Praktyczne inicjatywy impulsem do rozwoju teorii

W dwudziestoleciu międzywojennym coraz powszechniej odczuwano po- trzebę kształcenia i  dokształcania bibliotekarzy w  zakresie bibliologii i  biblio-tekoznawstwa. Edukacja bibliotekarzy w Polsce przebiegała dwutorowo i wyni-kała z podziału bibliotekarstwa na naukowe i oświatowe. Kształcenie biblioteka-rzy placówek naukowych polegało na udziale w kursach. Pracownicy bibliotek oświatowych, poza kursami, pozyskiwali wykształcenie w szkołach bibliotekar-skich. Pierwszą tego typu placówką edukacyjną była Dwuletnia Szkoła Pracow-nic Społecznych z Wydziałem Bibliotekarskim przy Polskiej Macierzy Szkol-nej, działająca w  latach 1928–1932. W  latach 1928–1938 funkcjonowała Roczna Szkoła Bibliotekarstwa przy Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy⁶⁶. W 1925 roku w Wolnej Wszechnicy Polskiej, na Wydziale Pedagogicznym utworzono kierunek bibliotekarski w obrębie Studium Pracy Społeczno-Oświatowej. Placówki te były nastawione na kształcenie bibliotekarzy oświatowych, jednak wielu absolwentów podejmowało pracę w książnicach naukowych. W 1919 roku Edward Kuntze⁶⁷, omawiając na łamach „Nauki Polskiej” kierunki rozwoju polskiego bibliote-karstwa naukowego, jako jeden z  postulatów wysunął konieczność fachowego

65 W planach wydawniczych było opracowanie publikacji poświęconej dziejom bibliotek pol-skich w latach 1795–1830. W 1937 r. Ministerstwo WRiOP odpowiedziało odmownie na podanie Rady ZBP w sprawie zasiłku na rozpisanie konkursu na książkę. W tym samym roku, po powro-cie z X Sesji Komitetu Bibliotek, zorganizowanej w dniach 24–25 sierpnia w Paryżu, Józef Grycz postulował opracowanie słownika terminów technicznych w związku z analogicznymi pracami IFLA, która przygotowywała słownik terminów bibliotecznych francusko-angielsko-niemiecki pod redakcją Henriego Lemaître’a (H. Lemaître, A. Thompson: Vocabularium bibliothecarii:

English – French – German. Paris 1953). Zob.: Archiwum redakcyjne „Przeglądu Bibliotecz-nego” z lat 1937–1939. Protokoły posiedzeń Rady Związku Bibliotekarzy Polskich w Warszawie za lata 1937–1939 (3). Protokół Rady ZBP odbytego dnia 12.XI.1937 r. w lokalu Biblioteki Naro-dowej J.  P., ul. Krak. Przedm. 32/I p, k. 40, 44. Biblioteka Naukowa PAU i  PAN w  Krakowie sygn. 6970.

66 Placówka funkcjonowała pod różnymi nazwami. W 1933 r. władze miejskie zalegalizowały ją jako Jednoroczną Koedukacyjną Szkołę Bibliotekarską Magistratu m.st. Warszawy, a w 1938 r.

została przejęta przez Koło Warszawskie ZBP pod nazwą Prywatny Koedukacyjny Kurs Bibliote-karski. Dzięki programowi wykładów prowadzonych na kursach znane są poglądy Leona Bykow-skiego na istotę księgoznawstwa. Zob.: L. Bykowski: Wstęp do księgoznawstwa: program. (Seria Programy Wykładów Prywatnej Jednorocznej Koedukacyjnej Szkoły Bibliotekarskiej Zarządu Miejskiego w m.st. Warszawie; nr 3). Warszawa 1938.

67 E. Kuntze: Potrzeby polskich bibliotek naukowych. „Nauka Polska” 1919, t. 2, s. 520–524.

szkolenia bibliotekarzy. W okresie międzywojennym nie udało się jednak stwo-rzyć uniwersyteckiego systemu kształcenia kadry bibliotek naukowych. Według Heleny Więckowskiej powodem był fakt, że bibliotekoznawstwo „Jako dyscyplina naukowa nie było […] jeszcze skrystalizowane, jako umiejętność praktyczna spo-tykało się z pewnym oporem świata akademickiego, stojącego na straży dyscyplin uświęconych wielowiekową tradycją. Nie miało też określonego celu zawodo-wego, bo ówczesne ustawodawstwo nie przewidywało odrębnego zawodu biblio-tekarskiego, obwarowanego określonymi prawami i  obowiązkami”⁶⁸. Rozwijały się natomiast zalążki uniwersyteckich placówek księgoznawczych w  postaci katedr bibliografii i Wolnej Wszechnicy Polskiej⁶⁹. Wykłady z bibliografii i biblio-tekoznawstwa dla studentów kierunków humanistycznych były prowadzone na uniwersytetach polskich we Lwowie, w Poznaniu i Wilnie⁷⁰.

Za realne osiągnięcie w zakresie edukacji bibliotekarzy naukowych uznać trzeba przeprowadzanie od 1930 roku egzaminów państwowych na urzędników bibliotecz-nych pierwszej i drugiej kategorii. Do pierwszej kategorii kwalifikowały się osoby, które ukończyły studia wyższe, do drugiej bibliotekarze z wykształceniem średnim.

Osoby przygotowujące się do egzaminów najczęściej uczyły się samodzielnie⁷¹. Biblioteki uniwersyteckie, np. w Poznaniu, organizowały kursy dokształcające dla własnych pracowników, czasem połączone z wykładami uniwersyteckimi.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego dostrzegano potrzebę powoła-nia placówki badawczej realizującej koncepcję organizacji nowoczesnego biblio-tekarstwa polskiego. Funkcję ośrodka teoretyczno-naukowego w  zakresie prac bibliograficznych i nauki o książce miał pełnić Instytut Bibliograficzny utworzony w 1928 roku w strukturze Biblioteki Narodowej. Jeszcze przed powstaniem Insty-tutu przedstawiciele środowiska bibliotekarskiego formułowali dla niego ambitne cele. L. Bernacki w  ogłoszonym na łamach „Exlibrisu” i  złożonym władzom polskim memoriale W  sprawie Biblioteki Narodowej w  Warszawie⁷² postulował założenie przy placówce szkoły bibliotekarskiej, natomiast do najważniejszych

68 H. Więckowska: Akademickie kształcenie…, s. 24.

69 Wolna Wszechnica Polska powstała w  1918 r. z Warszawskiego Towarzystwa Kursów Naukowych, które w 1916 r. uruchomiło Katedrę Księgoznawstwa Ogólnego pod kierownictwem Mieczysława Rulikowskiego oraz Katedrę Bibliotekarstwa i Bibliografii pod kierownictwem Jana Muszkowskiego.

70 W Kronice „Przeglądu Bibliotecznego” (1931, z. 2/4, s. 236) podano następujący wykaz wykładów z zakresu bibliotekonomii i  bibliografii, realizowanych na uniwersytetach polskich w roku akademickim 1931/1932: E. Kucharski (Lwów): Ćwiczenia z bibliografii literackiej cza-sopism (polskich) XIX w.; S. Wierczyński (Poznań): Zarys bibliografii ze szczególnym uwzględ-nieniem potrzeb polonistów; Główne zasady bibliotekarstwa; E. Koschmieder (Wilno): Wstęp do bibliotekoznawstwa.

71 J. Adler: Organizacja szkolnictwa bibliotekarskiego w Polsce w latach 1919–1939. „Bibliote-karz” 1957, nr 4, s. 103.

72 L. Bernacki: W  sprawie Biblioteki Narodowej w  Warszawie. „Exlibris” 1920, t. 3, z. 1, s. 82–84.

zadań Instytutu zaliczył ogłaszanie urzędowej bibliografii druków polskich oraz wydawanie publikacji z zakresu bibliografii i bibliotekoznawstwa. Do wybuchu II wojny światowej tak zarysowana koncepcja organizacji badań bibliotekoznaw-czych nie spełniła oczekiwań środowiska.

W 1929 roku Zarząd Warszawskiego Koła ZBP powołał do życia Porad-nię Biblioteczną⁷³ kierowaną przez J. Filipkowską-Szemplińską, a  następnie W. Dąbrowską. Poradnia, zajmująca się działalnością informacyjno-doradczą i wydawniczą, pełniła również funkcję placówki naukowo-badawczej – prowa-dzono tu szeroko zakrojone badania piśmiennictwa i  produkcji wydawniczej, a także stanu i stopnia wykorzystania księgozbiorów bibliotecznych. Prace roz-poznawcze realizowano pod kątem wartości i przydatności książek dla bibliotek publicznych oraz czytelników.

Kolejną ważną inicjatywą było utworzenie w 1937 roku w Warszawie Rady Książki⁷⁴, w skład której weszli przedstawiciele zawodów związanych z książką:

bibliotekarze, drukarze, wydawcy, księgarze, bibliografowie, socjologowie czytel-nictwa. Reprezentowali oni organizacje skupiające pracowników książki: Związek Zawodowy Literatów Polskich, Polską Akademię Literatury, PEN Club, Zrzesze-nie Beletrystów Polskich, Związek Autorów Dramatycznych, Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS), Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy Polskich, Związek Bibliotekarzy Polskich, Związek Księgarzy Polskich. Celem działalności Rady miało być propagowanie książki polskiej w kraju i za granicą, wspieranie czytelnictwa oraz prowadzenie badań naukowych z  zakresu wie-dzy o  książce. Statut Rady przewidywał powoływanie instytutów badawczych, muzeów, szkół, kursów, przydzielanie stypendiów⁷⁵. Do wybuchu II wojny świa-towej nie udało się jednak zrealizować założonych celów badawczych, ograni-czono się jedynie do sformułowania postulatów w sprawie ustawy bibliotecznej i uzgodnienia rejestracji bibliograficznej między Biblioteką Narodową a organi-zacjami wydawców i księgarzy.

Intensyfikacji życia naukowego i  modernizacji książnic sprzyjało w  dużej mierze zainteresowanie polskich bibliotekarzy bibliotekarstwem zagranicznym⁷⁶. Polscy przedstawiciele środowiska inspirowali się współczesnymi kierunkami rozwoju bibliotekarstwa światowego. Świadczą o  tym rubryki w  czasopismach zawierające obszerne omówienia i recenzje literatury zagranicznej, jak również pojawienie się na polskim rynku wydawniczym literatury obcej, m.in. pracy

73 W. Dąbrowska: Poradnia Biblioteczna Warszawskiego Koła Związku Bibliotekarzy Pol-skich. „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1975, s. 315–248.

74 J. Muszkowski: Rada Książki. „Przegląd Biblioteczny” 1947, z. 3–4, s. 141–155; M. Kor-czyńska-Derkacz: Działalność Rady Książki w Polsce (1945–1947). „Annales Universitatis Pae-dagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2012, t. 10, s. 40–58.

75 Rada Książki. Kronika. „Przegląd Biblioteczny” 1937, s. 66–67.

76 H. Więckowska: Bibliotekoznawstwo polskie. Przeszłość, stan obecny, perspektywy roz-woju. „Przegląd Biblioteczny” 1973, z. 3, s. 261.

Ladislava Jana Živnego Bibliografia i  bibliologia⁷⁷ przetłumaczonej z  inspiracji A. Łysakowskiego czy Praktycznego podręcznika bibliotekarza autorstwa kusto-sza Biblioteki Narodowej w Paryżu, Leona Crozeta⁷⁸, w tłumaczeniu Antoniego Dobrowolskiego. Wymiana myśli teoretycznej miała miejsce na międzynarodo-wych zjazdach i konferencjach, na których Polskę reprezentowali najwybitniejsi praktycy i teoretycy nauki o książce i bibliotece. Ich rola nie sprowadzała się przy tym jedynie do obserwacji i rejestracji dokonań uczonych w innych krajach, ale polegała również na aktywnym uczestnictwie w spotkaniach naukowych i pra-cach międzynarodowych organizacji bibliotekarskich. W 1923 roku, na Międzyna-rodowym Kongresie Bibliotekarzy i Bibliofilów w Paryżu wygłoszono 6 polskich referatów, a  trzy lata później, na Międzynarodowym Kongresie Bibliotekarzy i Bibliofilów w Pradze wzięła udział 78-osobowa grupa uczestników z Polski.

Pierwsze inicjatywy w zakresie współpracy międzynarodowej służące rozwo-jowi nauki znalazły swe odzwierciedlenie w pracach bibliograficznych. Wynikały z  rosnącego zapotrzebowania w  kręgach naukowców różnych specjalności na opracowane informacje bibliograficzne, ułatwiające zorientowanie się w świato-wej produkcji naukow świato-wej. Obok prac na gruncie bibliografii przedmiotem mię-dzynarodowych rozważań stała się wkrótce informacja biblioteczna na temat lokalizacji wymienionych w bibliografiach publikacji naukowych. W 1926 roku, podczas Kongresu w  Pradze, na wniosek przewodniczącego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Francuskich (Association des bibliothécaires français), Gabriela Henriota, podjęto uchwałę w sprawie utworzenia międzynarodowego komitetu łączącego wszystkie istniejące ówcześnie organizacje bibliotekarskie, w celu wza-jemnej wymiany doświadczeń, podnoszenia poziomu usług bibliotecznych, upo-wszechniania informacji o  zbiorach i  ochrony interesów zawodowych. Projekt zrealizowano rok później, podczas jubileuszu pięćdziesięciolecia Stowarzysze-nia Bibliotekarzy Brytyjskich w Edynburgu (UK Library Association), powołu-jąc Międzynarodowy Komitet Bibliotek i Bibliografii (International Library and Bibliographical Committee) – zalążek Międzynarodowej Federacji Stowarzy-szeń Bibliotekarskich (International Federation of Library Associations – IFLA).

Drugą organizacją międzynarodową skupiającą się na współpracy bibliotecznej była Liga Narodów (League of Nations) w Genewie, zwłaszcza jej agenda utwo-rzona w 1927 roku w Paryżu jako Komisja Międzynarodowej Współpracy Inte-lektualnej (Commission internationale de coopération Intellectuelle).

Polscy przedstawiciele środowiska bibliotekarzy co 5 lat uczestniczyli w kon-gresach IFLA oraz w  corocznych sesjach jego organu, Międzynarodowego Komitetu Bibliotek. Polskimi delegatami byli: J. Muszkowski (w latach 1929–

1936), J. Grycz (w roku 1937), A. Birkenmajer i J. Grycz (w roku 1938). Wzięli

77 L.J. Živny: Bibliografia i bibliologia…

78 L. Crozet: Praktyczny podręcznik bibliotekarza. Przeł. z jęz. fr. A. Dobrowolski. Lwów;

Warszawa 1938.

oni udział w kilku międzynarodowych projektach, m.in. zbierając materiały do ankiet dotyczących wypożyczania międzybibliotecznego czy ustalania zasad sta-tystyki produkcji wydawniczej. Przygotowywano również materiały do wydaw-nictw międzynarodowych, takich jak „Index Bibliographicus” w którym rejestro-wano czasopisma bibliograficzne oraz prowadzono stałe rubryki bibliograficzne.

W  1934 roku w  strukturze Związku ZBP utworzono Komisję ds. Międzynaro-dowych⁷⁹, której przewodniczącym został J. Muszkowski, a trzy lata później A.  Birkenmajer. Ważnym wydarzeniem dla środowiska polskich bibliotekarzy było również zorganizowanie w 1936 roku IX Sesji Międzynarodowego Komitetu Bibliotek równocześnie z obradującym w Warszawie IV Zjazdem Bibliotekarzy Polskich.

Za prekursora udziału Polski w  międzynarodowych pracach dotyczących bibliografii i bibliotekarstwa uważa się E. Kuntzego, dla którego biblioteki i ich wzajemna współpraca stanowiły ważny czynnik w  rozwoju nauki i  kultury⁸⁰. Z  jego inicjatywy podejmowano próby organizowania w  bibliotekach stałego serwisu informacyjnego w  zakresie posiadanego zagranicznego piśmiennictwa naukowego. Osobą aktywnie działającą na tym polu był również J. Muszkowski, pełniący funkcję przewodniczącego Podkomisji Statystyki Produkcji Wydaw-niczej przy IFLA, a  w  latach 1930–1936 piastujący zaszczytną funkcję członka Komitetu Rzeczoznawców Bibliotecznych (Comité d’experts bibliothécaires) powstałego przy Komisji Międzynarodowej Współpracy Intelektualnej. Na arenie międzynarodowej działał też J. Grycz, który – jako specjalista w zakresie norma-lizacji zasad katalogowania – w 1936 roku został członkiem Podkomisji Norma-lizacyjnej IFLA⁸¹.

E. Kuntze dostrzegał możliwość propagowania osiągnięć bibliotekarstwa światowego za pośrednictwem czasopisma „Przegląd Biblioteczny”, którego był redaktorem. Jak podkreśliła H. Więckowska⁸², jego działania w roli redaktora były ukierunkowane na szerzenie znajomości bibliotekarstwa zagranicznego na grun-cie krajowym oraz popularyzowanie osiągnięć polskich za granicą. W tym celu w  niemal każdym zeszycie zamieszczano recenzje publikacji bibliologicznych, komunikaty o najważniejszych wydarzeniach bibliotecznych na świecie oraz prze-glądy czasopism zagranicznych. Na łamach „Przeglądu Bibliotecznego” podawano

79 W 1936 r. Rada ZBP podjęła decyzję o przekształceniu Komisji w Referat Spraw Między-narodowych.

80 E. Kuntze: Współudział Polski w międzynarodowych pracach bibliotekarskich. „Przegląd Biblioteczny” 1932, z. 3, s. 103–118; H. Więckowska: Bibliotekarstwo polskie na terenie międzyna-rodowym w latach 1923–1939. Próba zarysu historycznego. „Studia o Książce” 1973, t. 3, s. 197–226;

A. Mężyński: Związek Bibliotekarzy Polskich w  IFLA. Początki współpracy. „Przegląd Biblio-teczny” 2017, z. 2, s. 147–156.

81 Podkomisja ta stanie się samodzielną organizacją międzynarodową do spraw normali-zacji – International Organization for Standardization (ISO).

82 H. Więckowska: Bibliotekarstwo polskie…, s. 221–222.

również informacje na temat działań podejmowanych przez Związek Bibliotekarzy Polskich w zakresie informowania zagranicznej prasy przez wytypowane osoby o  stanie i  rozwoju bibliotekarstwa polskiego. 18 lutego 1930 roku, na posiedze-niu Rady Związku, z inicjatywy Stefana Rygla, dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego i Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, nakreślono dwa sposoby akcji informacyjnych: w formie rocznych sprawozdań z działalności ZBP o cha-rakterze ogólnym oraz artykułów problemowych, których przygotowanie nale-żało powierzyć specjalistom. Postanowiono wybrać stałych korespondentów do obsługi zagranicznej prasy fachowej, a opracowanie spisu czasopism, na łamach których należałoby systematycznie informować o polskim ruchu bibliotecznym, powierzono W. Dąbrowskiej⁸³. W efekcie tych postanowień Zofia Ciechanowska wysyłała notatki do prasy francuskiej („Revue des bibliothèques”), Walerian Preis- ner – do włoskiej, S. Vrtel-Wierczyński – do czechosłowackiej (m.in. „Časopis československých knikovniků” i  „Slovanská knihoveda”), Mikołaj Dzikowski – do ukraińskiej („Bibliotekovedenie i  bibliografija”), a  Rudolf Kotula uzyskał od niemieckiego „Zentralblatt für Bibliothekswesen” roczny przydział czterech stron na sprawy bibliotekarstwa polskiego⁸⁴. Nie wszystkie inicjatywy w tym zakresie zostały jednak zrealizowane. Istotną barierę dla działań i ambicji redakcji pisma stanowiły ograniczenia finansowe. Według protokołów posiedzeń Rady ZBP jednym z pomysłów, których nie udało się urzeczywistnić, było opracowywanie streszczeń artykułów w języku francuskim. Jak relacjonował w 1937 roku Karol Piotrowicz: „Redakcja »Przeglądu Bibliotecznego« rozważała sprawę umieszczania streszczeń artykułów w jęz. franc. – pociągnęłoby to dodatkowe koszty, na które redakcja nie ma pokrycia. »Przegląd« służy przede wszystkim czytelnikom pol-skim; wymiana z zagranicą podjęta na szerszą skalę pociągnęłaby za sobą koniecz-ność zwiększenia nakładu. W obecnej chwili za granicę idzie 21 egz. »Przegl. Bibl.«

w prenumeracie”⁸⁵. Rok później K. Piotrowicz ponownie informował Radę ZBP:

„Uchwały by dawać streszczenia francuskie nie było; żądanie by dawać artykułom również tytuły francuskie spełniono od pierwszego numeru za r. 1938”⁸⁶.

Obok tych wszystkich działań do rozwoju nauki o książce i bibliotece przyczy-niły się w dużej mierze inicjatywy podejmowane przez środowiska bibliofilskie, zwłaszcza w zakresie badań nad historią książki i bibliotek, bibliografii, oprawy

83 Sprawy Związku Bibliotekarzy Polskich. „Przegląd Biblioteczny” 1930, z. 1, s. 147.

84 Sprawy Związku Bibliotekarzy Polskich. „Przegląd Biblioteczny” 1931, z. 1, s. 104; Sprawy Związku Bibliotekarzy Polskich. „Przegląd Biblioteczny” 1932, z. 4, s. 219.

85 Archiwum redakcyjne „Przeglądu Bibliotecznego” z lat 1937–1939. Protokoły posiedzeń Rady Związku Bibliotekarzy Polskich w Warszawie za lata 1937–1939 (3). Protokół Rady Związku Bibliotekarzy Polskich odbytego dnia 12 XI 1937, k. 46–47. Biblioteka Naukowa PAU i  PAN w Krakowie sygn. 6970.

86 Archiwum redakcyjne „Przeglądu Bibliotecznego” z lat 1937–1939. Protokoły posiedzeń Rady Związku Bibliotekarzy Polskich w  Warszawie za lata 1937–1939 (3). Protokół posiedze-nia Rady Związku Bibliotekarzy Polskich z dposiedze-nia 15 XII 1938, k. 4. Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie sygn. 6970.

książkowej, ekslibrisów i inkunabułów. Na pokrewieństwo poczynań biblioteka-rzy i bibliofilów wskazywał pbiblioteka-rzy okazji organizacji IV Zjazdu Bibliofilów Józef Korpała:

Zasadnicza […] różnica między bibliotekarstwem a  bibliofilstwem polega na stosunku bibliotekarza i bibliofila do przedmiotu wspólnych zainteresowań t. j. do książki. Dla bibliotekarza książka jest środkiem, za pomocą którego spełnia swą wielką rolę społeczną, która w biblio-tekarstwie nowoczesnym wymaga wielkich i  wszechstronnych kwa-lifikacji zawodowych. Natomiast dla bibliofila książka – jest środkiem i celem zarazem. To samo przeciwstawia a zarazem i łączy oba te poję-cia, a w konsekwencji wymaga od bibliotekarza miłośnictwa ksiąg a od bibliofila znajomości umiejętności bibliotekarskich⁸⁷.

Powoływane towarzystwa bibliofilskie⁸⁸, wśród których prym wiodło Towa-rzystwo Miłośników Książki w  Krakowie i  TowaTowa-rzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie, oprócz publikowania cennych wydawnictw bibliofilskich i realizo-wania działań promocyjnych na rzecz pięknej książki, stanowiły forum wymiany myśli księgoznawczej i bibliotekoznawczej, inspirując badania naukowe i wyda-jąc czasopisma bibliofilskie⁸⁹. Według Jadwigi Rużyłło-Stasiakowej na okres mię-dzywojenny

przypadła profesjonalizacja zawodu bibliotekarza, przy czym żywe było jeszcze przeświadczenie, że bibliotekarstwo to raczej powołanie niż zarobkowanie. Nie każdy bibliofil musiał być bibliotekarzem, ale w opi-nii kulturalnego ogółu każdy bibliotekarz powinien być bibliofilem.

Nic dziwnego, że środowiska bibliofilskie liczyły w swoim gronie wielu bibliotekarzy, a historia bibliofilstwa polskiego i bibliotekarstwa w tych latach są z sobą splecione⁹⁰.

Opinię tę potwierdza fakt zorganizowania czterech zjazdów polskich biblio-filów (w latach 1925, 1926, 1928 i  1929), które wniosły znaczne ożywienie do prac księgo- i  bibliotekoznawczych. Podczas pierwszego zjazdu podjęto także uchwałę w sprawie budowy nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej, kontynu-acji Bibliografii polskiej Estreicherów i  organizkontynu-acji corocznego Święta Książki.

Obrady drugiego zjazdu przebiegały w  trzech sekcjach (bibliofilskiej,

bibliote-87 J.S. Korpała: Bibliotekarstwo a bibliofilstwo. Kraków 1929, s. 12.

88 Pierwsze towarzystwa miłośników książki, poza Warszawą i  Krakowem, powstały w Poznaniu, Zamościu, we Lwowie, w Toruniu, Wilnie, Lublinie, Łodzi, Kaliszu i Katowicach.

89 K. Migoń: Z dziejów nauki o książce…, s. 81.

90 J. Rużyłło-Stasiakowa: W poszukiwaniu podstaw teoretycznych bibliofilstwa polskiego na łamach „Silva Rerum”. „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1974, t. 10, s. 172.

koznawczej i bibliograficznej); jak się okazało, tematykę spotkań zdominowały właśnie problemy z zakresu dwóch ostatnich obszarów tematycznych. Wpłynęło to na wyodrębnienie się zjazdów bibliotekarzy – pierwszy odbył się w 1928 roku, równocześnie z trzecim zjazdem bibliofilów. Wszystkie te inicjatywy, w tym dzia-łalność naukową, wspierano na łamach czasopism wydawanych przez ludzi zwią-zanych z książką i biblioteką, poprzez informowanie o najnowszych tendencjach w bibliotekarstwie światowym, inspirowanie do podejmowania badań oraz pre-zentowanie zagadnień praktycznych i naukowych.