POZIOM EDUKACJI

Pośród wskaźników mogącym w sposób pośredni wskazywać miejsca zdegradowane są mierniki poziomu edukacji. Mając na względzie ograniczony zakres dostępnych danych oraz cel przeprowadzanego badania, do analizy użyto dwóch wskaźników:

 wskaźnika średniego wyniku sprawdzianu szóstoklasisty w latach 2012-2014,

 średniego odsetka dzieci w staninach z wynikiem niskim w latach 2012-2014.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że powyższe wskaźniki nie charakteryzują jakości nauczania w danej placówce, a mają za zadnie wskazać argumenty przemawiające za tym, że dzieci

-7,69

-150,00 -100,00 -50,00 0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 350,00 Bereza

Średnia gminy = -3,70

Jak wskazano w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Międzyrzec Podlaski na lata 2014-2020 najważniejsze pozostają: zapobieganie i zwalczanie przestępczości pospolitej, (kradzieże, rozboje) oraz redukcja wykroczeń szczególnie uciążliwych (zaśmiecanie, spożywanie alkoholu w miejscach publicznych, zakłócanie spokoju, wybryki chuligańskie), przestępstwa przeciwko rodzinie (znęcanie, przemoc).

str. 49

zamieszkujące określony obwód szkolny, maja gorsze warunki do nauki (np. mieszkaniowe, rodzinne, materialne), w efekcie czego osiągają niższe wyniki w nauczaniu (w tym na egzaminach kończących dany etap nauki). Gorsze średnie wyniki testu mogą wskazywać na istnienie pozaszkolnych czynników wpływających na efektywność kształcenia.

Potwierdzeniem roli miejsca zamieszkania w procesie edukacyjnym jest korelacja niskich wyników testu szóstoklasisty dzieci zamieszkujących dany obszar, ze wskaźnikami dotyczącymi np. ubóstwa, bezrobocia.

Na przestrzeni lat 2012-2014 na obszarze gminy Międzyrzec Podlaski funkcjonowało 8 szkół podstawowych:

1. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Rzeczycy - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Rzeczyca i Bereza;

2. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Tłuścu - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Kolonia Wolańska, Tłuściec, Wólka Krzymowska, Żabce;

3. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Halasach - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Dołholęka, Halsy i Łukowisko;

4. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Misiach - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Jelnica, Misie, Przychody, Sawki, Strzakły;

5. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Rogoźnicy - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Koszeliki, Manie, Przyłuki, Rogoźnica, Rogoźnica-Kolonia, Rogoźniczka, Zasiadki, Zaścianki, Zawadki;

6. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Kożuszkach - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Kożuszki, Krzewica, Łuby, Łuniew;

7. Szkoła Podstawowa w Tuliłowie - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości:

Tuliłów i Pościsze;

8. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Karola Krysińskiego w Rudnikach - obwód szkolny obejmujący dzieci z miejscowości: Wysokie, Utrówka, Sitno, Rudniki, Puchacze.

W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że w trzech szkołach: Szkole Podstawowej im. Karola Krysińskiego w Rudnika, Publicznej Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Misiach oraz Szkole Podstawowej w Rogoźnicy średni wynik sprawdzianu szóstoklasisty w latach 2012-2014 był niższy od średniej dla gminy, która wyniosła 23,74 pkt (na 40 max.).

Jednocześnie we wszystkich szkołach podstawowych średni wynik sprawdzianu był wyższy niż średnia dla powiatu bialskiego wynosząca 22,93 pkt.

Z najmniej korzystną sytuacją mamy do czynienia w Szkole Podstawowej w Rudnikach, gdzie we wszystkich latach analizy średni wynik sprawdzianu szóstoklasisty kształtował się na poziomie poniżej średniej dla gminy (2012 r.- 4,82 pkt. poniżej średniej, 2013 r. – 2,26 pkt.

poniżej średniej, 2014 r. – 3,10 pkt. poniżej średniej). Nieco lepsze wyniki uczniowie osiągnęli w Szkole Podstawowej w Misiach, gdzie średni wynik ze sprawdziany w 2012 roku kształtował się na poziomie powyżej średniej dla gminy, natomiast w roku 2013 i 2014 poniżej średniej dla gminy (2013 r. - 0,38 pkt. poniżej średniej, 2014 r. – 0,81) poniżej średniej. W zakresie przedmiotowej szkoły widoczny jest niekorzystny trend spadku jakości edukacji mogący świadczyć o pogarszającej się stopniowo sytuacji uczniów. Wyniki w ostatniej ze szkół – Szkole Podstawowej w Rogoźnicy nie są również zadowalające. W dwóch latach analizy - 2012 i 2014 – średni wynik ze sprawdzianu kształtował się na poziomie sporo poniżej średniej dla gminy (odpowiednio: 1,15 pkt., 1,12 pkt.).

str. 50 Wykres 30 Rozkład przestrzenny średniego wyniku sprawdzianu szóstoklasisty w latach 2012-2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie

Zaprezentowane dane uzupełnione zostały o wskaźnik średniego odsetka dzieci w staninach z wynikiem niskim (staniny od 1 do 3) w latach 2012-2014. Podobnie jak w zakresie pierwszego z przeanalizowanych wskaźników z najgorszą sytuacja mamy do czynienia w Szkole Podstawowej w Rogoźnicy oraz w Rudnikach, gdzie wskaźnik średniego odsetka dzieci w staninach z wynikiem niskim kształtował się na poziomie wyższym niż średnia gminy (23,79%) – odpowiednio: 25,33% oraz 38,00%. W zakresie obu szkół analizowany wskaźnik przekroczył średnią referencyjną w 2 latach spośród 3 poddanych badaniu. W szkole w Rogoźnicy przekroczenie wskaźnika odnotowano w latach 2013-2014 (odpowiednio:

o 3,72% i o 3,29%). Natomiast w szkole w Rudnikach w latach 2012-2013 (odpowiednio:

o 36,61% i o 11,72%). Wśród szkół, gdzie średni odsetek dzieci w staninach z wynikiem niskim w latach 2012-2014 kształtował się na niekorzystnym poziomie znalazły się również szkoły w Rzeczycy (o 3,54% powyżej średniej referencyjnej) oraz Tuliłowie (o 2,21% powyżej średniej). W pierwszej z nich odsetek dzieci z niskimi wynikami w nauce niekorzystnie wyglądała w latach 2013-2014 (odpowiednio: 13,72% powyżej średniej i 2,29% powyżej średniej), a w drugiej w latach 2012-2013 (odpowiednio: 7,61% powyżej średniej oraz powyżej średniej). W pozostałych szkołach średni odsetek dzieci z wynikami niskimi był mniejszy niż średnia dla gminy.

0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 Bereza Rogoźnica KoloniaRogoźniczkaRudniki Rzeczyca

Średnia gminy = 59,37

str. 51 Wykres 31 Rozkład przestrzenny średniego odsetka dzieci w staninach niskich w latach 2012-2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie

Analiza obu wskaźników prowadzi do wniosku, że gorsze warunki nauki posiadają dzieci z następujących miejscowości: Koszeliki, Manie, Przyłuki, Rogoźnica, Rogoźnica-Kolonia, Rogoźniczka, Zasiadki, Zaścianki, Zawadki, Wysokie, Utrówka, Sitno, Rudniki oraz Puchacze.

Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy może być udział dzieci korzystających z dożywiania w ogólnej liczbie dzieci. Zgodnie z danymi GOPS w Międzyrzecu Podlaskim liczba dzieci korzystających z dożywiania na przestrzeni ostatnich lat ulegała wahaniom: 2013 r. – 711, 2014 r. – 734, 2015 r. – 636. Natomiast wskaźnik udziału dzieci korzystających z dożywania w ogólnej liczbie dzieci w okresie lat 2012-2014 wykazuje tendencję spadkową (odpowiednio:

44,33%, 43,13% i 35,33). Jednocześnie znaczna część wyżej wymienionych sołectw znalazła się w 2015 roku wśród jednostek referencyjnych o największym udziale dzieci korzystających z pomocy społecznej w formie dożywania.

25,33

0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 Bereza

Średnia gminy = 23,79

str. 52 Wykres 32 Udział dzieci korzystających z dożywania w ogólniej liczbie dzieci w 2015 roku (%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Międzyrzecu Podlaskim