Strona miasta dostępna tylko dla mieszkańców

2. Studium problemu

2.5 Sopot – miasto o dwóch obliczach

2.5.3 Strona miasta dostępna tylko dla mieszkańców

Sopocianie – jak wynika z badań – zgodnie deklarują przywiązanie do swojego miasta, przy czym uczuciom bliskości, jakie wzbudza rodzinna miejscowość, towarzyszy uczucie dystansu do Sopotu - kurortu.²⁴ Dla mieszkańców wypełnione turystami ulice to tylko chwilowy moment roku. Unikają wtedy

23 Kot T.: Spacerownik Sopocki, Sopot 2017

24Michałowski L., Tobis T.: Sopot. Od elitarnego uzdrowiska do kurortu dla mas. Studia socjologiczne 2010, 3 (198), Uniwersytet Gdański

Fig. 9. Molo podczas sezonu turystycznego

plaż oraz ulicy Bohaterów Monte Cassino. Sopot poza sezonem to miejscowość mała, sąsiedzka, gdzie więzi ludzkie budowane są przez pokolenia. Mieszkańcy znają się nawzajem – niewykluczone, że częste zmiany najemców krótkoterminowych sprzyjają budowaniu stałych, sąsiedzkich relacji dla mieszkańców wieloletnich. Urząd miasta również zachęca do integracji, by zapobiec zjawisku wyludniania i starzenia miasta. Powstał m.in. projekt „Sopockie Domy Sąsiedzkie” dzięki któremu organizowane są bezpłatne wykłady i zajęcia dla mieszkańców. Działa również Karta Sopocka, upoważniająca stałych mieszkańców kurortu do korzystania z licznych zniżek i przywilejów. Nic dziwnego, że miasto chce walczyć o Sopocian i stworzyć jak najatrakcyjniejsze warunki do życia na co dzień. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2050 roku w Sopocie zostanie już tylko 25,5 tysiąca osób. By zatrzymać proces wyludniania, Sopot chce wspierać lokalnych artystów oraz małe instytucje działające od pokoleń, tak by to nie turystyka wiodła prym, ale również kultura wraz z usługami dostępnymi przez cały rok, dla stałych mieszkańców miasta.

Momentem, który oddaje sąsiedzkiego ducha miasta są spektakle, które odbywają się w Teatrze na Plaży. Teatr jest na tyle mały i kameralny, że nie jest w centrum zainteresowania turystycznego.

Widownia która mieści jedynie 90 widzów sprawia, że mimo oficjalnego charakteru wystąpień atmosfera jest przyjazna i sąsiedzka. Po spektaklach wszyscy sobie dziękują, gratulują oraz wymieniają spostrzeżenia. Dla widza spoza miasta jest to wyjątkowy moment, nie często spotykany w innych miastach. Społeczność Sopotu zna się i wspiera, a mała widownia wypełniona jest podziwem dla twórców i ich ciężkiej pracy. Tą samą zależność można zauważyć w okresie letnim na obrzeżach miasta, gdzie przenosi się duża część mieszkańców by uciec przez turystycznym zgiełkiem. Społeczność przebywająca na stałe w mieście stanowi ogromną wartość miasta, i stanowi element kreujący tak charakterystycznego ducha Sopotu.

2.5.3 Kultura w Sopocie

Kultura stanowi integralną część wizerunku miasta. Sopocianie sięgając pamięcią do przeszłości, by wskazać ważne wydarzenia z historii miasta, zdecydowanie najczęściej wymieniają festiwale piosenki w Operze Leśnej.²⁵ Dla turystów oraz odwiedzających również najcharakterystyczniejsze są odbywające się w kurorcie imprezy masowe, takie jak Sopot Festival.

25Michałowski L., Tobis T.: Sopot. Od elitarnego uzdrowiska do kurortu dla mas. Studia socjologiczne 2010, 3 (198), Uniwersytet Gdański

Fig. 10. Analizy graficzne Sopotu

Historia tego wydarzenia muzycznego sięga aż do lat 60. XX wieku, kiedy to swój początek miał Międzynarodowy Festiwal Piosenki, zwany dekadę później również Międzynarodowym Festiwalem Interwizji. Wydarzenie od początku istnienia odbywa się w tym samym miejscu – na deskach Opery Leśnej w Sopocie. Obiekt znajduje się na skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w kompleksie leśnym Lasów Oliwskich, co stanowi o jego atrakcyjności na skalę europejską. Widownia sceny głównej mieści ponad 5000 widzów. Na terenie kompleksu Opery Leśnej znajduje się również Sala Koncertowa Polskiej Filharmonii Kameralnej - o wiele mniejsza, mająca wiele zastosowań, pozwala organizować koncerty również poza porą letnią. Choć Opera Leśna jest wizytówką kurortu oraz dumnie reprezentuje miasto podczas wielkich festiwali, jej funkcjonowanie nie jest bezproblemowe. Operator instytucji, Bałtycka Agencja Artystyczna BART zwraca uwagę, że poza sezonem imprez masowych, operze trudno jest funkcjonować zapewniając potencjalnym użytkownikom atrakcyjną ofertę kulturową. Scena główna jest sceną otwartą, zależna jest więc od warunków atmosferycznych. Innym problemem jest przygotowanie sceny, tak by spełniała wymagania wynajmujących ją inwestorów. Rozstawienie sprzętu na Sopot Festival zajmuje kilkanaście dni, w których Opera nie jest w stanie zarabiać na siebie poprzez obsługę innych wydarzeń. Plany Bałtyckiej Agencji Artystycznej BART wskazują na chęć rozbudowy kompleksu o jeszcze jedną scenę, która będzie w stanie obsługiwać wydarzenia kulturalne cały rok.

Organizatorzy chcą również skupić się na dotarciu do innych użytkowników kultury, nie tylko tej masowej. Organizowany latem 2020 festiwal LASY, na małej scenie plenerowej, gdzie widownię stanowiły rozstawione leżaki, cieszył się ogromną popularnością.

Inną, wartą wspomnienia Sopocką sceną jest Teatr na Plaży. Mała kameralna przestrzeń stanowi możliwość organizowania wydarzeń zarówno zamkniętych, potrzebujących teatralnej atmosfery, jak i tych otwartych na morską przestrzeń wokół budynku teatru. Tylną ścianę sceny można zdekonstruować, dzięki czemu widownia ma widok na sopocką plażę. Teatr połączony jest z klubo-kawiarnią obsługującą gości. Ważnym elementem głównej ulicy miasta, Bohaterów Monte Cassino jest również Scena Kameralna Teatru Wybrzeże. Instytucja funkcjonowała już na początku XX wieku, jednak w roku 2010 Teatr Kameralny został otwarty w nowym miejscu, wraz z nową infrastrukturą. W Sopocie

Fig. 11. Festiwal LASY odbywający się latem 2020 roku

działa też wiele restauracji i barów, np. Teatr i Baroteka BOTO, które łączą funkcję usługową wraz z funkcją kulturalną, udostępniając swoje przestrzenie i dostępne miejsce lokalnym artystom.

Sopot posiada również bogate zaplecze muzealne i wystawowe. Odwiedzający miasto zachęcają inwestorów do tworzenia jak największej ilości miejsc oferujących wystawy i wernisaże.

Najbardziej znanym jest Państwowa Galeria Sztuki, mieszcząca się przy Placu Zdrojowym, blisko wejścia na molo. Instytucja prowadzi działalność wystawienniczą, edukacyjną i wydawniczą. Na głównej ulicy miasta znajduje się Sopocki Dom Aukcyjny - Galeria Sztuki Nowoczesnej. Miejsce oferuje współczesne dzieła popularnych oraz mnie znanych artystów. W Sopocie funkcjonują również muzea ściśle związane z miejscem, takie jak Skansen Archeologiczny Grodzisko, przedstawiające rekonstrukcje wczesnośredniowiecznych początków miasta czy położone nad brzegiem morza Muzeum Sopotu. Niestety, w kurorcie działają także miejsca takie jak Sopot Wax Museum, przedstawiające kolorowe rzeźby celebrytów. Tego typu instytucje cieszą się dużą popularnością wśród odwiedzających kurort turystów.

Jedną z najważniejszych instytucji na kulturalnej mapie Sopotu jest obecnie Sopoteka – galeria sztuki multimedialnej. Mieszcząca się w nowoczesnym budynku, łączy ze sobą cechy biblioteki wraz z interaktywnym centrum pełnym sprzętu, konsol, gier oraz szerokiej gamy nośników muzyki i słowa. W Sopotece organizowane są spotkania, maratony czytelnicze oraz rozmaite pokazy, np. druku 3D.

Miejsce dzięki lokalizacji w samym centrum Trójmiasta oraz łatwym dostępem dzięki Szybkiej Kolei Miejskiej jest jednym z najatrakcyjniejszych punktów nauki i kultury na pomorzu. Sopoteka jest filią instytucji działającej w Sopocie od lat – Biblioteki Sopockiej. Każda z filii oferuje ofertę odpowiadającą innym użytkownikom - przy filii Koc i Książka znajduje się np. dom sąsiedzki. Dla młodszych użytkowników miasto oferuje zajęcia w Młodzieżowym Domu Kultury. Uczniowie instytucji mogę wybierać spośród kilkunastu równych aktywności i osiągają sukcesy na szczeblu ogólnopolskim. Starsi Sopocianie mogą korzystać z aktywności organizowanych przez Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, stacjonujące w klasycystycznym Dworku Sierakowskich z XVIII w. Stowarzyszenie powstało ponad 40 lat temu z inicjatywy miłośników miasta. Jak sami o sobie piszą: „Od początku celem członków była i

Fig. 12. Wnętrze Sopoteki

nadal jest ochrona oraz pielęgnacja dziedzictwa kulturowego, a także dbanie o racjonalny, zrównoważony rozwój miasta.” Jest to jedno z najstarszych tego typu stowarzyszeń na pomorzu, które już teraz uznawane jest za kultowe, a jego działanie ma znaczący wpływ na wizerunek Sopotu.

2.5.4 Podobne miasta w Europie 2.5.4.1 Karlshamn, Szwecja

Karlshamn to miasto położone na południu Szwecji, które od 1990 roku jest miastem partnerskim Sopotu. Porozumienie oparte jest na współpracy w dziedzinach takich jak edukacja, ochrona środowiska, czy gospodarka. Karlshamn to również port nad Morzem Bałtyckim. Ilość jego mieszkańców szacowana jest na 20 tysięcy mieszkańców. W Europie miasto słynne jest z odbywającego się tu co roku Festiwalu Piosenki Krajów Nadbałtyckich.

Karlshamn był pierwotnie duńskim portem żeglugowym, którego początki szacowane są na XVI wiek. W wieki XVII panowanie nad regionem Blekinge przejęła Szwecja, która nadała kurortowi prawa miejskie i zadecydowała o wybudowaniu stoczni na część króla Karola X Gustawa – słowo „Karlshamn”

to w dosłownym tłumaczeniu „przystań Karola”. Obecnie miasto pełni funkcję miasta centralnego dla całej gminy o tej samej nazwie.

Dzięki nadmorskiemu położeniu, zbliżonej liczbie mieszkańców oraz popularnemu festiwalowi muzycznemu, Szwedzkie miasto można porównać z Sopotem pod względem turystycznym, ekonomicznym i kulturowym. W Karlshamn panuje klimat typowy dla południowej Szwecji – średnia temperatura w okresie letnim to ok. 17°C, dzięki czemu turyści odwiedzający miasto szukają innych atrakcji niż turyści odwiedzający latem dużo cieplejszy Sopot. Karlshamn zbudowało swoją politykę turystyczną na naturalnych walorach i charakterystycznych dla Szwecji połowach. Miasto przyciąga turystów do łowisk łososi nad skalistym wybrzeżem. Dużą popularnością cieszy się archipelag Hällaryd oraz rozciągające się na wyspach lasy. Na wschód od centrum miasta znajduje się Eriksbergs Viltpark, czyli stare gospodarstwo rolne z otaczającymi je terenami, w których obecnie żyją rodzime zwierzęta, takie jak żubry, jelenie koronne, łosie i dziki. Turystyka osiąga szczyt w czerwcu i sierpniu, kiedy to na wyspy regularnie kursują łodzie, a klimat nie jest tak surowy jak zimą. Popularnością cieszy się również centrum miasta - Karlshamn to jedno ze szwedzkich miast, które najlepiej zachowało historyczną atmosferę z drewnianymi domami w centralnej części. Ważnym wydarzeniem kulturalnym jest wspomniany już Festiwal Piosenki Krajów Nadbałtyckich. Jest to konkurs wokalny, którego założeniem było, by brali w nim udział artyści z krajów położonych nad Morzem Bałtyckim, jednak wydarzenie okazało się na tyle popularne, że biorą w nim udział również artyści z innych krajów europejskich.

Konkurs jest częścią odbywającego się w Karlshamn co roku Festiwalu Morza Bałtyckiego, podczas którego miasto zwraca szczególną uwagę na to jak ważnym elementem krajobrazowym i kulturowym jest Morze Bałtyckie. Wydarzeniami, które odbywają się co roku w ramach festiwalu jest parada ulicami

miasta, zawody żeglarskie, czy „dzielnica kulturalna”, gdzie sprzedawane jest lokalne rękodzieło, oraz występują artyści sztuki muzycznej i teatralnej.

Karlshamn zbudowało swoją popularność i wyjątkowy klimat na autentyczności oraz czerpaniu z walorów Skandynawii. Większość miejsc atrakcyjnych dla odwiedzjących nie jest sztucznym tworem, a wypracowanym przez lata kompromisem między turystami a mieszkańcami. Oczywiście szwedzkie miasto – tak jak Sopot cierpi na problem sezonowości turystyki, jednak wiele przestrzeni, jak pełne drewnianych domów centrum tylko zyskują na atrakcyjności podczas pory zimowej. Karlshamn zyskuje również na naturalnym doborze odwiedzających je turystów, którzy nie są spragnieni nocnej rozrywki oraz korzystaniu z gorących plaż. Odwiedzając szwedzkie miasteczko nastawieni są na poznanie skandynawskiej kultury oraz poznanie walorów Morza Bałtyckiego.

2.5.4.2 Póvoa de Varzim, Portugalia

Póvoa de Varzim to miasto leżące w północnej Portugalii, w dystrykcie Porto. Położone jest na piaszczystej równinie przybrzeżnej, w połowie drogi między rzekami Minho i Douro. Liczba mieszkańców wraz z obrzeżami miejskimi szacowana jest na 40 tysięcy. Póvoa de Varzim to jedno z najpopularniejszych kąpielisk nad Oceanem Atlantyckim w północnej Portugalii. Jest to jeden z niewielu obszarów legalnego hazardu w kraju. Miasto deklaruje duży nacisk na własną tożsamość kulturową, bogatą kuchnię rybacką i starożytne tradycje, takie jak technika rolnicza masseirów

Pierwsze populacje osiedliły się na tych terenach obecnej Portugalii już kilka tysięcy lat temu.

Współczesne Póvoa de Varzim ma swoje początki w podboju regionu przez Republikę Rzymską około 138 r.p.n.e., dzięki któremu rozwinęły się miejscowe zakłady rybackie i przetwórstwa rybne, stanowiące fundament lokalnej gospodarki. W XI wieku przemysł rybny i żyzne pola stały się podstawą zarobku feudalnych właścicieli. Po wielu konfliktach miedzy władzą lokalną a władzą odgórną, w 1308 roku pierwsi królowie Portugalii zdecydowali o założeniu gminy o nazwie Póvoa de Varzim . W XVII wieku przemysł przetwórstwa rybnego nabrał nowego życia, co doprowadziło do tego, że miasto stało się dominującym portem rybackim w północnej Portugalii.

Obecnie Póvoa de Varzim to kurort wyjątkowo popularny wśród turystów. Największą atrakcją miasta jest plaża rozciągająca się na całej długości gminy. Region jest bardzo popularny wśród

Fig. 5.3 Karlshamn, Szwecja

Fig. 13. Karlshamn, Szwecja

najstarszych Portugalczyków, którzy przeprowadzają się nad ocean, by spędzić tam emeryturę.

Migracje te zaowocowały rozwojem różnorakich wieżowców, które walczą o widok na wybrzeże.

Budynki bardzo ograniczyły atrakcyjność oraz naturalność terenów nadmorskich. Miasto poza plażą oferuje ogromny wybór hoteli, restauracji, a latem tętni życiem nocnym. Póvoa de Varzim ma problemy podobne do Sopotu – turyści, choć napędzają lokalną gospodarkę są nieprzyjemnym elementem pory letniej dla stałych mieszkańców miasta. Odwiedzający często odpowiadają za hałas i zaśmiecanie plaży, co skutkuje wyludnianiem miasta przez wielopokoleniowych mieszkańców, którzy nie chcą spędzać lata wśród tysięcy turystów i których nie stać na życie w tak popularnym kurorcie. Póvoa de Varzim może pochwalić się również historycznym centrum i wieloma uliczkami handlowymi. Wielką zaletą miasta jest komunikacja – do Póvoa de Varzim sięga linia metra z Porto. Podróż trwa ponad godzinę, ale dzięki tak łatwej dostępności cieszy się ogromną popularnością.

Póvoa de Varzim ma określoną tożsamość wśród ludności portugalskiej, a jej kultura ma swoje własne cechy szczególne, które miasto stara się promować. Istnieje widoczne rozgraniczenie między tym jak władze gminy chciałyby przedstawiać miasto. Wizerunek, który jest kreowany bazuje na tradycjach północnej Portugalii – rybołówstwie, lokalnej kuchni i etnografii. W mieście działa Miejskie Muzeum Etnografii i Historii, które jest jednym z najstarszych tego typu instytucji w Portugalii. Niestety, Póvoa de Varzim coraz bardziej zamienia się w kurort wyłącznie dla turystów, nastawiony na sprzedaż pamiątek oraz obsługę ich potrzeb. W 2020 roku, przez światową pandemię koronawirusa miasto bardzo straciło na przychodach. Główny czynnik zapewniający dochód miastu – turystyka – został wyeliminowany praktycznie do zera. Miasto stoi teraz przed wyzwaniem – jak obudować potęgę turystyczną Póvoa de Varzim zgodnie z tradycyjnymi wartościami regionu.

2.6. Wnioski i wytyczne wynikające z analizy

Taniec i ruch to dziedziny o bardzo szerokim spektrum oddziaływań – taniec możemy traktować jako sztukę rozrywkową, niezależną twórczość sceniczną lub terapeutyczną formę pracy z ciałem, znaną jako choreoterapia. Żadne forma rozumienia sztuki tańca nie jest zła – każdy element stanowi inną wartość, potrzebuje innych odbiorców i innego podejścia twórców. Taniec i architektura mają wiele wspólnego – obydwie sztuki bazują na grze z przestrzenią, nadając jej konkretny wymiar i wywołując w odbiorcy różne, nie zawsze planowane emocje. Mimo to te dwie dziedziny rzadko się spotykają – elementy infrastruktury związanej z ruchem scenicznym znajdują się zazwyczaj w budynkach wielofunkcyjnych, lub w przypadku sztuki scenicznej – w obiektach, które od lat służą kolejnym pokoleniom artystów. Gdy takie spotkanie nastąpi powstają niezwykłe realizacje – jak mówił twórca wspomnianego wcześniej Dance House Helsinki architektura jest niekompletna, dopóki nie zostanie wypełniona tańcem. Z drugiej strony pojęcie architektury terapeutycznej zwraca uwagę, na to jak ogromny wpływ ma przestrzeń na jej użytkowników. Zależność ta stanowi swego rodzaju paradoks, który umiejętnie wykorzystany może przynosić zupełnie nowe rozwiązania – zarówno dla tancerzy, jak i architektów.

Istnieje wiele instytucji, które mogłyby zyskać na współpracy architektury i tańca. Miasto Sopot posiada dwie organizacje teatralne, rezydujące w niewydajnym już dla nich Teatrze na Plaży. Zarówno Sopocki Teatr Tańca, jak i Sopocki Teatr Muzyczny Baabus Musicalis to zespoły tworzące wyjątkową,

kameralną formę sztuki, przeznaczoną głównie dla mieszkańców miasta. Kurort o tak silnej osobowości boryka się z wieloma problemami – Sopot postrzegany jest jako miasto wakacyjne, pełne nocnej rozrywki, gdzie w sezonie letnim trudno znaleźć jego stałego mieszkańca. To właśnie ta grupa społeczna jest elementem tworzącym serce Sopotu – nadmorskiego miasta pełnego kultury, magicznych uliczek i niepowtarzalnej atmosfery. Instytucje takie jak wspomniane teatry powstały dzięki Sopocianom, dla ich wspólnego dobra. Poprzez pomoc lokalnej kulturze istnieje szansa odmienić wizerunek miasta. Oczywiście jest to plan wieloetapowy, obejmujący bardzo dużą skalę działań, które już dziś dzieją się w Sopocie. Władze miasta świadome są wartości, które reprezentuje ich miasto, ale również zagrożeń i wad, które cały czas mają duży wpływ na odbiór kurortu, a zarazem jego przyszłość.

Turystyka, która stanowi najbardziej dochodowy element życia miasta, jest jednocześnie jego zabójcą – coraz większe tłumy pojawiające się na ulicach Sopotu, powodują zarówno znaczne przychody finansowe, jak i powolne wysiedlanie się miasta z wielopokoleniowych mieszkańców, a co za tym idzie zupełną zmianę charakteru miasta. Poza sezonem Sopot jest miastem zupełnie innym – pusta ulica Bohaterów Monte Cassino, plaże bez wczasowiczów oraz ogromne przestrzenie niewypełnione po brzegi odwiedzającymi. Znalezienie balansu pomiędzy kurortem dla mieszkańców, a tym dla turystów stanowi wyzwanie, które zadecyduje o przyszłości miasta.

Wspieranie lokalnej kultury to element który zdecydowanie wpłynie pozytywnie na rozwój Trójmiasta. Sopot posiada bardzo silne, już istniejące instytucje zajmujące się sztuką sceniczną, oraz pracą z ruchem na różnych płaszczyznach – również w formie choreoterapii. Daje to ogromny potencjał do rozwoju i wykorzystania talentów Sopocian do stworzenie miejsca wyjątkowego w skali Polski.

Choreoterapia to dziedzina, która w Polsce wciąż uznawana jest za nową i niezbadaną, dzięki czemu instytucje skupiające się na tej formie zajęć uznawane są za nowatorskie. Praca nad tą dziedziną arteterapii może być powierzona tylko specjalistom w dziedzinie pracy z ludzkim ciałem, a takich już teraz znaleźć można w Sopocie. Choreoterapia może pomóc miastu w rozwoju swojej tkanki kulturalnej dostępnej dla stałych użytkowników kurortu, a Sopot może wpłynąć na postęp wyjątkowej dziedziny terapeutycznej, nadając jej zupełnie nową jakość.

3. Opis koncepcji zespołu

3.1 Budynki objęte projektem obecnie – wizerunkowo i architektonicznie 3.1.1 Teatr na Plaży – wielofunkcyjny eklektyzm

Budynek Teatru na Plaży mieści się przy Alei Mamuszki 2 w Sopocie. Jego obecna forma jest skutkiem wielu przebudów z różnych okresów czasu oraz mnogości instytucji, które mają prawo do poszczególnych części budynku. Obecnie w budynku oprócz teatru działa restauracja, klub Atelier, Centrum Koordynacji Ratownictwa WOPR, Sopocki Klub Morsów oraz magazyn. Zróżnicowania funkcyjne i architektoniczne są widoczne na pierwszy rzut oka, co ma duży wpływ na odbieranie całej panoramy Sopotu widzianej z plaży czy mola.

Początkowo bryła służyła jedynie jako miejsce obsługujące plażowiczów wraz z restauracją. W latach 1993-1994 pojawił się pomysł na zorganizowanie Lata Teatralnego w Sopocie. Jako jedno z miejsc przeznaczonych na festiwal wybrano istniejący budynek Jak pisze Anna Klejzerowicz z Teatru Atelier im. Agnieszki Osieckiej (który obecnie korzysta ze sceny w czasie lata): „Urząd Miasta

zaproponował budynek stojący na plaży obok Grand Hotelu, to miny nam zrzedły. Przecież ta ruina nadaje się na skład koszy plażowych, bar z rybami i na nic więcej!”²⁶. Mimo wszystko prace ruszyły, a festiwal odbył się w nowej, kameralnej scenie, która została wyposażona dzięki Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Kolejna interwencja architektoniczna miała miejsce w 2001 roku. Budynek został wtedy rozbudowany i nadbudowany – pojawiła się dodatkowa kondygnacja wraz z antresolą w części bryły. Od tego momentu budynek nie przeszedł znaczących zmian kubaturowych. Mimo dostępu do dokumentacji technicznej dokładna, pełna historia przemian bryły jest trudna do ustalenia – budynek należał do różnych instytucji, które dzierżawiły jego części mniejszym organizacjom. Aktualnie, za scenę

W dokumencie PRACA DYPLOMOWA MAGISTERSKA (Stron 30-0)