich wspomnianych pomieszczeń.

W obiektach zajmujących się sztuką sceniczną jednym z najważniejszych aspektów projektowych jest akustyka oraz przenoszenie wibracji. Zarówno sale widowiskowe nie mogą być obciążone dodatkowymi, niechcianymi dźwiękami, takimi jak hałas wentylatorów, czy wibracja pionów kanalizacyjnych, jak i odwrotnie – spektakle oraz próby, generujące duże natężenie dźwięku nie mogą wpływać na komfort użytkowania innych pomieszczeń obiektu oraz budynków znajdujących się w bliskim sąsiedztwie bryły. Częstym rozwiązaniem jest rozmieszczenie pomieszczeń technicznych na około sal generujących największe hałasy, by tworzyły one dodatkową izolację akustyczną. Dobór odpowiednich materiałów jest bardzo zależny od potrzeb obiektu – wiele teatrów jest pełnych materiałów szlachetnych, które podwyższają rangę wydarzeń odbywających się w budynku. Jednocześnie, w opozycji pojawiają się obiekty, w których architekci projektują tanie, „nieszlachetne” materiały, by dać twórcom możliwość częstej zmiany i rearanżacji przestrzeni. Mimo różnego podejścia do projektowania budynki zajmujące się szeroko rozumianą sztuką sceniczną, muszą pod każdym względem być bezpieczne dla użytkowników. Praca z ludzkim ciałem, już sama w sobie stanowi duże zagrożenie, które powinno być możliwie najbardziej minimalizowane przez dostosowaną do tego architekturę.

16Piórkowska A.: Tańczyć każdy może - case study dla rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych szkoły i teatru tańca, Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Gliwice, 2017

17Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U.2019.1065 t.j. z dnia 07.06.2019, wersja obowiązująca od 25 grudnia 2020 r.

2.3. Przykłady podobnych projektów i budynków istniejących 2.3.1 Dance House Helsinki, Finlandia

Dance House Helsinki to projekt fińskiego biura architektonicznego JKMM Architects, który ma stać się pierwszym miejscem w Finlandii promującym taniec i sztuki widowiskowe. Budynek to nowa inwestycja znajdująca się na terenie dawnej fabryki z lat 40. XX wieku, gdzie obecnie działa największe centrum kulturalne w Finlandii, o nazwie „Kaapelitehdas”, czyli dosłownie „fabryka kabli”. Na industrialnej przestrzeni działają już 3 muzea, 10 galerii, teatry tańca, szkoły artystyczne i firmy związane z kulturą i sztuką. Dawna fabryka daje również możliwość wynajmu przestrzeni na koncerty, wystawy, festiwale i targi, dzięki czemu każdego roku prawie 340 000 osób uczestniczy w organizowanych przez nią wydarzeniach. Dance House Helsinki zostanie oddany do użytku w 2022 i oprócz funkcji wspierania sztuk scenicznych ma również stworzyć dziedziniec łączący różne strefy fabryki kabli.

Projekt Dance House Helsinki jest efektem wspólnej pracy architektów, profesjonalnych tancerzy oraz pracowników fabryki kabli. Bryła czerpie inspirację z tańca i gra z iluzją lekkości i ciężkości.

Budynek jest prosty i łączy ze sobą dwie stalowe elewacje. Jedna bazuje na brązowej kolorystyce, jest zardzewiała i podkreśla ciężkość i industrialny charakter byłej fabryki kabli. Sąsiednia fasada ze szczotkowanej stali nierdzewnej delikatnie odbija i wtapia się w otoczenie. Bazowanie na kontraście daje ciekawy efekt wizualny, przy jednoczesnym odniesieniu do przemysłowego terenu wokół. Wnętrza są celowo surowe i bazują na neutralnej bazie kolorystycznej, tworząc tło dla tańca i sztuki. Projekt przewiduje też dodatkowy, oszklony dziedziniec. Większość pokoi jest modyfikowalna i nie posiada stałej funkcji, tak by mogły służyć różnym celom i różnym grupom odbiorców. Jak mówią twórcy projektu:

„Dance House jest architektonicznie zaprojektowany tak, aby wydawał się niekompletny, dopóki nie zostanie wypełniony tańcem.”

Projekt zakłada stworzenie 5290 metrów kwadratowych nowej przestrzeni oraz odnowienie starej części dawnego budynku fabryki kabli o powierzchni 1550 metrów kwadratowych. W nowej części znajdzie się duża scena mogąca pomieścić 700 widzów, scena boczna, sala prób i inne przestrzenie stanowiące infrastrukturę towarzyszącą. W istniejącej części fabryki piwnica zostanie sceną kameralną na 250 osób obsługiwaną przez Dance House, a w części nadziemnej znajdzie się również restauracja.

Fig. 3. Wizualizacja wnętrza Dance House Helsinki

Zadaniem nowej instytucji jest przyniesienie znaczącej zmiany w fabryce kabli, tak by przestrzeń mimo różnych funkcji była zintegrowana i spójna. Budynek jest częściowo finansowany z dotacji fundacji Jane and Aatos Erkko Foundation i ma również na celu wzmocnienie fińskiego pola tanecznego, zwiększenie liczby międzynarodowych wizyt w kraju i rozwój kultury artystycznej regionu.¹⁸

Początkowo Dance House Helsinki miał być oddany do użytku w 2020 roku. Prace budowlane rozpoczęły się w październiku 2019, a ostateczny termin ich zakończenia jest wciąż przesuwany.

Zarówno świat architektów, jak i tancerzy czeka na zobaczenie zrealizowanej wizji skandynawskiego domu tańca. Architekt Teemu Kurkela z JKMM Architects mówi, że „budynek ma zdawać się przeczyć grawitacji, abstrakcyjnemu tematowi odnoszącemu się do tańca, sztuki, która wymaga wsparcia wielu mięśni, takich jak ściany. To potężna iluzja lekkości.” W taki sposób połączył dwie dziedziny, by stworzyć projekt, który łączy je w spójną, funkcjonalną całość i wyróżnia się na tle podobnych projektów z całego świata.

2.3.2 Music, Dance and Theater Conservatory, Rennes, Francja

Projekt nowego budynku konserwatorium w Rennes powstał w 2016 roku dzięki francuskim twórcom z Tetrarc Architects. Mimo, że budynek nie powstał, idea projektowa spotkała się z dużym uznaniem wśród architektów i mieszkańców francuskiego miasta, dzięki czemu zdobyła popularność i ukazała nowe spojrzenie na projektowanie przestrzeni związanych z uczelniami artystycznymi i sztuką sceniczną.

Bryła budynku to prosta kubatura poprzecinana krzywiznami, które nadają jej lekką i oryginalną formę. Projekt często porównywany jest do pawilonów pojawiających się na wystawach światowych.

Dzięki prostym cięciom i elewacji pokrytej luminescencyjnym poliwęglanem, budynek wydaje się być otwarty na przestrzeń zewnątrz i w rzeźbiarski sposób podkreślać Plac Zagrzebia na którym zaprojektowany został obiekt. Budynek konserwatorium jest bowiem częścią rewitalizacji miejskiej, która w szerszym kontekście dotknąć ma miasto Rennes. Czterokondygnacyjny budynek dzięki zakrzywionej linii dachu i rzeźbiarskim kątom wydaje się płynąć wśród przestrzeni miejskiej. Cztery niezależnie zaprojektowane elewacje zespajają przestrzeń z każdej strony projektowanej bryły. Ważnym elementem kompozycyjnym jest również piąta elewacja – dach, który wśród krzywizn ukrywa wewnętrzny ogród, otoczony szklaną galerią.

Na parterze, centralnie umiejscowiona została sala widowiskowa, która posiada specjalnie zaprojektowaną okładzinę, będącą wynikiem badań akustycznych, by stworzyć jak najlepsze warunki do rozchodzenia się dźwięku. Architekci, dla których projekt wnętrza był ważny zarówno ze względów technicznych, jak i projektowych komentują, że „aby nadać tej przestrzeni piękną muzykalność, projekt wnętrza był doskonałym studium akustycznym. Geometria zaprojektowanych paneli oparta jest na harmonicznej progresji piramid opartych na diamentach”.¹⁹Okładzina oprócz dokładnie zaprojektowanej drogi rozchodzenia się dźwięków, dzięki użyciu naturalnej bazy kolorystycznej, zapewnia prosty i nowoczesny projekt wnętrza głównej sali koncertowej. Najważniejszym elementem całego budynku,

18 Cao L.: JKMM's Dance House Helsinki is Designed to Advance the Performing Arts, 2019, ArchDaily

19 Overstreet K.: Tetrarc Architects Unveils Design Proposal for the Rennes Conservatory, 2016, ArchDaily

oprócz przestrzeni scenicznej, jest otwarty dziedziniec, który widać z niemal wszystkich punktów widokowych, zarówno we wnętrzu, jak i na zewnątrz projektu.

Główną ideą projektu konserwatorium była sekwencja ruchu. Przestrzenie owijają się i krążą wokół siebie, jednocześnie oferując widoki na zewnętrzne przestrzenie publiczne. Długie korytarze tworzą ścieżki, które organizują elementy programu szkoły wokół otwartego dziedzińca. W każdym skrzydle znajduje się autonomiczna część konserwatorium. Sekcja teatralna zajmuje zachodnią część budynku, a taneczna skrzydło zorientowane na północ i wschód. Parter jest siedzibą sekcji muzycznej, a skrzydło wschodnie jest zarezerwowane dla autonomicznego programu Upper Deck. Dodatkowo budynek zapewnia wiele przestrzeni dla działań twórczych, rozmieszczonych w różnych częściach kubatury oraz na zewnętrznym dziedzińcu. Na wyższych kondygnacjach budynku zaprojektowane zostały również kameralne tarasy.

Projekt konserwatorium w Rennes stanowi śmiałą i udaną próbę pogodzenia potrzeb artystów wraz z odważną formą architektoniczną. Architekci bazują na wielu sprzecznościach – oranżeria która zazwyczaj otacza to co wewnątrz, w tym przypadku przyjęła formę dziedzińca otoczonego przez kubaturę budynku. Rzeźbiarska forma, choć stanowi ozdobny element nowoprojektowanej tkanki miasta, jest w pełni dostosowana do potrzeb użytkowników i bardzo szczegółowa odpowiada na wymagane aspekty techniczne, które niejednokrotnie decydują o jakości i ocenie sal koncertowych.

Mimo, że kubatura stworzona przez Tetrarc Architects jest tylko projektem, wzbudziła ona duże emocje i pokazała jak wiele korzyści może dać połączenie odważnej architektury ze sztuką sceniczną. Dziedziny mogą wspierać się nawzajem, by kreować nową jakość projektową, która wpłynie na rozwój ich obu.

2.3.3 Dee and Charles Wyly Theatre, Dallas, Stany Zjednoczone

Dee and Charles Wyly Theatre to budynek powstały w 2009 roku dla Dallas Theater Center. Za jego projekt odpowiada holenderska pracownia OMA, współpracującą z amerykańskim biurem Fig. 4. Wizualizacja otwartego dziedzińca konserwatorium w Rennes

architektonicznym REX, które w przeszłości było oddziałem pracowni Rema Koolhaasa.

Zaprojektowanie nowego miejsca pracy dla Dallas Theater Center od początku było wyjątkowym wyzwaniem projektowym – teatr działał dotychczas w Kalita Humphreys Theater, jednym z ostatnich dzieł i jedynym zaprojektowanym budynkiem o funkcji teatralnej przez Franka Lloyda Wrighta.

Dotychczasowe miejsce pracy artystów było ikoną modernizmu, więc pozostawienie jej dla nowoprojektowanego budynku było decyzja odważną i wyznaczającą wyzwanie dla holenderskich i amerykańskich architektów.

Jedną z głównych idei projektu było stworzenie przestrzeni, która łatwo można zmienić, przekształcić i dostosować do potrzeb użytkowników, czyli artystów Dallas Theater Center. Instytucja słynie z polemiki z tradycyjnymi konwencjami teatru i bardzo często dostosowuje formę sceny i przestrzeni widowni do swoich artystycznych wizji. Jedynym ograniczeniem amerykańskich artystów są koszty ciągłych przekształceń, które mają duży wpływ na elastyczność ich pracy twórczej. Architekci postanowili więc stworzyć formę teatru na nowo, rezygnując z tradycyjnego podziału przestrzeni, skupiającej się na układzie front - scena – tył teatru. Zamiast tego umieścili całą infrastrukturę towarzyszącą w formie wertykalnej – nad i pod głównym audytorium. Dzięki temu, budynek nie jest rozłożysty, zajmując wiele miejsca na działce, ale skupia ze sobą najważniejsze elementy teatralne, tworząc wielozadaniową „maszynę sceniczną”. Umieszczenie pomieszczeń nad i pod główną sceną pozwoliło też otworzyć audytorium na przestrzeń zewnętrzną – dzięki szklanej elewacji, artyści mogą tworzyć na tle miasta otaczającego budynek, lub dzięki specjalistycznym panelom elewacyjnym zamknąć wnętrze tworząc tradycyjną, zamkniętą na światło naturalne scenę. Wszystkie elementy znajdujące się w przestrzeni audytorium są wykonane z tanich i prostych materiałów, by artyści mogli dopasowywać je do swoich potrzeb. Elementy sceniczne mogę być malowane, przerabiane, wiercone – wszystko po to by dać możliwość nieograniczonego procesu twórczego, bez narażania na duże koszty. Jest to również nawiązanie do charakterystycznych magazynów, wykonanych z blachy znajdujących się na przedmieściach miasta Dallas, w których formowała się wyjątkowa forma wyrazu rezydenta nowego budynku.

Fig. 5. Fotografia Dee and Charles Wyly Theatre

Zewnątrz Dee and Charles Wyly Theatre to prosta kubatura, nieprzypominająca standardowej formy teatru. Dzięki wertykalnemu rozmieszczeniu funkcji, budynek jest dużo wyższy niż inne obiekty o podobnej funkcji. Teatr jest obiektem odlewanym na miejscu, opierającym się o system betonowych kolumn. Konstrukcja urozmaica prostą elewację obiektu i nadaje jej industrialny charakter. Betonowe słupy działają w ukosie, dzięki czemu wyróżnią się w prostej bryle, gdy widoczne są przez przeszklenia.

Budynek posiada również konstrukcję stalową z zewnętrzną ścianą osłonową i aluminiową okładziną na elewacji. Szkło użyte w projekcie ma dobre właściwości akustyczne, dzięki czemu budynek nie jest uciążliwy pod względem hałasu dla obiektów wokół.

Dee and Charles Wyly Theatre zdobył wiele prestiżowych nagród, w tym nagrodę Building of the Year 2009 nadaną przez międzynarodowy portal architektoniczny ArchDaily. Bez wątpienia jest to projekt nowatorski, który stawia nacisk na często zapomniane przez architektów aspekty życia scenicznego twórców. Zaprojektowana przestrzeń może w pełni służyć i podążać za pomysłami dyrektorów artystycznych teatru, nie ujmując jednocześnie wartości architektonicznej. Budyek nie stanowi eleganckiej, klasycznej bryły – jego charakterystyka odnosi się do rezydentów i ich dorobku artystycznego, tworząc spójny obraz całej instytucji. Przearanżowanie klasycznej formy obiektu teatralnego pozwoliło zobaczyć zupełnie nowe możliwości kreowania przestrzeni i zrezygnować z jakichkolwiek barier, które budynek mógłby nadawać sztuce.

2.4. Sopockie teatry – historia, osiągnięcia, funkcjonowanie 2.4.1 Sopocki Teatr Tańca

Sopocki Teatr Tańca to inicjatywa dwójki trójmiejskich artystów, Joanny Czajkowskiej i Jacentego Krawczyka. Korzenie instytucji sięgają roku 1998, gdy tancerze stworzyli Teatr Okazjonalny.

Od początku najważniejsza dla twórców była idea – to od niej wychodzą tancerze tworząc spektakl, a całe spektrum ruchu oraz przedstawianej historii musi być z nią zgodny, by efekt końcowy był spójny i wywoływał w odbiorcach emocje i przemyślenia. Twórcy teatru są utalentowanymi artystami, od lat działającymi na scenach teatralnych w całej Europie. Joanna Czajkowska to tancerka, choreografka i pedagog tańca posiadająca dyplom artysty-tancerza przyznawany przez Związek Artystów Scen Polskich. Wielokrotna stypendystka Stypendium dla Twórców Kultury Marszałka Województwa Pomorskiego, zajmuje się tańcem również od strony teoretycznej, ciągle szukając nowych możliwości pracy z ludzkim ciałem. Jacenty Krawczyk to tancerz, choreograf i pedagog z zakresu dynamiki i plastyki ruchu, dyplomowany artysta-tancerz. Współpracował m.in. z niemieckim Goerlitz Tanz Theater, Teatrem Muzycznym w Gdyni oraz Gdańską Operą Bałtycką. Obydwoje artyści są laureatami odznaki honorowej „Zasłużony dla kultury polskiej” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Sopocki Teatr Tańca ma w swoim dorobku ponad 50 spektakli i współpracuje ze stałą grupą tancerzy, liczącą około 10 artystów, takich jak np. Aleksandra Foltman, wieloletnia artystka Polskiego Baletu Narodowego Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie, czy Kalina Porazińska, trenerka uznawanych w całej Polsce gdańskich dziecięcych formacji tanecznych. W ramach instytucji Sopockiego Teatru Tańca działa też grupa projektowa, zrzeszająca młodych tancerzy i dająca im możliwość rozwoju tanecznego pod okiem profesjonalistów z dziedziny teatru tańca. Najbardziej

utalentowani twórcy stają się członkami zespołu Sopockiego Teatru Tańca, co sprawia, że instytucja ciągle się rozwija i poszukuje nowych talentów trójmiejskiej sceny tanecznej. Ważnym elementem działalności teatru jest również projekt Ciało Otwarte, prowadzony przez Joannę Czajkowską. Zrzesza on zarówno amatorów, jak i profesjonalnych tancerzy, którzy poprzez ćwiczenia rozwijające świadomość ciała, terapię tańcem i improwizację taneczną tworzą własną sztukę, zależną od ich własnej pracy przez cały czas trwania projektu i odpowiadającą na ich potrzeby twórcze. W roku 2020 3fektem działalności Ciała Otwartego był film „KALA Nie ma żadnych ograniczeń”, który podsumował roczny projekt artystyczno-badawczy.

Artyści Sopockiego Teatru Tańca tworzą i wystawiają na deskach Teatru na Plaży w Sopocie.

Budynek posiada małą salę do ćwiczeń, znajdującą się na poddaszu, bez potrzebnej infrastruktury takiej jak szatnie. Pomieszczenie jest zarówno miejscem ćwiczeń z lustrami, przechowywalnią scenografii oraz przebieralnią dla tancerzy. Scena Teatru na plaży nie pozwala na realizację spektakli z dużą ilością tancerzy. Wymiary powierzchni scenicznej to tylko 8,5m (szerokość) na 7m (głębokość). W każdym spektaklu Sopockiego Teatru Tańca bierze udział około 5 tancerzy. Tworzy to intymną, charakterystyczną dla artystów formę sztuki. Mimo to są oni gotowi na rozwój i eksperymenty z większą przestrzenią, co pokazuje stworzony przez Joannę Czajkowską spektakl plenerowy „Wymurzanie Wolności”, który powstał z okazji 40-lecia Porozumień Sierpniowych i angażował ponad 20 artystów prezentujących performance taneczny na murach Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.

Artyści Sopockiego Teatru Tańca prezentują wysoką wartość artystyczną, uznawaną i znaną w całej Polsce oraz poza jej granicami. Mimo to instytucja ma również wiele problemów – jak każda mała grupa zajmująca się wąską dziedziną sztuki jest niedofinansowana i musi radzić sobie z wieloma ograniczeniami, wynikającymi z miejsca rezydencji, czy małej popularyzacji współczesnej sztuki tanecznej w Polsce. Działanie na innych polach, takich jak warsztaty taneczne, czy projekty taneczno-badawcze pozwala im rozwijać potencjał artystyczny, oraz finansowy, by reprezentować Sopot jako jedna z najlepiej znanych w Trójmieście instytucji zajmującej się promowaniem tańca współczesnego.

Fig. 6 Próba generalna Sopockiego teatru Tańca do premiery spektaklu „Rambert. Tryptyk.”

2.4.2 Sopocki Teatr Muzyczny Baabus Musicalis

Sopocki Teatr Muzyczny Baabus Musicalis to fundacja skupiająca się na rozwoju najmłodszych adeptów sztuki teatralnej. Jej działalność zaczęła się w 2014 roku, a główny cel to rozwijanie zdolności muzycznych i artystycznych dzieci i młodzieży. Teatr został założony i prowadzony jest przez trzy trójmiejskie artystki. Jadwiga Kościk, absolwentka Sopockiej Szkoły Muzycznej i Akademii Muzycznej w Gdańsku na kierunkach wokalistyka jazzowa oraz animacja kultura z arteterapią, odpowiada za reżyserię oraz przygotowanie aktorskie młodych artystów. Sopocki Teatr Muzyczny Baabus Musicalis był pomysłem, który jak mówi sama założycielka, powstał z bardzo ograniczonej oferty zajęć kreatywnych dla dzieci dostępnej w całym Trójmieście. Za przygotowanie taneczne odpowiada Izabela Sokołowska-Boulton, była baletnica Królewskiej Opery w Kopenhadze oraz zastępczyni kierownika baletu Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Ostatnią założycielką, zajmującą się scenografią, kostiumami oraz rozwojem plastycznym jest Magda Adamowska. Dzięki współpracy z miastem Sopot, teatr ma również akompaniatora oraz może zapraszać do swoich spektakli znanych artystów świata muzycznego, takich jak np. Leszek Możdżer, który pojawił się w „Kopciuszku” w roli narratora.

Sopocki Teatr Muzyczny Baabus Musicalis pracuje ze stałym zespołem około 20 dzieci w wieku od 4 do 11 lat, które regularnie uczestniczą w zajęciach oraz angażują się w przygotowanie spektakli.

Podczas ferii odbywają się zimowe oraz letnie turnusy warsztatów artystycznych, w których udział mogą wziąć wszyscy zainteresowani młodzi aktorzy. Artystki przygotowują również Międzynarodowy Festiwal Teatrów Dziecięcych ICTF Sopot, który łączy dziecięce teatry z kraju i ze świata.

Działalność artystyczna Baabus Musicalis bazuje na realizacji spektakli opartych na „Bajkach Grajkach”, czyli słuchowiskach z lat 60, 70 i 80. XX wieku. Piosenki, które dostępne były na płytach winylowych i kasetach, są muzycznym wyzwaniem dla dzieci oraz wspomnieniem pełnym nostalgii dla

Działalność artystyczna Baabus Musicalis bazuje na realizacji spektakli opartych na „Bajkach Grajkach”, czyli słuchowiskach z lat 60, 70 i 80. XX wieku. Piosenki, które dostępne były na płytach winylowych i kasetach, są muzycznym wyzwaniem dla dzieci oraz wspomnieniem pełnym nostalgii dla