Polityka bezpieczeństwa wewnętrznego państwa

Polityka bezpieczeństwa wewnętrznego państwa „to element składowy polityki bezpieczeństwa państwa, ukierunkowany na tworzenie bezpiecznych warunków egzystencji i rozwoju dzięki działaniom koncentrującym się na stabilizowaniu i harmonizowaniu wewnętrznych procesów i mechanizmów decydujących o sprawnym funkcjonowaniu państwa i jego obywateli”¹²⁸. Utrzymanie właściwego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego jest nadrzędnym celem każdego państwa. Stara się ono realizować ten cel w ramach polityki bezpieczeństwa wewnętrznego, stanowiącej ważny składnik ogólnej polityki państwa realizowanej w wymiarze wewnętrznym i międzynarodowym. Determinanty szczegółowe polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, to: poziom stabilności systemu politycznego, sprawność zarządzania państwem, sprawność odpowiednich instytucji państwowych, efektywność współpracy międzynarodowej, odpowiedni poziom jakości życia obywateli, stan bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego, stan pokoju społecznego, zakres udziału obywateli i ich aktywność w kształtowaniu bezpieczeństwa wewnętrznego¹²⁹. Działania praktyczne w zakresie polityki bezpieczeństwa wewnętrznego podejmowane są dzięki środkom, instrumentom i metodom, jakimi dysponuje państwo.

„Środki”, to całokształt zasobów materialnych i niematerialnych, które ma do dyspozycji państwo, „instrumenty”, to zbiory działań (typu kontrola ruchu drogowego), instytucje (policja, sądownictwo), procedury (np. egzekwowanie mandatów). Metody polityki bezpieczeństwa wewnętrznego obejmują sposoby posługiwania się środkami. Ze względu na

127 A. Szymonik, Organizacja i funkcjonowanie…, s. 20-23.

128 W. Fehler, O pojęciu polityki wewnętrznego bezpieczeństwa państwa, „Studia prawnoustrojowe”, nr 23/2014, s. 209.

129 Ibidem, s. 210.

59

kryterium przedmiotowe są to: środki prawne (akty prawne, normy), środki organizacyjne (systemy i subsystemy bezpieczeństwa, centra, komitety), środki koncepcyjno-planistyczne (programy, plany), środki informacyjne (edukacja, alarmowanie, monitoring), środki materialne (budowle ochronne, drogi). Ze względu na kryterium sposobu wyróżniamy środki prewencyjne (kary), a ze względu na kryterium zasięgu środki o zasięgu: lokalnym, regionalnym, ogólnopaństwowym, ze względu na kryterium czasu: środki krótkotrwałe (doraźne), średniotrwałe i długotrwałe. Środki polityki bezpieczeństwa wewnętrznego mogą dotyczyć funkcji wewnętrznej państwa (sprawność instytucji) i zewnętrznej (udział w organizacjach międzynarodowych). Istotnym elementem jest (przedstawiony poniżej) system bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. W realizacji polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa winno uwzględniać się obiektywne i subiektywne aspekty bezpieczeństwa. Przez obiektywne należy rozumieć wyzwania i zagrożenia, przez subiektywne percepcję i koncepcję ich rozwiązywania. Polityka może mieć wersję:

defensywną i ofensywną. Pierwsza koncentruje się na negatywnym rozumieniu bezpieczeństwa i zapewnianiu ochrony, a druga nawiązuje do pozytywnego postrzegania bezpieczeństwa i tworzeniu warunków do utrzymania jego wysokiego poziomu¹³⁰. W opinii Włodzimierza Fehlera o kształcie i zakresie polityki bezpieczeństwa wewnętrznego decyduje sposób rozumienia terminologii dotyczącej bezpieczeństwa¹³¹, dlatego znaczna część niniejszych rozważań zostanie poświęcona kwestiom definicyjnym.

Jak podkreślono powyżej jednym z ujęć „bezpieczeństwa” cytowanych przez Ryszarda Ziębę jest pewność istnienia i przetrwania stanu posiadania oraz funkcjonowania rozwoju przedmiotu, pewność braku zagrożeń. Podobną opinię w kontekście pojęcia bezpieczeństwa prezentuje Michał Brzeziński. W przypadku bezpieczeństwa wewnętrznego podkreśla, że bezpieczeństwo wewnętrzne jest pojęciem złożonym, a jego elementy składowe to: bezpieczeństwo publiczne, porządek publiczny i bezpieczeństwo ustrojowe¹³². Definicję tę poszerza W. Fehler. Zgodnie z jego opinią do najważniejszych obszarów bezpieczeństwa wewnętrznego należy zaliczyć: bezpieczeństwo ustrojowe, pokój społeczny, bezpieczeństwo personalne, bezpieczeństwo publiczne i porządek publiczny. „Bezpieczeństwo ustrojowe”

według W. Fehlera, to stan stosunków polityczno-społecznych, zapewniających ochronę istniejącego systemu politycznego oraz przypisanych mu wartości i praw (zawartych

130 Ibidem, s. 209-213.

131 Ibidem, s. 203.

132 M. Brzeziński, Rodzaje bezpieczeństwa…, s. 39-40.

60

w konstytucji). „Pokój społeczny” to porządek, równowaga społeczna, zabezpieczenie egzystencji społeczeństwa. Tak rozumiany pokój społeczny wiąże się z celami polityki społecznej, do których należą: wyrównywanie warunków życia i pracy, zaspokajanie potrzeb ludności w różnym wieku, usuwanie nierówności społecznych, asekuracja przed ryzykami życiowymi. Niski poziom pokoju może destabilizować bezpieczeństwo wewnętrzne.

„Bezpieczeństwo personalne”, to stan wolny od zagrożeń dla takich wartości jak: życie, zdrowie, wolność, nietykalność osoby i mienia, swoboda przekonań i głoszenia poglądów, prawo do pracy. „Bezpieczeństwo publiczne”, to oparty na normach prawnych stan wewnątrz państwa, zapewniający sprawne funkcjonowanie organizacji państwowej, realizującej cele ponadjednostkowe, skutecznie egzekwującej obowiązki i prawa obywateli (dotyczące życia, zdrowia, mienia). „Porządek publiczny”, to zgodny z normami prawnymi stan przestrzegania zasad współżycia społecznego (…), funkcjonowania obiektów wspólnego użytkowania, pozwalających na realizację potrzeb zbiorowości społecznych¹³³.

W praktyce często używane są formy: „polityka bezpieczeństwa wewnętrznego”

i „polityka bezpieczeństwa międzynarodowego”. Pierwsza z nich to element składowy polityki bezpieczeństwa państwa, jest atrybutem nadal aktualnej choć systematycznie ograniczanej przez procesy integracji i internacjonalizacji suwerenności wewnętrznej państwa. Druga, czyli polityka bezpieczeństwa międzynarodowego, jest definiowana, jako celowa i zorganizowana działalność państwa prowadzona w ramach ogólnej polityki bezpieczeństwa, ukierunkowana na nawiązywanie i utrzymanie korzystnych i bezkonfliktowych stosunków z podmiotami stosunków międzynarodowych¹³⁴. Różne są interpretacje pojęć bazowych z obszaru tej problematyki, wypowiadane przez teoretyków, a także praktyków. W opinii Andrzeja Barcikowskiego, bezpieczeństwo wewnętrzne nie jest tradycyjną, wyraźnie wyodrębnioną dziedziną badawczą. Można je uznać za najbliższe naukom politycznym lub prawu konstytucyjnemu, a analizy w tym zakresie mają nie tylko znaczenie scjentystyczne, lecz także praktyczne. Tak więc precyzyjna kategoryzacja, eksplikacja i predykcja w tej dziedzinie powinny wpływać na dobór instrumentów i obszarów działania państwa¹³⁵. A. Barcikowski podkreśla, cytując Stanisława Sulowskiego, który bezpieczeństwo postrzega jako pewność istnienia i przetrwania, ale także rozwoju określonego podmiotu, że pojęcie bezpieczeństwo wewnętrzne należy poddać regule

133 W. Fehler, O pojęciu polityki…, s. 206-207.

134 Ibidem, s. 209.

135 A. Barcikowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 11.

61

pesymizmu definicyjnego, bowiem zakres jego desygnatów nie ma charakteru stałego i ulega ciągłym zmianom. Jest pojmowane subiektywnie, relatywnie i emocjonalnie. Każda wypowiedź z zakresu bezpieczeństwa ma kontekst kulturowy i polityczny, więc definicja w tej sytuacji jest labilna¹³⁶. A. Barcikowski podkreśla także, że uwzględniając semantyczną analizę pojęcia i dorobek definicyjny, należy podkreślić, iż w istocie chodzi o zagwarantowanie „pieczy” państwa nad trwaniem i rozwojem społeczeństwa jako całości, a nie parcjalnych komponentów, dlatego wszystkie analizy powinny eksplorować czynniki istotne dla całości państwa oraz dla wspólnych interesów ogółu obywateli¹³⁷.

Bezpieczeństwo wewnętrzne danego państwa traktować można jako stan uzyskiwany w efekcie spełniania przez państwo funkcji wewnętrznej realizowanej w ramach określonej strategicznej polityki bezpieczeństwa narodowego, przejawiający się ochroną: w ujęciu wąskim – porządku konstytucyjnego, bezpieczeństwa publicznego i bezpieczeństwa narodowego, w ujęciu szerszym – porządku konstytucyjnego, życia i zdrowia obywateli, majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami, a także skutkami klęsk żywiołowych i katastrof technicznych¹³⁸.

Przez bezpieczeństwo wewnętrzne, w opinii M. Brzezińskiego, należy rozumieć określony stan struktur społecznych, politycznych i ekonomicznych zaspokajających aspiracje państwa i jego obywateli lub pozytywny i pożądany stan wewnątrz państwa, gwarantujący jego istnienie i prawidłowy rozwój. Bezpieczeństwo wewnętrzne jest pojęciem złożonym, składa się z wielu pojęć cząstkowych o nie zawsze precyzyjnie określonych zakresach. Nie negując podejścia W. Fehlera, zgodnie z opinią M. Brzezińskiego do podstawowych elementów składowych bezpieczeństwa wewnętrznego należy zaliczyć: bezpieczeństwo i porządek publiczny, bezpieczeństwo powszechne oraz bezpieczeństwo ustrojowe¹³⁹.

Spotykamy różne definicje bezpieczeństwa i porządku publicznego. Według M.

Brzezińskiego bezpieczeństwo publiczne odnosi się do określonego stanu, umożliwiającego normalne funkcjonowanie państwa i jego obywateli. Stan ten może być zakłócony zagrożeniami publicznymi skierowanymi przeciwko państwu, jego celom, interesom

136 S. Sulowski, W poszukiwaniu definicji bezpieczeństwa wewnętrznego, „Przegląd Bezpieczeństwa wewnętrznego”, Nr 1 , Warszawa 2009, cyt. za A. Barcikowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 11.

137 A. Barcikowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 12.

138 Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadań administracji publicznej, pod red. B.

Wiśniewskiego, S. Zalewskiego, Bielsko Biała 2006, s. 26, cyt. za G. Rydlewski, Kształt systemu instytucjonalnego bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce, w: Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 133.

139 M. Brzeziński, Rodzaje bezpieczeństwa państwa…, s. 40.

62

i ustrojowi¹⁴⁰. W opinii A. Barcikowskiego, należy unikać mieszania pojęć bezpieczeństwo i porządek publiczny. Porządek publiczny ma z reguły charakter ograniczony w czasie i przestrzeni, natomiast elementy bezpieczeństwa wewnętrznego mają status pozwalający na trwalszy wpływ na bieg spraw odnoszących się do trwania i rozwoju danego społeczeństwa¹⁴¹. A.W. Kubala przez porządek publiczny rozumie „istniejący stan stosunków i urządzeń społecznych zapewniających bezpieczeństwo, spokój, oraz ład w miejscach ogólnie dostępnych, regulowany normami prawnymi i zasadami współżycia społecznego”¹⁴². Natomiast E. Ura podkreśla, że „bezpieczeństwo publiczne (i porządek publiczny) to stan, w którym ogółowi obywateli indywidualnie nieoznaczonych, żyjących w socjalistycznym państwie i społeczeństwie, nie grozi żadne niebezpieczeństwo i to niezależnie od tego, jakie byłoby jego źródło”¹⁴³.

Podobną opinię w kwestiach bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego prezentowali badacze okresu międzywojennego. W. Czapiński wiązał te dwa pojęcia z ich treścią, których jednak w sposób dokładny nie interpretował, natomiast W. Kawka, autor książki Policja w ujęciu historycznym i współczesnym, stwierdził, że „porządek publiczny, spokój i bezpieczeństwo, to elementy charakterystyczne dla pewnego stanu, umożliwiające zorganizowanemu społeczeństwu niezakłócone współżycie oraz rozwój”¹⁴⁴. W. Kawka, twierdził, że bezpieczeństwo publiczne, to „stan, w którym ogół społeczeństwa i jego interesy, jak też państwo ze swymi celami, mają zapewnioną ochronę od szkód zagrażających im z jakiegokolwiek źródła”¹⁴⁵. Natomiast porządek publiczny według tego autora, to zespół norm, nie tylko prawnych, których przestrzeganie warunkuje normalne współżycie jednostek ludzkich w organizacji państwowej¹⁴⁶. Według S. Glasera, „porządek publiczny, to stan bezpieczeństwa istniejący w społeczeństwie, stan niezakłóconego panowania porządku

140 Ibidem.

141 A. Barcikowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 12.

142 W. Kubala, Porządek publiczny – analiza pojęcia, Warszawa 1981, nr 3, Szerzej: A. Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 15.

143 E. Ura, Pojęcie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, Państwo i Prawo nr 2/1974, s. 76, cyt. za A.

Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 16.

144 J. Zaborowski, Prawne środki zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, Warszawa 1977, s. 7, cyt.

za A. Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s.18.

145 W. Kawka, Policja w ujęciu historycznym i współczesnym, Wilno 1939, s. 46, cyt. za A. Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s.18.

146 Ibidem, cyt. za A. Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 67 – 69.

63

prawnego albo też z punktu widzenia podmiotowego, stan świadomości społeczeństwa o istnieniu tego stanu”¹⁴⁷.

Bazując na powyższej terminologii można przyjąć, że „polityka bezpieczeństwa państwa, to celowa, planowa i zorganizowana w ramach państwa, oraz pod kierownictwem organów państwowych , działalność podmiotów państwowych, społecznych i prywatnych, ukierunkowana na uzyskanie i utrzymanie optymalnego w danych warunkach bezpieczeństwa”¹⁴⁸. Musi uwzględniać aspekty wewnętrzne i zewnętrzne.

Zgodnie z treścią (p. 87) określoną w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z 2014 roku, podstawą utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego na odpowiednim poziomie jest bezustanne i skuteczne przedwczesne zapobieganie ich naruszeniu, a jeśli już zaistnieją, obowiązkowe wykrywanie przestępstw i wykroczeń godzących w życie, zdrowie oraz mienie obywateli, a także w interesy państwa.

Zadania dla upoważnionych służb w tym zakresie dotyczą wykrywania różnego rodzaju czynów zabronionych, w tym przestępczości pospolitej, indywidualnej i zorganizowanej o charakterze ekonomicznym, kryminalnym lub narkotykowym. Działania zostaną ukierunkowane na zwiększenie efektywności w przeciwdziałaniu i wykrywaniu przestępstw, surowe karanie ich sprawców, odzyskiwanie utraconego mienia i minimalizowanie strat budżetu państwa. Istotna będzie koordynacja wszystkich działań i ścisła współpraca z innymi, upoważnionymi do tych celów podmiotami systemu bezpieczeństwa, również z właściwymi organami administracji publicznej, wewnętrznymi organami ochrony. Dominującą rolę w tym zakresie pełni Policja¹⁴⁹. Częścią składową bezpieczeństwa wewnętrznego jest bezpieczeństwo powszechne.

Bezpieczeństwo powszechne określane jest jako stan zapewniający ochronę życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed skutkami klęsk żywiołowych i katastrof technicznych. Zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego (ratownictwo i ochrona ludności), zgodnie z treścią Strategii BNRP z 2014 roku polega na działaniach związanych z ratowaniem życia, zdrowia, mienia i środowiska przed różnymi klęskami żywiołowymi lub katastrofami spowodowanymi działalnością człowieka, oraz innymi miejscowymi zagrożeniami. Kluczową rolę w tym zakresie pełni Państwowe Ratownictwo Medyczne.

147 S. Glaser, Polskie prawo karne w zarysie, Kraków 1933, s. 355, cyt. za A. Korczyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 67.

148 W. Fehler, O pojęciu polityki…, s. 208.

149 Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa 2014, s. 36.

64

Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM) to system, którego celem jest ratowanie życia i zdrowia, a także niesienia pomocy poszkodowanym, lub będącym w stanie możliwego zagrożenia życia lub zdrowia. W praktyce najskuteczniejszą formą kontaktu z systemem w Polsce jest powiadomienie centrum ratunkowego poprzez połączenie telefoniczne 999, lub wykorzystanie innych połączeń typu: 112, 997, 998, które przekazują informację w systemie błyskawicznym do właściwych służb ratowniczych. W skład systemu wchodzą zespoły ratownictwa medycznego i karetki, które dzielą się na specjalistyczne, podstawowe i lotnicze oraz szpitalne oddziały ratunkowe, określane skrótem SOR. Przed kilkunastoma latami PRM funkcjonowało w oparciu o przepisy prawne ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 25 lipca 2001 roku¹⁵⁰. Obecnie PRM funkcjonuje w oparciu o regulacje prawne ustawy z 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym¹⁵¹.

Państwowa Straż Pożarna, która jako podstawowy element systemu ratowniczo – gaśniczego działa na rzecz rozpoznawania i zapobiegania zagrożeniom, przygotowania i prowadzenia działań ratowniczych (także w sytuacjach kryzysowych, takich jak katastrofy i wypadki komunikacyjne, budowlane, chemiczne, zdarzenia radiacyjne) Istotnym wsparciem w tym przypadku jest współpraca ze służbami i podmiotami ratowniczymi, uwzględniająca również podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych (w tym organizacje pozarządowe, takie jak ochotnicza straż pożarna, podmioty ratownictwa górskiego i ratownictwa wodnego¹⁵². Zgodnie z treścią P. 54 cytowanej Strategii, główne wyzwania w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa powszechnego dotyczyć będą: ochrony ludności przed różnymi zagrożeniami, bezpieczeństwa imprez masowych i ruchu drogowego, ochrony przed przestępczością zorganizowaną: gospodarczą, narkotykową, handlu ludźmi¹⁵³.

Bezpieczeństwo ustrojowe opiera się na zasadach określonych w ustawie zasadniczej czyli Konstytucji, która zawiera zasady ogólne dotyczące katalogu wartości respektowanych w danym państwie, regulacje prawne dotyczące zadań naczelnych organów państwa i wzajemnych relacji między tymi organami. Bezpieczeństwo ustrojowe występuje w trzech odmianach, demokratycznej, totalitarnej i autorytarnej, z których demokratyczna jest najwłaściwsza względem obywateli, którzy poprzez przedstawicieli wybranych w wolnych wyborach wpływają na kierunki rozwoju państwa. Bezpieczeństwo wewnętrzne nie powinno

150 Dz. U., 2001, Nr 113, poz. 1207 ze zm.

151 Ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2016 r., poz. 1868 z późn. zm.).

152 Strategia - 2014…, s. 36.

153 Ibidem, s. 25.

65

być postrzegane w sposób wąski lecz szeroki, analogicznie do bezpieczeństwa narodowego¹⁵⁴.

Klasyczne definicje bezpieczeństwa wewnętrznego wskazują na państwo jako główny podmiot. W idei tych definicji bezpieczeństwo wewnętrzne można utożsamiać ze stabilnym i harmonijnym funkcjonowaniem struktur państwa. Składają się nań struktury władzy oraz procedury decyzyjne, a więc relacje między władzą a obywatelami. W opinii Janusza Symonidesa bezpieczeństwo wewnętrzne, to stan stabilności i równowagi wewnętrznej.

Państwo w trosce o bezpieczeństwo określa zbiór wartości, które winny być chronione przed zagrożeniami¹⁵⁵.

Zgodnie z założeniami wymienionego powyżej Raportu UNDP z 1994 r., celem państw oraz innych podmiotów międzynarodowych, np. organizacji ONZ, ma być zagwarantowanie spokojnego i bezpiecznego życia ludziom poprzez zagwarantowanie ich codziennych potrzeb, np. dostępu do żywności, wody pitnej, edukacji, opieki zdrowotnej, godnej pracy, życia w kraju wolnym od konfliktów i wojen¹⁵⁶.

Definiując bezpieczeństwo wewnętrzne można odwołać się także do leksykonów i ujęć encyklopedycznych. Istotę problemu oddają wiernie także definicje zawarte w trzech kolejnych Strategiach wydanych w 2007 r. 2014 r. i 2020 r. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z 13 listopada 2007 r.¹⁵⁷, podpisana przez Prezydenta Polski na wniosek Prezesa Rady Ministrów kierowana została do wszystkich organów administracji publicznej w Polsce i innych podmiotów realizujących zadania z zakresu bezpieczeństwa. Zgodnie z treścią punktu 147, za wdrażanie jej ustaleń odpowiadają ministrowie kierujący działaniem administracji rządowej, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie, organy samorządu terytorialnego oraz inne podmioty¹⁵⁸. Na podstawie Strategii, odpowiednie instytucje administracji rządowej opracowują własne strategie.

154 M. Brzeziński, Rodzaje bezpieczeństwa państwa…, s.41-42.

155 K. P. Marczuk, Bezpieczeństwo wewnętrzne…, s. 77.

156 Ibidem.

157 Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007. Aktualizacji dokumentu i weryfikacji jego treści, zgodnie z punktem 148 niniejszej Strategii dokonuje się w miarę wyzwań czasowych, w ramach cyklicznie przeprowadzanych Strategicznych Przeglądów Bezpieczeństwa Narodowego. Strategia z 2007 roku została zastąpiona nowym dokumentem z dnia 5 listopada 2014 roku, o tym samym tytule, a Strategia z roku 2014 została zaktualizowana nową Strategią Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 12 maja 2020 roku.

158 Ibidem, s. 37.

66

Naczelnym celem działań państwa w zakresie polityki bezpieczeństwa wewnętrznego jest utrzymanie zdolności do szybkiego reagowania w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa publicznego i powszechnego związanych z ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych¹⁵⁹.

Osiągnięcie niniejszego celu, zgodnie z treścią powyższych Strategii, wymaga tworzenia spójnych regulacji prawnych, kształtowania odpowiednich postaw społecznych, udoskonalenia wszechstronnej działalności wszystkich, państwowych i społecznych podmiotów, których aktywność związana jest z bezpieczeństwem wewnętrznym. Jest to możliwe poprzez zwiększenie efektywności działania administracji publicznej, podnoszenie poziomu profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników podmiotów państwowych realizujących zadania w tej dziedzinie, a także upowszechnianie wiedzy na temat różnorodnych zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego.

Wszelkie działania w zakresie zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego winny być skierowane na realizację określonych zadań w zakresie wdrożenia systemu zarządzania kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludności poprzez zapewnienie właściwego funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludności oraz Zintegrowanego Systemu Ratowniczego, a także integracji i konsolidacji z działaniami NATO, UE i ONZ oraz innych, określonych organizacji międzynarodowych, których Polska, bądź polskie instytucje państwowe są członkami.

Pierwszy z wymienionych dotyczy budowy, nowoczesnego zintegrowanego systemu zarządzania kryzysowego, drugi integracji i konsolidacji z działaniami NATO i UE.

Kształtując bezpieczeństwo wewnętrzne należy bezustannie uwzględniać możliwość wystąpienia zagrożeń terrorystycznych i w porę przeciwdziałać ich powstaniu. Trzeba przy tym zapewniać prawidłową mobilność, sprawną organizację i umiejętność właściwego zachowania się obywateli w przypadku wystąpienia realnego zagrożenia. Zagrożenie to należy określać w sposób szeroki, mając na uwadze nie tylko samo zagrożenie atakiem, lecz występujące, ukryte, grupy wsparcia, jego międzynarodowy charakter, źródła finansowania, międzynarodowe zaangażowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego więc istotnym pozostaje współdziałanie służb i organów odpowiedzialnych za przeciwdziałanie

159 Ibidem, s. 15.

67

zagrożeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu zadań ustawowych.

Ponadto należy zapobiegać innym działaniom godzącym w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, w tym naruszającym porządek konstytucyjny oraz promującym totalitarne ideologie, w tym nienawiść rasową i narodowościową¹⁶⁰.

Wskutek przemian cywilizacyjnych ciągle pojawiają się nowe zagrożenia. Dotyczą one przestępczości w jej zorganizowanych formach, przemytu narkotyków, terroryzmu, korupcji, prania brudnych pieniędzy. Inne zagrożenia, typu: powodzie, susze, pożary, mogą być spowodowane zmianami klimatycznymi. Te cechy posiadają także zagrożenia narodowe i międzynarodowe, zatem jak opiniuje M. Brzeziński, na bezpieczeństwo należy patrzeć w sposób kompleksowy¹⁶¹.

W kwestii polityki bezpieczeństwa wewnętrznego w miarę pełny obraz celów przedstawia ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, gdzie do dziedzin priorytetowych przedstawionych w art. 5 należą:

ochrona porządku konstytucyjnego państwa, przeciwdziałanie zagrożeniom: suwerenności, osłabienia wizerunku kraju na arenie międzynarodowej, niepodległości i naruszalności terytorium kraju, przeciwdziałanie szpiegostwu, terroryzmowi, naruszeniu tajemnicy państwowej, zwalczanie korupcji zwłaszcza osób pełniących funkcje państwowe,

ochrona porządku konstytucyjnego państwa, przeciwdziałanie zagrożeniom: suwerenności, osłabienia wizerunku kraju na arenie międzynarodowej, niepodległości i naruszalności terytorium kraju, przeciwdziałanie szpiegostwu, terroryzmowi, naruszeniu tajemnicy państwowej, zwalczanie korupcji zwłaszcza osób pełniących funkcje państwowe,